بررسی استحکام برشی پیوند سه سمان رزینی خودباند شونده به عاج دندان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه ترمیمی و زیبایی دانشکده دندانپزشکی دانشگاه شاهد تهران

2 دستیار تخصصی گروه ارتودانتیکس دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد

چکیده

مقدمه: امروزه بسیاری از تحقیقات و تحولات در زمینه مواد دندانی بر روی ساده سازی مراحل باندینگ متمرکز شده است.هدف از این مطالعه بررسی استحکام برشی پیوند سه نوع سمان رزینی خود باند شونده دوال کیور به عاج دندان بود.
مواد و روش‏ها: در این تحقیق تجربی- آزمایشگاهی، 40دندان مولر سوم سالم انسان انتخاب شده و به طور تصادفی در چهار گروه 10 تایی تقسیم بندی شدند. گروه اول (گروه کنترل): بعد از 15 ثانیه اچینگ و اعمال باندینگ Excite DSC (Ex)، کامپازیت Varilink II
 (Var II) به داخل استوانه های پلاستیکی تزریق شده و کیور گردید. گروه دوم: RelyX Unicem (RX) به داخل استوانه های پلاستیکی تزریق شده و بعد از 30 ثانیه، کیور گردید. گروه سوم: Maxcem (Mc) به داخل استوانه های پلاستیکی تزریق شده و بعد از 30 ثانیه، کیور گردید. گروه چهارم: Multilink Sprint (MS) به داخل استوانه های پلاستیکی تزریق شده و بعد از 30 ثانیه، کیور گردید. بعد از گذراندن 1000 سیکل حرارتی، بین 5 تا 55 درجه سانتی گراد، استحکام برشی پیوند به وسیله یک دستگاه یونیورسال سنجش استحکام پیوند Zwick/Roell  اندازه گیری شد. اطلاعات به دست آمده با آزمون‏های آماری ANOVA و  Scheffeمورد آنالیز قرار گرفتند.
یافته ها: میانگین استحکام برشی پیوند و انحراف استاندارد برای گروه های اول، دوم، سوم، چهارم به ترتیب 64/2±95/12، 79/0±73/6، 09/0±01/3، 75/0±60/4 مگاپاسکال بود. آنالیز آماری با آزمون های آماری نشان داد که: میانگین استحکام برشی پیوند کامپازیت Var II به طور معنی‏داری بیشتر از سایر گروه ها بود (05/0P<). میانگین استحکام برشی پیوند Mc و MS به طور معنی‏داری کمتر از RX بود (05/0P<). میانگین استحکام برشی پیوند Mc و MS تفاوت آماری معنی‏داری با هم نداشت (05/0P>).
نتیجه گیری: استحکام برشی پیوند سمان‏های رزینی خود باند شونده RX، Mc و MS کمتر از کامپازیت Var II به همراه باندینگ Ex می‏باشد. استحکام برشی پیوند RX بیشتر از Mc و MS است. استحکام برشی پیوند Mc و MS تفاوتی با هم ندارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Shear Bond Strength of Three Auto-adhesive Resin Cements to Dentin

نویسندگان [English]

  • Farrokh Asefzadeh 1
  • Mohsen Merati 2
1 Assistant Professor, Dept of Restorative Dentistry, Dental School, Shahed University, Tehran, Iran
2 Postgraduate Student, Dept of Orthodontics, Dental School, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran
چکیده [English]

Introduction: Today, much of the researches and innovations in dental materials are focused on simplification of the bonding procedures. The aim of this study was to assess shear bond strength (SBS) of three auto-adhesive dual-cured resin cements to dentin.
Materials & Methods: In this in vitro experimental study, 40 intact human Third molars were selected and randomly divided into 4 groups of 10 teeth. Group I (Control group): After 15 seconds of etching and application of Excite DSC Bond (Ex), Varilink II (Var II) composite was injected into the plastic ring and light cured. Group II: RelyX Unicem (RX) was injected into the plastic ring and light cured after 30 seconds (according to manufacturer's instruction). Group III: Maxcem (Mc) was injected into the plastic ring and light cured after 30 seconds (according to manufacturer's instruction). Group IV: Multilink Sprint (MS) was injected into the plastic ring and light cured after 30 seconds (according to manufacturer's instruction). After thermal cycling (1000 cycle, 5-55˚C), SBS were measured for each groups with a Zwick/Roell Universal Testing Machine. The data were analyzed by ANOVA and Scheffe tests.
Results: The mean SBS and Standard deviations for groups I, II, III and IV were 12.95±2.64, 6.73±0.79, 3.01±0.90 and 4.60±0.75 MPa respectively. Statistical analysis revealed that: 1. The mean SBS of Var II was significantly higher than the other groups (P<0.05). 2. The mean SBS of Mc and MS were significantly lower than RX (P<0.05).3. The mean SBS of Mc and MS were not significantly different (P>0.05).
Conclusion: Bond strength of the auto-adhesive dual-cured resin cements (RX, Mc, MS) to dentin was lower than Var II composite combined with Ex bond. Bond strength of RX was higher than Mc and MS.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Shear bond strength
  • Dentin
  • resin cements

مقدمه

امروزه سمان‏‏های‏ رزینی به طور وسیعی در چسباندن اینله، آنله، ونیر‏ها، پست ‏های داخل ریشه و پوشش‏های کامل تاجی استفاده می‏شوند. روش‏های مرسوم شامل استفاده از سیستم اچ و شستشو (Etch and rinse) و یا سیستم‏های خود اچ‏کننده همراه با یک کامپازیت با ویسکوزیته پایین می‏باشند. از آنجا که استفاده از این سیستم‏های چند مرحله ای، وقت گیر و حساس به تکنیک می‏باشد و این حساسیت می‏تواند بر کفایت باندینگ با ساختمان دندان اثر منفی داشته باشد(1)، اخیراً به منظور ساده‏سازی مراحل سمان کردن، انواعی از سمان‏های رزینی خود باندشونده، به بازار عرضه شده است که دارای مونومرهایی با توانایی اچ و اتصال به سطح دندان، بدون نیاز به استفاده جداگانه از یک ماده ادهزیو می‏باشند. استفاده از چنین موادی چسباندن رستوریشن‏های غیرمستقیم را به سطح دندان آسانتر خواهد نمود، باعث صرفه‏جویی در وقت شده و همچنین ضخامت لایه سمان مابین رستوریشن و دندان را کاهش خواهد داد.هدف تولید چنین موادی، ترکیب کردن ویژگی راحتی کار با سمان‏های مانند گلاس‏آینومر (عدم نیاز به آماده‏سازی سطح دندان) و خصوصیات برتر مکانیکی، زیبایی و استحکام اتصال به سطح دندان در سمان‏های رزینی بوده است.(2) ما در این مطالعه سه نوع سمان رزینی خودباندشونده دوال کیور RelyX Unicem
(
3M ESPE, St. Paul, USA)
و
Maxcem (Kerr, Orange, USA) و Multilink Sprint
(
Ivoclar Vivadent, Schaan, Liechtenstein)
را مورد ارزیابی قرار خواهیم داد.

نتایج مطالعات انجام شده در مورد اتصال
(RX) RelyX Unicem به عاج دندان متناقض است برخی استحکام اتصال این ماده را کمتر و برخی مساوی با سیستم‏های رایج می‏دانند. Piwowarczyk و همکاران(3) استحکام برشی پیوند به عاج را در RX در دو حالت ذخیره در آب به مدت 150 روز و ذخیره در آب بعلاوه 37000  سیکل حرارتی، بسیار کمتر از Variolink II عنوان نمودند. Holderegger و همکاران(4) نیز در مطالعه خود بر روی استحکام برشی پیوند سمان RX، استحکام پیوند این سمان را به عاج دندان کمتر از سمان‏های رزینی مرسوم Panavia-F, RelyXARC, Multilink عنوان نمودند اما حساسیت در حین کار با این سمان را به دلیل تک‏مرحله‏‏ای بودن، کمتر از سمان‏های رزینی مرسوم می‏دانند. همچنین در مطالعه‏ای که Yang و همکاران(5) بر روی استحکام ریزکششی پیوند با عاج در  RXانجام دادند عنوان کردند که استحکام پیوند RX به هر سه نوع عاج سطحی، عمقی و سرویکال بسیار کمتر از سمان
Panavia-F می‏باشد. اما De-Munck و همکاران(6) استحکام ریز کششی پیوند سمان RX را با عاج دندان در حد سمان Panavia-F به دست آوردند. Cantoro(7) نیز استحکام ریزکششی پیوند در RX را مشابه با Panavia-F گزارش نمودند. Abo-Hamar و همکاران(8) نیز استحکام برشی پیوند RX را به عاج دندان در حد Panavia-F گزارش کردند. در مطالعه Piwowarczyk و همکاران(3) نیز تفاوت استحکام پیوند RX با Panavia-F معنی‏دار نبود.

در مورد استحکام پیوند Maxcem (Mc) و
(MS) Multilink Sprint به عاج دندان، هیچ مطالعه منتشر شده‏ای وجود ندارد.

این مطالعه با هدف مقایسه استحکام برشی پیوند این سه سمان رزینی خود باندشونده موجود در بازار، با کامپازیت دوال کیور و متداول Variolink II
(Ivoclar Vivadent, Schaan, Liechtenstein) به همراه سیستم چسباننده تمام اچ Excit DSC
(Ivoclar Vivadent, Schaan, Liechtenstein) طراحی شده است تا زمینه ای را برای انجام تحقیقات بیشتر بر روی این مواد فراهم نموده و راهنمایی برای استفاده دندانپزشکان از این مواد باشد. چرا که استحکام پیوند یک کامپازیت خاص یکی از فاکتورهای اساسی در پذیرش کامپازیت و استفاده بالینی از آن بوده و آزمون سنجش استحکام برشی پیوند وسیله‏ای عالی برای غربالگری مواد جدید موجود در بازار و مقایسه کفایت پیوند سیستم‏های مختلف باندینگ می‏باشد.(9)

مواد و روش‏ها

در این مطالعه تجربی-آزمایشگاهی، 40 دندان عقل انسان که فاقد هر گونه ترک، پوسیدگی، شکستگی و ترمیم بودند و از افراد 18 تا 25 ساله به دست آمده بودند و در طول مدت یک ماه قبل از انجام آزمون سنجش استحکام پیوند، کشیده شده بودند، بعد از پاک‏سازی از دبری ها، تا زمان انجام آزمایش در تیمول 01/0% و در دمای 4 درجه سانتی گراد ذخیره شدند. نمونه ها به طور تصادفی در چهار گروه 10 تایی (گروه های اول، دوم، سوم و چهارم) تقسیم‏بندی شدند. مینای سطح باکال تمامی دندان های مورد آزمایش به طور کامل به وسیله فرز الماسی سیلندریک (SSwhite, USA) 837-016 و تحت خنک‏کننده آب، با زاویه‏ای موازی با محور طولی دندان برداشته شد. سپس سطح عاجی با توالی کاغذهای ساینده سیلیکون کارباید (Matador, Germany) با درجه سایندگی 240، 400 و600  gritو در زیر خنک‏کننده آب به منظور ایجاد یک سطح صاف، پرداخت گردید. بر روی سطح پرداخت شده تمامی دندان ها استوانه شفاف پلاستیکی به قطر داخلی 35/3 میلیمتر و طول 2 میلیمتر، عمود بر سطح صاف شده عاجیِ باکال دندان، قرار داده شد و با موم چسب از سمت خارجی ثابت شد. 

در گروه اول، پس از 20 ثانیه شستشو، سطح به آرامی به وسیله جریان هوا به مدت 5 ثانیه خشک شد و سپس به مدت 15 ثانیه با ژل اسید فسفریک 37% اچ و بعد از 20 ثانیه شستشو و گرفتن رطوبت اضافی با 2 بار فعال کردن لحظه‏ای پوار هوا، لایه نازکی از باندینگ (Ex)
Excite DSC بعد از آمیختن بیس و اکتیواتور بر روی سطح عاجی قرار داده شد. لایه باندینگ به وسیله جریان ملایم هوا، نازک شده و به مدت 20 ثانیه، کیور شد. پس از آن استوانه شفاف پلاستیکی با کامپازیت Variolink II (Var II) پر شده و  به مدت 40 ثانیه، کیور گردید (مطابق با دستور کمپانی سازنده عمل شد).

در گروه دوم، کپسول RX (RelyX Unicem) پس از فعال‏سازی با فشردن کناره کپسول در داخل دستگاه Rotomix (3M ESPE, St. Paul, USA) قرار داده شده و دستگاه به مدت 15 ثانیه فعال شد در همین زمان سطح عاجی 20 ثانیه شستشو داده شد و رطوبت اضافی با 2 بار فعال کردن لحظه‏ای پوار هوا گرفته شد. کپسول از دستگاه Rotomix خارج گردید و به وسیله تفنگ مخصوص، سمان در داخل استوانه های پلاستیکی تزریق شده و به مدت 40 ثانیه، کیور گردید (مطابق با دستور کمپانی سازنده عمل شد).

در  گروه   سوم، پس  از  20  ثانیه  شستشو  و  گرفتن

رطوبت اضافی با 2 بار فعال کردن لحظه‏ای پوار هوا Maxcem (Kerr,Orange,USA) به وسیله سرسرنگ مخلوط کننده در داخل استوانه های پلاستیکی تزریق شده و به مدت 40 ثانیه، کیور گردید (مطابق با دستور کمپانی سازنده عمل شد).

در گروه چهارم، پس از 20 ثانیه شستشو و گرفتن رطوبت اضافی با 2 بار فعال کردن لحظه ای پوار هوا (Ivoclar Vivadent, Schaan, Liechtenstety)
Multilink Sprint به وسیله سرسرنگ مخلوط کننده در داخل استوانه های پلاستیکی تزریق شده و به مدت 40 ثانیه، کیور گردید (مطابق با دستور کمپانی سازنده عمل شد).

تمامی پروسه نوردهی با دستگاه لایت کیور (Coltene/Whaledent,Konstanz,Germany) Coltolux®75 با توان معادل 700 میلی وات بر سانتیمترمربع صورت گرفت. توان خروجی دستگاه لایت کیور در تمام طول پروسه آماده‏سازی نمونه ها، به صورت مرتب با لایت متر (APOZA, China) چک گردید. تمامی نمونه ها به مدت 24 ساعت در آب مقطر قرار داده شد. سپس نمونه ها تحت 1000 سیکل گرما و سرما، بین 5 تا 55 درجه سانتیگراد، در دستگاه ترموسایکلینگ قرار گرفتند. هر سیکل حرارتی در مدت 75 ثانیه اعمال گردید. بدین صورت که مدت زمان قرارگیری در هر حمام 30 ثانیه و مدت زمان تاخیر جهت انتقال نمونه ها از یک حمام به حمام دیگر، 15 ثانیه در نظر گرفته شد.نمونه ها در بلوک‏هایی از جنس آکریل خود سخت‏شونده به نحوی قرار داده می‏شوند که استوانه‏های کامپازیتی در روی دندان، عمود بر سطح عاجی آماده شده و عمود بر چیزل اعمال‏کننده نیرو قرار گیرد. نمونه‏ها با دستگاه سنجش استحکام برشی پیوند (Zwick/Roell Z020,A.S.T.GmbH Dresden, Germany) موجود در مرکز تحقیقات دانشکده دندانپزشکی شاهد تهران، با سرعت چیزل معادل  mm/min 5/0 و پیش بار معادل 5 نیوتون (Preload=5N) و حداکثر نیروی 1500 نیوتون تحت اعمال نیرو قرار گرفتند. نتایج بر حسب واحد مگاپاسکال (MPa)، گزارش گردید. نمونه ها در تمامی زمان انجام آزمایشات بجز در دوره اعمال نیرو، در آب مقطر و در دمای محیط نگهداری شدند. جهت بررسی توزیع داده‏ها از آزمون (KS) Kolmogorov-Smirnov استفاده شد. با توجه به نرمال بودن توزیع داده‏ها در هر چهار گروه مراحل بعدی آنالیز انجام گرفت. اطلاعات به دست آمده از دستگاه سنجش استحکام برشی پیوند برای هر چهار گروه به وسیله آزمون آماری ANOVA در نرم‏افزار SPSS (Chicago, USA) با ویرایش 15 مورد ارزیابی قرار گرفت. برای بررسی معنی‏دار بودن اختلافات بین گروه ها، از تست Scheffe و سطح معنی‏داری 05/0 استفاده شد. بعد از آزمون سنجش استحکام پیوند برشی، سطح شکست در نمونه ها به وسیله استریومیکروسکوپ نوری(Olympus Corp,Tokyo,Japan) با بزرگنمایی 20 برابر، جهت بررسی الگوی شکست مورد ارزیابی قرار گرفت.

یافته ها

حداقل، حداکثر، میانگین و انحراف استاندارد در چهار گروه مورد بررسی در جدول 1، درج گردیده است. نمودار 1، میانگین و فاصله اطمینان 95 درصدی میانگین استحکام برشی پیوند در واحد مگاپاسکال در چهار گروه آزمایشی را نمایش می‏دهد.

نتایج آنالیز واریانس، حاکی از وجود اختلاف معنی‏دار بین چهار گروه مورد بررسی بود (001/0P<).

05/0 P<نشان‏دهنده این است که حداقل یکی از گروه‏ها با سه گروه دیگر، اختلاف معنی‏دار دارد. برای یافتن گروه های  مسئول  این تفاوت،  از  آزمون  Scheffe

استفاده شد. 

نتایج آزمون مقایسه Scheffe نشان داد که استحکام برشی پیوند در گروه اول (گروه کنترل) به طور معنی‏داری بیشتر از گروه دوم (001/0>P)، گروه سوم (001/0>P) و گروه چهارم (001/0>P) بود. استحکام برشی پیوند در گروه دوم به طور معنی‏داری کمتر از گروه اول (001/0>P) و بیشتر از گروه سوم (001/0>P) و گروه چهارم (029/0=P) بود. استحکام برشی پیوند در گروه سوم به طور معنی‏داری کمتر از گروه اول (001/0>P) و گروه دوم  (001/0>P) بود و تفاوت معنی‏داری با گروه چهارم (151/0=P) نداشت. استحکام برشی پیوند در گروه چهارم به طور معنی‏داری کمتر از گروه اول (001/0>P) و گروه دوم (029/0=P) بود و تفاوت معنی‏داری با گروه سوم (151/0=P) نداشت. جدول 2 مقایسه دو به دو استحکام برشی پیوند چهار گروه آزمایشی را نمایش می‏دهد. نتایج مشاهده سطوح شکست به وسیله استریومیکروسکوپ در نمونه های هر گروه آزمایشی به شرح ذیل بود. شکست ها در تمامی نمونه های گروه های آزمایشی سه و چهار از نوع Adhesive مابین سمان و عاج رخ داده بود. در گروه دوم در دو نمونه شکست از نوع Cohesive در داخل سمان رزینی بود و در باقی نمونه ها در این گروه، شکست از نوع Adhesive مشاهده شد. در گروه اول تمامی شکست ها از نوع Cohesive در داخل کامپازیت یا لایه باندینگ بود.


 

 

جدول 1 : میانگین، انحراف استاندارد، حداقل، حداکثر و ضریب تغییرات استحکام برشی پیوند (مگاپاسکال) در گروه های آزمایشی

گروه آزمایشی

حداقل

حداکثر

میانگین

انحراف استاندارد

درصد ضریب تغییرات

گروه اول  (VariolinkII)

00/9

22/16

95/12

64/2

4/20

گروه دوم  (RelyX Unicem)

55/5

05/8

73/6

79/0

8/11

گروه سوم  (Maxcem)

00/2

54/4

01/3

90/0

8/29

گروه چهارم  (MultilinkSprint)

38/3

60/5

60/4

75/0

2/16

      

 

 

نمودار 1: میانگین و فاصله اطمینان 95 درصدی میانگین استحکام برشی پیوند در واحد مگاپاسکال در چهار گروه آزمایشی


جدول 2 : مقایسه دو به دو استحکام برشی پیوند در چهار گروه آزمایشی

گروه‏ها

اختلاف (مگاپاسکال)

P-value

اول با دوم

22/6

00/0

اول با سوم

94/9

00/0

اول با چهارم

35/8

00/0

دوم با سوم

72/3

00/0

دوم با چهارم

13/2

029/0

سوم با چهارم

41/0

151/0

 

بحث

اتصال به عاج دندان موضوع تحقیقات بسیاری بوده است که هدف آن ها ارائه سیستم‏های چسباننده ای است که بتوانند پیوند مناسبی با این سوبسترا برقرار نمایند. زیرا در مقایسه با مینا، پیوند با سطح عاج به دلیل درصد بالاتر از مواد آلی و دارا بودن ساختمان توبولی، دشوارتر می‏باشد.(11و10) همچنین وجود لایه اسمیر که توبول های عاجی را مسدود نموده و موجب کاهش نفوذپذیری سطح عاجی می‏شود، باعث می گردد که سیستم‏های چسباننده نتوانند به میزان کافی با عاج داخل توبولی و بین توبولی تماس داشته و پیوند برقرار کنند که این مورد، دلیل دیگری برای کاهش قدرت پیوند سیستم‏های چسباننده با سطح عاج است.(12)

آزمون سنجش استحکام باند برشی شایع ترین روش جهت تعیین میزان استحکام پیوند مواد ترمیمی به بافت دندان می‏باشد.(13) این آزمون به سبب در نظر نگرفتن ویژگی سه بعدی حفرات ترمیمی و انقباض ناشی از پلیمریزاسیون در این حفرات ابزار دقیقی برای ارزیابی کفایت پیوند مواد نمی‏باشد و نتایج حاصل از این آزمون می بایست همراه با نتایج ارزیابی‏های بالینی مورد بررسی و نتیجه گیری قرار گیرد. با این حال این آزمون یک وسیله بسیار مناسب جهت غربالگری مواد جدید عرضه شده به بازار و مقایسه پارامترهای مشابه، بین سیستم‏های چسباننده مختلف هستند.(9)

در گروه شاهد در این مطالعه از سیستم باندینگ  Ex دوال کیور، به همراه کامپازیت Var II استفاده شد که در مطالعات استحکام پیوند بارها به عنوان گروه شاهد مورد استفاده قرار گرفته است و همچنین به عنوان یک محصول تجاری معروف و در دسترس، استفاده کلینیکی زیادی دارد.(3) این سیستم جزو سیستم‏های باندینگ نسل پنجم بوده که با عنوان چسباننده‏های تمام اچ شناخته می‏شوند. از مزایای سیستم‏های نسل پنجم سادگی پروسه کاری و امکان تولید چسباننده‏های فیلردار به عنوان
Shock Absorber است. این خصوصیات باعث شده تا این سیستم‏ها علاوه بر استحکام پیوند بسیار مناسب از مقبولیت عمومی نیز برخوردار باشند.(14) دلیل دیگر انتخاب این سیستم توجه به این نکته بود که ماده‏ای به عنوان گروه کنترل انتخاب شود که همانند سه سمان رزینی خود باندشونده مورد بررسی، جزو سیستم‏های دوال کیور باشد تا تاثیرات روش پلیمریزاسیون ماده بر استحکام پیوند با دندان، خنثی گردد. زیرا ثابت شده است که سمان‏های رزینی دوال کیور و لایت کیور استحکام پیوند بالاتری نسبت به سمان‏های سلف کیور دارند.(16و15و2)

از آن جا که RX اولین سمان رزینی عرضه شده به بازار است بیشتر مطالعات در دسترس در مورد سمان‏های رزینی خود باندشونده در مورد این ماده می‏باشد.(3) در نتایج آزمایش ما دیده شد که استحکام پیوند RX به میزان کاملاً معنی‏داری کمتر از استحکام پیوند سیستم تمام اچ Var II می‏باشد. این نتیجه در مطالعه Piwowarczyk و همکاران(3) نیز به دست آمده است. در سایر مطالعات بر روی این ماده، گروه شاهد با این مطالعه تفاوت داشت و مطالعه مشابه دیگری وجود نداشت.

در  این مطالعه استحکام برشی  پیوند  Variolink II  و

Roly X به عاج دندان به صورت معنی‏داری بیشتر از دو سمان رزینی دیگر بود ولی تفاوت آماری معنی‏داری بین استحکام برشی پیوند Maxem و Multilink Sprint وجود نداشت. تاکنون هیچ مطالعه منتشر شده‏ای که درخصوص مقایسه این سه سمان رزینی خود باندشونده وجود ندارد.

الگوی شکستسه سمان رزینی در این مطالعه نشان داد که ضعف اصلی این مواد در نفوذ کامل به داخل عاج تراش خورده با فرز بوده که به دلیل ویسکوزیته بالاتر این سمان‏ها نسبت به عوامل چسباننده عاجی می‏باشد. به نظر نویسندگان همین نفوذ ناکافی سمان به داخل ساختمان دندان موجب کاهش استحکام پیوند در این سمان‏های رزینی شده است. همچنین باقی ماندن لایه اسمیر نیز می‏تواند به عنوان یکی دیگر از علل کاهش استحکام پیوند در این کامپازیت مطرح گردد، زیرا امروزه ثابت شده است که برای رسیدن به پیوند مناسب با عاج دندان لایه اسمیر می‏بایست برداشته شود و شبکه کلاژن اکسپوز گردد و مواد چسباننده به داخل این شبکه نفوذ کنند.(7) اما سمان‏های خود باندشونده هیچ یک از این دو فاکتور را به طور کامل انجام نمی دهند. De Munck و همکاران نیز در مطالعه خود باقی ماندن لایه اسمیر و نفوذ ناکافی RX به داخل توبول‏های عاجی را در مقاطع میکروسکوپ الکترونی در سطح تماس سمان با عاج دندان، نشان داده‏ اند، همچنین بیان کردند که لایه هیبرید در سطح تماس RX با عاج دیده نمی شود، که همین مورد عاملی برای کاهش استحکام  ریز  کششی و  ایجاد الگوی  شکست از

نوع Adhesive در این سمان می باشد.(6) همین نتیجه در مطالعه Yang و همکاران با بررسی مقاطع میکروسکوپ الکترونی RX به دست آمد.  آنها نیز بیان نمودند که نفوذ اندک این سمان به داخل توبول‏های عاجی، عدم توانایی در برداشتن لایه اسمیر و عدم نفوذ به داخل شبکه کلاژن و توبول‏های عاجی موجب کاهش استحکام پیوند RX با عاج دندان می‏گردد. آنها همچنین بیان نمودند علت این کاهش استحکام پیوند، میزان فیلر بالا و در نتیجه ویسکوزیته بالای این سمان می‏باشد.(5)

نتیجه گیری

سمان‏های رزینی خود باندشونده استحکام پیوند قابل اطمینانی به عاج دندان، نسبت به سیستم‏های رایج ندارند و می‏بایست در استفاده کلینیکی از این سمان‏ها به این نکته توجه نمود. البته موفقیت بالینی یک سمان تنها با افزایش استحکام پیوند به بافت دندان بهبود نمی یابد بعلاوه که نتیجه فوق حاصل از یک مطالعه In vitro بوده و استحکام برشی پیوند تنها یکی از آزمون‏های کنترل کیفیت محصولات موجود در بازار است و برای اظهارنظر نهایی در مورد این محصولات، به آزمایشات بیشتری نیاز می‏باشد.

تشکر و قدردانی

بدین وسیله از همکاری مسئولین مرکز تحقیقات دانشکده دندانپزشکی شاهد تهران و تمامی دست‏اندرکاران مجله دانشکده دندانپزشکی مشهد کمال تقدیر و تشکر را داریم.

  1. Mak YF, Lai SC, Cheung GS, Chan AW, Tay FR, Pashley DH. Micro-tensile bond testing of resin cements to dentin and an indirect resin composite. Dent Mater 2002; 18(8): 609-21.
  2. Piwowarczyk A, Lauer HC, Sorensen JA. In vitro shear bond strength of cementing agents to fixed prosthodontic restorative materials. J Prosthet Dent 2004; 92(3): 265-73.
  3. Piwowarczyk A, Bender R, Ottl P, Lauer HC. Long-term bond between dual-polymerizing cementing agents and human hard dental tissue. Dent Mater 2007; 23(2): 211-7.
  4. Holderegger C, Sailer I, Schuhmacher C, Schlapfer R, Hammerle C, Fischer J. Shear bond strength of resin cements to human dentin. Dent Mater 2008; 24(7): 944-50.
  5. Yang B, Ludwig K, Adelung R, Kern M. Micro-tensile bond strength of three luting resins to human regional dentin. Dent Mater. 2006; 22(1): 45-56.
  6. De Munck J, Vargas M, Van Landuyt K, Hikita K, Lambrechts P, Van Meerbeek B. Bonding of an auto-adhesive luting material to enamel and dentin. Dent Mater 2004; 20(10): 963-71.
  7. Cantoro A, Goracci C, Papacchini F, Mazzitelli C, Fadda GM, Ferrari M. Effect of pre-cure temperature on the bonding potential of self-etch and self-adhesive resin cements. Dent Mater 2008; 24(5): 577-83.
  8. Abo-Hamar SE, Hiller KA, Jung H, Federlin M, Friedl KH, Schmalz G. Bond strength of a new universal self-adhesive resin luting cement to dentin and enamel. Clin Oral Investig 2005; 9(3): 161-7.
  9. Fritz UB, Finger WJ, Uno S. Resin-modified glass ionomer cements: Bonding to enamel and dentin. Dent Mater 1996; 12(3): 161-6.
  10. Perdigão J, Lopes M. Dentin bonding - questions for the new millennium. J Adhes Dent 1999; 1(3): 191-209.
  11. Pashley DH, Livingston MJ, Greenhill JD. Regional resistance to fluid flow in human dentine in vitro. Arch Oral Biol 1978; 23(9): 807-10.
  12. Pashley DH, Carvalho RM. Dentine permeability and dentine adhesion. J Dent 1997; 25(5): 355-72.
  13. Powers JM, Sakaguchi RL. Craig’s Restorative Dental Materials. 12th ed. St. Louis: Mosby Co; 2006. P. 216-8.
  14. Summitt JB, Robbins JW, Hillon TJ, Schwartz RS. Fundamentals of Operative Dentistry. 3rd ed. Chicago: Quintessence Co; 2006. P. 220.
  15. Rueggeberg FA, Caughman WF. The influence of light exposure on polymerization of dual-cure resin cements. Oper Dent 1993; 18(2): 48-55.
  16. Blackman R, Barghi N, Duke E. Influence of ceramic thickness on the polymerization of light-cured resin cement. J Prosthet Dent 1990; 63(3): 295-300.