بررسی میزان القاء اینترلوکین-1 بتا (IL-1β)، فاکتور نکروزدهنده توموری (TNF-α) و مایلوپراکسیداز (MPO) پالپ دندان رت هایپرگلیسمیک توسط مینرال تری اکساید اگریگیت (MTA) و سمان غنی شده با کلسیم (CEM)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار اندودانتیکس، مرکز تحقیقات مواد دندانی، دانشکده دندانپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی بابل، بابل، ایران

2 استادیار گروه اندودانتیکس دانشکده دندانپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مازندران

3 مرکز تحقیقات بیولوژی سلولی و مولکولی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی بابل، بابل، ایران

4 دانشیار آسیب شناسی دهان، فک و صورت، مرکز تحقیقات مواد دندانی، دانشکده دندانپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی بابل، بابل، ایران

5 مرکز تحقیقات بیماری‏های غیر واگیر کودکان، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی بابل، بابل، ایران

6 استادیار گروه فیزیولوژی و فارماکولوژی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی بابل

چکیده

مقدمه: ‌هدف این مطالعه بررسی میزان بیان اینترلوکین-1 بتا (IL-1β)، فاکتور نکروزدهنده توموری (TNF-α) و مایلوپراکسیداز (MPO) بعد از استفاده از MTA))Mineral Trioxide Aggregate  و Calcium-Enriched Mixture (CEM) به عنوان پالپ کپ در رت‏های دیابتی ‏بود.
مواد و روش‏ها: از مدل حیوانی با القای دیابت با استفاده از Streptozotocin (تزریق داخل صفاقی به صورت mg/kg 65) استفاده شد. 34 رت به دو گروه دیابتی و سالم تقسیم شدند. بعد از اکسپوز پالپ مولر اول مگزیلا ، MTA یا CEM به عنوان ماده پالپ کپ  استفاده شد و حفرات با سمان گلاس آینومر ترمیم شدند. 30 روز بعد، رت‏ها قربانی شدند. اندازه‏گیری مدیاتورهای التهابی در سرم و مایع پالپ با استفاده از روش ELISA انجام شد. داده‏ها با استفاده از آزمون کای دو، همبستگی پیرسون و آنالیز واریانس یک طرفه آنالیز شدند (05/0α=).
یافته‏ها: اختلاف آماری معنی‏داری بین میزان TNF-α، IL-1β و MPO در کانال ریشه رت‏های سالم و دیابتی گروه MTA، مشاهده نشد (به ترتیب 827/0=P، 948/0=P و 365/0=P). اختلاف آماری معنی‏داری در مدیاتورهای TNF-α و IL-1β بین دو گروه سالم و دیابتی که در آن‏ها از CEM استفاده شده بود مشاهده نشد (به ترتیب 652/0=P و 932/0=P) میزان MPO در رت‏های سالم و دیابتی گروه CEM اختلاف معنی‏داری نشان داد (033/0=P).
نتیجه گیری: براساس یافته‏های مطالعه حاضر، در استفاده از MTA در هر دو گروه سالم و دیابتی تفاوتی در میزان متغیرهای TNF-α، IL-1β و MPO مشاهده نشد، همچنین در استفاده از CEM نیز تفاوتی بین TNF-α، IL-1β مشاهده نشد، اما میزان مایلوپراکسیداز (MPO) زمانی که از CEM استفاده شد افزایش یافت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluation of Expression of IL-1β, TNFα and MPO in Pulp Tissue of Hyperglycemic Rats to MTA and CEM

نویسندگان [English]

  • Zahrasadat Madani 1
  • Azam Haddadi 2
  • Abbas Mesgarani 1
  • Amrollah Mostafazadeh 3
  • Maryam Seyedmajidi 4
  • Ali Bijani 5
  • Manouchahr Ashrafpour 6
1 Assistant Professor of Endodontics, Dental Materials Research Center, School of Dentistry, Babol University of Medical Sciences, Babol, Iran
2 Assistant Professor, Dept of Endodontics, School of Dentistry, Mazandaran University of Medical Sciences, Sari, Iran
3 Cellular & Molecular Biology Research Center, School of Dentistry, Babol University of Medical Sciences, Babol, Iran
4 Associate Professor of Pathology, Dental Materials Research Center, School of Dentistry, Babol University of Medical Sciences, Babol, Iran
5 Non-communicable Pediatric Diseases Research Center, School of Medicine, Babol University of Medical Sciences, Babol, Iran
6 Assistant Professor, Dept of Physiology and Pharmacology, School of Medicine, Babol University of Medical Sciences, Babol, Iran
چکیده [English]

Introduction: The purpose of this study was to evaluate the expression of Interleukin-1 beta (IL1β), Tumor necrosis factor alpha (TNF-α) and Myeloperoxidase (MPO) in diabetic rats after pulp capping with Mineral Trioxide Aggregate (MTA) and a new endodontic Calcium Enriched Mixture (CEM) cement.
Materials & Methods: To examine the effect of MTA or CEM, on diabetic dental pulp, animal model of Streptozotocin (STZ)-induced diabetic rats (intraperitoneal (IP) injection of STZ (65mg/kg) were used. Thirty four rats were divided into two diabetic and healthy groups. After exposing the pulp of the first maxillary molar, either MTA or CEM were used as pulp cap agent, cavities were sealed with resin modified glass ionomer cement. After thirty days, the rats were sacrificed. Chi-square, Pearson and two-way ANOVA tests were used for statistical analysis (α=0.05).
Results: There was no significant difference in the amount of IL-1β, TNF-α and MPO between healthy and diabetic rats in MTA group (P=0.827, P=0.948, P=0.365). In CEM group, no difference in the amount of  IL-1β and TNF-α between healthy and diabetic rats was detected (P=0.652, P=0.932). But there was a significant difference in the amount of MPO between healthy and diabetic rats in the CEM group (P=0.033).
Conclusion: There was no significant difference between diabetic and healthy rats in the amount of IL1β, TNF-α in both MTA and CEM groups while the amount of MPO showed a significant difference in rats treated with CEM.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Diabetes
  • direct pulp cap
  • CEM
  • MTA

اصل مقاله

مقدمه

دیابت بیماری مزمن چند عاملی است که اکثر ارگان‏های بدن از جمله دهان را تحت تاثیر قرار می‏دهد. در این بیماری کمبود میزان انسولین خون به صورت نسبی یا کامل و یا مقاومت سلول‏های هدف در جذب انسولین موجود در خون مشاهده می‏شود.(2و1)

درمان پالپ زنده برای دندان‏هایی که در اثر تروما و یا پوسیدگی اکسپوز شده اند، انجام می‏شود.(3) اکسپوز شدن پالپ به محیط دهان، محلی برای ورود میکروارگانیسم‏ها به بافت پالپ می‏باشد. از طرفی سیستم ایمنی و ماده مورد استفاده در پالپ کپ بایستی بتوانند از رشد و تقسیم باکتری‏های وارد شده جلوگیری کرده و آن‏ها را از بین ببرد. همچنین توانایی این را داشته باشند که سلول‏های مزانشیمال موجود در پالپ را تحریک کرده و منجر به تمایز و تبدیل آن‏ها به سلول‏های ادنتوبلاست جهت ساخت پل عاجی در محل اکسپوز شوند.(5و4) حضور باکتری، عفونت و التهاب مانع از تشکیل پل عاجی در پالپ می‏شود. در بیماری دیابت توانایی سیستم ایمنی در پاسخ به عفونت کاهش پیدا می‏کند.(7و6) همچنین تحت تاثیر قرار دادن ساختار عروق خونی موجب نارسایی و تغییر در تغذیه بافت‏ها می‏شود. ارتباط بین دیابت و بیماری‏های پریودنتال در مطالعات اثبات شده است.(9و8) به دلیل آنکه خون رسانی پالپ محدود است، در اثر بیماری‏های پریودنتال تحت تاثیر قرار می‏گیرد. بنابراین میزان موفقیت پالپ کپ مستقیم در بیماران دیابتی مورد تردید است چرا که در درمان ریشه دندان بیماران دیابتی میزان موفقیت و بهبود ضایعه پری اپیکال کمتر از افراد سالم است.(12-10)

سایتوکاین‏ها پروتئین‏های محلول یا متصل به غشای سلولی و یا گلیکوپروتیئن‏های متصل به غشای سلول‏ها می‏باشند که وظیفه مهمی در سیستم ایمنی ایفا می‏کنند. مایلوپراکسیداز به عنوان مارکری جهت اندازه گیری میزان فعالیت سلول‏های فاگوسیت می‏باشد. IL-1β و TNF-α سایتوکاین‏های التهابی هستند که نقش اصلی را به عنوان واسطه پاسخ التهابی حاد در برابر عوامل ایجاد کننده عفونت ایفا می‏کنند.(13) در مطالعه‏ای مشاهده شد که Alkaline phosphatase و Kallikrein در پالپ دندان رت‏های دیابتی بیشتر از رت‏های سالم اما غلظت نیتریت در گروه دیابتی‏ها به طور معنی‏داری کمتر از گروه سالم بود.(14) تاکنون مطالعه‏ای در زمینه تاثیر نوع ماده پالپ کپ مستقیم بر میزان سایتوکاین‏ها التهابی افراد دیابتی انجام نشده است. مطالعه حاضر به بررسی تاثیر استفاده از (MTA)Mineral Trioxide Aggregateو Calcium- Enriched Mixture (CEM)به عنوان ماده کپینگ در رت‏های دیابتی بر روی پاسخ پالپی و میزان IL-1β، TNF-α و MPO در پالپ دندان رت‏ها پرداخت.

مواد و روش‏ها

این مطالعه تجربی-آزمایشگاهی که به تائید کمیته اخلاق دانشگاه علوم پزشکی بابل (کد 5895) رسیده است، بر روی 34 رت سفید نر از نژاد ویستار (Wistar rat) و سن بین 10-8 هفته با وزن بین 250-200 گرم انجام شد. 34 رت به دو گروه دیابتی و سالم تقسیم شدند.

جهت القای دیابت در رت‏ها از داروی Streptozotocin (سیگما-هلند) به میزان mg/kg65 به صورت داخل صفاقی استفاده شد. یک هفته پس از تزریق داروی مورد نظر، گلوکز خون رت‏ها اندازه گیری شد، در صورتی که قند خون ناشتا (FBS) آن‏ها از 200 mg/dL بیشتر می‏بود، وارد مرحله بعدی مطالعه می‏شدند.(16و15)

رت‏ها با استفاده از تزریق داخل صفاقی کتامین هیدروکلراید (الفاسان-هلند) به میزان mg/kg80 مخلوط با Xylazin2% (الفاسان-هلند) به میزان kg/mg5/2 به صورت کامل بیهوش شدند. پس از بیهوشی کامل رت‏ها دندان‏های مولر اول فک بالای رت‏ها با استفاده از کلرهگزیدین 12/0% شست و شو داده شدند. با استفاده از هندپیس (NSK, Japan) با سرعت بالا و فرز روند الماسی  و شست و شوی فراوان در سطح اکلوزال دندان مولر اول فک بالا حفره کلاس یک به منظور اکسپوز شدن پالپ تهیه شد. پس از اکسپوز شدن پالپ (به میزان قطر فرز و مشاهده خونریزی) جهت برقراری هموستاز از سدیم هیپوکلریت 25/5% Tage-Donyayearayesh-Iran)) استفاده شد. پس از آماده سازی MTA (AWMTA; Angelus, Londrina, PR, Brazil) و CEM Cement (Bionique dent-Tehran, Iran) بر اساس دستورالعمل شرکت سازنده، مواد مورد نظر درون حفره و در مجاورت پالپ اکسپوز شده قرار داده شدند، سپس حفره‏ها با استفاده از گلاس آِینومر (GC International Corp, Tokyo, Japan) ترمیم شدند. پس از گذشت 30 روز از زمان اکسپوز پالپ‏ها، اقدام به جمع آوری خون رت‏ها شد و سپس رت‏ها قربانی شدند.(15)

پس از جدا کردن فک بالای آن‏ها دندان‏های مولر اول هر دو طرف کشیده شدند، Paper point شماره 25 از انتها وارد کانال ریشه دندان‏ها شد و پس از گذشت 30 ثانیه از کانال خارج شد و داخل میکروتیوب‏های حاوی Phosphate Buffer Saline (PBS) قرار داده شدند. میکروتیوب‏ها تا روز آزمایش در فریزر 80- درجه سانتی‏گراد نگهداری شدند. خون جمع آوری شده به مدت 5 دقیقه سانتریفوژ شد و در دمای 20- درجه سانتی گراد نگهداری شد. اندازه‏گیری مدیاتورهای TNF-α (Ebioscienc-North America)، IL-1β (North America-Ebioscience) و MPO(Cusabio-China) در سرم و مایع جمع آوری شده از پالپ با استفاده از روش ELISA و طبق دستورالعمل شرکت سازنده انجام شد. آزمون کای‏دو، همبستگی پیرسون و آنالیز واریانس دوعاملی در نرم افزار آماری SPSS با ویرایش 17 استفاده گردید.

یافته‏ ها

میانگین مدیاتورهای اندازه گیری شده در کانال ریشه و سرم رت‏ها در جدول 1 گزارش شده است. در گروه دیابتی‏ها اختلاف آماری معنی‏داری بین میزان مدیاتورهای MPO، IL-1β و TNF-α در دو گروه MTA و CEM مشاهده نشد (05/0<P).

اختلاف آماری معنی‏داری بین میزان TNF-α، IL-1β و MPO کانال ریشه دو گروه سالم و دیابتی که MTA به کار رفته بود، مشاهده نشد (به ترتیب 827/0=P، 948/0=P و 365/0=P). اختلاف آماری معنی‏دار در مدیاتورهای TNF-α و IL-1β بین دو گروه سالم و دیابتی که در آنـها از CEM اسـتفاده شـده بود مـشاهـده نـشد

(به ترتیب 652/0=P و 932/0=P). اما اختلاف آماری معنی‏داری بین میزان MPO بین دو گروه سالم و دیابتی که در آن‏ها از CEM استفاده شده بودمشاهده شد (033/0=P).  

همبستگی مثبت و معنی‏داری بین میزان TNF-α و
IL-1β با MPO اندازه گیری شده در کانال ریشه مشاهده شد (479/0=r و 001/0>P؛ 432/0=r و 001/0>P). ارتباط مثبت بین میزان TNF-α با IL-1β کانال ریشه مشاهده شد اما معنی‏دار نبود (207/0=r و 095/0=P).

با استفاده از آنالیز واریانس دو عاملی (دیابت و نوع ماده) نیز رابطه معنی‏دار آماری درباره هیچکدام از متغیرها یافت نشد.

 

 

 

 

جدول 1: مقایسه میانگین و انحراف معیار مدیاتورهای اندازه گیری شده در کانال ریشه و سرم رت‏های دیابتی و سالم به تفکیک ماده مورد استفاده

متغیر

پیکوگرم  بر میکرومول pg/ml))

MTA (گرم)

CEM (گرم)

نتیجه آزمون اثر ماده

نتیجه آزمون اثر دیابت

دیابتی

سالم

دیابتی

سالم

انحراف معیار±میانگین

انحراف معیار±میانگین

انحراف معیار±میانگین

انحراف معیار±میانگین

TNF-α

3/58±29/110

9/56±5/104

5/49±0/111

6/89±9/125

285/0F=

596/0P=

05/0F=

825/0P=

IL-1β

2/44±64/50

79/59±09/49

19/42±18/46

18/50±99/47

032/0F=

86/0P=

01/0F=

99/0P=

MPO

111/0±116/0

103/0±071/0

087/0±141/0

071/0±059/0

05/0F=

824/0P=

509/4F=

041/0P=

TNF-α serum

38/25±40/23

96/10±1/17

01/31±21/33

81/14±45/16

431/0F=

516/0P=

735/2F=

107/0P=

IL-1β serum

2/129±33/41

29/19±93/37

79/282±85/170

88/62±87/30

437/0F=

238/0P=

97/1F=

169/0P=

MPO serum

91/2±71/4

0/61±94/3

77/4±94/5

08/0±21/3

079/0F=

780/0P=

705/3F=

062/0P=

 

 


بحث

این موضوع که دیابت باعث سرکوب سیستم ایمنی و منجر به تغییرات زیادی در حفره دهان می‏گردد بر کسی پوشیده نیست. بیمارانی که دیابت کنترل نشده دارند، به صورت مزمن در متابولیسم کربوهیدرات و لیپیدها اختلال دارند.(17)

مطالعات معدودی درباره تاثیر دیابت بر پاسخ پالپ به MTA و CEM انجام شده است که در این مطالعه به این موضوع پرداختیم. با تزریق داخل صفاقی داروی Streptozotocin، دیابت در رت‏ها القا شد. در بین موادی که می‏توانند از طریق تخریب سلول‏های بتا در غده پانکراس، ترشح انسولین را متوقف و دیابت را القا کنند، Streptozotocin آسیب‏های کلیوی و کبدی کمتری ایجاد می‏کند.(16)

میزان IL-1β، TNF-α و MPO در رت‏های دیابتی مطالعه حاضر از گروه سالم بالاتر به دست آمد. همچنین میزان این مدیاتورها در خون رت‏های دیابتی از گروه سالم بیشتر بود. یافته‏های فوق حاکی از حضور التهاب در بافت پالپ دندان می‏باشد. Catanzaro و همکاران(14) به بررسی تاثیر دیابت بر روی مدیاتورهای التهابی موجود در پالپ پرداختند؛ آن‏ها گزارش کردند که غلظت نیتریت در ابتدای بیماری دیابت در پالپ نسبت به گروه کنترل بالاتر اما پس از 90 روز از بیماری کاهش چشمگیری پیدا کرده و حتی از گروه کنترل کمتر می‏شود. همچنین میزان میلوپراکسیداز در بافت پالپ در دیابتی‏ها در روز 30 نسبت به گروه کنترل بالاتر بود اما پس از 90 روز این اختلاف معنی‏دار شد. اما در مطالعه ما با وجود بیشتر بودن غلظت مایلوپراکسیداز در رت‏های دیابتی این اختلاف به سطح معنی‏داری نرسید. به نظر می‏رسد، بیشتر بودن میزان غلظت مایلوپراکسیداز در رت‏های دیابتی نتیجه حضور بیشتر نوتروفیل‏ها و ماکروفاژ‏ها در بافت پالپ باشد.

مایلوپراکسیداز MPO)) از پراکسید هیدروژن که از تجزیه سوپر اکسید به وجود می‏آید، استفاده کرده و یون‏های هالید را که در شرایط طبیعی غیرفعال هستند را به اسید‏های واکنش‏گر که برای باکتری‏ها و میکروب‏ها کشنده هستند، تبدیل می‏کند. بنابراین با اندازه گیری میزان این آنزیم می‏توان به میزان فعالیت و عملکرد سلول‏های نوتروفیل پی برد.(18)

Golub و همکاران(19) نشان دادند که ساخت کلاژن در اثر افزایش Advanced Glycation End-Production (AGEs) به طور معنی‏داری افزایش پیدا می‏کند. همچنین Vlassara(20) افزایش MPO را به افزایش ساختار‏های AGE در بیماران دیابتی نسبت داد. ساختارهای AGE نقش مهمی در ایجاد مشکلات عروقی افراد دیابتی بر عهده دارد. نوتروفیل‏ها جز اولین سلول‏های ایمنی است که به پالپ آسیب دیده وارد می‏شوند و نقش مهمی در آزادسازی سایتوکاین‏ها و فاگوسیتوز ایفا می‏کنند. همچنین سلول‏های نظیر ماکروفاژ، ماست سل و لنفوسیت‏ها ورود نوتروفیل به پالپ را طی پروسه التهاب از طریق ترشح سایتوکاین کنترل می‏کنند. نتیجه التهاب در پالپ آسیب دیده منجر به ترمیم پالپ با و یا بدون تشکیل پل عاجی، فیبروز یا نکروز گردد.(21)

موادی که به عنوان پالپ کپ استفاده می‏شوند بایستی توانایی تحریک و آزاد کردن سایتوکاین‏ها از سلول‏ها جهت فعال کردن پیش سازهای ساخت بافت سخت (Hard-Tissue Formation) را داشته باشند.(22) استئوبلاست‏ها سایتوکاین‏هایی نظیر IL-1β، TNF-α و
IL-6 را ترشح می‏کنند. این سایتوکاین‏ها برای فعال شدن استئوبلاست‏ها ضروری هستند.(23) ترمیم پالپ مکانیسم پیچیده‏ای دارد که تاکنون به خوبی مشخص نشده است. در پالپی که دچار آسیب شده است و ماده کپینگ بر روی آن قرار داده شده است، ترمیم بافت پالپ وابسته به پروسه التهابی در آن می‏باشد. این مراحل می‏تواند توسط سایتوتوکسیسیتی و توانایی ماده کپینگ در القای تولید سایتوکاین‏ها تحت تاثیر قرار بگیرد.(24) مطالعات نشان داده است که IL-1β تولید شده توسط ماکروفاژها، نوتروفیل‏ها و ماست سل‏ها در حضور MTA در پالپ افزایش پیدا می‏کند، بنابراین MTA می‏تواند با القای سلول‏های ایمنی جهت ساخت IL-1β به ارگانیزاسیون هرچه بهتر پالپ پس از آسیب دیدگی و ترمیم مناسب آن کمک کند.(25و21)Barkhordar و همکاران(26) اظهار کردند که در حضور IL-1β با منشا خارجی (Exogenous)، ساخت کلاژن در فیبروبلاست‏های سالم پالپ تا دو برابر افزایش می‏یابد. با وجود بیشتر بودن التهاب در گروه رت‏های دیابتی، از آن جایی که در میزان سایتوکاین‏های التهابی MTA و CEM در این گروه در مطالعه ما تفاوت معنی‏داری مشاهده نشد، شاید بتوان گفت که این دو ماده توانسته‏اند پروسه التهابی در پالپ دندان را به نفع ترمیم پالپ پیش ببرند. اما در این خصوص نیاز به مطالعات بیشتر می‏باشد.

نتیجه گیری

بر اساس یافته‏های مطالعه حاضر، در استفاده از MTA در هر دو گروه سالم و دیابتی تفاوتی در میزان متغیرهای TNF-α, IL-1βو MPO مشاهده نشد، همچنین در استفاده از CEM نیز تفاوتی بین TNF-α، IL-1βمشاهده نشد، اما میزان مایلوپراکسیداز (MPO) زمانی که از CEM استفاده شد افزایش یافت.

تشکر و قدردانی

بدینوسیله از مرکر تحقیقات مواد دندانی دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی بابل که هزینه‏های انجام این طرح را تامین نموده‏اند تقدیر و تشکر می‏شود. این مقاله منتج از پایان نامه تخصصی با شماره 28 و طرح تحقیقاتی به شماره 9032430 از دانشگاه علوم پزشکی بابل می‏باشد.

مراجع

  1. Manfredi M, McCullough MJ, Vescovi P, Al-Kaarawi ZM, Porter SR. Update on diabetes mellitus and related oral diseases. Oral Dis 2004; 10(4): 187-200.
  2. Fouad AF. Diabetes mellitus as a modulating factor of endodontic infections. J Dent Educ 2003; 67(4): 459-67.
  3. Paranjpe A, Smoot T, Zhang H, Johnson JD. Direct contact with Mineral Trioxide Aggregate activates and differentiates human dental pulp cells. J Endod 2011; 37(12): 1691-95.
  4. Paranjpe A, Zhang H, Johnson JD. Effects of mineral trioxide aggregate on human dental pulp cells after pulp-capping procedures. J Endod 2010; 36(6): 1042-7.
  5. Holland R, Filho JA, de Souza V, Nery MJ, Bernabe PF, Junior ED. Mineral trioxide aggregate repair of lateral root perforations. J Endod 2001; 27(4): 281-4.
  6. Greelings SE, Hoepelman AIM. Immune dysfunction in patients with diabetes mellitus. FEMS Immunol Med Microbiol 1999; 26(3-4): 259-65.
  7. Delamaire M, Maugendre D, Moreno M, Le Goff MC, Allannic H, Genetet B. Impaired leukocyte functions in diabetic patients. Diabet Med 1997; 14(1): 29-34.
  8. Santos Tunes R, Foss-Freitas MC, Nogueira-Filho Gda R. Impact of periodontitis on the diabetes-related inflammator y status. J Can Dent Assoc 2010; 76: 35.
  9. Bender IB, Bender AB. Diabetes mellitus and the dental pulp. J Endod 2003; 29(6): 383-9.
  10. Taylor GW. Periodontal treatment and its effects on glycemic control: A review of the evidence. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod 1999; 87(3): 311-6.
  11. Vernillo AT. Diabetes mellitus: Relevance to dental treatment. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod 2001; 91(3): 263-70.
  12. Mindiola MJ. Endodontic treatment in an American Indian population: A 10-year retrospective study. J Endod 2006; 32(9): 828-32.
  13. Balkwill FR, Burke F. The cytokine network. Immunol Today 1989; 10(9): 299-304.
  14. Catanzaro O, Dziubecki D, Ceron C, Rodriguez R. diabetes and its effects on dental pulp. J Oral Sci 2006; 48(4): 195-9.
  15. Garber SE, Shabahang S, Escher AP, Torabinejad M. The effect of hyperglycemia on pulpal healing in rats. J Endod 2009; 35(1): 60-2.
  16. Kohsaka T, Kumazawa M, Yamasaki M, Nakamura H. Periapical lesions with streptozotocin-induced diabetes. J Endod 1996; 22(8): 418-21.
  17. Leite RS, Marlow NM, Fernandes JK. Oral health and type 2 diabetes. Am J Med Sci 2013; 345(4): 271-3.
  18. Weiss SJ. Tissue destruction by neutrophils. N Engl J Med 1989; 320(6): 365-76.
  19. Golub LM, Schneir M, Ramamurthy NS. Enhanced collagenase activity in diabetic rat gingiva:In vitro and in vivo evidence. J Dent Res 1978; 57(3): 520-25.
  20. Vlassara H. Recent progress in advanced glycation end products and diabetic complications. Diabetes 1977; 46(2): 19-25.
  21. Gomes AC, Gomes-Filho JE, Oliveira SHP. MTA-induced neutrophil recruitment: A mechanism dependent on IL-1, MIP-2, and LTB4. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod 2008; 106(3): 450-6.

 

 

  1. Ciasca M, Aminoshariae A, Jin G, Montagnese T, Mickel A. A comparison of the cytotoxicity and proinflammatory cytokine production of EndoSequence root repair material and proroot mineral trioxide aggregate in human osteoblast cell culture using reverse-transcriptase polymerase chain reaction. J Endod 2012; 38(4): 486-9.
  2. Suda T, Takahashi N, Udagawa N, Jimi E, Gillespie MT, Martin TJ. Modulation of osteoclast differentiation and function by the new members of the tumor necrosis factor receptor and ligand families. Endocr Rev 1999; 20(3): 345-57.
  3. Cavalcanti BN, Mello Rode S, França CM , Marques MM. Pulp capping materials exert an effect on the secretion of IL-1β and IL-8 by migrating human neutrophils. Braz Oral Res 2011; 25(1): 13-8.
  4. Ferreira DC, Brito DG, Cavalcanti BN. Cytokine production from human primary teeth pulp fibroblasts stimulated by different pulpotomy agents. J Dent Child (Chic) 2009; 76(3): 194-8.
  5. 26.    Barkhordar RA, Ghani QP, Russel TR, Hussain MZ. Interleukin-1 beta activity and collagen synthesis in human dental pulp fibroblasts. J Endod 2002; 28(3): 157-9.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 18 دی 1392
  • تاریخ پذیرش: 18 دی 1392

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار