مقایسه استحکام باند برشی دو کور زیرکونیایی به دو پرسلن به پیشنهاد کارخانه سازنده در دو سیستم VITA و IVOCLAR

احمدزاده, اسدالله; جعفری, احسان; ساکی, آزاده

doi:10.22038/jmds.2013.687

مقایسه استحکام باند برشی دو کور زیرکونیایی به دو پرسلن به پیشنهاد کارخانه سازنده در دو سیستم VITA و IVOCLAR

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ استادیار گروه پروتزهای دندانی، دانشکده دندانپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی اهواز

² دستیار تخصصی گروه پروتزهای دندانی، دانشکده دندانپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی اهواز

³ دکتری آمار زیستی، گروه آمار زیستی و اپیدمیولوژی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی اهواز

10.22038/jmds.2013.687

چکیده

مقدمه: هدف این مطالعه مقایسه استحکام برشی دو کور زیرکونیایی به دو پرسلن به پیشنهاد کارخانه سازنده در دو سیستم VITA و IVOCLAR بود.
مواد و روش‏ها: در این مطالعه آزمایشگاهی ابتدا با دستگاه CNC (Computer Numerical Control) نمونه برنجی شبیه دندان تراش خورده ساخته شد. سپس روی آن توسط دستگاه CAD_CAM 20 کور زیرکونیایی Vita In-Ceram YZ Cubes و 20 کور زیرکونیایی IPS e max zir CAD تهیه شد. نیمی از کورها با پرسلن VitaVM9و نیمی دیگر با IPS e. max Ceram ونیر گردید. در گروه های اول تا چهارم به ترتیب کور و ونیز Vita، کور Vita و ونیر Ivoclar، کور Ivoclar و ونیر Vita و کور و ونیر Ivoclar مورد بررسی قرار گرفت. سپس نمونه‏ها در دستگاه تست یونیورسال (UTM) با سرعت 5/0 میلی‏متر بر دقیقه تحت نیروی استاتیک قرار گرفتند تا شکست حاصل شود، نوع شکست با میکروسکوپ الکترونی مشخص شد. از تست Schmitz–Schulmeyer برای ارزیابی استحکام باند برشی کور- ونیر استفاده شد. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات، آنالیز واریانس دو عاملی و رگرسیون لجستیک با استفاده از SPSS با ویرایش 19 انجام شد (05/0شhi squت امده با تست های1د. داده ع شکستیورسال تست ماشین قرار گرفتند

α =).
شhi squت امده با تست های1د. داده ع شکستیورسال تست ماشین قرار گرفتندشhi squت امده با تست های1د. داده ع شکستیورسال تست ماشین قرار گرفتند

یافته‏ها: مقدار استحکام باند برشی برای گروه های اول تا چهارم به ترتیب 67/2±85/10، 12/5±3/9، 30/3±35/10و 47/2±72/6 مگاپاسکال بود. نوع کور اثری در استحکام باند برشی نداشت (869/0P=) ولی نوع ونیر در میزان استحکام باند برشی مهم بود (027/0P=). ونیر Vita میزان بالاتری از استحکام باند به کور را نشان داد. برای هر دو کور بعد از ارزیابی میکروسکوپی نمونه‏ها ترکیبی از شکست‏های Cohesive در لایه ونیر و شکست Cohesive, Adhesive) Mixed) در مرز دولایه را نشان دادند و هیچ شکست کامل Adhesive)) بین کور زیرکونیایی و ونیرها مشاهده نشد.
نتیجه گیری: نتایج نشان می‏دهند که استحکام باند برشی بین کور زیرکونیایی و ونیر سرامیکی پوشاننده و نوع شکست تحت تاثیر نوع کور قرار نمی‏گیرند و اما نوع ونیر موثر است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A comparison of the shear bond strength between two zirconia cores cores on two porcelains porcelains proposed by the manufacturing company in two syhstems of VITA and IVOCLAR

نویسندگان [English]

Asadollah Ahmadzade ¹
Ehsan Jafari ²
Azadeh Saki ³

¹ Assistant Professor, Dept of Prosthodontics, School of Dentistry, Ahvaz University of Medical Sciences, Ahvaz, Iran

² Postgraduate Student, Dept of Prosthodontics, School of dentistry, Ahvaz University of Medical Sciences, Ahvaz, Iran

³ PhD of Biostatistics, Dept of Biostatistics and Epidemiology, School of Public Health, Ahvaz Jundishapur University of Medical Sciences, Ahvaz, Iran

چکیده [English]

Introduction: This study aims at comparing and analyzing the shear bond strength of the two zirconia cores on two porcelains proposed by the manufacturing company in two systems of VITA and IVOCLAR
Materials & Methods: In this laboratory study, at first, the tooth-like brass sample was made by the CNC machine. Then, using the CAD CAM machine, 20 zirconia cores of Vita in Ceram YZ Cubes and 20 zirconia cores of IPS e. max zirCAD were provided. Half of the cores were provided using Vita VM9 porcelain and the other half were veneered with the use of IPS e. max ceram. In groups one to four, Vita Core and Veneer, Vita Core and Ivoclar Veneer, Ivoclar Core and Vita Veneer, and Ivoclar Core and Veneer were used respectively. Afterwards, the samples were put under the static force in the Universal Test machine (UTM) with the speed of 0/5 mm per minute to bring about fracture. The type of fracture was determined by electronic microscope. Schmitz-Schulmeyer Test was applied to evaluate the shear bond strength of core-veneer. In order to analyze the data, Two-Way ANOVA and logestic regression were carried out using SPSS 19 (α=0. 05).
Results: The rate of shear bond strength for groups one to four were 10.85±2.67, 10.35±3.30, 10.35±3.30 and 6.72±2.47 mega pascal respectively. The type of core had no effects on shear bond strength (P=0. 869), but the veneer kind was important in the rate of shear bond strength (P=0.027). The Vita veneer showed a higher level of shear bond strength. After the microscopic evaluation, samples showed a combination of the cohesive fracture at the veneer layer and mixed (cohesive, adhesive) fracture at the edge of the two layers; No adhesive fracture between the zirconia cores and veneers was observed.
Conclusion: The results show that the shear bond strength of zirconia core and the covering porcelain veneers and the fracture type are not influenced by the core type, but are affected by the type of veneer.

کلیدواژه‌ها [English]

Zirconia
veneer porcelain
Shear bond strength

اصل مقاله

مقدمه

در سال‏های اخیر استفاده از زیرکونیا در دندانپزشکی فزونی یافته و با معرفی تکنولوژی ^{^[1]}CAD/CAM اقبال عمومی به سیستم‏های سرامیکی به خصوص از نوع زیرکونیایی بیشترشده است.⁽¹⁾ ماده زیرکونیای خالص در فرم تتراگونال در دمای اتاق ناپایدار است لذا برای ایجاد ثبات، از اکسیدهایی مانند اکسید سریوم، اکسید ییتریوم و اکسید منیزیوم استفاده می‏شود. ماده‏ای که امروزه بیشتر استفاده می‏شود، دارای اکساید ییتریوم با درصد مولی 3% است.⁽²⁾ از مزایایی زیرکونیا به عنوان ماده کور می‏توان به خواص مکانیکی اشاره کرد.⁽³⁾ از بین تمام سرامیک‏های دندانپزشکی زیرکونیا (Y-TZP) بالاترین استحکام خمشی (Mpa 1000-900) و بالاترین مقاومت به شکست (Mpa10-9) را دارد و مقاومت به فشار آن (Mpa 2000) است.^(5و4) Luthy و همکارانش⁽⁶⁾ متوسط میزان نیروی تحمل شده توسط سرامیک‏های مختلف را اندازه گرفتند که مقدار آن برای رستوریشن‏های آلومینا N 518، برای لیتیوم دی سیلیکات N 282 و برای زیرکونیا N 755 بود. Tinschert و همکارانش⁽⁷⁾ در مطالعه لابراتواری خود نشان دادند که پروتزهای ثابت از جنس زیرکونیا مقاومت به شکست بیشتر از N 2000 دارند.

از دیگر خصوصیات زیرکونیا وجود پدیده Transforming Toughening است، به این ترتیب که تحت استرس فاز تتراگونال به فاز مونوکلینیک تبدیل می‏شود به دنبال این تغییر شکل افزایش حجم 4 درصدی (5%-3%) رخ خواهد داد. این افزایش باعث ایجاد استرس تراکمی در زیرکونیا می‏شود که باعث جلوگیری از گسترش ترک در آن می‏شود.

از معایب رستوریشن‏های با پایه زیرکونیا می‏توان به اپک بودن زیر کونیا اشاره کرد، اگرچه فریم ورک‏های زیرکونیا نسبت به انواع فلزی زیباتر هستند ولی بسیار سفید و اپک می‏باشند. از دیگر مشکلات کنده شدن و پریدگی پرسلن ونیر می‏باشد. Sundh و همکارانش⁽⁸⁾ نشان دادند که پریدگی در کروان‏های زیرکونیای ونیرشده اساساً به صورت کنده شدن ونیر از روی کور سالم روی می‏دهد، در حالی که در کراون‏های از جنس لیتیوم دی سیلیکات ونیر شده شکست هم در کور و هم در ونیر اتفاق می‏افتد. برخی میزان این نوع شکستگی را 8%-3% گزارش کرده‏اند،^(9-1) همچنین محققین دیگر شیوع شکستگی‏های به شکل پریدگی را به شرح زیر گزارش کرده‏اند: 15% بعد از 24 ماه، 25% بعد از 31 ماه، 8% بعد از 32 ماه و 13% بعد از 38 ماه. شیوع این نوع شکستگی نسبت به پروتزهای فلزی– سرامیک بسیار بیشتر است (4/0% برای تک‏کراون‏ها و 2-4% برای پروتز‏های ثابت پارسیل در مدت 5 سال).⁽⁹⁾ چند علت برای پریدگی ونیر از روی کور ارایه شده است⁽⁵⁾: ساپورت کم سرامیک پوشاننده، طراحی غلط فریم ورک، ضخامت لایه سرامیک پوشاننده، جهت، شدت و تعداد دفعات نیروهای اکلوزالی وارده، نقایص داخل سرامیک، استرس‏های باقی مانده به علت تفاوت ضریب انبساط حرارتی، ترشوندگی ضعیف کور توسط پرسلن. مکانیزم اتصال پرسلن به زیرکونیا هنوز مشخص نیست، عامل پذیرفته شده برهم کنش‏های میکرومکانیکال است.⁽¹⁾ مطالعات قبلی نشان داده‏اند که علی‏رغم استحکام بالای زیرکونیا، باند بین کور و پرسلن کم است.⁽³⁾ این نقص رستوریشن را مستعد پریدگی سرامیک پوشاننده می‏کند⁽²⁾ از سوی دیگر هر یک از کارخانه‏های سازنده کورهای زیرکونیایی، پرسلن خاصی را جهت باند بهتر با کور زیرکونیایی خود پیشنهاد می‏کنند. Ozkurt و همکارانش⁽¹⁰⁾ اثر نوع سرامیک پوشاننده را بر استحکام باند برشی چهار نوع تجاری زیرکونیا (Dc-zircon, lava cercon, zirconzahn) بررسی کردند. آنها در مطالعه خود نتیجه گرفتند که در دو نوع Cercon و Zirconzahn نوع پرسلن تاثیر معنی‏داری در استحکام باند برشی نداشت ولی در دو نوع Lava و Dc-zircon نوع پرسلن ونیر در میزان پریدگی اثر معنی‏داری داشت. Aboushelib و همکارانش⁽¹¹⁾ اثر نوع زیرکونیا را بر استحکام باند ریز کششی آن با ونیرهای مختلف بررسی کردند، آنها نتیجه گرفتند که نوع زیرکونیا تأثیر معنی‏داری بر استحکام باند دارد و باند کور-ونیر وابسته به مواد است. لذا با مرور مطالعات قبلی نتایج متفاوتی در مورد سیستم‏های مختلف دیده شد. هدف از این مطالعه مقایسه استحکام برشی دو کور زیرکونیایی به دو پرسلن به پیشنهاد کارخانه سازنده در دو سیستم VITA و IVOCLAR می‏باشد تا سازگاری ونیرها با کورهای موجود بررسی گردد.

مواد و روش‏ها

نحوه آماده‏سازی نمونه‏ها برای آزمون استحکام برشی:

ابتدا توسط دستگاه تراش CNC از یک میله برنجی به قطر ١٠ میلی‏متر استوانه‏ای به قطر داخلی ٧ میلی‏متر و قطر خارجی ٩ میلی‏متر و ارتفاع ٧ میلی‏متر تراش داده شد (تصویر 1) و ابعاد خارجی با یک کولیس دیجیتال به صورت دستی اندازه گیری شد. نمونه تراش داده شده شبیه سازی از یک دندان تراش خورده می باشد که جهت اسکن به دستگاه CAD-CAM منتقل شد، پس از اسکن تعداد ٢٠ عدد روکش از جنس زیرکونیای Vita In-Ceram YZ Cubes و ٢٠ عدد روکش از جنس زیرکونیا IPS e. max zirCAD تراشیده شد (تصویر 2). سپس نمونه‏ها مطابق دستور کارخانه سازنده سینتر شدند. روکش‏ها در هر گروه به صورت تصادفی به دو زیرگروه تقسیم شدند، سپس بدون هیچ گونه آماده‏سازی سطحی، نمونه‏ها توسط آب مقطر و دستگاه اولتراسونیک به مدت ١٥ دقیقه تمیز شده و به دنبال آن با بخار آب تمیز شدند. برای قرار دادن پرسلن از یک مولد از جنس پلکسی گلاس با قطر ٧ میلی‏متر و ضخامت ٣ میلی‏متر استفاده شد. جهت جبران انقباض ناشی از پخت پرسلن، این کار دو بار انجام گرفت، برای متراکم کردن و جذب آب پرسلن، از کاغذ نم گیر استفاده شد. در گروه اول از کور زیرکونیایی Vita و پرسلن Vita، گروه دوم کور Vita پرسلن Ivoclar، گروه سوم کور Ivoclar و پرسلن Vita و گروه چهارم کور و پرسلن شرکت Ivoclar استفاده شد. در همه گروه‏ها از پرسلن دنتین استفاده شد و مشخصات سیکل پخت پرسلن در جدول 1 آمده است:

سپس نمونه‏ها علامت‏گذاری شدند و توسط سورویر در رزین اکریلی صورتی خود سخت شونده (Ivoclar Vivadent, Liechtenstein) مانت شدند و برای اطمینان از مساحت دقیق هر نمونه، قطر هر نمونه در سه جهت مختلف توسط کولیس دیجیتال ثبت و از قطر میانگین جهت محاسبه مساحت سطح مقطع ونیر پرسلن استفاده شد. نمونه‏های آماده شده توسط دستگاه تست یونیورسال مورد آزمون استحکام برشی قرار گرفتند (تصویر 3). سرعت Cross- Head ثابت و 5/0 میلی‏متر در دقیقه انتخاب شد. جهت نیرو موازی با سطح تماس زیرکونیا – پرسلن و سر Cross-Head تا حد امکان نزدیک سطح تماس قرار داده شد.

تصویر 1 : نمونه برنجی آماده شده

تصویر 2 : کور زیرکونیایی و پرسلن

تصویر 3 : شیوه قرارگیری نمونه مانت شده در دستگاه

جدول 1 : سیکل پخت پرسلن در دو سیستم مورد آزمایش

دمای نهایی	Heat rate	Dry time	پودر پرسلن	Preheat
C750	41 درجه سلسیوس بر دقیقه	4دقیقه	VM9	C403
C930	55 درجه سلسیوس بر دقیقه	5دقیقه	IPS e. max Ceram	C500

سپس نمونه‏ها برای حذف آلودگی‏ها به مدت 10 دقیقه توسط دستگاه اولتراسونیک تمیز شدند. پس از خشک شدن، توسط دستگاه پوشش دهی Sputter coater, Germany (Sc 7620) با طلا پوشش داده شدند وتوسط میکروسکوپ الکترونی (LEO_model1455vp; Germany) با بزرگنمایی400 برابر مورد بررسی قرار گرفتند. نوع شکست مشاهده شد: شکست در داخل ونیر (Cohesive)، شکست در ناحیه حد فاصل کور و ونیر (Adhesive)، شکست در داخل ونیر همراه شکست در ناحیه حد فاصل کور- ونیر (Mixed) پس از آن جهت مقایسه میانگین قطر شکست، و میانگین ماکزیمم نیروی وارده در چهار گروه آزمایش از آنالیز واریانس دو عاملی و رگرسیون لجستیک استفاده شد، تجزیه و تحلیل داده‏ها با استفاده از نرم‏افزار SPSS با ویرایش 19 انجام شد و سطح معنی‏داری آزمون‏ها برابر 05/0 در نظر گرفته شد.

یافته‏ها

در جدول 2 میانگین و انحراف معیار قطر نمونه‏ها، میانگین و انحراف معیار ماکزیمم استحکام برشی و همچنین درصد شکست Cohesive در چهار گروه آزمایشی نشان داده شده است. در گروه اول که شامل کور و پرسلن VITA بود میانگین قطر نمونه‏ها 48/2±71/6 میلی‏متر بود و متوسط استحکام برشی 67/2±85/10 مگاپاسکال شد. در گروه دوم که شامل کور VITA و پرسلن IVOCLAR بود میانگین قطر نمونه‏ها 17/0±81/6 میلی‏متر بود و متوسط استحکام برشی 32/9 مگاپاسکال شد. در گروه سوم که شامل کور IVOCLAR و پرسلن VITA بود میانگین قطر نمونه‏ها 19/0±63/6 میلی‏متر بود و متوسط استحکام برشی 35/10 مگاپاسکال شد. در گروه چهارم که شامل کور و پرسلن IVOCLAR بود میانگین قطر نمونه‏ها 16/0±91/6 میلی‏متر بود و متوسط استحکام برشی 72/6 مگاپاسکال شد.

آنالیز واریانس دوعاملی برای مقایسه میانگین قطر و میانگین استحکام باند برشی انجام گردید. با توجه به جدول 2 استحکام مربوط به گروه VV و کمترین استحکام در گروه II مشاهده شد. نتایج نشان داد اختلاف مشاهده شده به علت نوع ونیر است (027/0P= ، 2/5F=) و نوع کور اثری در استحکام باند برشی ندارد (357/0P= ، 87/0F=) و بین کور و ونیر اثر متقابلی وجود نداشت.

در مورد قطر شکست بیشترین قطر مربوط به گروه II و کمترین مربوط به گروه IV بود (جدول 2). در اینجا نیز آنالیر واریانس دو عاملی نشان داد، نوع ونیر بر قطر شکست موثر است (003/0P= ، 5/10F=) ولی تاثیر نوع کور معنی دار نبود. (86/0P= ، 027/0F=) همچنین بین کور و ونیر اثر متقابل وجود نداشت.

در رابطه با شیوه شکست، هیچ شکست کاملی (Cohesive) بین کور و ونیر مشاهده نشد و تمامی پریدگی‏های پرسلن از روی کور به دو صورت Mixed (Cohesive & Adhesive) و شکست در داخل لایه ونیر (Cohesive) بود. در گروه A: 70% گروه B: 30% گروه C:70% گروه D90% شکست در لایه ونیر اتفاق افتاد (جدول 3 و تصویر 4). نتایج رگرسیون لجستیک (جدول 4) نشان داد اثر کور معنی‏دار نشده (294/0P=) و اختلاف مشاهده شده در نوع ونیر است (003/0P=). بنابراین می‏توان نتیجه گرفت دو گروه VV و IV از لحاظ سه خصیصه مورد آزمایش عملکرد یکسان دارند اما با گروه II اختلاف معنی‏داری دارند یا به عبارت دیگر دو نوع کور عملکرد یکسان دارند اما دو نوع ونیر مورد بررسی اختلاف معنی‏داری داشتند و ونیر Vita به طور معنی‏داری بهتر از ونیر Ivoclar بود.

جدول 2 : اطلاعات توصیفی مشاهدات در چهار گروه آزمایش

VITA		Ivoclar		ونیر
VITA	Ivoclar	VITA	Ivoclar	کور
(67/2)85/10	(30/3)35/10	(12/5)32/9	(48/2)72/6	ماکزیمم نیرو (مگاپاسکال) (انحراف معیار، میانگین)
(20/0)71/6	(19/0)63/6	(17/0)81/6	(16/0)91/6	قطر شکست (میلی‏متر) (انحراف معیار، میانگین)
(0/70)7	(0/70)7	(0/30)3	(0/90)9	شکست Adhesive (درصد) تعداد

جدول 3 : نتایج به دست آمده از SEM (Scanning Electron Microscope)

Mixed	Cohesive	Adhesive	پرسلن ونیر	کور زیرکونیایی	گروه
3	7	0	VM 9 veneering ceramic	VITA In-Ceram® YZ	A (VV)
7	3	0	IPS e. max Ceram	VITA In-Ceram® YZ	B (VI)
3	7	0	VM 9 veneering ceramic	DC-Zirkon	C (IV)
1	9	0	IPS e. max Ceram	DC-Zirkon	D (II)

جدول 4 : نتایج رگرسیون لجستیک جهت مقایسه اثر نوع کور و نوع ونیر بر نوع شکست

متغیر‏ها	B	S. E.	Wald	P-value
کور	045/3	260/1	840/5	294/0
ونیر	350/1	260/1	148/1	047/0
کور-ونیر	045/3-	594/1	650/3	086/0

تصویر 4 : تصاویر میکروسکوپی: بزرگنمایی 400 برابر، راست به چپ گروه‏های d,c,b,a. در سه گروه اول لایه‏ای از پرسلن روی کور زیرکونیایی باقی مانده و در تصاویر کور و پرسلن هردو مشاهده می‏شود، در گروه D در اکثر تصاویر فقط لایه ونیر مشاهده می شود. (نقاط توخالی حباب‏های هوای بدام افتاده حین پرسلن گذاری در لایه ونیر می باشند)

بحث

در این مطالعه میزان استحکام باند برشی چهار گروه مختلف مورد بررسی قرار گرفت. اطلاعات به دست آمده نشان داد که میانگین SBS برای گروه‏ها مقداری تفاوت با سایر مطالعات دارد. سرعت Cross-head در این آزمون 5/0 میلی‏متر در دقیقه انتخاب شد. در مورد سرعت نیرو مقالات مختلف، مقادیر متفاوتی را بیان کرده‏اند. محدوده این سرعت از 5/0 تا 5 میلی‏متر در دقیقه گزارش شده است^(13و12) به طور کلی این عقیده وجود دارد که هرچه سرعت اعمال نیرو بیشتر باشد، استرس‏ها غیرنرمال‏تر توزیع می‏شوند و احتمال شکست Cohesive در مواد بیشتر می‏شود و نتایج به دست آمده را تحت تأثیر قرار خواهد داد.⁽⁴⁾ لذا در این مطالعه به منظور توزیع بهتر نیرو و افزایش احتمال شروع شکست از ناحیه سطح تماس کور و ونیر و از سرعت کمتر (5/0 میلی‏متر در دقیقه) استفاده شد. با توجه به داده‏هاى آمارى به دست آمده در این مطالعه مقدار استحکام باند برشى (SBS) پرسلن‏هاى VM9 و IPS e. max ceram به کورهاى Vita in ceram YZ و IPS zirCAD در چهار گروه مذکور از لحاظ آمارى تفاوت معنی‏دارى داشت. اختلاف در میزان استحکام برشی باند در کورهای دو سیستم VITA و Ivoclar معنی‏دار نبوده اما تفاوت معنی‏داری بین ونیرهای این دو سیستم وجود دارد و استفاده از ونیر VITA استحکام باند برشی بهتری را فراهم می‏کند. همچنین با بررسی نوع شکست مشاهده شد که کورهای زیر کونیای Ivoclar به همراه ونیر Ivoclar کمترین تعداد شکست Adhesive را دارند که می‏تواند ناشی از شکست در ماکزیمم نیروی 72/6 باشد که کمتر از سایر گروه‏ها بوده است. مطالعه مشابه López-Mollá و همکاران⁽¹⁴⁾ به مقایسه استحکام باند کور و ونیرهاى مختلف شرکت Ivoclar پرداخته است که میزان SBS کور IPS zirCAD به پرسلن IPS e. max ceram 86/7 مگاپاسکال به دست آمده است. در مطالعه Lopez شیوه انجام آزمایش و سرعت دستگاه مشابه این مطالعه مى‏باشد ولى مقدار جزئى اختلاف در مقدار SBS به دلیل تفاوت‏های: شیوه قرارگیرى و شکل نوک تیغه بر روى نمونه، همچنین تفاوت در دماى پخت پرسلن، آماده‏سازى نمونه و استفاده از لاینر بین کور و ونیر مى‏باشد و همچنین در مطالعه Lopez نوک تیغه دستگاه صاف بوده و به جای تماس با اینترفیس پرسلن /زیرکونیا با تمام پرسلن ونیر در تماس بوده است که باعث مقداری تفاوت می‏شود. در مطالعه دیگر Zeynep ÖZKURT و همکاران⁽¹⁰⁾ به بررسى استحکام باند برشى ونیرهاى سرامیکى به زیرکونیا در چند سیستم دیگر پرداخته است و پیشنهاد کرده است که با به کاربردن پرسلن و کور ساخته شده توسط یک کارخانه سازنده، میزان بالاترى از استحکام را در سیستم‏هاى Lava با پرسلن Lava ceram و کور Dczirkon با پرسلنTri ceram به دست می‏آید. البته براى سیستم کور Cercon و Zirkonzhan نوع پرسلن پیشنهادى توسط کارخانه سازنده با بقیه ونیرها در میزان SBS تفاوت معنی‏داری نداشت. در این مطالعه نیز مقداراستحکام باند برشى پرسلن‏هاى Vita و Ivoclar به کورهاى همنام و غیرهمنام در چهار گروه مذکور از لحاظ آمارى تفاوت معنی‏دارى نداشت ولی در مطالعه ÖZKURT و همکاران بعد از بررسى میکروسکوپى، همه شکست‏ها به صورت Mixed بوده و فقط در سیستم Cercon 80% شکست‏ها به صورت Adhesive و 20% Cohesive در لایه پرسلن بوده است، در نتیجه ذکر شده که نوع زیرکونیا در اتصال بهتر مهم نمى‏باشد که همسو با این تحقیق مى‏باشد. هرچند در مطالعه Zeynep ÖZKURT براى یکسان کردن تمامى نمونه‏ها از لحاظ خشونت سطحى با دیسک کاغذی سیلیکون کارباید خشن شده و سپس از سندبلاست و لاینر استفاده شده است. در حالى که در این مطالعه هیچ آماده‏سازى سطحى صورت نگرفته است و همچنین سرعت تیغه دستگاه برشى 1 میلی‏متر در دقیقه بوده است که همگی این عوامل می‏تواند باعث تفاوت در مقادیر عددی استحکام باند شوند. همچنین ذکر شده است که بالاتر بودن استحکام باند برشى در کورهاى Dc Zirkon به از قبل سینتر شده بودن بلوک‏ها مربوط شود.

در مطالعه دیگر Aboushelib و همکارانش⁽¹¹⁾ اثر نوع زیرکونیا را بر استحکام باند ریز کششی با ونیرهای مختلف بررسی کردند، آنها نتیجه گرفتند که نوع زیرکونیا تأثیر معنی‏داری بر استحکام باند دارد و باند کور- ونیر وابسته به مواد است. تفاوت عددى مقدار SBS در این مطالعه و مطالعه López-Mollá با مطالعه Aboushelib به خاطر استفاده از تست SBS به جاى تست MTSB است. همچنین در مطالعه Aboushelib شیوه انجام مطالعه متفاوت و از پرسلن پرس شونده به جاى لایه‏ای استفاده شده است. تفاوت در داده‏هاى آمارى در مطالعات مختلف بسته به ترکیب، استحکام، ضریب انبساط حرارتی، انقباض پخت و سیکل پخت پرسلن، همچنین اندازه ذرات، ضخامت، شکل، ترکیب، دانسیته و سختى کور دارد. ضخامت پرسلن لایه داده شده در میزان استحکام باند برشى مؤثر است.

در مطالعه Hu X و همکاران⁽¹⁵⁾ به بررسى استحکام باند برشى ضخامت ونیر پرسلن به زیرکونیا پرداخته و نشان مى دهد که ونیربه ضخامت mm ٢ میزان بالاترى از استحکام باند برشى نسبت به ونیر به ضخامت mm ١ دارد. به همین علت در این مطالعه سعى شده است از ضخامت یکسان پرسلن روی کورها استفاده شود.

در مطالعه Guess و همکاران⁽¹⁾ میزان استحکام برشى براى کور و ونیر Vita 3/2±12/5 مگاپاسکال و براى Dc-Zirkon 3/4±11/5 به دست آمد. روش اجراى این مطالعه شبیه به مطالعه Guess مى‏باشد، با این تفاوت که در مطالعه Guess بین کور و ونیر از لاینرهاى پیشنهادى توسط کارخانه سازنده استفاده شده و نمونه‏ها قبل از قرار دادن لاینر سندبلاست شده اند. اثر سندبلاست بر میزان گیر کورهاى زیرکونیایى در مطالعات زیادى مورد بررسى قرار گرفته است، و با توجه به تحقیقات سندبلاست با تغییر فاز تتراگونال به مونو کلینیک در لایه سطحى از استحکام باند برشى مى‏کاهد. لذا در این مطالعه براى تهیه نمونه‏ها از سندبلاست استفاده نشده است. داده‏های مطالعه Guess از مطالعه انجام شده بالاتر بود البته این حالت می‏تواند به دلیل شرایط حاکم بر آزمون نیز باشد. زیرا همانطور که قبلاً ذکر شد سرعت Cross-Head، 5/0 میلی‏متر در دقیقه انتخاب شد و این حالت به شکست نمونه‏ها از ناحیه سطح تماس کور-ونیر کمک می‏کند. در مطالعهGuess ژئومترى کور و ضخامت پرسلن ونیر نیز تفاوت داشت که از عوامل مؤثر در میزان استحکام باند برشى مى‏باشد. مقادیر عددى SBS در این مطالعه در مورد کور و ونیر Vita به مطالعه فوق نزدیک مى‏باشد.

مکانیسم باند پرسلن به زیرکونیا دقیقاً مشخص نیست ولى اختلاف در CTE از عوامل تأثیرگذار مى‏باشد و از آنجایی که هدایت گرمایی زیرکونیا نسبت به فلز کمتر مى‏باشد فرایند سرد شدن و انتقال حرارتى دیرتر انجام شده و استرس‏هاى ناشى از تغییرات حرارتى باقى مانده و منجر به شکست مى شود. نزدیک بودن CTE پرسلن به زیرکونیا باند بهترى را فراهم مى آورد. مطالعه Guazzato⁽¹⁶⁾ به این موضوع می‏پردازد می‏کند که اختلاف بیشتر در CTE کور و ونیر باعث ایجاد لایه‏ای با استرس بالاتر در اینترفیس دو ماده شده و مستعد ایجاد ترک می‏باشد. محدوده مجاز اختلاف CTE کور و ونیر ppm 7/1 در رستوریشن‏های زیرکونیایی ذکر شده است و میزان ایده‏آل ppm 1 می‏باشد. در این مطالعه اختلاف CTE همه کور و ونیر‏ها در محدوده مجاز می‏باشد ولی این اختلاف برای کور IPS emaxzirCAD و ونیرIPS emax ceram کمتر است. هرچند در این مطالعه به بررسی این موضوع پرداخته نشده است و نیاز به تحقیقات تکمیلی است. با توجه به داده‏های بدست آمده در این مطالعه در ونیر کردن کور‏های زیرکونیایی Ivoclar و Vita نوع پرسلن پیشنهادی توسط کارخانه در میزان استحکام باند برشی اهمیت دارد و برای کور‏های Vita استفاده از پرسلن Vita ارحج است در حالی که کور‏های Ivoclar که با پرسلن Vita ونیر شدند استحکام باند بالاتری نسبت به ترجیح خود شرکت دارند. و استفاده از ونیر VITA استحکام باند برشی بهتری را برای هر دو نوع کور فراهم می‏کند. باند هرچند در کورهای شرکت IVOCLAR درصورت رعایت دستور کارخانه سازنده اکثر شکست‏ها به صورت Cohessive در پرسلن بوده که از مزایای آن توانایی ترمیم داخل دهانی می‏باشد و نیاز به پروسه‏های لابراتواری کمتر می‏شود. در پایان لازم به ذکر است که این مطالعه به صورت آزمایشگاهی انجام شده و عواملی مانند شکل آناتومیکی رستوریشن، دما و رطوبت محیط، جهت نیروی اکلوزال، ضخامت پرسلن ونیر در شرایط دهان متفاوت است که در این مطالعه لحاظ نشده است و نیاز به تحقیقات تکمیلی دارد.

نتیجه گیری

این مطالعه نشان داد که اختلاف در میزان استحکام برشی باند در کورهای دو سیستم VITA و Ivoclar معنی‏دار نبود اما تفاوت معنی‏داری بین ونیرهای این دو سیستم وجود داشت و استفاده از ونیر VITA استحکام باند برشی بهتری را فراهم می‏کرد.

تشکر و قدردانی

این مطالعه در دانشکده دندانپزشکی اهواز انجام گرفت. از تمامی اساتید گروه پروتز‏های دندانی که در انجام این تحقیق ما را یاری کردند صمیمانه تقدیر و تشکر می‏کنیم.

مراجع

Guess PC, Kulis A, Witkowski S, Wolkewitz M, Zhang Y, Strub JR. Shear bond strength between different zirconia cores and veneering ceramics and their susceptibility to thermocycling. Dent Mater 2008; 24(11): 1556-67.
Anusavice KJ. Phillip's science of Dental Material. 11^th ed. Hon Middle East and African Ed: Elsevier; 2003. P. 655-720.
Abouhelib MN, Kleverlaan CJ, Feilzer AJ. Micro tensile bond strength different components of core veneered all-ceramic restoration. Dent Mater 2006; 22(9): 857-63.
Riagrodski AJ. Contemporary material and technologies for all-ceramic fixed partial denture: A review of literatures. J P Dent 2004; 92(6): 557-62.
Manicone PF, Iommetti PR, Raffaelli L. An overview of zirconia ceramics: Basic properties and clinical application. J Dent 2007; 35(11): 819-26.
Luthy H, Filser F, Loeffel O, Schumacher M, Gauckler LJ, Hammerle CH. Strength and reliability of four –unit all-ceramic posterior bridge. Dent Mater 2005; 21(10): 930-7.
Tinschert J, Natt G, Mautsch w, Augthum M, Spiekermann H. Fracture resistance of lithium disilicate, alumina- and zirconia-based three-unit fixed partial denture: A laboratory study. Int J Prosthodont 2001; 14(3): 231-8.
Sundh A, Sjogren G. A comparison of fracture strength of yttrium-oxide-partially-stabilized Zirconia ceramic crown with varying core thickness, shape and veneer ceramics. J Oral Rehabil 2004; 31(7): 682-8.
Fischer J, Stawarczyk B, Hammerle C. H. F. Flexural strength of veneering ceramics for zirconia. J Dent 2008; 36(5): 316-21.
Ozkurt Z, Kazazoglu E, Unal A. In vitro evaluation of shear bond strength of veneering ceramics to zirconia. Dent Mater J 2010; 29(2): 138-46.
Aboushelib MN, Kleverlaan CJ, Feilzer AJ. Effect of zirconia type on its bond strength with different veneer ceramics. J Prosthodont 2008; 17(5): 401-8.
Dundar M, Ozacan M, Gokce B, Comlekoglu E, Letie F, Valandro LF. Comparison of two bond strength testing methodologies of bilayered all-ceramics. Dent mater 2007; 23(5): 630-6.
Aboushelib MN, Jager ND, Kleverlaan CJ, Feilzer AJ. Microtensile bond strength of different components of core veneered all-ceramic restoration. Dent Mater 2005; 21(10): 984-91.
Lopez MV, Martinez GA, Felix MF. Bond strength evaluation of the veneering-core Ceramics bonds. Med Oral Patol Oral Cir Bucal 2010; 15(6): 919-23.
HuX, ZhuH, ZengL. Invitro study on shear bond strength of veneering ceramics to zirconia. West China Journal of Stomatology 2012; 30(6): 655-7.
Guazzato M, Albakry M, Ringer SP, Swain MV. Strength, fracture toughness and microstructure of a selection of all-ceramic material. J Dent Mater 2004; 20(5): 449-56.