نوع مقاله : گزارش مورد
نویسندگان
1 استاد گروه ترمیمی و زیبایی و مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت دهان و دندان، دانشکده دندانپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی، یزد، ایران.
2 دستیار تخصصی گروه ترمیمی و زیبایی دانشکده دندانپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی، یزد، ایران.
چکیده
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
نویسندگان [English]
Introduction:Patient awareness of options available in changing the color of natural dentition has created an increase public demand. Bleaching is the least expensive esthetic treatment option. This process can be performed by several energy sources, which accelerate the effect of bleaching materials, such as hydrogen peroxide, in office. Laser particles used for this purpose usually facilitate the absorption of laser light by the gel, leading to the conversion of light energy to thermal energy causing accelerated bleaching material effects.
Case Report: In this paper, a 35-year-old female patient with a history of dental fluorosis referred to dental college with complaints of tooth discoloration. Given the reports on severe tooth sensitivity during home bleaching, office bleaching was carried out using the laser source of Er:YAG laser (Fontona Dualis XS, USA), with a power of 4.2 watts less than the enamel threshold. This process resulted in 2-3 shade change from A3.5 to A1 after three minutes and 15 seconds of treatment. Patient reported no discomfort or sensitivity during and after the procedure, which was due to the short duration of the process and application of primary use of unfocused laser light.
Conclusion: According to the results of this study, application of Er:YAG laser resulted in the removal of tooth discoloration with bleaching gels in the office. Since the Er:YAG laser is an standard device used for many dental procedures, there was no need for purchasing a new laser device. Therefore, Er:YAG laser could be used along with bleaching gels as an effective and minimally invasive method to whiten teeth.
کلیدواژه‌ها [English]
مقدمه
انواع بسیاری از مشکلات بدرنگی، ظاهر دندان ها را تحت تاثیر قرار می دهد. علت این مشکلات متفاوت می باشد و سرعت یا کارایی روشی که ممکن است این بدرنگی را حذف نماید، نیز متفاوت است. بدرنگی ها ممکن است خارجی (Extrinsic) یا داخلی (Intrinsic) باشند. رنگدانه های خارجی روی سطح دندان قرارگرفته و به راحت ترین صورت توسط پاکیزه سازی خارجی برطرف می گردند. رنگدانه های داخلی در داخل دندان استقرار یافته و فقط بوسیله عمل سفید کردن قابل دسترسی اند. برخی از رنگدانه های خارجی که روی سطح دندان برای مدتی طولانی باقی می مانند به رنگدانه های داخلی تبدیل می گردند. تغییرات رنگ خارجی ممکن است ناشی از بهداشت دهانی ضعیف باشند. تغییر رنگ های داخلی ممکن است به دلایلی همچون افزایش سن، میکروترک های داخلی مینا، مصرف تتراسایکلین، استفاده بیش از حد فلوراید، یرقان شدید در دوران کودکی، پورفیریا، پوسیدگی های دندانی، ترمیم ها و نازک شدن لایه مینایی دندان، همچنین استفاده از آشامیدنی ها و غذاهای رنگی و مصرف تنباکو، باشد. سایر عواملی که کمتر رایج هستند عبارتند از موقعیت های پزشکی و شرایطی که ممکن است موجب از دست رفتن رنگ مطلوب دندانی شوند. راه حل بسیاری از این تغییر رنگ ها، درمان بلیچینگ هست.(2و1)
اولین توصیف از بلیچینگ حرفه ای به وسیله
M Quillen بود. سفید کردن در مطب (Office bleaching) نامیده می‌شود. به دلیل بروز حساسیت های دندانی طولانی مدت در روش های گذشته بلیچینگ، معمولاً افراد از توصیه سفید کردن دندان به اطرافیان خودداری می کردند. حتی گاهی تصور می شد که به مینای دندان آسیب جدی می رسد. اما با استفاده از لیزر، تمایل مردم نسبت به روشن سازی رنگ دندان ها افزایش یافته است. به علاوه مدت اثر طولانی تر بلیچینگ با لیزر، (۷ تا ۱۰ سال در مقابل سایر روش ها که ۱ تا ۳ سال می باشد(4) نیاز به استفاده از روش های بلیچینگ خانگی و سایر روش های معمول دندانپزشکی را حدف می کند. انرژی لیزر باعث افزایش رادیکال های آزاد ژل سفیدکننده می گردد و این کار به طور قابل ملاحظه ای این عمل را تسریع می کند. در نتیجه کاهش زمان درمان، احتمال ایجاد حساسیت به حداقل می رسد.
سفید کردن دندان ها با لیزر معمولاً گران تر از سایر روش ها به نظر می رسد ولی با ارزیابی تعداد جلسات کم درمانی (۲-1 جلسه) و مدت اثر طولانی تر آن، انتخاب آن مقرون به صرفه می گردد. ژل های بلیچینگ با غلظت بالا و برای زمان کوتاه و مشخصی بر روی دندان قرار می‌گیرند. در روش بلیچینگ مطبی برای جلوگیری از تماس مواد اکسیدکننده با لثه ها از ژل های محافظ مخصوصی استفاده می‌شود که با مهارت بر روی لثه قرار می‌گیرد و با نور آبی محکم می‌گردد. ماده مورد استفاده در بلیچینگ دندان در مطب، پراکسید هیدروژن می باشد. ژل بلیچینگ سفیدکننده دندان معمولاً تحت تابش منابع نوری مختلف از جمله لیزر، پلاسما آرک، ال ای دی یا دیود ها قرار می گیرند. یکی از منابع نوری جدیدی که جهت تسریع اثر بلیچینگ استفاده می شود، لیزر می باشد.(3) لیزر (Light amplification by stimulated emission of radiation)، منبع نوری با ویژگی های خاص مثل Coherency است که سبب تفاوت آن از دیگر منابع نوری می شود. از کاربردهای لیزر در دندانپزشکی، تشخیص پوسیدگی و جرم(4) استریل کردن کانال دندان(5) و جذب ثابت گرانولاسیون و جراحی افزایش طول تاج(6) می باشد.
گزارش مورد
خانمی 35 ساله که دچار فلوروزیس دندانی بود با مشکل بدرنگی دندان ها به بخش تخصص ترمیمی دانشکده دندانپزشکی شهید صدوقی یزد مراجعه کرد. در ابتدا بلیچینگ خانگی به بیمار توصیه شد ولی پس از استفاده از این تکنیک بیمار حساسیت شدیدی را نشان داد که به علت التهاب گذرای پالپ بود. به دلیل گزارش درد غیر قابل تحمل توسط بیمار، تصمیم به استفاده از تکنیک بلیچینگ در مطب گرفته شد تا در صورت ایجاد حساسیت کنترل بیشتری حاصل شود. مزیت دیگر بلیچینگ به همراه لیزر ، تاثیر سریع تر مواد بلیچینگ نسبت به زمانی است که از منابع نوری دیگر استفاده می شود و نیز برطرف شدن تغییر رنگ های پروگزیمالی با لیزر به دلیل اثر همگرایی نور لیزر راحت تر صورت می گیرد.
مراحل بلیچینگ با لیزر طبق مراحل زیر انجام گرفت. آماده سازی ریکورد فوتوگرافیک و تعیین درجه رنگ3.5
- کنترل پلاک با پامیس و تمیز کردن با الکل و خشک کردن
- استفاده از محافظ لثه برای جلوگیری از آسیب بافتی
- مخلوط کردن مواد
- کاربرد مواد به ضخامت 2-1 میلی متر روی سطح لیبیال
- اندازه گیری زمان پروسه بلیچینگ پس از تنظیم دستگاه Er:YAG (Fotona Dualis XS, USA) جهت انجام بلیچینگ (4/2 وات)
- شستن ژل با آب
|
الف |
|
ب |
|
ج |
تصویر 1 : مراحل بلیچینگ با لیزر در مورد حاضر، الف) قبل از کار، ب) حین کار، ج) بعد از کار
تغییر رنگ دندان ها در حد 3-2 درجه به رنگA1 در 3 دقیقه و 15 ثانیه با کاربرد همزمان مواد بلیچینگ هیدروژن پرواکساید، همواره با لیزر، Er:YAG ایجاد شد.
بحث
یکی از منابع نوری جدیدی که جهت تسریع اثر بلیچینگ استفاده می شود لیزر می باشد. نور کوهرنت و همگرای لیزر حرارت کمتری به بافت های مجاور می رساند و جهت تغییر رنگ های بین دندانی که در این بیمار وجود داشت، مـفید بـود. از مزایای دیـگر آن مـی تـوان به
صرفه جویی در وقت و راحتی بیمار اشاره کرد.(7)
جهت جلوگیری از آسیب حرارتی توسط نور لیزر در این مورد، از لیزر اربیوم با طول موج nm 2940 استفاده شد. این طول موج کاملاً توسط ژل جذب شده و باعث انتقال حرارت به دندان و در نتیجه آسیب پالپی نخواهد شد. در حالیکه، لیزر Diode با طول موج 810-980 نانومتر درکل دندان جذب می شود و می تواند حرارت کل دندان را بالا ببرد.(8)
دراین بیمار، لیزر Er:YAG با توان 4/2 وات، استفاده شد که به طور قابل ملاحظه ای زیر حد آستانه بافت سخت دندانی است زیرا آستانه تخریب سطحی مینا در دامنه J/cm25/3 می باشد.(9) و درنتیجه خطری از جهت تخریب بافت سخت نداشت.
صرف نظر از افزایش حرارت در پالپ، بسیاری از حساسیت های دندانی و تغییرات مورفولوژیک فراساختاری از جمله ریزسختی سطحی و افزایش احتمالی حساسیت مینا نسبت به پوسیدگی به جهت تغییر سطحی مینا می تواند در اثر تماس طولانی مدت دندان ها با ژل های سفیدکننده به خصوص انواعی که pH اسیدی تری دارند، پدید آید و از این رو لیزر بلیچینگ می تواند به علت تماس محدود و کنترل شده ماده سفیدکننده با سطح دندان برتری داشته باشد. درمان این بیمار بدون هیچ حساسیتی انجام شد که شاید به علت استفاده از نور لیزر به طور غیرمتمرکز قبل از کار، زمان کار کوتاه و در نتیجه التهاب کمتر پالپ در حین کار باشد.
نتیجه گیری
با بر طرف شدن بد رنگی ها در زمان کوتاه با استفاده از لیزر Er:YAG همراه با مواد بلیچینگ در مطب در مورد گزارش شد و توجه به اینکه Er:YAG لیزر استانداردی برای بسیاری از موارد دندانپزشکی است، نیاز به خرید دستگاه لیزر جدید را حذف می کند. بنابراین از لیزر Er:YAG همراه با مواد بلیچینگ در مطب در این مورد به عنوان روشی موثر و کم تهاجم جهت سفید کردن دندان ها استفاده شد.
تشکر و قدردانی
بدینوسیله از تمامی اساتید بزرگوارم در بخش دندانپزشکی ترمیمی دانشکده دندانپزشکی یزد تقدیر می گردد.
)