تاثیر چهار نوع سمان روی استحکام گیر روکش های استیل زنگ نزن در دندان های مولر دوم شیری

طهمورث پور, ساناز; قاسمی, داوود; برکتین, مهرداد

doi:10.22038/jmds.2014.3600

تاثیر چهار نوع سمان روی استحکام گیر روکش های استیل زنگ نزن در دندان های مولر دوم شیری

نویسندگان

¹ دستیار تخصصی گروه دندانپزشکی کودکان، دانشکده دندانپزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان اصفهان، ایران

² استادیار گروه دندانپزشکی کودکان، دانشکده دندانپزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان اصفهان، ایران

³ استادیار گروه دندانپزشکی ترمیمی و زیبایی، دانشکده دندانپزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان اصفهان، ایران

10.22038/jmds.2014.3600

چکیده

مقدمه: روکش‏های استیل زنگ نزن مواد ترمیمی ارزشمندی برای ترمیم مولرهای شیری محسوب می‏شوند. سمان‏های چسباننده ارتباط بین روکش و ساختار دندان آماده شده را فراهم می‏کنند. لذا هدف از این پژوهش بررسی و مقایسه تاثیر استحکام گیر روکش‏های استیل زنگ نزن (SCC) دندان، هنگام استفاده از چهار نوع سمان مختلف برای چسباندن روکش‏های استیل زنگ نزن بود.
مواد و روش‏ها: 48 دندان مولر دوم شیری به صورت تصادفی به چهار گروه تقسیم شده و تحت تراش استانداردSCC قرار گرفته و برای هر دندان روکش با سایز و گیر مناسب انتخاب شد. قبل از سمان کردن سیم 9/0 ارتودنسی به صورت U شکل به کراون‏ها لحیم شد، سپس کراون‏های هر گروه با یکی از چهار سمان پلی‏کربوکسیلات، زینک‏فسفات، گلاس‏آینومر و سمان رزینی چسبانده شد. سپس دندان‏ها در بزاق مصنوعی قرار گرفته و برای 24 ساعت در انکوباتور ᵒc37 قرار گرفتند. پس از آن دندان‏ها توسط دستگاه اینسترون با سرعت mm/min 2تحت کشش قرار گرفتند. نیرو به آرامی افزایش پیدا کرد تا زمانی که علایم جدا شدن کراون دندان مشاهده شد. سطح SSC با استفاده از روش گرافیکی محاسبه شد و میزان استحکام گیر به صورت نیرو بر واحد سطح (kg/cm2)محاسبه شد. داده ها با آزمون آماریOne-way ANOVA تجزیه و تحلیل گردیدند. (05/0α=).
یافته ‏ها: میانگین استحکام گیر در سمان پلی‏کربوکسیلات kg/cm23/3±2/17، زینک‏فسفات kg/cm28/3±8/19، گلاس‏آینومر kg/cm28/3±01/17 و سمان رزینی kg/cm27/3±27/19 بود. بر اساس آنالیز آماریOne-Way ANOVA بین چهار گروه اختلاف آماری معنی‏داری مشاهده نشد. (1/0P=)
نتیجه گیری: استحکام گیر چهار سمان پلی‏کربوکسیلات، زینک‏فسفات، گلاس‏آینومر و سمان رزینی تفاوت چندانی با هم ندارد. بنابراین انتخاب سمان می‏تواند بر اساس نیاز‏های فردی بیمار و با توجه به قضاوت دندان پزشک صورت گیرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effect of Four Luting Cements on Retentive Strength of Stainless Steel Crowns of Primary Second Molars

نویسندگان [English]

Sanaz Tahmourespoor ¹
Davood Ghasemi ²
Mehrdad Braktin ³

¹ Postgraduate, Dept of Pediatric Dentistry, School of Dentistry, Isfahan Azad University (Khorasgan), Iran

² Assistant Professor, Dept of Pediatric Dentistry, School of Dentistry, Isfahan Azad University (Khorasgan), Iran

³ Assistant Professor, Dept of Restorative Dentistry, School of Dentistry, Isfahan Azad University (Khorasgan), Iran

چکیده [English]

Introduction: Stainless steel crowns are valuable materials for the restoration of primary second molars. Luting cements provide the connection between crowns and prepared tooth structure so the aim of this study was to evaluate and compare the retentive strength of stainless steel crowns to the teeth after using luting cements including poly carboxylate, zinc phosphate, glass ionomer and adhesive resin cements.
Materials & Methods: A total 48 primary second molars were randomly divided into 4 groups, the standard crown preparation (stainless steel crown) was done on each tooth and a crown with suitable size and retention were selected for each tooth before cementation. A U shape orthodontic wire was soldered to the crown and then the crowns of each group were cemented with one of the four cements. Next, the teeth were kept in artificial saliva and incubated for 24 hours at 37ᵒc. After that using a specially designed Instron Universal Testing Machine, the teeth were pulled away with 2mm/min speed. The load was gradually increased so that the signs of dislodgement of the crown from tooth would be observed. The surface area of SSC was measured by a graphical method. The retentive strength was measured in terms of load/area (kg/cm2).
Results: The mean retentive strength (kg/cm2) of poly carboxylate cement was 17.2±3.3, 19.8±3.8, zinc phosphate 17.01±3.8 for glass ionomer and 19.27±3.7 for resin cement. Based on statistical analysis of One Way ANOVA, there was no significant statistical difference among 4 groups. (P=0.1)
Conclusion: The retentive strength of these four cements showed non-significant difference. Therefore, the selection of the cement could depend on the individual patient’s needs and decision of practitioner.

کلیدواژه‌ها [English]

stainless steel crown
retentive strength
luting cement
primary molar

اصل مقاله

مقدمه

ترمیم دندان‏های مولر شیری به شدت تخریب شده همیشه یک چالش بزرگ برای دندانپزشکان بوده است. مواد ترمیمی مختلفی برای ترمیم این دندان‏ها استفاده شده است که هر کدام مزایا و معایبی دارند.⁽¹⁾

روکش‏های فلزی از پیش شکل داده شده که به عنوان روکش‏های استیل زنگ نزن نیز خوانده می‏شوند برای اولین بار توسط هامفری در سال 1950 به دندانپزشکی کودکان معرفی گردید. مشخص شده است که این روکش‏ها، ترمیم‏های سودمندی برای کودکان و نوجوانان هستند و به عنوان ترمیم‏های باارزشی برای درمان دندان‏های شیری به شدت تخریب شده می‏باشند. در اکثر موارد برتر از ترمیم‏های بزرگ چند سطحی آمالگام هستند و طول عمر کلینیکی بیشتری از ترمیم‏های آمالگام دو یا سه سطحی دارند.⁽²⁾

Messer و Levering⁽³⁾ دوام و طول عمر SSC‏ها و ترمیم‏های آمالگام دو سطحی را ارزیابی کرده و دریافتند که روکش‏هایی که در کودکان 4 ساله و کوچک‏تر قرار داده شده‏اند، نسبت به کودکان بزرگتر از 4 سال، میزان موفقیت تقریباً 2 برابر آمالگام را در هر سال به مدت 10 سال کارکرد داشته اند. آنها پیشنهاد کردند وقتی اختیار انتخاب بین ترمیم آمالگام دوسطحی و SSC در کودک زیر 4 سال وجود دارد، احتمال شکست آمالگام تقریباً 2 برابر SSC است. در مواقعی که دوام مورد نظر باشد، SSC انتخاب واضح است.

Randall و همکاران⁽⁴⁾ در یک مرور سیستماتیک و متا آنالیز مطالعات بالینی در مورد مقایسه SSC با ترمیم‏های آمالگام، برتری و مؤثر بودن کلینیکی SSCها را، بر ترمیم‏های آمالگام، برای درمان ضایعات پوسیده وسیع در مولرهای شیری توصیف کردند.

گیر روکش به ساختار دندان برای موفقیت ترمیم یک عامل بحرانی است. عامل اصلی گیر تطابق نزدیک مارژین روکش فلزی به سطح دندان در نواحی آندرکات دندان آماده شده است.⁽²⁾

سمان‏های دندانی اعمال بیشماری را در دندانپزشکی ترمیمی انجام می‏دهند. یکی از اعمالشان به عنوان ماده چسباننده پر کردن فضای بین ماده ترمیمی که در خارج از دهان ساخته می‏شود با ساختمان دندان است.⁽²⁾

انواع مختلفی از سمان‏ها می‏توانند به عنوان ماده چسباننده بکار روند که هر یک مزایا و معایب خاص خود را دارا هستند. بنابراین انتخاب نوع خاصی از سمان تحت شرایطی که بستگی به وضعیت بیمار دارد انجام می‏شود.⁽⁵⁾

در مطالعه‏ای که Raghunath و همکارانش⁽⁶⁾ انجام دادند به این نتایج دست یافتند که استحکام گیر زینک‏فسفات و گلاس‏آینومر به طور معنی‏داری بیشتر از استحکام گیر سمان پلی‏کربوکسیلات می‏باشد. و اختلاف آماری معنی‏داری در استحکام گیر بین سمان گلاس‏آینومر و سمان زینک‏فسفات مشاهده نشد.

همچنین در مطالعه Subramaniam⁽⁷⁾ که استحکام گیر 3 نوع سمان شامل گلاس‏آینومر کانونشنال، گلاس‏آینومر رزین مدیفاید و سمان رزینی را در SSCها مورد بررسی و مقایسه قرار دادند به این نتیجه رسیدند که گیر حاصل از سمان رزینی و گلاس‏آینومر تقویت شده با رزین به طور معنی‏داری بیش از سمان گلاس‏آینومر کانونشنال می‏باشد. سمان رزینی بیشترین گیر و کمترین ریز نشت را نشان داد.

Veerabadhranو همکارانش⁽⁸⁾ اثر شیار گیر دار، سندبلاست کردن و نوع سمان را روی استحکام گیر SSCها مورد بررسی قرار دادند. نتایج به این صورت بود که متوسط استحکام گیر SSCهای سمان شده با گلاس‏آینومر رزین مدیفاید و گلاس‏آینومر کانونشنال به ترتیب kg/cm² 36/19، kg/cm²96/15 بود که از لحاظ آماری اختلاف معنی‏داری را نشان داد.

با توجه به نتایج گوناگون به دست آمده از مطالعات فوق، هدف از مطالعه حاضر بررسی و مقایسه استحکام گیر چهار سمان رایج در دندانپزشکی شامل پلی‏کربوکسیلات، زینک‏فسفات، گلاس‏آینومر و سمان رزینی در روکش‏های فولادی زنگ نزن دندان‏های مولر دوم شیری بود.

مواد و روش‏ها

مطالعه حاضر از نوع مداخله‏ای تجربی به صورت آزمایشگاهی و بدون جهت بود.

48 دندان مولر دوم شیری سالم تازه کشیده شده، انتخاب شد. دندان‏ها توسط تیغ بیستوری، برس و پامیس تمیز شدند و تا شروع مطالعه در محلول تایمول 2/0% و درجه حرارت اتاق نگهداری شدند. هر دندان در آکریل سلف کیور مانت شد به گونه‏ای که تاج دندان کاملاً بیرون از آکریل باشد. پس از مانت دندان‏ها، روی هر دندان تراش استاندارد SSC انجام شد، به این صورت که سطح اکلوزال همه دندان‏ها حدود mm 5/1-1 کوتاه شد. پس از آن تراش سطوح پروگزیمال به وسیله فرز الماسی تیپر باریک انجام شد. دیواره‏ها به صورت عمودی با فقط کمی تقارب به سمت اکلوزال حفظ شدند. با استفاده از کناره فرز الماسی کلیه زوایای خطی گرد شد. در زوایای خطی اکلوزوباکال و اکلوزولینگوال بول با زاویه 30 تا 45 درجه نسبت به سطح اکلوزالی ایجاد شد.

انتخاب روکش با روش آزمون و خطا انجام شد. هدف قرار دادن کوچک‏ترین روکش که بتواند روی دندان بنشیند، بود.

پس از انطباق کامل روکش روی دندان‏ها، به طوری که برای هر کراون صدای snap حاصل شود، نمونه‏ها جهت لحیم سیم به روکش‏ها، به لابراتوار منتقل شدند. در لابراتوار قطعات سیم 9/0 ارتودنسی به طول‏های مساوی تهیه شد و به فرم U شکل درآورده شد، به طوری که عرض قسمت میانی آن برابر با عرض مزیودیستالی روکش مورد نظر جهت لحیم به آن بود. دو انتهای سیم شکل داده شده به مزیال و دیستال کراون لحیم شد، به طوری که سیم کاملاً در راستای محور طولی دندان قرار گرفت. لازم به ذکر است که قبلاً استحکام کششی سیم 9/0 ارتودنسی با دستگاه اینسترون برآورد شد و مشخص شد که نیروی بیش از 1000 نیوتن، که از حداکثر نیروی مورد انتظار ما بیشتر بود را، به خوبی تحمل می‏کند.

پس از انجام همه این مراحل دندان‏ها به 4 گروه 12‏تایی تقسیم شدند و دندان‏های هر گروه توسط یکی از 4 سمان مورد نظر طبق دستور کارخانه سازنده سمان شدند: گروه اول با سمان پلی‏کربوکسیلات (Poly–F^Rplus–Germany)، چسبانده شد. به این ترتیب که، 2 پیمانه پودر و 2 قطره آب مقطر روی اسلب شیشه‏ای ریخته شد. پودر به دو قسمت تقسیم شد و ابتدا یک قسمت با مایع با کمک اسپاتول همزن مخلوط شد و سپس قسمت دوم وارد مخلوط شد و با اسپاتول همزن فلزی به سرعت مخلوط شد تا قوام کرم مانند حاصل شود. زمان مخلوط کردن 15 ثانیه و زمان کارکردن حدود 2 دقیقه بود. گروه دوم با سمان زینک‏فسفات (Harvard Cement- Germany)، چسبانده شد. به این ترتیب که 5/1 گرم پودر و 1 گرم مایع را روی اسلوب شیشه‏ای ریخته، پودر به 4 قسمت تقسیم شد و به تدریج وارد مایع شد و با اسپاتول همزن فلزی مخلوط شد. قوام مناسب برای سمان کردن زمانی حاصل شد که حدود 1 اینچ از اسپاتول کشش بیاید. زمان مخلوط کردن در این سمان 90 ثانیه و زمان کارکرد 3 دقیقه بود. گروه سوم با سمان گلاس‏آینومر کانونشنال (Meroncombipack-voco-Germany)، چسبانده شد. به این ترتیب که یک پیمانه پودر و یک قطره مایع روی اسلب شیشه‏ای ریخته شد، پودر به 3 قسمت تقسیم و قسمت به قسمت وارد مایع شد و با اسپاتول پلاستیکی مخلوط شد. زمان مخلوط کردن برای این سمان 30 ثانیه بود. پس از مخلوط کردن سمان، 3/2 کراون با سمان پر شد و روی دندان نشانده شد. زمان کارکرد این سمان 3 دقیقه و زمان ستینگ آن 7-5 دقیقه بود. گروه چهارم با سمان رزینی (Panavia F2o-Kurary-Japan) چسبانده شد. ابتدا قسمت‏های مساوی از پرایمرهای A وB مخلوط شد و با استفاده از اپلیکاتور روی همه سطوح دندان زده شد و سپس به مدت 30 ثانیه صبر شد (پرایمرهای A و B، (ED primer II) ستینگ سمان را شروع می‏کنند). پس از 30 ثانیه، دندان با آرامی با فشار ملایم هوا، خشک شد. سپس مقادیر مساوی از خمیرهای تیوب‏های A و B روی اسلب گذاشته شد و با اسپاتول پلاستیکی مخصوص برای 20 ثانیه مخلوط شد. مخلوط خمیری را داخل کراون گذاشته و کراون روی دندان نشانده شد. برای حذف راحت اضافات سمان، ابتدا سمان اضافی بیرون زده از روکش برای 3-2 ثانیه کیور شد، اضافات حذف گردید و سپس با استفاده از دستگاه لایت، مارژین‏های هر سطح روکش برای 20 ثانیه کیور شد. پس از سمان کردن همه کراون‏ها و حذف اضافات هر سمان، نمونه‏ها در بزاق مصنوعی قرار داده شد و به مدت 24 ساعت، در انکوباتور 37 درجه سانتیگراد (Memmert-Germany) نگهداری شد. پس از 24 ساعت نمونه‏ها از انکوباتور خارج شده و بزاق مصنوعی شسته شد. نمونه‏ها توسط دستگاه تست یونیورسال اینسترون (K-21046, Walter bai, Switzerland) با طراحی خاص تحت کشش قرار گرفت (تصویر 1). جهت اطمینان از وارد شدن نیرو در راستای محور طولی دندان از طریق سیم لحیم شده به روکش، چند بازوی وارد کننده نیرو طراحی و تهیه شد به طوری که پهنای هر کدام برابر قسمت میانی سیم لحیم شده به روکش باشد. پس از قرار دادن نمونه در دستگاه و فیکس کردن آن، دستگاه با سرعت mm 2 بر دقیقه شروع به وارد آوردن نیروی کششی به روکش کرد.⁽⁶⁾ نیرو از صفر شروع شده و به تدریج افزایش یافت تا زمانی که علائم جدا شدن روکش از دندان مشاهده شود. پس از مشاهده این علائم دستگاه متوقف شده و نیروی محاسبه شده توسط دستگاه، ثبت گردید. این مرحله برای همه نمونه‏ها انجام گردید.

استحکام گیر (Retentive Strength) نمونه‏ها با استفاده از فرمول محاسبه شد.

جهت محاسبه مساحت روکش‏ها، هر SSC بریده شد و کاملاً روی کاغذ شطرنجی میلیمتری صاف شد و مساحت آن از طریق شمارش مربع‏های اشغال شده توسط SSC روی کاغذ شطرنجی، محاسبه شد.

اعداد حاصله با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون آماری One-way ANOVA مورد ارزیابی قرار گرفتند.

تصویر 1 : نمونه در دستگاه اینسترون تحت کشش قرار گرفته

یافته‏ ها

آزمون آنالیز واریانس یک طرفه ANOVA نشان داد که میانگین استحکام گیر در چهار نوع سمان تفاوت معنی‏داری نداشت (1/0P=). و همانطور که در جدول 1 ملاحظه می‏گردد میزان گیر به ترتیب از بیشترین به کمترین زینک‏فسفات، سمان رزینی، پلی‏کربوکسیلات و گلاس‏آینومر بود.

جدول 1 : میانگین استحکام گیر 4 نوع سمان

نوع سمان	استحکام گیر سمان (kg/cm²)
نوع سمان	میانگین	انحراف معیار	حداقل	حداکثر
پلی‏کربوکسیلات	2/17	3/3	86/11	43/22
زنیک فسفات	8/19	8/3	43/15	31/27
گلاس‏آینومر	01/17	8/3	59/10	83/21
سمان رزینی	27/19	7/3	14/13	45/25
	1/0P=

بحث

این مطالعه با هدف مقایسه استحکام گیر 4 نوع سمان متداول رایج در دندانپزشکی شامل پلی‏کربوکسیلات، زینک‏فسفات، گلاس‏آینومر و سمان رزینی در روکش‏های استیل زنگ نزن انجام شد. براساس نتایج حاصله از این مطالعه، بین میانگین استحکام گیر چهار نوع سمان مختلف اختلاف آماری معناداری مشاهده نشد. ولی با این وجود میانگین استحکام گیر به ترتیب از بیشترین به کمترین شامل زینک‏فسفات، سمان رزینی، پلی‏کربوکسیلات و سمان گلاس‏آینومر بود.

در مطالعه‏ای که Yilmaz⁽⁹⁾ روی استحکام کششی و ریز نشت 3 نوع سمان مختلف انجام داد، گزارش کرد که بین استحکام کششی و ریز نشت سمان گلاس‏آینومر Aqua meron و سمان رزینی پاناویا اختلاف آماری معنی‏داری وجود ندارد که این نتایج با نتایج مطالعه حاضر حتی از لحاظ مارک تجاری سمان نیز تطابق دارد. این مطالعه نشان داد که هرچه کروان نیروی گیر بیشتری داشته باشد، احتمال ریز نشت در آن کمتر است.

در مطالعاتی که Goday⁽¹⁰⁾ و Myers⁽¹¹⁾ انجام دادند، گزارش کردند که بین سمان‏های زینک‏فسفات و پلی‏کربوکسیلات از نظر توانایی گیر تفاوت معنی‏داری وجود نداشت. و این با نتیجه مطالعه حاضر هم خوانی دارد.

Raghuanath و همکارانش⁽⁶⁾، استحکام گیر روکش‏های استیل زنگ نزن را با استفاده از سه نوع سمان پلی‏کربوکسیلات، زینک‏فسفات و گلاس‏آینومر مورد مقایسه قرار دادند. طبق نتایج این مطالعه، میانگین استحکام گیر در گروه زینک‏فسفات بیشترین و در گروه پلی‏کربوکسیلات کمترین بود. میانگین استحکام گیر زینک‏فسفات و گلاس‏آینومر به طور معنی‏داری بیشتر از پلی‏کربوکسیلات بود و زینک‏فسفات و گلاس‏آینومر با هم تفاوت معنی‏داری نداشتند. در مطالعه حاضر میانگین استحکام گیر پلی‏کربوکسیلات kg/cm2 2/17، زینک‏فسفات kg/cm28/19 و گلاس‏آینومر kg/cm2 01/17 بود، که هیچ کدام تفاوت آماری معنی‏داری نشان ندادند. نتایج این مطالعه از لحاظ معنی‏دار نبودن استحکام گیر سمان زینک‏فسفات و گلاس‏آینومر با مطالعه Raghuanath همخوانی داشت ولی از لحاظ معنی‏دار نبودن استحکام گیر سایر سمان‏ها با مطالعه مذکور مغایرت داشت. شاید بتوان علت مغایرت نتایج را روش متفاوت انجام تحقیق مطالعه مذکور برای کشش نمونه‏ها از Begg's bracket لحیم شده به کراون‏ها استفاده شد. همچنین از دندان‏های مولر اول و دوم شیری استفاده شده بود، در حالی که در مطالعه حاضر فقط مولرهای دوم شیری استفاده شد، به‏علاوه مارک تجاری سمان‏های مورد استفاده در دو مطالعه هم با هم تفاوت داشت. Raghuanath سمان گلاس‏آینومر را به علت کاربرد ساده‏تر و آزادسازی فلوراید، برای سمان کردن کراون‏های استیل زنگ نزن در کودکان پیشنهاد کرد.

Subramaniam و همکارانش⁽⁷⁾ استحکام گیر سه نوع سمان شامل گلاس‏آینومر معمولی، گلاس‏آینومر مدیفیه با رزین و سمان رزینی را در روکش‏های استیل زنگ نزن مورد مقایسه قرار دادند.

طبق نتایج این مطالعه میانگین استحکام گیر در گروه گلاس‏آینومر kg/cm2 34/12، گلاس‏آینومر مدیفیه با رزین kg/cm2 12/18 و گروه سمان رزینی kg/cm207/19 بود، که میانگین استحکام گیر بین گلاس‏آینومر معمولی و گلاس‏آینومر تغییر یافته با رزین، و همچنین بین گلاس‏آینومر معمولی و سمان رزینی تفاوت معنی‏داری داشت، اما بین سـمان رزینی و گلاس‏آیـنومر تغییر یافته با

رزین تفاوت آماری معنی‏داری مشاهده نشد.

در مطالعه حاضر علیرغم این که میانگین استحکام گیر در گروه سمان رزینی بیشتر از گروه سمان گلاس‏آینومر بود ولی تفاوت معنی‏داری مشاهده نشد که این با نتایج مطالعه Subramaniam مطابقت نداشت. شاید بتوان دلیل عدم تطابق نتایج در مطالعه Subramaniam را، استفاده از دندان‏های D و E و نوع متفاوت مارک تجاری سمان‏های مورد استفاده و روش متفاوت انجام تحقیق داشت.

یکی از علل بالاتر بودن استحکام گیر زینک‏فسفات نسبت به پلی‏کربوکسیلات، احتمالاً اثرات Inter locking مکانیکی آن و تطابق فیزیکی بیشتر نزدیک برای سیل مارژین رستوریشن می‏باشد.^(11و10) علاوه بر این سمان زینک‏فسفات به علت دارا بودن کمترین Film thickness بین سایر سمان‏ها، باعث نشستن صحیح و تطابق نزدیک‏تر کراون با دندان شده^(12و5) واین می‏تواند دلیلی برای بیشتر بودن استحکام گیر این سمان باشد. همچنین pH پایین‏تر سمان زینک‏فسفات ممکن است اثر اچ‏کنندگی روی نسج دندان داشته باشد که این باعث باند بهتر سمان به دندان می‏شود.⁽¹³⁾ در این مطالعه میانگین استحکام گیر سمان گلاس‏آینومر با پلی‏کربوکسیلات معنی‏دار نبود. اما به هر حال سمان گلاس‏آینومر نسبت به پلی‏کربوکسیلات مزایایی دارد که شامل سیالیت و ویسکوزیته کمتر این سمان و آزاد سازی فلوراید می‏باشد.⁽⁶⁾

سمان پلی‏کربوکسیلات با مینا و عاج باند یونی برقرار می‏کند. واکنش شیمیایی سمان پلی‏کربوکسیلات به این صورت است که یون‏های روی متصل شده به مولکول‏های اسید پلی‏اکریلیک، یک ساختار Cross link بزرگ ایجاد می‏کند که این مولکول‏ها توانایی واکنش با یون‏های کلسیم موجود در ساختار مینا و استیل زنگ نزن را دارد. این موضوع نشان می‏دهد که سمان پلی‏کربوکسیلات می‏تواند سمان مناسبی برای چسباندن روکش‏های استیل زنگ نزن باشد.^(15و14)

در مورد میزان استحکام گیر گلاس‏آینومر تنوع زیادی در مطالعات وجود دارد که این تنوع می‏تواند به عللی مثل حساسیت سمان‏های گلاس‏آینومر به Manipulation وهمچنین نسبت پودر به مایع باشد.⁽¹⁶⁾

با وجود این که سمان‏های گلاس‏آینومر معمولی با ساختار دندان واکنش می‏دهند و یک باند کووالانسی ایجاد می‏کنند، ولی این باند نقشی در افزایش گیر ندارد. گلاس‏آینومرها علیرغم خصوصیات ادهزیوی که دارند، به عدم قابلیت اعتماد^{^[1]} معروف اند، چون تعدادی از کراون‏ها در نیروی خیلی کم از دست میروند که ممکن است در کلینیک هم با این مسأله مواجه شویم.⁽¹⁷⁾ گیر کمتر گلاس‏آینومر می‏تواند به علت شکست کوهزیو خود به خود سمانباشد که این شکست به علت استرس زیاد در اثر انقباض Setting حاصله، همراه با فشار چسبندگی سمان به دیواره‏های کراون و عاج دندان می‏باشد.⁽¹⁸⁾

استحکام کششی و Fracture toughness پایین سمان گلاس‏آینومر معمولی هم علت دیگر شکست در نیروهای پایین است.⁽¹⁸⁾ همچنین گزارش شده است که انقباض حجمی سمان‏های گلاس‏آینومر معمولی، حتی تحت شرایط رطوبت 100% و بدتر از آن در شرایط دهیدراسیون، در محدوده 4/3 تا 1/2% می‏باشد.⁽¹⁹⁾ همه انواع سمان‏های گلاس‏آینومر هم در رطوبت و هم در خشکی و دهیدره شدن به سرعت منقبض می‏شوند.⁽²⁰⁾ البته با وجود این معایب، گلاس‏آینومرها مزایای متعددی دارند که باعث شده است یکی از محبوب‏ترین مواد برای سمان کردن دائمی در کلینیک باشند. گلاس‏آینومرها علاوه بر خواص فیزیکی خوب، به ساختار دندان و فلزات می‏چسبند و مهمتر از همه، مقدار قابل توجهی فلوراید آزاد می‏کنند، که مقاومت مینا و عاج را به انحلال اسیدی افزایش داده و به عنوان یک عامل باکتریوستاتیک عمل می‏کند.⁽²¹⁾ با توجه به این ویژگی‏ها و با توجه به اینکه استحکام گیر این سمان نسبت به سایر سمان‏ها تفاوت معنی‏داری نداشت، سمان گلاس‏آینومر می‏تواند در برخی شرایط کلینیکی با توجه به قضاوت حرفه‏ای کلینیسین انتخاب مناسبی باشد.

سمان‏های رزینی باند بسیار محکم‏تری نسبت به گلاس‏آینومر با فلزات بیس متال برقرار می‏کند.⁽²²⁾ همچنین مشخص شده است که استحکام فشاری، استحکام خمشی و ضریب الاستیسیتی سمان‏های رزینی بسیار بیشتر از سمان‏های گلاس‏آینومر معمولی و رزین مدیفاید است.⁽²³⁾

Cohen گزارش کرد که ذرات ریز کامپوزیتی موجود در سمان رزینی باعث ضریب الاستیسیته بیشتر و انرژی شکست بسیار بالاتر در مقایسه با سمان‏های گلاس‏آینومر می‏شود.⁽²⁴⁾ همچنین استحکام کششی سمان‏های گلاس‏آینومر مشخصاً کمتر از سمان‏های رزینی است.⁽²⁵⁾

با توجه به نتایج این مطالعه این طور استنباط می‏شود که بین استحکام گیر روکش‏های مختلف تفاوت چندانی وجود ندارد. از آنجا که سمان رزینی نیاز به مراحل متعدد و وقت گیر دارد و در طول مراحل، کنترل رطوبت بسیار حساس است، کاربرد آن برای روکش‏های استیل زنگ در کودکان کوچک و غیرهمکار مشکل به نظر می‏رسد و پیشنهاد نمی‏شود. از آنجا که کار با سمان گلاس‏آینومر راحت است و این سمان فلوراید آزاد می‏کند، قیمت کمتری نسبت به سمان‏های رزینی دارد و حلالیت کمتری نسبت به سمان‏های زینک‏فسفات و پلی‏کربوکسیلات دارد، می‏تواند برای سمان کردن روکش‏های استیل انتخاب مناسبی باشد. همچنان که سمان‏های زنیک فسفات و پلی‏کربوکسیلات هم به دلیل قیمت کمتر نسبت به سمان‏های رزینی و گلاس‏آینومر در شرایط خاص قابل کاربرد بوده و هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارا هستند. ولی به نظر می‏رسد مسأله مهم گیر و تطابق مکانیکی اولیه روکش روی دندان از اهمیت اساسی برخوردار است، لذا حتماً باید به لزوم کریمپ نمودن SSC و انتخاب سایز مناسب دقت کافی مبذول داشت.

با توجه به اینکه گیر روکش دندان شیری علاوه بر سمان به عوامل دیگری مثل نوع تراش، Crimp نمودن لبه‏ها و ... نیز وابسته است، عدم محاسبه گیر روکش قبل از سمان کردن نمونه‏ها از محدودیت‏های مطالعه حاضر می‏باشد، لذا پیشنهاد می‏شود در مطالعات بعدی گیر روکش‏ها هم قبل و هم بعد از سمان کردن با دستگاه اینسترون اندازه گیری شود و استحکام گیر روکش‏ها با و بدون سمان مقایسه شود. همچنین پیشنهاد می‏شود مطالعات بیشتر در شرایط کلینیکی و به صورت فالوآپ انجام شود.

نتیجه گیری

بر اساس نتایج این مطالعه میانگین استحکام گیر بین 4 نوع سمان پلی‏کربوکسیلات، زینک‏فسفات، گلاس‏آینومر و سمان رزینی در روکش‏های استیل زنگ نزن تفاوت معنی‏داری نداشت. بر این اساس انتخاب نوع سمان برای روکش‏های استیل زنگ نزن بر اساس قضاوت کلینیکی دندانپزشک و شرایط بالینی بیمار می‏باشد.

تشکر و قدردانی

این تحقیق از پایان نامه دوره تخصصی دندانپزشکی کودکان به شماره ثبت 33 استخراج گردیده است. بدینوسیله از همکاری و مساعدت مسئولین محترم دانشکده شیمی دانشگاه آزاد اصفهان واحد خوراسگان و مرکز تحقیقات ترابی نژاد دانشکده دندانپزشکی دانشگاه اصفهان تقدیر و تشکر می‏شود.

[1]. Unreliability

مراجع

Mojon P, Howbolt EB, MacEntee ME, Ma PH. Early bond strength of luting cements to precious alloy. J Dent Res. 1992; 71: 1633-9.
MC Donald RE, Avery DR. Dentistry for the Child and Adolescent. 9th ed. Indiana: Patricia Tannian: 2011. P. 403-42.
Messer LB, Levering NJ. The durability of primary molar restorations: II. Observations and predictions of success of stainless steel crowns. Pediatr Dent 1988; 10(2): 81-5.
Randall RC. Preformed metal crowns for primary and permanent molar teeth: Review of the literature. Pediatr Dent 2002; 24(5): 489-500.
Sakaguchi RL, Powers JM. Craig's Restorative Dental Material. 13^th ed. St. Louis: Mosby Co: 2012. P. 202-64.
Raghunath Reddy MH, Subba Reddy VV, Basappa N. A comparative study of retentive strengths of zinc phosphate, polycarboxylate and glass ionomer cements with stainless steel crowns-an in vitro study. J Indian Soc Pedod Prev Dent 2010; 28(4): 245-50.
Subramaniam P, Kondae S, Gupta KK. Retentive strength of luting cements for stainless steel crowns: An in vitro study. J Clin Pediatr Dent 2010; 34(4): 309-12.
Veerabadhran MM, Reddy V, Nayak UA, Rao AP, Sundaram MA. The effect of retentive groove, sandblasting and cement type on the retentive strength of stainless steel crowns in primary second molars--an in vitro comparative study. J Indian Soc Pedod Prev Dent 2012; 30(1): 19-26.
Yilmaz Y, Dalmis A, Gurbuz T, Simsek S. Retentive force and microleakage of stainless steel crowns cemented with three different luting agents. Dent Mater J 2004; 23(4): 577-84.
Garcia Godoy F. Clinical evaluation of the retention of preformed crowns using two dental cements. J Pedod 1984; 8: 278-81.
Myers DR, Bell RA, Barenie JT. The effect of cement type and tooth preparation on the retention of stainless steel crowns. J Pedod 1981; 5: 275-80.
Casamassimo PS, Fields HW, McTigue DJ, Nowak AJ. Pediatric Dentistry: Infancy through Adolescence.
5^th ed. St. Louis: Saundres Co; 2013.
Mathewson RJ, Lu Kh, Talebi R. Dental cement retentive force comparison on stainless steel crowns. J Calif Dent Assoc 1974; 2: 42-5.
Mizrahi E. The recementation of orthodontic bands using different cements. Angle Orthod 1979; 49: 239-46.
Rich JM, Leinfelder KF, Hershay HG. An in vitro study of cement retention as related to orthodontics. Angle Orthod 1975; 45: 219-22.
Sahmali S, Demiral F, Saygili G. Comparison of invitro tensile bond strength of luting cements to metallic and tooth colored posts. Int J Periodont Restor Dent 2004; 24: 256-63.
Ergin S, Gemalmaz D. Retentive properties of five different luting cements on base and noble metal copings. J Prosthet Dent 2002; 88: 491-7.
Mitchel CA, Douglas WH, Cheng YS. Fracture toughness of conventional resin modified glass ionomer and composite luting cements. Dent Mater 1999; 15: 713.
Kanchanavasita W, Pearson GJ, Anstice HM. Influence of humidity on dimentional stability of a range of ion leachable cements. Biomater 1995; 19: 921-9.
Jokstad A. A split mouth randomized clinical trial of single crowns retained with resin modified glass ionomer and zinc phosphate luting cements. Int Prosthodont 2004; 17: 411-6.
Harold OH, Heyman ES, Swift JR, Sturdevant CM. Art and Science of Operative Dentistry. 6^th ed. St. Louis: Mosby Co; 2012.
McCabe JF, Wals AWG. Applied Dental Materials. 8^th ed. Oxford, Blackwell Science 1996; P. 189-217.
Leevailoj C, Plati JA, Cochran MA, Moore BK. In vitro study of fracture incidence and compressive fracture load of all ceramic crowns cemented with resin modified glass ionomer and other luting agents. J Prosthet Dent 1998; 80: 699-707.
Cohen Bl, Condos S, Deutsch AS, Musikant BL. Retentive properties of a threaded split post with attachment sleevs cemented with various luting agents. J Prosthet Dent, 1993; 63: 149-54.
Proussaefs P. Crown cemented on crown preparations lacking geometric resistance form part II: Effect of cement. J Prosthodont 2004; 13(?): 36-41.