نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار گروه ترمیمی و زیبایی، دانشکده دندانپزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان)، ایران
2 دستیار تخصصی گروه ترمیمی و زیبایی، دانشکده دندانپزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان)، ایران
3 دندانپزشک
چکیده
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
نویسندگان [English]
Introduction: Sandwich technique is one of the most common methods in dentistry, in which resin-modified glass ionomers are used with composite restorations due to special features, such as fluoride release and adhesion to tooth structure. This study aimed to assess shear bond strength between resin-modified glass ionomer and composite using bonding agents with different solvents.
Materials & Methods: In this in vitro study, 80 resin-modified glass ionomer samples (GC FUJI 2LC) were prepared. Composite was adhered to glass ionomer without the use of bonding agent in the first group and with the use of bonding agents in other three groups (single bond, one step plus and TG bond). After preserving the samples in distilled water in incubator at the temperature of 37.5°C for one week, shear bond strength of the subjects was measured using universal testing machine. Data analysis and comparison of the groups were performed using one-way analysis of variance and tukey post hoc.
Results: In this study, the maximum amount of bond strength was observed in TG bond group (12.99 Mpa), whereas the lowest amount was found in the control group (5.3 Mpa). Results revealed a statistically significant difference between the groups in terms of mean shear bond strength (P=0.001).
Conclusion: According to the results of this study, the maximum shear bond strength between resin-modified glass ionomer and composite resin was related to TG bond. This could be due to the presence of water in the composition of bonding agent, which acted as a moisturizing agent of glass ionomer and led to greater adhesion of composite to glass ionomer.
کلیدواژه‌ها [English]
مقدمه
ترمیم های هم رنگ دندان به وسیله کامپوزیت رزین ها، به دلیل زیبایی بالا و بهبود خصوصیات فیزیکی آنها محبوبیت پیدا نموده اند.(2و1) با این حال استفاده از آن ها معایبی مانند التهاب پالپی و ریزنشت در مارجین ترمیم به ویژه در مارجین های سرویکال را به دنبال دارد.(2و1)
سمان های گلاس آینومر دارای خصوصیات مطلوبی مانند باند شیمیایی به ساختار مرطوب دندان، آزاد سازی فلوراید، ضریب انبساط حرارتی مشابه ساختار دندان، زیست سازگاری مناسب، فعالیت ضدباکتریایی و ضدپوسیدگی می باشند.(3و1) استفاده از سمان های گلاس آینومر در ترکیب با کامپوزیت رزین ها، تکنیک ساندویچ نامیده می شود که روش موثری برای استفاده از خصوصیات مطلوب هر دو ماده در یک ترمیم می باشد.(5و4و1) مزایای بالینی این روش شامل حفاظت از پالپ، اثر ضدپوسیدگی ناشی از آزاد سازی فلوراید، کاهش توده کامپوزیت و به دنبال آن کاهش انقباض پلیمریزاسیون می باشد.(1) Mclean و Wilson برای اولین بار در سال 1977 این تکنیک را معرفی کردند.(4) در این روش از سمان گلاس آینومر معمولی استفاده شد. برخی از مطالعات استفاده از گلاس آینومر تقویت شده با رزین به جای گلاس آینومر معمولی را به دلیل خصوصیات مکانیکی بهتر آن، مقاومت بیشتر به رطوبت و استحکام باند بالاتر به کامپوزیت پیشنهاد کردند.(2و1)
سیستم های ادهزیو برای بهبود اتصال بین کامپوزیت رزین و ساختار دندان مورد استفاده قرار می گیرند.(6) همچنین استحکام باند بین کامپوزیت و گلاس آینومر با استفاده از سیستم های ادهزیو بهبود می یابد.(7و2) یکی از این سیستم ها، عوامل اتصال دهنده نسل پنجم هستند که سیستم های ادهزیو Total etch با ترکیب فانکشن پرایمر و باندینگ در یک محلول می باشند.از این سیستم با عنوان «تک بطری» (One bottle) نیزنام می برند.(8)
یکی از اجزای موجود در سیستم های ادهزیو، حلال های آلی (الکل، استون، آب) با فشار بخار بالا می باشند. حلال های آلی برای ترکیب نمودن منومر های هیدروفیل و هیدروفوب در یک جزء به کار می روند.(9) اتصال به عاج با افزودن حلال آلی دارای فشار بخار بالا بهبود می یابد. حلال ها مرطوب شدن سوبسترای عاجی توسط ادهزیو را افزایش داده و به جایگزین شدن مونومر های رزینی آب دوست به جای آب موجود در سطح عاج اسید اچ شده کمک می کنند.(11و10و8)
بروزی نیت و همکاران(2) به مطالعه استحکام باند بین کامپوزیت رزین و سمان گلاس آینومر تقویت شده با رزین با استفاده از سیستم های ادهزیو و تکنیک های نوردهی مختلف پرداختند. طبق نتایج آنها بین دو فاکتور مورد بررسی رابطه وجود داشت. ادهزیوهای سلف اچ یک مرحله ای و دو مرحله ای استحکام باند برشی بالاتری نسبت به ادهزیو توتال اچ داشتند. همچنین تکنیک نوردهی همزمان دو ماده منجر به بهبود استحکام باند در ادهزیوهای سلف اچ و کاهش استحکام باند در ادهزیو توتال اچ گشت.
جابری انصاری(1) اثر ادهزیوهای سلف اچ بر روی استحکام باند سمان های گلاس آینومررابررسی کرد.طبق مطالعه او، نوع ادهزیو سلف اچ با توجه به PH آن اثری بر روی استحکام باند برشی گلاس آینومر به کامپوزیت رزین نداشت.(1)
Cardoso و همکاران(12) در مطالعه ای اثر نوع حلال بر روی استحکام باند کششی سیستم ادهزیو توتال اچ تک بطری در عاج خشک و مرطوب را بررسی کردند. طبق این مطالعه ادهزیوهای با حلال استون استحکام باند بالاتری در مقایسه با ادهزیوهای با حلال استون دارند و میزان استحکام باند به عاج مرطوب بیشتر بود. ادهزیو دارای حلال اتانول در عاج مرطوب بالاترین استحکام را نشان داد.(12)
در مطالعات مختلف استحکام باند ادهزیوهای توتال اچ تک بطری با ادهزیوهای سلف اچ برای اتصال کامپوزیت به گلاس آینومر مقایسه شده است. همچنین اثر نوع حلال آن ها بر روی میزان استحکام باند به عاج مورد بررسی قرار گرفته است. ولی در این زمینه مطالعه ای برای مقایسه استحکام باند این عوامل ادهزیو در باند بین گلاس آینومر و کامپوزیت رزین درتکنیک ساندویچ صورت نگرفته است. هدف از مطالعه حاضر، بررسی میزان استحکام باند برشی بین گلاس آینومر تقویت شده با رزین و کامپوزیت با استفاده از عوامل اتصال دهنده توتال اچ تک بطری دارای حلال های مختلف می باشد.
مواد و روش ها
در این مطالعه تجربی آزمایشگاهی، جهت تهیه نمونه ها ابتدا تعداد 80 عدد سیلندر آکریلی با ابعاد یکسان ساخته شد که در مرکز هر سیلندر حفره ای به قطر 6 میلی متر و عمق 2 میلی متر ایجاد گردید. در عمق هر حفره، آندرکاتی جهت جلوگیری از خروج گلاس آینومر از درون حفره در خلال آزمایش ایجاد شد.
در مرحله بعد سیلندر ها با گلاس آینومر نوری Fuji 2 LC (GC-Japan) پر شدند. طبق توصیه سازنده نسبت پودر به مایع 1 به 2 بود. با کاربرد یک وزنه 100 گرمی روی یک بلوک شیشه ای سطحی کاملا صاف از نمونه به دست آمد و به وسیله دستگاه لایت کیور Dentamerica (Taiwan) با شدت خروجی mw/cm2 1200 سخت شد.
سپس نمونه ها به 4 گروه 20 تایی تقسیم شدند. در گروه اول بدون استفاده از عامل باندینگ، کامپوزیت Z250 (3M ESPE, USA) به سطح گلاس آینومر چسبانده شد و در سه گروه دیگر به ترتیب قبل از اتصال کامپوزیت از ژل اسید فسفریک 37 درصد (Denfil-Korea) جهت اچ نمودن سطح گلاس آینومر استفاده شد و پس از شستشو و خشک نمودن سطح، از عوامل باندینگ Single bond (3M ESPE-USA)، One step plus (Bisco-USA) TG bond (Technical General -England) استفاده شد (جدول 1). تمام مراحل اچ، شستشو، خشک کردن و کاربرد عامل ادهزیو طبق دستور العمل کارخانه سازنده انجام شد. کامپوزیت توسط یک واشر شفاف به قطر داخلی 6 میلی متر و عمق 2 میلی متر روی سطح گلاس آینومر قرار داده شد، کامپوزیت توسط کندانسور فشرده و سپس به مدت 40 ثانیه کیور شد. تمامی نمونه ها به مدت یک هفته داخل دستگاه انکوباتور، غوطه ور در آب مقطر در دمای 5/37 درجه سانتی گراد نگهداری شدند. بر روی نمونه ها توسط تیغه مخصوص اعمال نیرو با سطح مقطع 5/0 میلی متر، که در درون دستگاه تست یونیورسال
.(K-21046, walter+bai, Switzerland])Electromechanical [universal testing machineثابت شده بود، نیروی برشی به صورت عمودی با سرعت 5/0 میلی متر در دقیقه به نزدیک ترین حالت ممکن به نقطه اتصال کامپوزیت و گلاس آینومر وارد گردید و حداکثر نیرو بر حسب نیوتن ثبت گردید که با تقسیم نیروی به دست آمده بر حسب نیوتن به واحد سطح اتصال کامپوزیت به گلاس آینومر بر حسب میلی متر، میزان استحکام باند برشی بر حسب مگاپاسکال به دست آمد. پس از جمع آوری داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS با ویرایش 20، طبق آزمون Kolmogrov-smirnov توزیع متغیر در همه گروه ها از توزیع نرمال پیروی کرد. Levens test نشان داد واریانس متغیر مورد نظر بین چهار گروه تفاوت معنی داری نداشت (395/0P=). با توجه به این که گروه های مورد بررسی از هم مستقل می باشند، دارای توزیع نرمال بوده و واریانس های یکسان دارند، آنالیز واریانس یک طرفه جهت تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد. برای مقایسه میانگین استحکام باند برشی بین گروه ها از آزمون تعقیبی Tukey استفاده شد.
یافته ها
جدول 2 میزان استحکام باند برشی کامپوزیت به گلاس آینومر تغییر یافته با رزین را در حضور عوامل باندینگ مختلف نشان می دهد. بیشترین میزان استحکام باند، مربوط به کاربرد گلاس آینومر تغییر یافته با رزین، عامل TG Bond و کامپوزیت است و کمترین آن مربوط به کاربرد گلاس آینومر تغییریافته با رزین، بدون عامل باندینگ و کامپوزیت بود. آنالیز واریانس یک طرفه نشان داد میانگین استحکام باند برشی بین چهار گروه تفاوت معنی داری داشت (001/0P<).
بین همه گروه های مورد آزمایش پس از مقایسه دو به دوی گروه ها بر اساس آزمون تعقیبی Tukey، اختلاف آماری معنی داری وجود داشت. به طوری که بین گروه Single bond و One step plus (048/0P<) و بین سایر گروه ها با یکدیگر (0018/0P<) بود.
جدول 1 : ادهزیو های استفاده شده در مطالعه
|
تولید کننده |
محتویات محصول |
نام تجاری |
|
3M/ESPE |
Bis-GMA, HEMA,Dimetacrylates,Polyalquenic acid copolymer,initiator,water and ethanol |
Single Bond |
|
Bisco |
BPDM,Bis-GMA, HEMA,acetone,Photoinitiator,8.5%wt Fluoro alumino silicate glass fillers |
One Step Plus |
|
Technical & General Ltd |
Bis-GMA,HEMA, Aliphatic and aromatic dimetacrylates, water |
TG Bond |
جدول 2 : میزان استحکام باند برشی کامپوزیت به گلاس آینومر تغییر یافته با رزین بر حسب مگاپاسکال
|
گروه |
تعداد |
میانگین |
انحراف معیار |
کمترین |
بیشترین |
|
کنترل |
20 |
3/5 |
739/0 |
1/4 |
5/6 |
|
Single bond |
20 |
4/10 |
147/2 |
15/6 |
24/16 |
|
One step plus |
20 |
95/8 |
751/1 |
31/5 |
49/12 |
|
TG bond |
20 |
99/12 |
949/1 |
16/9 |
64/15 |
|
کل |
80 |
41/9 |
274/3 |
1/4 |
24/16 |
بحث
اضافه نمودن سمان های گلاس آینومر در زیر ترمیم های کامپوزیت رزین (تکنیک ساندویچ) یک روش ترمیم رایج برای استفاده از خصوصیات مطلوب هر دو ماده می باشد.(2و1) این روش باعث کاهش ریزنشت مارجینال و بهبود استحکام باند به عاج می گردد.(13و3و2) باند بین گلاس آینومر و کامپوزیت ضعیف بوده و روش های مختلفی برای بهبود استحکام باند پیشنهاد شدند مانند استفاده از لایه اسید یا رزین بر روی گلاس آینومر.(2)
طبق مطالعه Brackett و Huget(14) استفاده از اسید اچ منجر به بهبود استحکام باند بین گلاس آینومر تقویت شده با رزین و کامپوزیت می شود. طبق مطالعه Fragkou(7) استفاده از ماده باندینگ منجر به بهبود باند کامپوزیت رزین و گلاس آینومر با توجه به آزمون های استحکام باند کششی می گردد.
در مطالعه حاضر استحکام باند سمان گلاس آینومر تقویت شده با رزین و ترمیم کامپوزیت رزین با استفاده از سیستم های ادهزیو توتال اچ تک بطری با هدف مقایسه اثر حلال های مختلف موجود در آنها مورد بررسی قرار گرفت.
تست استحکام باند برشی در محیط آزمایشگاه تست رایجی است که برای ارزیابی کمی کارایی سیستم های ادهزیو بر روی مینا و عاج به کار می رود. این تست برای ارزیابی و مقایسه سیستم های ادهزیو مختلف و مواد ترمیمی موثر و مناسب است.(8)
در بین گروه های مورد مطالعه کمترین میزان استحکام باند برشی مربوط به گروه 1 (گروه کنترل) بود که در آن از هیچ عامل باندینگی استفاده نشد. در توضیح می توان گفت به دلیل قوام بالای کامپوزیت رزین این ماده نمی تواند به خوبی در خلل و فرج موجود در سطح سمان گلاس آینومر نفوذ کند و به دلیل استفاده از اسلب شیشه ای سطح صاف و صیقلی ایجاد شده بر روی گلاس آینومر باند میکرومکانیکی را به حداقل می رساند.
میانگین استحکام باند برشی در گروه 4 که از عامل TG bond، باند استفاده شده بود 99/12 مگاپاسکال بود که به طور معنی داری از همه گروه های مورد مطالعه بالاتر بود. وجود آب در سیستم TG bond می تواند علت افزایش استحکام باند باشد. آب موجود در این سیستم با دوباره مرطوب کردن سطح، باعث هدایت بهتر رزین به درون آن می شود.(15) حضور HEMA پلیمریزه نشده بر روی سطح گلاس آینومر تقویت شده با رزین منجر به افزایش ترشوندگی (Wettability) ماده باندینگ و افزایش استحکام باند به دنبال پلیمریزه شدن می شود.(2و1) در ادهزیو های دارای حلال آب، تبخیر حلال به آرامی رخ می دهد و با تبخیر حلال، غلظت HEMA افزایش یافته و فشار بخار کاهش می یابد، در نتیجه آب باقیمانده در اینترفیس باند حذف نمی شود. این امر باعث تداخل با پلیمریزاسیون کامل می گردد.(1) برای جلوگیری از این امر بهتر است قبل از به کار بردن ادهزیو سطح عاج خشک گردد.(1) طبق مطالعه قوام نصیری و همکاران(16) بر روی اثر میزان رطوبت سطح عاج اچ شده بر نانولیکیج و ضخامت لایه هیبرید، سیستم ادهزیو دارای حلال آب (One coat bond) کمترین نانولیکیج را در روش های مختلف خشک کردن عاج نشان داد و بیشترین میزان نانولیکیج در سیستم با حلال استون (Prime & bond 2-1) مشاهده شد.
در گروه 2 که در آن از عامل باندینگ Single bond، استفاده شده بود میانگین استحکام باند برشی 4/10 مگاپاسکال بود. این باندینگ شامل HEMA، آب و اتانول است که اتانول حلال غالب در این باندینگ می باشد. اتانول فشار بخار آب را بالا می برد و حذف آب اضافی در مناطق اچ شده سریع تر صورت می گیرد و به دنبال آن نفوذ GMA-BIS با مشکل مواجه خواهد شد که می تواند توضیح دهنده کاهش استحکام باند Single bond نسبت به TG bond باشد.
در گروه 3 از عامل باندینگ One step plus استفاده شد و میانگین استحکام باند برشی 95/8 مگاپاسکال بود که به طور معنی داری از گروه کنترل بیشتر و از گروه 2 و 4 کمتر بود. وجود حلال استون در این ادهزیو می تواند علت کاهش استحکام باند آن نسبت به گروه های 2 و 4 باشد. فشار بخار استون بیشتر از اتانول است،(17و9) بنابراین هنگامی که استون با آب موجود در سطح مخلوط می شود سبب بالا رفتن فشار بخار آب و تبخیر آب سطحی می شود. تبخیر آب باعث عدم تطابق مناسب رزین با سطح می گردد که این عامل موجب کاهش قدرت باند می شود.(18) نتایج مطالعه حاضر در تطابق با مطالعات مشابه می باشد. طبق مطالعه Lopez و همکاران(8) بر روی استحکام باند برشی سیستم های ادهزیو تک بطری با بیس استون، نوع حلال اثری بر استحکام باند به مینا ندارد، اما در مورد عاج سیستم های با بیس اتانول استحکام باند بالاتری نسبت به سیستم های با بیس استون دارند. علاوه بر این وقتی از حلال هایی مثل استون استفاده می شود به محض این که حلال چند میکرون نفوذ کرد، سریع تبخیر شده و نفوذدهندگی آن از دست می رود. بنابراین لازم است جهت افزایش استحکام باند تا چند لایه روی سطح قرار داده شود تا عمق نفوذ افزایش یابد.(19و10)
در تحقیق تراب زاده و همکاران(10) بر روی بررسی اثر تعداد لایه های ادهزیو بر استحکام باند ریز برشی و ریزسختی سطح باند شده بیان گردید که نوع حلال اثر معنی داری بر استحکام باند دارد و زمانی که از Single bondوOne step plus دو لایه بر روی عاج زده شود استحکام باند در One step plus کمتر از Single bond است.
همچنین One step plus حاوی منومرهای BPDM است که درجه پلیمریزاسیون کمتری نسبت به منومرهای دی متاکریلات موجود در Single bond و TG bond دارد. در نتیجه استحکام باند آن کاهش می یابد.(20)
در انجام این پژوهش از انجام ترموسیکل خودداری شد چرا که با توجه به مطالعه Kakaboura و همکاران(21) مشخص شد مدت زمان نگهداری و ترموسیکل نمونه ها اثری بر استحکام باند کامپوزیت رزین و گلاس آینومر ندارد.
نتیجه گیری
بر اساس تحقیق حاضر، در صورت استفاده از تکنیک ساندویچ، کاربرد عامل اتصال دهنده با پایه حلال آبی دارای بهترین تاثیر بر استحکام باند برشی بین گلاس آینومر تقویت شده با رزین و کامپوزیت می باشد.
تشکر و قدردانی
این مقاله برگرفته از پایان نامه شماره 683 از دانشکده دندانپزشکی دانشگاه ازاد اسلامی اصفهان می باشد. بدین وسیله از اساتید ارجمند جناب آقای دکتر کاویان و جناب آقای دکتر برکتین و سایر اساتید بخش ترمیمی، همچنین کلیه اساتید و کارمندان آن دانشکده تقدیر و تشکر می کنم.
)