ارزیابی رابطه مراحل رویش دندانی و مراحل بلوغ اسکلتال به روش بررسی ستون مهره‏ های گردنی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه ارتودانتیکس، دانشکده دندانپزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی تهران

2 استادیار گروه ارتودانتیکس، دانشکده دندانپزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی تهران

3 دستیار تخصصی گروه ارتودانتیکس، دانشکده دندانپزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی تهران

4 دندانپزشک، مشاور تحقیقاتی، مرکز تحقیقات دندانپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی تهران

چکیده

مقدمه: تعیین زمان درمان یک بخش اساسی در طرح ریزی درمان ارتودنسی است. سن اسکلتی یک شاخص استاندارد است که در تعیین زمان مناسب درمان مورد استفاده قرار می‏گیرد. از طرف دیگر برای شروع درمان، بررسی نتایج درمانی و یا مقایسه نتایج درمان زودهنگام و دیرهنگام در کلینیک، فازهای دندانی (Deciduous, Early mixed, Late mixed, Permanent) مورد استفاده قرار می‏گیرند. با توجه به این موضوع و عدم وجود تحقیقات مشابه در کودکان و نوجوانان ایرانی، این تحقیق با هدف تعیین رابطه مراحل رویش دندانی و بلوغ اسکلتال در نژاد ایرانی به روش بررسی ستون مهره‏های گردنی انجام پذیرفت.
مواد و روش‏ها: رادیوگرافی سفالوگرام و پانورامیک 200 بیمار شامل 100 پسر و 100 دختر مورد استفاده قرار گرفت.فازهای دندانی با روش Vander Linden و مراحل بلوغ استخوانی توسط روش بررسی ستون مهره‏های گردنیتعیین گردید. همبستگی دو روش توسط آنالیز آماری Spearman’s rho و همچنین تست‏های تشخیصی مورد بررسی قرار گرفت.
یافته‏ها: همبستگی مراحل بلوغ استخوانی مهره‏های گردنی و فازهای دندانی براساس آزمون Spearman's rho، 755/0 به دست آمد که نشانگر رابطه نسبتاً قوی بین فازهای دندانی و مراحل بلوغ استخوانی مهره‏های گردنی بود (001/0P<). فاز دندانی Early mixed ارزش تشخیصی بالایی برای شناسایی مرحله Prepubertal نشان داد. هیچیک از دو فاز Late mixed و Early permanent شاخص ارزشمندی برای تعیین ظهور جهش رشدی بلوغ (CS3) نبودند.
نتیجه گیری: در مقایسه با شاخص بلوغ اسکلتال قابل اطمینان مثلبررسی ستون مهره‏های گردنی، فازهای دندانی در تشخیص جهش رشدی وابسته به بلوغ، عملکرد ضعیفی از خود نشان دادند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Assessment of the Relation between Clinical Phases of Dental Eruption and Skeletal Maturity Stages Using Cervical Vertebrae Method

نویسندگان [English]

  • Shahin EmamiMeibodi 1
  • Maryam Pousti 2
  • Asal Fetrati 3
  • MohammadJavad KharraziFard 4
1 Associate Professor, Dept of Orthodontic, School of Dentistry, Islamic Azad University of Medical Sciences, Tehran, Iran
2 Assistant Professor, Dept of Orthodontic, School of Dentistry, Islamic Azad University of Medical Sciences, Tehran, Iran.
3 Postgraduate Student, Dept of Orthodontic, School of Dentistry, Islamic Azad University of Medical Sciences, Tehran, Iran.
4 Dentist, Research Advisor, Dental Research Center, Tehran University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Introduction: Timing is an important factor in orthodontic treatment planning. Skeletal age is a standard indicator for determining optimum time for treatment. On the other hand, in clinic the phases of the dentition (deciduous, early and late mixed, permanent) have often been used for treatment timing, investigations of the different outcomes of treatment protocols at earlier vs later stages of development. Considering the importance of this issue and to evaluate it in the Iranian adolescents, the purpose of this study was to evaluate the relation between clinical phases of dental eruption and the skeletal maturity stages by cervical vertebrae method (CVM).
Materials & Methods:Panoramic radiographs and lateral cephalograms of 100 boys and 100 girlswere used. For determination of the Phases of dentition, Vander Linden method and for the skeletal maturity, CVM were used. The relationship between the skeletal maturity (stages in CVM) and the phases of thedentition was evaluated statistically by means of indicators of diagnostic tests and spearman’s rho analysis.
Results: Spearman’s rho analysis indicated a relatively strong correlation of 0.775 (P<0.001); The early mixed dentition phase was a valid indicator of prepubertal stage (CS1), but the late mixed and early permanent dentitions were not valid indicators for the diagnosis of the onset of thepubertal growth spurt (CS3).
Conclusion:In comparison with a reliable indicator of skeletal maturity (CVM), the dentition phases perform poorly in the detection of the onset of the pubertal spurt in skeletal growth.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Phases of dental eruption
  • skeletal maturity
  • CVM

مقدمه

تعیین زمان درمان یک بخش اساسی در طرح‏ریزی درمان ارتودنسی می‏باشد، به خصوص در درمان‏های ارتوپدی دندانی-صورتی آغاز درمان در زمان مناسب، نتایج مطلوبی در هر سه پلن قدامی خلفی، عرضی و عمودی ایجاد می‏کند. مسئله انتخاب زمان صحیح برای درمان‏های ارتوپدی دندانی-صورتی با تعیین زمان‏های تسریع رشد، ارتباط تنگاتنگ دارد، به خصوص در مورد فک پایین که بهترین نتایج، جهت درمان ارتوپدی هنگام درمان همزمان با جهش رشدی بلوغ به دست می‏آید. بهترین زمان جهت درمان دفی شنسی فک بالا قبل از جهش رشدی دوران بلوغ در نظر گرفته می‏شود.(2و1)

 از شاخص‏های مختلفی که جهت تخمین بلوغ اسکلتال مورد بررسی قرار گرفته‏اند می‏توان به افزایش قد(5-3)، کلسیفیکاسیون استخوان‏های مچ و دست(8-6) و تکامل ستون مهره‏های گردنی(14-9) اشاره کرد. بهترین و قابل اعتمادترین نشانگر بیولوژیک استفاده از رادیوگرافی انگشتان و مچ دست می‏‏باشد.(9) با این روش بیمار متحمل پرداخت هزینه و دریافت دوز اشعه بیشتر برای تهیه رادیوگرافی مچ دست می‏‏گردد. به همین منظور محققین مطالعاتی روی تکامل مهره‏های گردنی که در رادیوگرافی لترال سفالومتری مشهود است، انجام داده‏‎اند. نتایج این مطالعات نشان می‏‏دهد که مهره‏های گردن راهنمایی خوب و قابل اعتماد برای تعیین بلوغ اسکلتی می‏‏باشند.(10و9)

همچنین رابطه میان تکامل سیستم دندانی و بلوغ اسکلتی توسط تعدادی از محققین مورد بررسی قرار گرفته است. برخی همبستگی میان مراحل کلسیفیکاسیون دندانی و بلوغ اسکلتال را بالا گزارش کرده‏اند(22-15) در حالی که عده‏ای دیگر همبستگی میان مینرالیزاسیون دندان‏ها و دیگر پارامترهای تکامل فیزیکی را پایین دانسته‏اند.(24و23) Baccetti مراحل تکامل ستون مهره‏های گردنی (CVM) را با زمان جهش رشدی فک پایین انطباق داد(2) Baccetti و Franchi با موفقیت از روش CVM، جهت تشخیص زمان مناسب جهت آغاز درمان ارتوپدیک در بیماران کلاس II استفاده نمودند(14-11) و در تحقیقی جدیدتر رابطه فازهای دندانی و بلوغ اسکلتال را مورد بررسی قرار داده و نتیجه‏گیری کردند که Early mixed dentition ارزش تشخیصی بالایی برای مرحله Prepubertal بلوغ اسکلتال دارد.(1) از آنجا که برای شروع درمان، بررسی نتایج درمانی و یا مقایسه نتایج درمان زودهنگام و دیرهنگام در کلینیک، فازهای دندانی (Deciduous، Early mixed،
Late mixed و Permanent) مورد استفاده قرار می‏گیرند و با توجه به این مساله که رابطه فازهای دندانی و بلوغ اسکلتال به طور خاص در نژاد ایرانی مورد بررسی قرار نگرفته بود، این تحقیق در بخش ارتودنسی دانشکده دندانپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی تهران با هدف تعیین رابطه مراحل رویش دندانی و بلوغ اسکلتال در نژاد ایرانی به روش CVM انجام پذیرفت.

مواد و روش‏ها

این مطالعه مقطعی، بر روی 200 بیمار (100 پسر و 100 دختر) از میان مراجعه کنندگان به بخش ارتودنسی دانشکده دندانپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی انجام گرفت. حجم نمونه با توجه به مطالعات مشابه تعیین گردید.(16) نحوه نمونه‏گیری مستمر و مبتنی بر هدف بود و مواردی که سبب حذف فرد از مطالعه می‏شد شامل سیستم دندانی کامل شیری، سیستم دندانی کامل دائمی (وجود دندان مولر سوم)، آنومالی‏های کرانیوفاسیال، شکاف کام و لب، پوسیدگی‏های وسیع، از دست دادن زودرس دندان‏های شیری به دلیل تروما یا پوسیدگی‏های گسترده، دندان‏های اضافی آژنـزی‏ها و دیگر آنومالی‏های دندانی بود. تـمامی نمونه‏ها دارای کست مطالعه، رادیوگرافی پانورامیک و لترال سفالوگرام با کیفیت مناسب بودند.

فازهای دندانی با کمک دنتال کست‏ها و رادیوگرافی‏های پانورامیک بر اساس تعاریف زیر تعیین گردید.(1)

Early mixed dentition: افتادن انسیزورهای شیری، رویش اولین مولرهای دائمی و انسیزورهای دائمی.

Intermediate mixed dentition: رویش کامل انسیزورهای دائمی و مولرهای اول دائمی، حضور دندان‏های شیری در سگمنت باکال.

Late mixed dentition: افتادن کانین‏ها و مولرهای شیری، رویش کانین‏ها و پرمولرهای دائمی.

Early permanent dentition: حضور تمامی دندان‏های دائمی (وجود احتمالی مولر دوم، عدم حضور مولر سوم).

تعیین مرحله بلوغ اسکلتال با استفاده از لترال سفالوگرام به روش Cervico vertebral maturation  یا CVM ارائه شده توسط Baccetti انجام گرفت.(2) 6 مرحله CVM در تصویر 1 نشان داده شده است. در هر مرحله مهره‏های C2،  C3و  C4نشان داده شده‏اند. مراحل به صورت زیر تعریف می‏گرد:


تصویر 1 : مراحل بلوغ اسکلتال بااستفاده از لترال سفالومتری به روش تکامل  Cervico vertebral یا CVM ارائه شده توسط Baccetti

 


- Cervical stage 1(CS1): لبه تحتانی هر سه مهره صاف است. تنه C3 و C4 به شکل ذوزنقه می‏باشد (لبه فوقانی تنه مهره از عقب به جلو باریک می‏شود.) جهش رشدی فک پایین زودتر از 2 سال بعد از این مرحله اتفاق نخواهد افتاد.

- Cervical stage 2(CS2): لبه تحتانی دومین مهره گردنی مقعر است. تنه مهره‏های C3 و C4 هنوز ذوزنقه می‏باشد. جهش رشدی فک پایین زودتر از 1 سال بعد از این مرحله اتفاق نخواهد افتاد.

- Cervical stage 3(CS3): تقعر در لبه تحتانی C2  و C3 وجود دارد. تنه مهره‏های C3 و C4 می‏تواند ذوزنقه یا مستطیل افقی باشد. جهش رشدی فک پایین در طی 1 سال بعد از این مرحله اتفاق خواهد افتاد.

- Cervical stage 4(CS4): تقعر در لبه تحتانی C2  و C3 و C4 وجود دارد. تنه مهره‏های C3 و C4 مستطیل افقی است. جهش رشدی فک پایین در 1 یا 2 سال قبل از این مرحله اتفاق افتاده است.

- Cervical stage 5(CS5): تقعر در لبه تحتانیC2  و C3 و C4 وجود دارد. حداقل یکی از مهره‏های C3 و C4 به شکل مربع می‏باشد. فاصله از وقوع جهش رشدی فک پایین بیشتر از 1 سال می‏باشد.

- Cervical stage 6(CS6): تقعر در لبه تحتانیC2  و C3 و  C4وجود دارد. حداقل یکی از مهره‏های C3 و C4 به شکل مستطیل عمودی می‏باشد. از وقوع جهش رشدی فک پایین بیشتر از 2 سال گذشته است.

یک فرد متخصص، فاز کلینیکال دندانی را از روی مدل‏های مطالعه و یک متخصص دیگر مرحله تکاملی CVM را از روی لترال سفالومتری به صورت کور تعیین کردند. پس از دو هفته متخصصین به طور تصادفی مجدداً 15 مورد را برای ارزیابی خطای اندازه‏گیری مورد بررسی قرار دادند. میزان توافق برای فاز دندانی 34/93 درصد و برای فاز اسکلتی 67/86 درصد بود. میزان Kappa به ترتیب 24/91 و 72/84 به دست آمد. موارد عدم توافق مجدداً مورد بررسی قرار گرفت تا دو محقق به نتیجه یکسان برسند. سپس 10 نمونه مجدداً جداگانه توسط دو محقق بررسی و توافق کامل بدست آمد.

توزیع مراحل CVM در فازهای دندانی به دست آورده شد که در جدول 1 نشان داده شده است. میزان همبستگی و رابطه فازهای کلینیکال دندانی با مراحل بلوغ اسکلتال براساس روش CVM با آزمون Spearman's rho محاسبه گردید. همچنین شاخص‏های حساسیت (Sensitivity) ، ویژگی (Specificity) ، ارزش اخباری مثبت، PPV
 (Positive predictive value)و ارزش اخباری منفی (Negative predictive value) NPV برای هرکدام از فازهای دندانی جهت پیش‏بینی مراحل مختلف بلوغ اسکلتال محاسبه شد.

یافته‏ها

میانگین سنی در گروه Early mixed dentition 49/0±ا0/7، در گروه Intermediate mixed dentition 98/0±76/8، در گروه Late mixed dentition 05/1±73/10 و در گروه Early permanent dentition 86/0±79/12 به دست آمد. فراوانی مراحل مختلف بلوغ اسکلتال به روش CVM به تفکیک فازهای دندانی در جدول 1 آمده است. میزان همبستگی مراحل بلوغ استخوانی مهره‏های گردنی (CVMS) و فازهای دندانی براساس آزمون Spearman's rho 755/0 به دست آمد که نشانگر رابطه نسبتاً قوی بین فازهای دندانی و مراحل بلوغ استخوانی مهره‏های گردنی بود (001/0P<). نتایج تست‏های تشخیصی به تفکیک هر گروه سنی در جداول 2 تا 5 آمده است. همانطور که در جداول 2 تا 5 مشاهده می‏شود بیشترین حساسیت در فاز دندانیEarly mixed dentition برای مرحله CS1، در Intermediate mixed dentition برای CS2، در Late mixed dentition برای CS3 و در Early permanent dentition برای  CS4می‏باشد. بالاترین ویژگی در فاز دندانی Early mixed dentition و Intermediate mixed dentition را می‏توان برای مرحله CS1 مشاهده کرد، درحالی که در Late mixed dentition بیشترین ویژگی برای مرحله CS3 و در Early permanent dentition برای CS4 مشاهده می‏شود. بالاترین ارزش اخباری منفی در تمامی فازهای دندانی برای مرحله CS5 بود و بالاترین ارزش اخباری مثبت در فاز‏های دندانی Early mixed dentition و Intermediate mixed dentition را می‏توان برای مرحله CS1 مشاهده کرد، درحالی که در Late mixed dentition و در Early permanent dentition برای  CS3 بود.


 


جدول 1 :
فراوانی مراحل مختلف بلوغ اسکلتال به روش CVM  به تفکیک فازهای دندانی                                  

فازهای دندانی

CVMS

CS1

CS2

CS3

CS4

CS5

CS6

Early mixed (n=50)

(0/94) 47

(0/6) 3

(0/0) 0

(0/0) 0

(0/0) 0

(0/0) 0

Intermediate mixed (n=50)

(0/62) 31

(0/34) 17

(0/4) 2

(0/0) 0

(0/0) 0

(0/0) 0

Late mixed (n=50)

(0/22) 11

(0/30) 15

(0/38) 19

(0/10) 5

(0/0) 0

(0/0) 0

Early permanent (n=50)

(0/4) 2

(0/20) 10

(0/36) 18

(0/32) 16

(0/8) 4

(0/0) 0

 

 

جدول 2 : میزان شاخص‏های تشخیصی برای مرحله Early mixed dentition به تفکیک مراحل مختلف بلوغ اسکلتال

 

Sensitivity

Specifity

PPV*

NPV**

CVMS

Value

95% CI

Value

95% CI

Value

95% CI

Value

95% CI

CS1

52/0

59/0-45/0

97/0

99/0-95/0

94/0

97/0-91/0

71/0

77/0-65/0

CS2

07/0

11/0-03/0

70/0

76/0-64/0

06/0

09/0-03/0

72/0

78/0-66/0

CS3

00/0

0

69/0

76/0-62/0

00/0

0

74/0

8/0-68/0

CS4

00/0

0

72/0

78/0-66/0

00/0

0

86/0

91/0-81/0

CS5

00/0

0

74/0

8/0-68/0

00/0

0

97/0

99/0-95/0

               * Positive predictive value              ** Negative predictive value

 

جدول 3 : میزان شاخص‏های تشخیصی برای مرحله Intermediate mixed dentition به تفکیک مراحل مختلف بلوغ اسکلتال

 

Sensitivity

Specifity

PPV*

NPV**

CVMS

Value

95% CI

Value

95% CI

Value

95% CI

Value

95% CI

CS1

34/0

41/0-27/0

83/0

88/0-78/0

62/0

69/0-55/0

60/0

67/0-53/0

CS2

38/0

45/0-31/0

79/0

85/0-73/0

34/0

41/0-27/0

81/0

87/0-75/0

CS3

05/0

08/0-02/0

68/0

75/0-61/0

04/0

07/0-01/0

75/0

81/0-69/0

CS4

00/0

0

72/0

78/0-66/0

00/0

0

86/0

91/0-81/0

CS5

00/0

0

74/0

8/0-68/0

00/0

0

97/0

99/0-95/0

* Positive predictive value                       ** Negative predictive value

 

 

جدول 4 : میزان شاخص‏های تشخیصی برای مرحله Late mixed dentition به تفکیک مراحل مختلف بلوغ اسکلتال

 

Sensitivity

Specifity

PPV*

NPV**

CVMS

Value

95% CI

Value

95% CI

Value

95% CI

Value

95% CI

CS1

47/0

28/0-16/0

22/0

71/0-57/0

64/0

17/0-07/0

47/0

54/0-4/0

CS2

80/0

36/0-24/0

30/0

83/0-71/0

77/0

4/0-26/0

80/0

86/0-74/0

CS3

87/0

45/0-31/0

38/0

87/0-75/0

81/0

56/0-42/0

87/0

92/0-82/0

CS4

89/0

14/0-06/0

10/0

81/0-69/0

75/0

3/0-18/0

89/0

93/0-85/0

CS5

97/0

0

00/0

8/0-68/0

74/0

0

97/0

99/0-95/0

* Positive predictive value                      ** Negative predictive value

 

 

جدول 5 : میزان شاخص‏های تشخیصی برای مرحله Early permanent dentition به تفکیک مراحل مختلف بلوغ اسکلتال.

 

Sensitivity

Specifity

PPV*

NPV**

CVMS

Value

95% CI

Value

95% CI

Value

95% CI

Value

95% CI

CS1

02/0

04/0-0

56/0

63/0-49/0

04/0

07/0-01/0

41/0

48/0-34/0

CS2

22/0

28/0-16/0

74/0

8/0-68/0

20/0

26/0-14/0

77/0

83/0-71/0

CS3

46/0

53/0-39/0

80/0

86/0-74/0

36/0

43/0-29/0

86/0

91/0-81/0

CS4

76/0

82/0-7/0

81/0

87/0-75/0

32/0

39/0-25/0

97/0

99/0-95/0

CS5

1

1

76/0

82/0-7/0

08/0

12/0-04/0

1

1

* Positive predictive value                  ** Negative predictive value

 

 

 

بحث

استفاده از میزان کلسیفیکایون مهره‏های گردن جهت تعیین فاز رشدی سریع و در نهایت انتخاب زمان ایده‏آل برای درمان ارتوپدی دنتوفاسیال می‏تواند در اصلاح عدم هماهنگی ساختار کرانیوفاسیال بیمار موثر باشد(2) مطالعات مختلف اعتبار روش CVM را جهت تعیین زمان بلوغ اسکلتال تایید نموده‏اند. از جمله Pancherz و همکارانش اطمینان روش CVM را در ارزیابی بلوغ اسکلتال، قابل مقایسه با روش رادیوگرافی مچ و دست دانستند.(25) Grave و همکارش نیز اعتبار روش CVM را در بومی‏های استرالیا تایید نموده‏اند.(26) ایمانی مقدم و همکاران نیز این مطلب را در نژاد ایرانی مورد تایید قرار دادند.(10) Rozylo-Kalinowska رابطه‏ای متوسط را میان مراحل تکامل دندانی Demirjian و مراحل بلوغ ستون مهره‏های گردنی مشاهده نمودند.(21)  Kumar و همکاران مراحل کلسیفیکاسیون دندانی مولر دوم فک پایین به روش Demirjian را نشانگرهای قابل اعتمادی برای بلوغ اسکلتال گزارش کردند.(22) Krailassiri و همکارانش هبستگی میان مراحل کلسیفیکاسیون دندانی و بلوغ اسکلتال را به استثنا مولر سوم، نسبتاً بالا گزارش کردند.(16) در برخی مطالعات رابطه میان کلسیفیکاسیون دندان کانین فک پایین و نشانگر‏های بلوغ اسکلتی قوی توصیف شده است.(20-18و15) برخلاف آنها Lewis  و Anderson همبستگی میان مینرالیزاسیون دندان‏ها و دیگر پارامترهای تکامل فیزیکی را پایین دانسته‏اند.(24و23)

در تحقیق حاضر، میزان همبستگی مراحل بلوغ استخوانی مهره‏های گردنی (CVMS) و فازهای دندانی بالا بود که نشانگر رابطه نسبتاً قوی بین فازهای دندانی و مراحل بلوغ استخوانی مهره‏های گردنی می‏باشد. نتایج مطالعه حاضر مشابه تحقیق Baccetti و Franchi است که با موفقیت از روش CVM جهت تشخیص زمان مناسب جهت آغاز درمان ارتوپدیک در بیماران کلاس II استفاده کردند.(14-11)

فاز Early mixed dentition، در تمام تست‏های تشخیصی حساسیت بالایی را برای CS1 نشان داد که نشان‏دهنده مفید بودن فاز Early mixed dentition برای تشخیص CS1 می‏باشد. بالاترین ویژگی نیز برای مرحله CS1 مشاهده شد. درحالی که در CS2 مقادیر Sensitivity و Positive predictive value پایین بود؛ یعنی احتمال آن که بتوان این فاز دندانی را منطبق بر مرحله اسکلتال CS2 دانست پایین‏تر است. همچنین در فاز Early mixed dentition براساس این مطالعه، هیچیک از نمونه‏ها در مرحله اسکلتال CS3- CS6 قرار نداشتند. 94% افراد در این فاز دندانی در مرحله اسکلتال CS1 قرار داشتند یعنی حداقل 2 سال تا زمان جهش رشدی فک پایین فاصله وجود داشته است. و در مجموع 100% افراد در مرحله Prepubertal (حداقل 1 سال) قرار داشتند. نتایج به دست آمده با نتایج  Franchi و همکارانش(1) مشابه می‏باشد. مرحله Prepubertal زمان مناسب برای درمان‏های ارتوپدیک فک بالا تلقی می‏شود.

در فاز Intermediate mixed dentition، درصد افراد موجود در مرحله CS1 نزدیک به دوبرابر مرحله CS2 بود، اما در مطالعه Franchi و همکارانش 67% دارای مرحله CS1 گزارش شدند.(1) مقادیر تست‏های تشخیصی برای CS1 پایین بود. البته همچنان بالاترین ویژگی برای مرحله CS1 مشاهده می‏شد، با این حال مرحله Intermediate mixed dentition دارای حساسیت کم برای تشخیص مرحله اسکلتال CS1 بود در عوض حساسیت این مرحله برای تشخیص CS2 بالاتر بود. در این گروه تنها 4% افراد در مرحله CS3 بودند و با توجه به NPV نسبتاً بالا احتمال اینکه فرد در Intermediate mixed dentition همچنان قبل از مرحله CS3 بوده و با جهش رشدی فک پایین حداقل 1 سال فاصله وجود داشته باشد، وجود دارد. براساس نتایج این مطالعه افراد در این فاز دندانی با احتمال نزدیک به 100% (NPV برابر 97/0 و 86/0 و Sensitivity برابر 1) در مراحل CS4 تا CS6 نخواهند بود.

در فاز Late mixed dentition، 38% افراد در مرحله CS3 بودند. با این وجود این فاز دندانی ارزش تشخیصی برای هیچیک از مراحل بلوغ اسکلتال نشان نداد. البته افراد در این فاز دندانی با احتمال نزدیک به 100% (NPV برابر 97/0 و Sensitivity برابر 1) در مراحل CS5 تا CS6 نخواهند بود. در مطالعه Franchi و همکارانش نیز مرحله Late mixed dentition شاخص ارزشمندی برای شناسایی مرحله CS3 بلوغ اسکلتال شناخته نشد.(1)

فاز Early permanent dentition دارای حساسیت نسبتاً خوبی برای فاز  CS4بود، اما با توجه به قابلیت پیش‏بینی پایین برای CS4 نمی‏توان نتیجه‏گیری کرد که بودن در این مرحله دندانی نشانگر مرحله CS4 اسکلتال و پایان جهش رشدی است. اما در مجموع 68% افراد در مرحله CS3 یا CS4 قرار داشتند یعنی در مرحله حداکثر جهش رشدی یا در فاصله 1 سال بعد از آن. بالاترین ویژگی و بالاترین ارزش اخباری منفی نیز به ترتیب برای مرحله CS3 و  CS4مشاهده شد. بنابراین اگر فردی در این گروه نباشد با احتمال بالا مرحله جهش رشدی بلوغ را پشت سر نگذاشته است. در مطالعه Franchi و همکارانش نیز مرحله Early permanent شاخص ارزشمندی برای تعیین ظهور جهش رشدی بلوغ (CS3) نبود.(1)

نتیجه گیری

نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد:

1- رابطه نسبتاً قوی بین فازهای دندانی و مراحل بلوغ استخوانی مهره‏های گردنی وجود داشت.

2- فاز دندانی Early mixed ارزش تشخیصی بالایی برای شناسایی مرحله Prepubertal نشان داد. در حالی که فاز دندانی Intermediate mixed برای همین مرحله ارزش تشخیصی نداشت.

3- هیچیک از دو فاز Late mixed و Early permanent شاخص ارزشمندی برای تعیین ظهور جهش رشدی بلوغ (CS3) نبودند.

4- به طور کلی در مقایسه با شاخص بلوغ اسکلتال قابل اطمینانی مثل CVM، فازهای دندانی در تشخیص جهش رشدی وابسته به بلوغ عملکرد ضعیفی از خود نشان دادند.

تشکر و قدردانی

بدین وسیله از تمامی کسانی که ما را در انجام این پروژه یاری دادند به ویژه دستیاران تخصصی بخش ارتودنسی دانشکده دندانپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی تقدیر و تشکر می‏گردد.

  1. Franchi L, Baccetti T, Toffol L, Polimeni A, Cozzad P. Phases of the dentition for the assessmentof skeletal maturity: A diagnostic performance study. Am J Orthod Dentofacial Orthop 2008; 133(3): 395-400.
  2. Baccetti T, Franchi L, McNamara JA Jr. The cervical vertebralmaturation (CVM) method for the assessment of optimal treatmenttiming in dentofacial orthopedics. Semin Orthod 2005; 11(3):119-29.
  3. Malmgren O, Ömblus J, Hägg U, Pancherz H. Treatment with anappliance system in relation to treatment intensity and growthperiods. Am J Orthod Dentofacial Orthop 1987; 91(2): 143-51.
  4. Hägg U, Pancherz H. Dentofacial orthopaedics in relation tochronological age, growth period and skeletal development: Ananalysis of 72 male patients with Class II Division 1 malocclusiontreated with the Herbst appliance. Eur J Orthod 1988; 10(3):169-76.
  5. Hansen K, Pancherz H, Hägg U. Long-term effects of the Herbstappliance in relation to the treatment growth period: A cephalometricstudy. Eur J Orthod 1991; 13(6): 471-81.
  6. Tümer N, Gültan S. Comparison of the effects of monobloc andTwin-block appliances on the skeletal and dentoalveolar structures.Am J Orthod Dentofacial Orthop 1999; 116 (4): 460-8.
  7. Suda N, Ishii-Suzuki M, Hirose K, Hiyama S, Suzuki S, Kuroda T. Effective treatment plan for maxillary protraction: Is the boneage useful to determine the treatment plan? Am J OrthodDentofacial Orthop 2000; 118(1): 55-62.
  8. Cha KS. Skeletal changes of maxillary protraction in patientsexhibiting skeletal Class III malocclusion: A comparison of threeskeletal maturation groups. Angle Orthod 2003; 73(1): 26-35.
  9. Roman PS, Palma JC, Oteo MD, Nevado E. Skeletal maturation determined by cervical vertebrae development. Eur J Orthod 2002; 24(3): 303-11.
  10. Imanimoghadam M, Heravi F, Khalaji M, Esmaily H. Evaluation of the correlation of different methods in determining skeletal maturation utilizing cervical vertebrae in lateral cephalogram. J Mash Dent Sch 2008; 32(2): 95-102. (Persian)
  11. Franchi L, Baccetti T, McNamara JA Jr. Treatment and posttreatmenteffects of acrylic splint Herbst appliance therapy. Am JOrthod Dentofacial Orthop 1999; 115 (4): 429-38.
  12. Baccetti T, Franchi L, Cameron CG, McNamara JA Jr. Treatmenttiming for rapid maxillary expansion. Angle Orthod 2001;71 (5): 343-50.
  13. Baccetti T, Franchi L, Toth LR. Treatment timing for twin blocks therapy. Am J Orthod Dentofacial Orthop 2000; 118(2): 159-70.
  14. Baccetti T, Franchi L. Maximizing esthetic and functional changes in Class II treatment by means of appropriate treatment timing. In: Mc-Namara JA Jr, Kelly KA. New Frontiers in Facial Esthetics. CraniofacialGrowth Series, Ann Arbor, MI, University of Michigan, 2001; Vol 38: 237-251
  15. Coutinho S, Buschang PH, Miranda F. Relationship between mandibular canine calcification stages and skeletal maturity.Am J Orthod Dentofacial Orthop 1993; 104(3): 262-8.
  16. Krailassiri S, Anuwongnukroh N, Dechkunakorn S. Relationshipbetween dental calcification stages and skeletal maturity indicatorsin Thai individuals. Angle Orthod 2002; 72 (2): 155-66.
  17. Uysal T, Sari Z, Ramoglu SI, Basciftci FA. Relationshipsbetween dental and skeletal maturity in Turkish subjects. Angle Orthod 2004; 74(5): 657-64.
  18. Chertkow S. Tooth mineralization as an indicator of the pubertalgrowth spurt. Am J Orthod 1980; 77(1): 79-91.
  19. Chertkow S, Fatti P. The relationship between tooth mineralizationand early evidence of the ulnar sesamoid. Angle Orthod1979; 49 (4): 282-8.
  20. Sierra AM. Assessment of dental and skeletal maturity: A newapproach. Angle Orthod 1987; 57(3): 194-208.
  21. Rozylo-Kalinowska I, Kolasa-Raczka A, Kalinowski P. Relationship between dental age according to Demirjian and cervical vertebrae maturity in Polish children. Eur J Orthod 2011; 33(1): 75-83.
  22. Kumar S, Singla A, Sharma R, Virdi MS, Anupam A, Mittal B. Skeletal maturation evaluation using mandibular second molar calcification stages. Angle Orthod 2012; 82(3): 501-6.
  23. Lewis AB, Garn SM. The relationship between tooth formation and other maturational factors. Angle Orthod 1960; 30(2): 70-7.
  24. Anderson DL, Thompson GW, Popovitch F. Interrelationships ofdental maturity, skeletal maturity, height and weight from age 4to 14 years. Growth 1975; 39 (4): 453-62.
  25. Pancherz H, Szyska M. Analyse der Halswirbelkörper statt der Handknochenzur Bestimmung der skelettalen und somatischen Reife. IOK 2000;32(2): 151-61. (German)
  26. Grave K, Townsend G. Cervical vertebral maturation as a predictor ofthe adolescent growth spurt. Aust Orthod J 2003; 19(1): 25-32.