ارزیابی دیدگاه دانشجویان سال آخر دندانپزشکی در زمینه آموزش دانش ایمپلنت‏های دندانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار پریودانتیکس، مرکز تحقیقات دندانپزشکی، دانشکده دندانپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد

2 استادیار گروه بیماری‏های دهان، فک و صورت، دانشگاه علوم پزشکی بجنورد

چکیده

مقدمه: هدف از این مطالعه، سنجش دیدگاه دانشجویان سال آخر دندانپزشکی در زمینه نیاز به آموزش دانش ایمپلنت‏های دندانی بود تا نتایج آن بتواند برای اساتید رشته‏های پریودنتولوژی، پروتز و جراحی فک و صورت و برنامه‏ریزی‏های آموزشی در جهت ارتقای آموزش کمک‏کننده باشد.
مواد و روش‏ها: این پژوهش از نوع طرح‏های پژوهش در آموزش بود که در دانشکده دندانپزشکی مشهد به اجرا در آمد. در سال تحصیلی 90-1389 از دانشجویان سال آخر دانشکده دندانپزشکی مشهد خواسته شد در صورت تمایل پرسشنامه‏ای در مورد دیدگاه آنها در زمینه چگونگی آموزش دانش ایمپلنت‏های دندانی را تکمیل کنند. 58 دانشجو سال آخر در بررسی شرکت کردند. دیدگاه این دانشجویان در مورد جنبه‏های مختلف تئوری و عملی ایمپلنت‏های دندانی ارزیابی شد و اطلاعات توسط جداول آماری متناسب توصیف شد.
یافته‏ها: 27/98% دانشجویان سال آخردندانپزشکی در مورد آموزش تئوری و عملی ایمپلنت‏های دندانی، به طوری که هر دانشجو بتواند یک ایمپلنت ساده را بکارد، کاملاً موافق بودند. درخصوص آموزش دانش ایمپلنت‏های دندانی به صورت یک واحد درسی مستقل که از ادغام مباحث پریو، جراحی و پروتز حاصل شود نیز 94/87% دانشجویان کاملاً موافق بودند. همچنین درباره تاسیس یک گروه مستقل ایمپلنت‏های دندانی که امر آموزش متمرکز مباحث تئوری و عملی ایمپلنت‏های دندانی را به عهده گیرد نیز، 56/96% دانشجویان کاملاً موافق بودند. در مورد سرفصل‏های درسی ایمپلنت، بیشترین نیاز آموزشی برای تدریس در دوره دندانپزشکی عمومی مربوط به آموزش تئوری و عملی اصول جراحی ایمپلنت و سپس آموزش کاشت یک ایمپلنت ساده قدامی بود و کمترین اهمیت مربوط بود به آموزش مقدمه و تاریخچه ایمپلنت‏های دندانی بود.
نتیجه‏‏گیری: با توجه به ضرورت توسعه علوم فناورانه در جهت ارتقا سلامت جامعه و خدمات رسانی مطلوب دندانپزشکان، ارتقا آموزش دانش ایمپلنت‏های دندانی برای دانشجویان دوره دندانپزشکی عمومی به صورت نظام مند و مستقل و بازنگری کوریکولوم دندانپزشکی عمومی در این زمینه الزامی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Assessment of Final Year Dental Students' Views of Science Education in Dental Implants

نویسندگان [English]

  • MajidReza Mokhtari 1
  • Ali Foroozanfar 1
  • Fatemeh Farazi 2
1 Assistant Professor of Periodontics, School of Dentistry, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran
2 Assistant Professor of Oral Medicine, Bojnord University of Medical Sciences, Bojnord, Iran
چکیده [English]

Introduction: The aim of the present study was to evaluate the dental student's concepts about dental implant education which can be used in dentistry doctorate curriculum revision and could be useful for professors of periodontology, prosthodontics and maxillofacial surgery.
Materials & Methods: This was an educational research which was conducted in Mashhad dental school in 2011 and 58 end year dental students were participated in this study and filled out questionnaires about dental implant education and the concepts of these students about theoretical and practical aspects of dental implant education were evaluated.
Results: A total of 98.27% of the students were agreed about education of simple implant surgery so that they could put a simple implant and 87.94% of the students were agreed about education of dental implant as a single course credit and about creation of a dental educational group, 96.56% were agreed. About dental implant educational topics, the most educational need was education of principles of implant surgery followed by education of putting a simple frontal implant, and the least, was introduction and history of dental implants.
Conclusions: Because of necessity of development for new sciences in order to promote health in the society, education of dental implant for general dentistry students and revision of general dentistry curriculum seems necessary.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Dental implants
  • Educational needs
  • Curriculum

اصل مقاله

مقدمه

تربیت نیروی انسانی در بخش دندانپزشکی باید به هدف تامین حفظ و ارتقای سلامت دهان و دندان افراد جامعه منجر شود.

توسعه فن‏آوری‏های جدید و پیشرفت علم در طی سال‏ها منجر به ابداع روش‏های درمانی خاصی تحت عنوان ایمپلنت‏‏های دندانی گشته است. ایمپلنت علاوه بر جایگزینی ساختار از دست رفته باعث حفظ و نگهداری نسج نرم و سخت موجود می‏شود. دندانپزشکان عمومی به عنوان گروهی که بیشترین ارتباط را با بیماران دارند باید از دانش لازم در این زمینه برخودار باشند تا بتوانند در راستای ارتقای سلامت جامعه خدمات دندانپزشکی پیشرفته را ارائه دهند. آموزش دانش ایمپلنت باعث افزایش مهارت‏های تئوری و عملی دندانپزشکان در راستای ارائه خدمات تخصصی و پیشرفته و در نتیجه ارتقای سلامت جامعه می‏شود. رشته دندانپزشکی توام با مهارت فراوان عملی است. کسب این مهارت‏ها تشخیص و انجام اعمال درمانی را توسط دندانپزشک میسر می‏سازد. همزمان با پیشرفت سایر علوم، تکنیک‏ها و مهارت های بالینی جدیدی به دانشجویان و و فراگیران این رشته عرضه می‏شود. بدیهی است ارتقا کیفیت آموزش بالینی این رشته در پیشرفت وضعیت سلامت دهان و دندان جامعه اثر مستقیم خواهد داشت. تعیین نیازهای آموزشی اولین گام در طراحی و بازنگری هر برنامه آموزشی است. شناسایی نیازهای آموزشی امکان استفاده بهینه از منابع محدود و در دسترس را فراهم می‏کند.(1)

نیازسنجی و اولویت‏بندی نیاز های فراگیران تاثیر مثبتی بر برنامه‏های آموزش بالینی دارد. تعیین نیازهای آموزشی فراگیران در هر برنامه آموزشی برای رسیدن به اهداف و اولویت‏های آموزشی ضروری و سودمند است.(2)

عقیلی و احدیان به نیاز‏های آموزشی فارغ‏التحصیلان دانشکده دندانپزشکی یزد پرداختند و به این نتیجه رسیدند که فارغ التحصیلان در مورد بسیاری از عناوین آموزشی نیاز‏های نسبتاً شدیدی احساس می‏کردند. این امر به ویژه در مورد عناوین نوین مثل ایمپلنت و دستگاه روتاری مصداق دارد که نشان‏دهنده عدم تطابق محتوای آموزشی دندانپزشکی عمومی با پیشرفت نوین و نیاز‏های جامعه دندانپزشکی می‏باشد و این امر لزوم تجدید نظر در محتوای آموزش دندانپزشکی را می‏رساند.(3)

اکبری در سال 88-87 نیاز‏های آموزشی دانشجویان دانشکده دندانپزشکی مشهد را در درس درمان جامع مورد ارزیابی قرار داد. وی با جمع آوری اطلاعات از اساتید و دانشجویان از طریق پرسشنامه‏ای که با توجه به بند‏های کوریکولوم مصوب طراحی شده بود و روایی و پایایی آن تائید شده بود به نتایج زیر دست یافت. اهداف پیش‏بینی شده در مورد این واحد متعالی می‏باشد ولی شیوه اجرای آن در حال حاضر با این اهداف فاصله زیادی دارد. به صورتی که اساتید و دانشجویان این روش اجرا را نامطلوب دانسته و خواستار اصلاحات در شیوه اجرا می‏باشند.(4)

در سال 2005 تحقیقی در رابطه با نیاز تعدادی از دندانپزشکان ناحیه Meerseyside در انگلستان انجام شد که در آن 87 دندانپزشک عمومی به صورت تصادفی انتخاب شده بودند و از آنها خواسته شده بود تا نیازهای آموزشی خود را مورد ارزیابی قرار دهند. اکثر این افراد در مورد رادیولوژی احساس نیاز نمی‏کردند اما تعدادی در مورد موضوعات بیهوشی و ایمپلنت احساس نیاز می‏کردند. 70% این دندانپزشکان در برگزاری دوره‏های مکمل احساس نیاز می‏کردند. 50% نسبت به برگزاری دوره‏هـای ایمپلنت و 98% عـلاقه‏مند به ادامه آموزش‏های

مورد نیازشان بودند.(5)

با عنایت به اینکه کوریکولوم دندانپزشکی عمومی کشور در حال بازنگری است و با توجه به اینکه یکی از مراحل مهم برنامه‏ریزی آموزش نیازسنجی گروه هدف در مورد علوم و فناوری‏های جدید و بررسی نظر افراد دخیل در حیطه دندانپزشکی است، نظرسنجی از دانشجویان سال آخر می‏تواند در برنامه‏ریزی‏ها، راهنما و موثر باشد. هدف از انجام این تحقیق بررسی دیدگاه دانشجویان سال آخر دندانپزشکی در مورد نیاز به آموزش دانش ایمپلنت به دانشجویان بود.

مواد و روش‏ها

در این مطالعه توصیفی-مقطعی، جامعه آماری شامل دانشجویان سال ششم (ورودی 1384) در سال تحصیلی 90-1389 دانشکده دندانپزشکی مشهد بودند. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه و شیوه گردآوری اطلاعات به صورت میدانی بود. پرسشنامه‏ها دارای دو بخش بود، بخش اول به منظور ارزشیابی واحدی تحت عنوان ایمپلنت تهیه شد که شامل سه سؤال بود.

- تاسیس یک گروه مستقل ایمپلنت‏های دندانی، جهت آموزش جراحی و پروتز ایمپلنت

- آموزش ایمپلنت‏های دندانی به صورت یک واحد درسی مستقل که از ادغام مباحث پریو-جراحی و پروتز حاصل شود

- آموزش عملی ایمپلنت‏های دندانی که هر دانشجو حداقل بتواند یک ایمپلنت ساده را جراحی نموده و کارهای قالبگیری و پروتزی اش را انجام دهد.

پاسخ دانشجویان به این3 سؤال به صورت کیفی (کاملاً موافقم، نظری ندارم، مخالفم) علامت‏گذاری می‏شد. در بخش دوم سرفصل‏های درسی ایمپلنت شامل (مقدمه و تاریخچه ایمپلنت-آناتومی فکین-مواد و ماتریال ایمپلنت‏های دندانی-اصول حفظ ساکت‏های دندانی-ماکرو دیزاین و میکر دیزاین ایمپلنت‏ها (طراحی ایمپلنت‏ها)-اصول جراحی ایمپلنت-طرح درمان- ایمپلنت‏های یک‏مرحله‏ای و دو مرحله‏ای- اباتمنت‏های پروتزی-رستوریشن‏های متکی بر ایمپلنت-اور دنچر‏ها-ایمپلنت در نواحی قدامی و ایمپلنت در نواحی خلفی) بود که پاسخ دانشجویان در مورد اهمیت و لزوم این عناوین درسی با عدد 1 تا 10 در مقابل آن درج شد. به طوری که عدد 1 نشانگر کمترین اهمیت برای تدریس و عدد 10 بیانگر بیشترین اهمیت و لزوم برای تدریس بیشتر در دروس دندانپزشکی عمومی بود. پس از تأیید روایی و پایایی، پرسشنامه‏ها بین دانشجویان توزیع شدند. پس از جمع‏آوری پرسشنامه ها، نتایج در قالب آمار توصیفی، جمع بندی شده و در قالب جداولی ارائه شد.

یافته ها

تعداد 58 دانشجوی سال ششم دندانپزشکی، در این مطالعه شرکت کردند و پرسشنامه‏ها را کامل نمودند. 27/98% این دانشجویان درمورد آموزش تئوری و عملی ایمپلنت‏های دندانی به طوری که هر دانشجو بتواند یک ایمپلنت ساده را بکارد کاملاً موافق بودند. و فقط 73/1% نظری نداشتند. درخصوص آموزش دانش ایمپلنت‏های دندانی به صورت یک واحد درسی مستقل که از ادغام مباحث پریو، جراحی و پروتز حاصل شود نیز 94/87% دانشجویان کاملاً موافق بودند و فقط 44/3% مخالف و 62/8 نظری نداشتند. همچنین درباره تاسیس یک گروه مستقل ایمپلنت‏های دندانی که امر آموزش متمرکز مباحث تئوری و عملی ایمپلنت‏های دندانی را به عهده گیرد نیز 56/96% دانشجویان کاملاً موافق بودند و 72/1% مخالف و 72/1% هم نظری نداشتند.

در مورد سرفصل‏های درسی ایمپلنت، نمودار و جدول 1 عناوین درسی ایمپلنت و میانگین پاسخ دانشجویان در مورد نیاز به آموزش این سرفصل‏های درسی به صورت یک عدد بین 1 و 10 را نشان می‏دهد. به طوری که عدد 1 نشانگر کمترین اهمیت برای تدریس و عدد 10 بیانگر بیشترین اهمیت و لزوم آموزش بیشتر در دوره دندانپزشکی عمومی می‏باشد را نشان می‏دهد.

همانطور که در نمودار و جدول مشاهده می‏شود طبق دیدگاه دانشجویان، بالاترین نمره در خصوص اهمیت تدریس و بیشترین نیاز آموزشی برای تدریس در دوره دندانپزشکی عمومی مربوط به آموزش تئوری و عملی اصول جراحی ایمپلنت و سپس آموزش کاشت یک ایمپلنت ساده قدامی و سپس به ترتیب آموزش کاشت ایمپلنت‏های خلفی، طرح درمان، ایمپلنت‏های یک و دو مرحله ای، اباتمنت‏های پروتزی، اصول حفظ ساکت دندان کشیده شده، اوردنچرها، طراحی ایمپلنت‏ها، اصول اوسئواینتگریشن، متریال ایمپلنت‏های دندانی و آناتومی فکین بود و کمترین اهمیت مربوط به آموزش مقدمه و تاریخچه ایمپلنت‏های دندانی بود.

همچنین درخصوص تعمیم و توصیف نتایج، آنالیز فریدمن انجام شد و میانگین پاسخ دانشجویان در مورد سرفصل‏های درسی ایمپلنت، با همدیگر معنی‏دار شدند (00/0P=) و در مقایسه دو به دو گروه‏ها مشخص شد که آموزش اصول جراحی با مقدمه و تاریخچه، متریال ایمپلنت‏های دندانی و اصول اوسئواینتگریشن، معنی‏دار شد (00/0P=). همچنین آموزش کاشت ایمپلنت قدامی با مقدمه و تاریخچه، آناتومی و متریال ایمپلنت های دندانی و نیز طرح درمان با مقدمه و تاریخچه و آناتومی معنی‎‏دار شدند (00/0P=) اما در بقیه موارد بین دو به دو گروه‏ها تفاوت معنی‏داری نبود (05/0P=). 


 

 

 

 

 

نمودار 1 : میانگین نیاز آموزشی دانشجویان سال آخر دندانپزشکی در مورد سرفصل‏های درسی ایمپلنت

(هر چه میانگین به عدد 10 نزدیک تر باشد نیاز به آموزش بیشتر می‏باشد.)

 

 

 

 

جدول 1 : میانگین نیاز آموزشی دانشجویان سال آخر دندانپزشکی در مورد سرفصل‏های درسی ایمپلنت

(هر چه میانگین به عدد 10 نزدیکتر باشد نیاز به آموزش بیشتر می‏باشد.)

سرفصل‏های درسی ایمپلنت

تعداد

Minimum

Maximum

میانگین پاسخ دانشجویان

انحراف معیار

Surgery

58

4

10

15/9

70/1

AnteriorImplant

58

3

10

79/8

88/1

PosteriorImplant

58

2

10

68/8

03/2

Treatmentplan

58

4

10

56/8

73/1

One.twostage

58

1

10

29/8

30/2

Abutments

58

1

10

25/8

08/2

Restorations

58

3

10

22/8

09/2

SocketPreservation

58

3

10

18/8

02/2

Overdentures

58

3

10

98/7

11/2

Macro.micro.design

58

1

10

65/7

35/2

Osseointegration

58

1

10

63/7

53/2

Materials

58

2

10

98/6

34/2

Anatomy

58

1

10

65/5

85/2

Introduction

58

1

10

89/2

55/2


 

 

 

 


بحث

مطالعه ما اولین مطالعه در سطح دانشکده دندانپزشکی مشهد بود و با توجه به اطلاعات ما اولین مطالعه در سطح دانشکده‏های دندانپزشکی کشور می‏باشد که در مورد نیازسنجی آموزش ایمپلنت‏های دندانی از دانشجویانی که در حال فارغ‏التحصیل شدن هستند و عملاً تمام واحدهای تئوری و عملی دوره دندانپزشکی عمومی را به پایان رسانده‏اند انجام شده است، تا بازخورد آن در برنـامه‏ریزی‏های آتی بـرای دانشجویان دندانپزشکی مورد

استفاده قرار بگیرد.

در سال 2004 یک بررسی در دانشکده دندانپزشکی کانادا و آمریکا برای مشخص کردن ساختار کوریکولوم آموزشی دندانپزشکی ایمپلنت و تأثیر برنامه‏های آموزشی بر درمان کلینیکی انجام شد. این بررسی شامل یک پرسشنامه به 56 سؤال بود که 39 نفر به آن پاسخ دادند. این بررسی جنبه‏های مختلف آموزش ایمپلنت در سطح پریودنتولوژی جراحی و پروتز از دندانپزشکان سؤال شد. در انتها مـشخص شد که آموزش کافی برای ایـمپلنت در

دانشکده‏ها به دانشجویان ارائه نمی‏شود.(6)

در ژوئن 2008 یک بررسی از فارغ التحصیلان دانشگاه King Abdolaziz برای بررسی برخورد آنان و دانش آنان از اصول اولیه ایمپلنت انجام شد. این بررسی به صورت یک پرسشنامه در اختیار 86 نفر قرار گرفت که 66 نفر به آن پاسخ دادند. در این بررسی نیز مشخص شد که دانشجویان به ارائه آموزش‏های بیشتری در رابطه با ایمپلنت و جنبه‏های مختلف آن (جراحی و پروتز) نیاز دارند.(7)

با توجه به نتایج مطالعه ما اکثر قریب به اتفاق دانشجویان سال آخر دندانپزشکی کاملاً موافق آموزش تئوری و عملی ایمپلنت‏های دندانی به صورت یک واحد متمرکز و منسجم و بروز شده بودند تا بتوانند در کار کلینیکی آینده خود یک ایمپلنت ساده را برای بیماران خود کار بگذارند. همچنین در مورد سرفصل‏های درسی ایمپلنت، تاکید زیادی بر روی آموزش موارد کاربردی و عملی نظیر اصول جراحی ایمپلنت، کاشت ایمپلنت‏های قدامی و خلفی و طرح درمان بیمار ایمپلنتی داشتند تا این سرفصل‏ها به صورت هماهنگ و منسجم و جدی‏تر آموزش داده شود. با توجه به نتایج مطالعه حاضر و با عنایت به لزوم توسعه علوم فناورانه و لزوم آموزش علم روز، در مجموع به نظر می‏رسد برنامه‏ریزی مجدد و همه جانبه‏نگر کوریکولوم دوره دندانپزشکی عمومی می‏تواند همراه با توسعه علم جدید ایمپلنت‏های دندانی، بر کیفیت فارغ‏التحصیلان در ارائه خدمات بیفزاید. توجه به دروس ادغام یافته بالینی و پرهیز از تاکید بر علوم پایه غیر ادغام یافته لازم است. همچنین با توجه به تاکید بر نیاز به آموزش روش‏های نوین درمانی و با توجه به اینکه در سال‏های پس از فارغ التحصیلی روش‏های نوین دیگری به علم معرفی می‏گردد؛ تاکید بر تغییر شیوه نگرش به آموزش و همانند دیگر نقاط جهان، تاکید بر آموزش یادگیری مادام‏العمر و خود محور ضروری به نظر می‏رسد. در پایان توجه به مرحله اساسی بازخورد در چرخه برنامه‏ریزی درسی و علاوه بر آن بررسی چگونگی عملیاتی شدن تصمیم‏های نیک آموزشی، کاری مهم خواهد بود و مطالعات مشابه با حجم وسیع‏تر و نیز ارزیابی دیدگاه فارغ‏التحصیلان دندانپزشکی در مورد آموزش علوم جدید، توصیه می‏شود.

نتیجه‏‏گیری

با توجه به ضرورت توسعه علوم فناورانه در جهت ارتقا سلامت جامعه و خدمات رسانی مطلوب دندانپزشکان، ارتقا آموزش دانش ایمپلنت‏های دندانی برای دانشجویان دوره دندانپزشکی عمومی به صورت نظام مند و مستقل و بازنگری کوریکولوم دندانپزشکی عمومی در این زمینه الزامی است.

تشکر و قدردانی

بدینوسیله از زحمات جناب آقای دکتر حبیب الله اسماعیلی مشاور محترم آمار تقدیر و تشکر می گردد.

مراجع

  1. Mottalebnejad M, Madani Z, Ahmadi A, Hosseini SR. Comments of Babol dental school graduates of their professional capabilities. Iranian Journal of Medical Education 2005; 5(2): 145.
  2. Pasha Z. Comments of participants in the CEM in Babol University of Medical Sciences. Journal of teb va tazkyeh 2002, 11: 18-23. (Persian)
  3. Aghili H, Ahadian H. Training needs of graduates of the School of Dentistry, Yazd University of Medical Sciences. Journal of Medical Sciences and Health Services Research, University of Yazd 2006, 15(5): 206-7. (Persian)
  4. Akbari M, Moeintaghavi A, Jafarri NA. Perspectives of teachers and students in the comprehensive treatment of Mashhad Dental School in 2008-2009, Eleventh National Congress of Medical Education. 10 to 12 May 2010. Iran University of Medical Sciences. Publications of the Ministry of Health and Medical Education 2010, Page 49.Read phonetically Dictionary Listen Read phonetically Dictionary

 

  1. Finaly S, Zvi E, Rachel S. A survey of perceived educational needs of general practitioners in the Merseyside region. Primary dental cares Journal of the faculty of General Dental Practitioners (UK). 2005; 12(3): 78-82.
  2. Petropoulos VC, Arbree NS, Tarnow D, Rethman M, Malmquist J, Valachovic R, et al. Teaching implant Dentistry in the prodontal curriculum: A Report from the ADEA implant Workshop's Surgery of Deans. Journal of Dental Education 2004 70(4): P. 580-8.
  3. Aljohani HA, Alghamdi AST. Predoctoral dental implant education at king abdolaziz unicersity. The Saudi Dental Journal 2009; 21: 135-8.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 01 تیر 1392
  • تاریخ پذیرش: 01 تیر 1392

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار