مقایسه میزان کلونیزاسیون کاندیدایی بزاق افراد سیگاری و غیرسیگاری دارای دنچرکامل

جعفری, عباسعلی; لطفی کامران, محمد حسین; حسین زاده, آزاده; عشوری, حسن; گلبان, مینا

doi:10.22038/jmds.2013.1918

مقایسه میزان کلونیزاسیون کاندیدایی بزاق افراد سیگاری و غیرسیگاری دارای دنچرکامل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشیار، گروه انگل شناسی و قارچ شناسی پزشکی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد

² استادیار، گروه پروتزهای دندانی، دانشکده دندانپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد

³ دانشجوی دندانپزشکی، دانشکده دندانپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد

⁴ دانشجوی کارشناسی علوم آزمایشگاهی، دانشکده پیراپزشکی، کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد

10.22038/jmds.2013.1918

چکیده

مقدمه: در معرض بودن مداوم مخاط دهان با دود سیگار علاوه بر دنچر، منجر به اختلال در عملکرد طبیعی بزاق شده و باعث تشدید کاندیدیازیس می‏شود. هدف از مطالعه حاضر مقایسهفراوانیکاندیدا در بزاقافراد سیگاریو غیرسیگاریدارایدنچرکامل بود.
مواد و روش‏ها: در این مطالعه نمونه بزاق 42 فرد سیگاری و 42 فرد غیرسیگاری دارای دنچر کامل تهیه و برروی محیط کشت سابورو دکستروز آگار کشت داده شد. تعداد کلنی‏های کاندیدا رشد کرده در هر پلیت شمارش و با تست لوله زایا (Germ tube) و کشت روی محیط کورن میل آگار تعیین گونه شدند. تعداد و نوع گونه کاندیدای جدا شده از بزاق هر دو گروه با استفاده از آزمون‏های آماری، Chi-square و آزمون همبستگی Spearman تجزیه و تحلیل شدند.
یافته‏ها: هرچند در مجموع هیچ گونه تفاوت معنی‏داری در میانگین تعداد کلنی‏های کاندیدا جدا شده از بزاق افراد دو گروه مورد مطالعه مشاهده نشد؛ ولی کاندیدا آلبیکنس، بیشتر از بزاق افراد غیرسیگاری دارای دنچر جدا گردید. در حالی که گونه‏های غیرآلبیکنس کاندیدا بیشتر از بزاق افراد سیگاری دارای دنچر جدا گردید (037/0P=). میزان کلونیزاسیون گونه‏های غیرآلبیکنس در گروه سیگاری در گروه سنی بیشتر از 60 سال نسبت به گروه سنی کمتر از 60 سال بیشتر بود (037/0P=).
نتیجه گیری: با توجه به بیشتر بودن گونه‏های غیرآلبیکنس کاندیدا در دهان افراد سیگاری دارای دنچر در مقایسه با گروه غیرسیگاری و مقاومت دارویی این گونه‏ها به داروهای ضدقارچی رایج، کنترل و معاینه دهان این افراد توجه بیشتری را می طلبد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparison of Candida Colonization in Smoker and Non-Smokers’ Saliva of Compete Denture Users

نویسندگان [English]

AbbasAli Jafari ¹
Mohammad Hosein Lotfi-Kamran ²
Azadeh Hoseinzadeh ³
Hasan Ashoori ⁴
a a ⁴

¹ Associate Professor, Dept of Parasitology & Mycology, School of Medicine, Shahid Sadoughi University of Medical Sciences, Yazd, Iran.

² Assistant Professor, Dept of Prosthodontics, School of Dentistry, Shahid Sadoughi University of Medical Sciences, Yazd, Iran.

³ Dentistry Student, School of Dentistry, Shahid Sadoughi University of Medical Sciences, Yazd, Iran.

⁴ Laboratory Technology Student, School of Para Medicine, Shahid Sadoughi University of Medical Sciences, Yazd, Iran.

چکیده [English]

Introduction: Continuous contact of oral mucosa with cigarette smokes caused disorders in natural function of saliva, which can motivate oral candidiasis. The aim of the current study was to compare the Candida colonization in saliva of smoker and non-smokers with complete Denture.
Materials & Methods: In this study, saliva from 42 smokers and 42 non-smokers having complete denture, were collected and cultured onto Sabouraud dextrose agar plates. Isolated Candida colonies were enumerated and identified using Germ tube test and culture on Corn Meal Agar plates. Frequency and type of isolated Candida colonies were analyzed using Chi-square and regression statistical tests.
Results: Although no statistical differences was observed between the mean of isolated Candida colonies from saliva of both studied groups, Candida albicans were more isolated from non-smoker saliva,while non-albicans Candida species were commonly isolated from smokers’ saliva with denture (P=0.037). A higher colonization of non-albicans species in saliva of more than 60 years old smokers was seen (P=0.037) compared with non-smokers.
Conclusion: Considering the greater isolation of non-albicans Candida species from oral cavity of smoker denture users in comparison with non-smokers and their resistance to common anti-fungal drugs, there is a need for closer control and inspection of oral cavity in smokers.

کلیدواژه‌ها [English]

Colonization
Candida
Saliva
Denture
Cigarette

اصل مقاله

مقدمه

عوامل متعددی از جمله پوسیدگی دندان، بیماری‏های پریو، تحلیل فیزیولوژیک و تغیرات نسوج نگهدارنده دندان‏ها و همچنین عدم رعایت بهداشت دهان و دندان منجر به از دست رفتن دندان‏ها و به دنبال آن بروز عوارض مربوط به بی‏دندانی می‏شوند. بی‏دندانی یا به عبارتی از دست رفتن کامل دندان‏ها در افراد مسن، بسیار شایع است. مطالعات انجام گرفته در ایران، فراوانی افراد بی‏دندان بالای 70 سال را در همدان 4/50 و در یزد 7/40 درصد گزارش نموده‏اند.^(2و1) افراد بی‏دندان، برای جایگزین کردن دندان‏ها از روش‏های مختلفی بهره می‏گیرند که رایج‏ترین روش، استفاده از پروتزهای کامل متحرک ساده یا دنچر (Denture) است.^(4و3) استفاده از دنچر، عوارض ثانویه‏ای به همراه دارد از جمله این که دنچر به عنوان یک جسم خارجی، محیط مساعدی برای رشد میکروارگانیسم‌ها، به ویژه گونه‏های کاندیدا فراهم کرده و می‌تواند باعث بر هم خوردن تعادل فلور طبیعی دهان شود. در حفره دهانی انواع مختلفی از میکروارگانیسم‏ها به صورت فلور طبیعی زندگی می‏کنند. گونه‏های مختلف کاندیدا از جمله کاندیدا آلبیکنس از شایع‏ترین و مهم‏ترین این میکروارگانیسم‏ها می‏باشند.⁽⁵⁾ چسبیدن و کلونیزاسیون کاندیدا برروی سطوح فیزیکی دنچر منجر به تولید پلاک‏های میکروبی‏برروی دنچر می‏شود و علاوه بر نقش اصلی آنها در بروز ضایعات مخاطی و التهابی ‏استوماتیت ناشی از دنچر، در صورت انتشار از طریق مخاط آسیب دیده دهان می‏تواند منجر به عفونت‏های منتشره کاندیدایی و یا پنومونی افراد ایمنوساپرس شود.⁽⁶⁾ یکی از عوارض پاتولوژیک مهم و شایع استفاده از این پروتزها، ضایعه التهابی‏مخاطی به نام دنچر استوماتیت است که در مطالعات مختلف در بین 11 تا 67 درصد از افراد دارای دنچر دیده می‏شود.^(8و7)

پاتوژن اصلی و عمده در ایجاد دنچر استوماتیت، کاندیدا آلبیکنس (C. albicans) است، به طوری که این گونه کاندیدا در 93 درصد از مبتلایان، ایزوله شده است.^(11-9) دیگر فاکتور موضعی مساعدکننده دنچر استوماتیت کاندیدایی، استعمال دخانیات است چرا که تنباکو به عنوان یکی از عوامل قابل توجه در افزایش تکثیر کاندیدا در دهان مطرح است.^(13و12) استعمال تنباکو (به ویژه مصرف سیگار) منجر به اختلال در عملکرد طبیعی بزاق و آسیب سلولی مخاط دهان شده و با تغییر موضعی اپی تلیوم دهان باعث کلونیزه شدن کاندیدا و فراهم آوردن یک محیط تغذیه‏ای مناسب برای رشد کاندیدا آلبیکنس می‏گردد.⁽¹⁴⁾ گرچه هنوز بحث‏های زیادی در رابطه با استعمال تنباکو و بروز کاندیدیازیس وجود دارد در مطالعه‏ای روی 32 بیمار مبتلا به کاندیدیازیس چند کانونی مزمن دهان، همگی بیماران از تنباکو استفاده می‏کردند.⁽¹³⁾ همچنین نظریه دیگری از وجود سیستم‏های آنزیمی القاکننده (Inducible) حمایت می‏کند که برخی گونه‏های خاص کاندیدا دارا می‏باشند و به واسطه آن می‏توانند از هیدروکربن‏های پلی آکریلیک دود سیگار به عنوان منبع کربن و انرژی نسخه‏برداری کنند. گفته می‏شود این سیستم‏های آنزیمی مشکوک می‏توانند خاصیت سرطان‏زایی (Carcinogenic) این هیدروکربن‏ها را افزایش دهند. امروزه مصرف سیگار به ویژه در افراد مسن افزایش چشمگیری داشته به طوری که امروزه بیش از 3/1 بیلیون سیگاری در دنیا وجود دارد.⁽¹⁵⁾ لذا هدف از انجام این مطالعه مقایسه فراوانی کلونیزاسیون گونه‏های کاندیدا در بزاق افراد سیگاری و غیرسیگاری دارای دنچرکامل بوده است.

مواد و روش‏ها

در این مطالعه مورد- شاهدی، با در نظر گرفتن سطح

اطمینان 95 درصد و توان آزمون 80 درصد حجم نمونه برای رسیدن به یک اختلاف 30 درصدی تعداد 42 نفر در هر گروه و جمعاً 84 نمونه براورد گردید.

لذا 42 فرد سیگاری (با مصرف حداقل روزی 1 نخ سیگار، به مدت حداقل یک سال سابقه مصرف مداوم⁽¹⁵⁾ و 42 فرد غیرسیگاری که هر دو گروه دارای دنچر کامل با سابقه استفاده بیش از 1 سال بودند، به طور تصادفی از مراجعین به بخش پروتز دانشکده دندانپزشکی دانشگاه شهید صدوقی یزد انتخاب شدند. با توجه به اینکه تنها تعداد بسیار کمی از افراد سیگاری زن بودند (تنها 1 نفر) لذا فاکتور جنس در گروه کنترل نیز مشابه سازی شده و تاثیر آن در مطالعه بررسی نشد. از نظر گروه سنی و سابقه استفاده از دنچر در هر دو گروه نیز یکسان‏سازی گردید (جدول 1). افرادی که دارای سابقه مصرف داروهای آنتی‏بیوتیک، کورتیکواستروئید، ایمنوساپرسیو در دو ماه قبل از زمان نمونه‏برداری بودند و یا دارای سابقه ابتلاء به بدخیمی‏ها، دیابت، ایدز، چربی‏خون بالا و خشکی دهان بودند، از دور مطالعه در هر دوگروه خارج شدند. به علاوه افرادی که اخیراً از دهانشویه استفاده کرده بودند نیز از دور مطالعه خارج شدند.^(17و16)

جدول 1 : مقایسه سن، سابقه استفاده از دنچر و میزان کلونیزاسیون کاندیدای بزاق افراد سیگاری و غیرسیگاری دارای دنچر

متغیر	گروه مورد بررسی
	غیرسیگاری		سیگاری		t-test
	میانگین	انحراف معیار	میانگین	انحراف معیار	میزان P-value
سن	81/59	02/11	5/58	9/8	550/0
سابقه دنچر	52/12	7/9	9/10	4/9	211/0
میزان کلونیزاسیون (CFU/mu کاندیدا جدا شده از بزاق)	7/140	7/268	7/119	7/247	217/0

پس از کسب رضایت آگاهانه از مراجعین (فرم رضایت‏نامه طبق نامه شماره پ/17/1/154189 کمیته اخلاق در پژوهش دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد)، فرم پرسشنامه مربوط به تحقیق شامل مشخصات بیمار از قبیل سن، تاریخچه پزشکی، تاریخچه دندانپزشکی و عادات مصرف سیگار بر اساس تعداد مصرف آن در روز و چگونگی وضعیت بهداشت دنچر، توسط بیماران تکمیل گردید و افراد وارد مطالعه شدند. در اولین مرحله، نمونه گیری بزاق به صورت جمع‏آوری بزاق تحریک نشده به روش استاندارد انجام شد. نمونه برداری برای همه افراد بین ساعات 9 تا 11 انجام شد. شرکت‏کنندگان می‏بایست حداقل تا 2 ساعت قبل از نمونه‏گیری از خوردن و آشامیدن و مصرف سیگار پرهیز کرده باشند؛ به علاوه بزاق تحریک نشده به روش اسپیتینگ (Spiting) جمع‏آوری شد به طوری که هر بیمار به مدت ده دقیقه و در هر دقیقه 1 تا 2 بار تمام بزاق جمع شده در دهان را در ظروف استریلی که بدین منظور تهیه شده بود، تخلیه می‏کرد. نمونه‏ها در داخل ظرف یخ و در اسرع وقت (کمتر از 1 ساعت) به آزمایشگاه قارچ شناسی منتقل شدند. در آزمایشگاه، 100 میکرولیتر از نمونه بزاق هر بیمار توسط میکرو پیپت بر روی محیط کشت سابورو دکستروز آگار حاوی mg\lit50 کلر امفنیکل (Oxide, UK) به صورت چمنی کشت داده شد و به مدت 48 ساعت در دمای 30 درجه سانتیگراد نگهداری شد. سپس پلیت‏ها از نظر رشد کلنی‏های کاندیدا بررسی شد و تعداد کلنی‏های رشد کرده با کمک کلنی کانتر شمارش شد و نوع گونه کاندیدا با استفاده از دو روش انجام تست لوله زایا (Germ tube test) و کشت برروی محیط Corn Meal Agar(Oxide, UK) از نظر آلبیکنس و یا غیرآلبیکنس بودن مشخص گردید. جهت تعیین گونه کاندیدا، از کلنی مخمر مشکوک به کاندیدا آلبیکنس توسط لوپ استریل برداشت و داخل 300 میکرولیتر سرم انسانی حل شد تا به صورت سوسپانسیون یکنواختی درآید. سوسپانسیون را به مدت 2 ساعت در انکوباتور 37 درجه سانتی گراد قرار داده شد و پس از طی زمان مورد نظر یک قطره از سرم زیر میکروسکوپ، با بزرگنمایی400 مورد بررسی قرار گرفت. مشاهده مخمرهای جوانه‏دار شبیه جوانه گندم به عنوان کاندیدا آلبیکنس می‏باشد و عدم مشاهده مخمرهای جوانه‏دار به عنوان سایر گونه‏های کاندیدا (Non-albicans Candida spp.) تلقی شد. جهت اطمینان از تشخیص گونه‏های کاندیدا، کشت روی محیط Corn Meal Agar نیز انجام گردید. در این روش، از کلونی‏های کاندیدا بر محیط سابورو دکسترز آگار در شرایط استریل و به صورت خطی روی پلیت حاوی محیط کشت Corn Meal Agarکشت داده شد. پلیت در حرارت محیط به مدت 24 ساعت نگه داری شده و با بزرگنمایی 100 میکروسکوپ از نظر وجود کلامیدوکونیدی و میسلیوم کاذب بررسی شدند کاندیداهایی که دارای کلامیدوکونیدی و میسلیوم کاذب بود، گونه کاندیدا آلبیکنس و کلنی‏هایی که صرفآ دارای سلول‏های مخمری و میسلیوم کاذب بوده و فاقد کلامیدوکونیدی بودند، به عنوان گونه‏های کاندیدا غیرآلبیکنس در نظر گرفته شدند. برای تجزیه و تحلیل داده‏ها، تعداد و نوع کاندیدای جدا شده از بزاق هر دو گروه با استفاده از نرم افزار آماری SPSS با ویرایش 15 و آزمون‏های آماری t-test، Chi-square و آزمون همبستگی Spearman مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. در این مطالعه میزان 05/0P< به عنوان سطح معنی‏دار آماری در نظر گرفته شد.

یافته‏ها

در این مطالعه 84 نفر که شامل 42 فرد سیگاری و 42 فرد غیرسیگاری دارای دنچر کامل بودند مورد بررسی قرار گرفتند. میانگین سنی افراد در گروه سیگاری حدود 15/59 سال و در گروه غیرسیگاری حدود 5/58 سال بود (550/0P=). میانگین طول مدت زمان استفاده از دنچر در گروه سیگاری 52/12 سال و در گروه غیرسیگاری برابر 9/10 سال بود، که تست آماری ttest هیچ گونه تفاوت معنی‏دار آماری بین مدت زمان استفاده از دنچر در دو گروه مورد و شاهد نشان نداد (211/0P=). هرچند میزان کلونیزاسیون کاندیدا در بزاق افراد سیگاری (7/140) بیشتر از گروه غیرسیگاری (7/119) بود ولی تست آماری Mann-Whitney در بالا اشاره نشده بود تفاوت معنی‏داری بین میانگین تعداد کاندیدای جدا شده از بزاق دو گروه سیگاری و غیرسیگاری دارای دنچر (217/0P=) نشان نداد (جدول 1).

با این که تعداد افراد دارای کشت مثبت کاندیدا از نمونه بزاق گروه سیگاری (3/33 درصد) از گروه غیرسیگاری (31 درصد) بیشتر بود، ولی در مجموع این تفاوت معنی‏دار نشد(815/0P=). گونه‏های کاندیدا آلبیکنس بیشتر از بزاق افراد غیرسیگاری و گونه‏های غیرآلبیکنس کاندیدا بیشتر از بزاق افراد سیگاری جدا شد. آزمون آماری Chi-square تفاوت معنی‏دار آماری را در رشد نوع کاندیدای جدا شده از بزاق افراد سیگاری و غیرسیگاری نشان داد (037/0P=) (جدول 2).

همچنین نتایج مطالعه نشان می‏دهد که در افراد سیگاری تفاوت معنی‏داری بین وضعیت رشد گونه کاندیدا آلبیکنس و غیرآلبیکنس جدا شده از بزاق در دوگروه سنی بیشتر و کمتر از 60 ساله وجود داشت (جدول 3). به طوری که رشد گونه کاندیدا آلبیکنس در گروه سنی بیشتر از 60 سال نسبت به گروه سنی کمتر از 60 سال، بیشتر بود(037/0=P). در حالی که در گروه کنترل غیرسیگاری، این تفاوت در گونه‏های کاندیدای جدا شده از بزاق در این دو گروه سنی از نظر آماری معنی‏دار نشد (135/0P=). باتوجه به میانه سیگار روزانه مصرفی (21 نخ) در افراد گروه سیگاری، با تقسیم آنها به به دو گروه مصرف کننده کمتر از 20 نخ و بیشتر از آن و مقایسه وضعیت میزان کلونیزاسیون و نوع گونه‏های کاندیدای در بزاق این دو گروه از افراد، تست آماری Chi-square تفاوت معنی‏دار آماری بین میزان کلونیزاسیون و نوع گونه کاندیدای جدا شده از بزاق افراد گروه سیگاری از نظر تعداد سیگار مصرفی در روز نشان نداد (743/0P=).

همچنین باتوجه به میانه مدت زمان استفاده از دنچر (5/8 سال) در افراد هر دو گروه مورد بررسی، افراد سیگاری و غیرسیگاری بررسی شده با توجه به سابقه استفاده از دنچر به دو گروه کمتر از 5/8 سال و بیشتر از 5/8 سال تقسیم شدند. تست کای دو تفاوت معنی‏دار آماری بین نوع گونه کاندیدا جدا شده از بزاق دو گروه افراد سیگاری و غیرسیگاری از نظر طول مدت زمان استفاده از دنچر نشان نداد (924/0P= در گروه غیرسیگاری‏ها و 248/0P= برای گروه سیگاری).

جدول 2 : توزیع فراوانی نوع کاندیدای جداشده از کشت بزاق افراد سیگاری و غیرسیگاری مورد مطالعه

نتیجه کشت	گروه مورد بررسی
	غیرسیگاری		سیگاری		P-value Chi-Square-test
	تعداد	درصد	تعداد	درصد	P-value Chi-Square-test
کشت منفی	13	0/31	14	3/33	815/0
کاندیداآلبیکنس	19	2/45	9	4/21	037/0
غیرآلبیکنس	9	4/21	18	9/42	039/0
هر دو با هم	1	4/2	1	4/2	99/0

جدول 3 : توزیع فراوانی نوع کاندیدای جداشده از کشت بزاق افراد سیگاری و غیرسیگاری مورد مطالعه بر حسب سن افراد مورد بررسی

نتیجه کشت	گروه مورد بررسی
	غیرسیگاری		سیگاری		P-value
	کمتر از 60 سال	بیشتر از 60 سال	کمتر از 60 سال	بیشتر از 60 سال
	تعداد (درصد)	تعداد (درصد)	تعداد (درصد)	تعداد (درصد)
کشت منفی	8 (1/42)	5 (7/21)	8 (1/38)	6 (6/28)	815/0
کاندیداآلبیکنس	9 (4/47)	10 (5/43)	1 (8/4)	8 (1/38)	037/0
غیرآلبیکنس	2 (5/10)	7 (4/30)	11 (4/52)	7 (3/33)	059/0
هر دو با هم	0 (0/0)	1 (35/4)	1 (8/4)	0 (0/0)	-

بحث

در ابتلا به کاندیدیازیس دهانی فاکتورهای زیادی می‏تواند دخالت داشته باشند. در طی دو دهه گذشته مطالعات انجام شده نشان داده است که سیگار به تنهایی و یا همراه سایر عوامل به عنوان یک فاکتور زمینه‏ای مهم در ابتلا به کاندیدیازیس دهانی نقش دارد.⁽¹⁸⁾سیگار باعث کاهش اثر مهارکنندگی و ضدعفونی‏کنندگی بزاق و در نتیجه افزایش امکان کلونیزاسیون کاندیدایی می‏گردد.⁽¹⁹⁾همراه شدن مصرف سیگار با استفاده از دنچر به علت توام شدن دو فاکتور مستعد کننده اهمیت موضوع را دو چندان می‏کند. با توجه به اینکه در مطالعات مرتبط پیشین، همراه بودن نقش سیگار با دنچر کمتر مورد توجه قرار گرفته است، در مطالعه حاضر به بررسی این موضوع پرداخته شده است. از جمله یافته‏های غیرقابل انتظار مطالعه اخیر، عدم تفاوت معنی‏دار در تعداد کلنی‏های کاندیدای جدا شده از بزاق افراد سیگاری در مقایسه با گروه غیرسیگاری با وجود پیش فرض اولیه بود؛ که به نظر می‏رسد این عدم تفاوت به علت توانایی دهان در حفظ خواص ضدکاندیدایی بزاق در محدوده نرمال و در مواجهه با دود سیگار باشد. این نتیجه با نتایج مطالعات مشابه همخوانی دارد.^(21و20و18)

در مطالعه طاهری و همکاران⁽¹⁶⁾، برخلاف مطالعه حاضر، میزان کلونیزاسیون کاندیدا در بزاق افراد سیگاری (4/79 درصد) در مقایسه با غیرسیگاری‏ها (5/45 درصد) بالاتر بوده است. با وجود تفاوت روش نمونه‏گیری (در مطاله حاضر از روش Spitting و در آن مطالعه از روش نمونه گیری با سوآب استفاده شده است)، در زمینه نوع گونه کاندیدای جدا شده، با نتایج مطالعه حاضر کاملاً هماهنگی وجود دارد. به طوری که در مطالعه یاد شده نیز کلونیزاسیون بیشتر گونه‏های غیرآلبیکنس کاندیدا در مخاط دهان سیگاری‏ها گزارش شده است.

این نتایج با مطالعه De Azevedo Izidoro و همکاران⁽²²⁾ برروی 42 فرد غیرسیگاری و 58 فرد سیگاری مشابه است. در مطالعه نامبرده نیز علی‏رغم عدم تفاوت معنی‏دار در میزان کلونیزاسیون و جدا سازی کلی کاندیدا از بزاق افراد سیگاری و غیرسیگاری، میزان کلونیزاسیون و جداسازی گونه کاندیدا آلبیکنس از نواحی مختلف دهان افراد سیگاری به طور معنی‏داری کمتر از غیرسیگاری‏ها بود. کاندیدا آلبیکنس از شایع‏ترین عوامل کاندیدای فلور نرمال جدا شده از دهان در افراد سالم و همچنین در افراد دارای ضایعات کاندیدیازیس دهانی می‏باشد که حساسیت بیشتری نسبت به داروهای ضدقارچی معمول مانند نیستاتین و فلوکونازول دارد. به نظر می‏رسد که گونه‏های غیرآلبیکنس کمتر در حفره دهان افراد سالم کلونیزه می‏گردند، در حالی که در افراد دارای ریسک فاکتور زمینه ساز برای عفونت کاندیدایی مانند سیگاری‏ها گونه‏های غیرآلبیکنس نیز قادر به کلونیزاسیون می‏باشند. نشان داده شده است که میزان فعالیت نابود کردن نوتروفیل‏ها و مونوسیت‏ها در افراد سیگاری علیه قارچ‏ها کمتر بوده، به علاوه کارایی بعضی فاکتور‏ها و مکانیسم‏های ایمنولوژیکی مانند IL-1beta، TNF-alpha و تولید نیتریک اکساید در افراد سیگاری کمتر از این فاکتورها در افراد مشابه غیرسیگاری است.⁽²³⁾

بالاتربودن کلونیزاسیون گونه‏های غیرآلبیکنس کاندیدا در بزاق افراد سیگاری در مقایسه با افراد غیرسیگاری از این نظر دارای اهمیت است که گونه‏های غیرآلبیکنس نسبت به داروهای رایج ضدقارچی مانند فلوکونازول و بعضی آزول‏های دیگر مقاوم هستند. لذا احتمال مزمن شدن ضایعات یا شکست درمان با داروهای رایج در افراد سیگاری بیشتر می‏شود و برای استراتژی‏های درمانی باید مد نظر قرار گیرد.^(24و23)همچنین Shin و همکاران⁽²⁵⁾ در مطالعه خود، یک ارتباط مهم میان مصرف سیگار و ناقل بودن کاندیدای دهانی نشان دادند و گزارش کردند هرچه فرد سیگاری مسن‏تر شده و میزان بیشتری سیگار مصرف کنند، احتمال ناقل بودن کاندیدا در دهان بیشتر می‏باشد؛ که این مورد با نتیجه مطالعه حاضر همخوانی دارد؛ به طوری که در گروه سیگاری در مطالعه حاضر نیز با افزایش سن به بالاتر از 60 سال، میزان کلونیزاسیون بالاتر کاندیدا در بزاق مشاهد شد. در این مطالعه تاثیر نقش همزمان استفاده از دنچر و کشیدن سیگار در کلونیزاسیون کاندیدایی بزاق بررسی شده است. در مطالعات مشابهی نقش کشیدن سیگار در افراد مبتلا به ایدز در بروز کاندیدیازیس دهانی بررسی شده است که کشیدن سیگار به عنوان یک ریسک فاکتور موثر و غیرمستقیم در میزان بروز این بیماری گزارش شده است.^(27و26)

نتیجه گیری

نتایج مطالعه حاضر نشان داد علی‏رغم مشابه بودن میزان کشت مثبت و میانگین کلونیزاسیون کاندیدا در بزاق افراد سیگاری و غیرسیگاری، در دهان افراد سیگاری بیشتر گونه‏های غیرآلبیکنس کاندیدا جدا شد؛ لذا به نظر می‏رسد با توجه به مقاومت گونه‏های غیرآلبیکنس کاندیدا توجه بیشتری به کنترل و معاینه دهان این افراد لازم باشد.

پیشنهادات

پیشنهاد می‏شود مطالعاتی به منظور اندازه‏گیری بعضی فاکتورهای ایمونولوژیک موجود در دهان مانند SIgA (IgA ترشحی)، هیستاتین و لاکتوفرین در بزاق افراد سیگاری و غیرسیگاری انجام و با هم مقایسه گردند. این مطالعه می‏تواند به عنوان پایه‏ای برای مطالعات وسیع‏تر، در جمعیت‏های بزرگ‏تر استفاده شود.

تشکر و قدردانی

از معاونت محترم فناوری و تحقیقات دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد به دلیل تصویب این پایان نامه و حمایت مالی آن و همچنین از سرکار خانم میرزایی که در انجام تست‏های آزمایشگاهی ما را یاری نمودند کمال تشکر و قدردانی به عمل می‏آید.

این مقاله حاصل پایان‏نامه دانشجوی دکترای دندانپزشکی به شماره 534 می‏باشد و هزینه آن توسط معاونت فناوری و تحقیقات دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد تامین شده است.

مراجع

Shayegh S, Salari A. A study of the prevalence of edentulous cases in Iran during 1998-1999. J Mash Dent Sch 2003; 21(1): 61-5. (Persian)
Lesolang RR, Motloba DP, Lalloo R. Patterns and reason for tooth extraction at the Winterveldt Clinic: 1998-2002. SADJ 2009; 64(5): 214-5.
Redford M, Drury TF, Kingman A, Brown LJ. Denture use and the technical quality of dental prostheses among person 18-74 years of age: United States, 1988-1991. J Dent Res 1996; 75(7): 714-25.
Douglass CW, Gammon MD, Atwood DA. Need and effective demand for prosthodontic treatment. J Prosthet Dent 1988; 59(1): 94-104.
Altarawneh S, Bencharit S, Mendoza L, Curran A, Barrow D, Barros S, et al. Clinical and histological findings of denture stomatitis as related to intraoral colonization patterns of Candida albicans, salivary flow, and dry mouth. J Prosthodont 2013; 22(1): 13-22.
Lacoste-Ferre MH, Hermabessiere S, Jezequel F, Rolland Y. Oral ecosystem in elderly people. Geriatr Psychol Neuropsychiatr Vieil 2013; 11(2): 144-50.
Cherian B, Sunil S. Use of amorolfine in Candida-Associated denture stomatitis. Oral Maxillofac Pathol J 2010; 1(10): 38-46.
Salerno C, Pascale M, Contald M, Esposito V, Busciolano M, Millio L, et al. Candida-associated denture stomatitis. Med Oral Patol Cir Bucal 2011; 16(2): 139-43.
Tamamot M, Hamada T, Miyaka Y. Ability of enzyme to remove candida. J Prosthetic Dent 1985; 53(2): 214-6.
Budtz-Jorgensen E, Grabowski ASM. An epidemiologic study of yeasts in elderly denture wears. Community Dent Oral Epidemiol 1975; 3(3): 115-9.
Vojdani M, Nejabat N, Sayyadi M. Fungal and bacterial contamination of dental prostheses made in the laboratories of the Shiraz city. PayeshJournal 2006; 5(2): 155-61. (Persian)
Edwards JE Jr, Lehrer RI, Stiehm ER, Fischer TJ, Young LS. Severe candidal infections: Clinical perspective, immune defense mechanisms, and current concepts of therapy. Ann Intern Med 1978; 89(1): 91-106.
Holmstrup P, Bessermann M. Clinical therapeutic and pathogenic aspects of chronic oral multi focal candidiasis. J Oral SMP 1983; 56(4): 388-95.
AlIen CM, Beck FM. Differences in mucosal reaction related to Candida albicans isolates. J Oral Pathol 1987; 16(2): 89-93.
Babanov SA. The epidemiological characteristics of tobacco smoking. Vestn Ross Akad Med Nauk 2006; 8(1): 27-9.
Taheri Sarvtin M, Zand Parsa AF, Kord Bache P, Mahmodi M, Daie R, Safara M, et al. The comparison of oral candida flora in smokers and non-smokers. Arak Medical University Journal2010; 13(1): 78-82. (Persian)
Kadir T, Pisiriciler S, Akyuz S. Mycological and cytological examination of oral candida carriage in diabetic patients and non-diabetic control subjects: Thorough analysis of local aethiogic and systemic factors. J Oral Rehabil 2002; 29(5): 452-7.
Oliver DE, Shillitoe EJ. Effects of smoking on the prevalence and intraoral distribution of Candida albicans. J Oral Pathol 1984; 13(3): 265-70.
Slama K. Current challenges in tobacco control. Int J Tuberc Lung Dis 2004; 8(10): 1160-72.
Manferedi M, McCullough MJ, AL-Karaawi ZM. The isolation, identification and molecular analysis of candida spp. Isolated from the oral cavities of patients with diabetes mellitus. Oral microbial Immunol 2002; 17(3): 181-5.
Guinea J, Sanchez-Somolinos M, Cuevas O, Pelaez T, Bouza E. Fluconazole resistance mechanisms in Candida krusei: The contribution of efflux-pumps. Med Mycol 2006; 44(6): 575-8.
De Azevedo Izidoro AC, Semprebom AM, Baboni FB, Rosa RT, Machado MA, Samaranayake LP, et al. Low virulent oral Candida albicans strains isolated from smokers. Arch Oral Biol 2012; 57(2): 148-53.
Marroni M, Pericolini E, Cenci E, Bistoni F, Vecchiarelli A. Functional defect of natural immune system in an apparent immunocompetent patient with pulmonary cryptococcosis. J Infect 2007; 54(1): 5-8.
Juliana C, De Resende P, De Resende MA. In vitro antifungal susceptibility of clinical isolates of Candida spp. from hospitalized patients. Mycoses 1992; 42(11-12): 641-4.
Shin ES, Shung Sc, Kim YK. The relationship between oral candida carriage and the secretor status of blood group antigens in saliva. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod 2003; 96(1): 48-83.
Chattopadhyay A, Patton LL. Smoking as a risk factor for oral candidiasis in HIV-infected adults. J Oral Pathol Med 2013; 42(4): 302-8.
Gonul M, Gul U, Kaya I, Koçak O, Cakmak SK, Kılıç A, et al. Smoking alcohol consumption and denture use in patients with oral mucosal lesions. J Dermatol Case Rep 2011; 5(4): 64-8.