بررسی میوفیبروبلاست‏‏های αSMA مثبت در استرومای کارسینوم سلول سنگفرشی، دیسپلازی و هیپرکراتوزیس دهان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار آسیب شناسی دهان، فک و صورت، مرکز تحقیقات سلولی – مولکولی و دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی بابل

2 استادیار گروه آسیب شناسی دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی بابل

3 پزشک عمومی

4 دانشجوی دندانپزشکی

چکیده

مقدمه: استرومای تومورال نقش مهمی در رشد و پیشرفت نئوپلاسم‏های مختلف دارد. از اجزاء سلولی واکنش استروما میوفیبروبلاست‏ها هستند که در طی فرآیند کارسینوژنزیس در استروما نمایان می‏گردند. هدف مطالعه حاضر ارزیابی وجود میوفیبروبلاست‏ها در استرومای کارسینوم سلول سنگفرشی و مقایسه آن با دیسپلازی و هیپرکراتوزیس دهان به روش ایمونوهیتوشیمی بود.
مواد و روش‏ها: در این مطالعه مقطعی-توصیفی به تعداد 18 بلوک پارافینه کارسینوم سلول سنگفرشی، 18 نمونه دیسپلازی اپی‏تلیالی و 18 مورد هیپرکراتوزیس و 5 نمونه مخاط نرمال دهان (به عنوان شاهد) جهت نشانگر αSMA با روش ایمونوهیستوشیمی رنگ‏آمیزی شدند. تعداد میوفیبروبلاست‏های αSMA مثبت با بزرگنمایی 40 برابر در 100 سلول شمارش گردید و نتایج به صورت درصد سلول‏های رنگ پذیری شده مطرح و Score بندی شد. آزمون‏های آماری مورد استفاده کروسکال والیس، ANOVA و Chi-square test بود.
یافته‏ها: در کارسینوم سلول سنگفرشی دهان 8 مورد (++) Score 3 و 4 مورد Score 2 (+) داشتند و در دیسپلازی اپی‏تلیالی 1 مورد (++) Score 3 و 3 مورد Score 2 (+) داشتند. در هیپرکراتوزیس (+) 2 Score در 1 نمونه مشاهده شد. رنگ پذیری با αSMA فقط در سلول‏های آندوتلیال دیواره عروق خونی مخاط نرمال د‏هان نمایان بود. اختلاف آماری معنی داری در بیان میوفیبر و بلاست‏های aSMAمثبت بین کارسینوم سلول سنگفرشی و دیسپلازی اپی‏تلیالی و هیپرکراتوزیس دیده شد (000/0P=).
نتیجه گیری: به نظر می‏رسد که افزایش تعداد (درصد) میوفیبروبلاست‏ها در طی فرآیند کارسینوژنزیس صورت می‏گیرد که به نوعی تاییدکننده نقش آن‏ها در خاصیت تهاجمی تومورال است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation the αSMA Positive Myofibroblasts in Oral Squamous Cell Carcinoma and Oral Epithelial Dysplasia and Hyperkeratosis

نویسندگان [English]

  • Safoura Seifi 1
  • Shahriar Shafahi 2
  • Ensieh Shafigh 2
  • SayedMahdi Sahabi 3
  • HamidReza Ghasemi 4
1 Assistant Professor of Oral & Maxillofacial Pathology, Dental Research Center of Cellular and Molecular Research and Dental School, Babol University of Medical Sciences, Babol, Iran
2 Assistant Professor, Dept of Pathology, Medical School, Babol University of Medical Sciences, Babol, Iran
3 General Practitioner
4 Dental Student
چکیده [English]

Introduction: Tumoral stroma has a main role in gross and aggressive behavior of different neoplasms. Myofibroblasts are key cells in stroma and in carcinogenesis process. The purpose of this study was immunochistochemistry evaluation of myofibroblasts in oral squamous cell carcinoma (SCC) compared with oral epithelial dysplasia and hyperkeratosis in carcinogenesis process.
Materials & Methods: In this descriptive cross sectional study 18 paraffinized blocks of Oral Squamous Cell Carcinoma (OSCC), 18 samples of oral epithelial dysplasia and, 18 samples of hyperkeratosis and five normalflora samples were immunostained for alpha SMA detection. Number of αSMA positive myofibroblasts in 100 cells (x40) was evaluated. Results were reported as the percent of immunostained cells. Statistical tests included Kruskal-Wallis, ANOVA and Chi-Square test.
Results: In OSCC, 8 cases had score3 (++) and 4 cases had score2 (+). In epithelial dysplasia, one case had Score3 (++) and 3 cases had score2 (+). Score2 (+) was showed in one case of hyperkeratosis. αSMA detection was observed just in vascular endothelium of oral normal mucosa. Significance difference was found in alpha SMA positive myofibroblsts among OSCC, epithelial dysplasia and hyperkeratosis (P=0.000).
Conclusion: Number (percent) of alpha SMA positive myofibroblasts increase in carcinogenesis process which could approve their role in tumoral invasive behavior.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Squamous cell carcinoma
  • Dysplasia
  • Hyperkeratosis
  • alpha SMA protein

مقدمه

میوفیبروبلاست‏ها از اجزاء سلولی واکنش استروما هستند(1) و سلول‏های کلیدی جهت بازسازی بافت همبندی در حین ترمیم زخم و ایجاد بافت فیبروزه می‏باشند.(2) میوفیبروبلاست‏ها، سلول‏هایی با خاصیت سلول‏های عضلانی صاف و فیبروبلاست‏ها هستند اگرچه دارای توانایی ترشح سیتوکاین‏ها، کموکاین‏ها، پروستوگلاندین‏ها، فاکتورهای رشدی و اجزاء ماتریکس می‏باشند، همچنین نقش‏های کلیدی در فرآیندهای التهاب، رشد، ترمیم و سرطان دارند.(3) ارگان‏های مختلفی دارای فیبروبلاست‏ها می‏باشد.(4) در انسان و حیوانات میوفیبروبلاست‏ها در بافت‏های نرمال مانند عقده لنفاوی، عروق خونی، زیر مخاط رحم، استرومای بیضه و شش(5) و در شرایط پاتولوژیک در ضایعات واکنشی، تومورهای خوش‏خیم، فیبروماتوزهایی با خاصیت تهاجم موضعی و سارکوماها یافت می‏شوند.(6) در بسیاری از شرایط پاتولوژیک مخاط دهان و استخوان‏های فکی میوفیبروبلاست‏ها مشاهده می‏شوند که شامل فیبرومای سلول ژانت(7)، گرانولومای سلول ژانت محیطی(8) و هیپرپلازی القاء شده باسیکلوسپورین A می‏باشد.(9)

در حفظ بافت‏های اپی‏تلیالی به استروما نیاز است. هنگامی که اپی‏تلیوم تغییر می‏یابد به دنبال آن استروما دچار تغییر می‏شود. در سرطان ایجاد تغییرات در استروما در تهاجم و متاستاز نقش دارد که علامت عمده بدخیمی
می‏باشد. تغییرات استرومایی که در محل تهاجم ایجاد می‏شود شامل، تبدیل فیبروبلاست‏ها به میوفیبروبلاست و افزایش تعداد عروق خونی، کاهش بیان نشانگرهای اپی‏تلیالی مانند (کادهرین) و افزایش بیان نشانگرهای مزانشیمی مانند (ویمنتین) می‏باشد.(10) تمایز فیبروبلاست به میوفیبروبلاست توسط سایتوکاین‏های حاصل از سلول‏های سرطانی مانند (
TGFB1) یا فاکتور رشدی تغییر شکل‏دهنده B1 انجام می‏شود.(11) تاکنون مطالعات اندکی در زمینه نقش عوامل استرومایی و اهمیت آنها در طی فرآیند کارسینوژنزیس دهان صورت گرفته و همچنین بر طبق مطالعات گذشته نقش میوفیبروبلاست‏ها در تسهیل رفتار تهاجمی تومورال مطرح شده است.(10و2) از آنجا که بیان αSMA[1] (اکتین اختصاصی عضله صاف نوع α) بیانگر حضور میوفیبروبلاست‏ها در استرومای بافت‏های مختلف می‏باشد، لذا برآن شدیم تا با روش رنگ‏آمیزی ایـمونـوهـیستوشیمـی بــا نـشانـگر αSMA وجـــود میوفیبروبلاست‏های αSMA مثبت را در طی فرآیند کارسینوژنزیس کارسینوم سلول سنگفرشی دهان بررسی کرده و با هیپرکراتوزیس و دیسپلازی اپی‏تلیالی مقایسه کنیم.

مواد و روش‏ها

این مطالعه از نوع توصیفی- مقطعی می‏باشد. برای انجام مطالعه حاضر نمونه‏های بایگانی گروه آسیب شناسی فک و دهان و صورت دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی بابل در سال‏های 87-82 مورد بررسی قرار گرفتند و نمونه‏ها با تشخیص دیسپلازی، کارسینوم سلول سنگفرشی و هیپرکراتوزیس دهان در نظر گرفته شدند همچنین جهت تکمیل تعداد نمونه‏ها از بایگانی آزمایشگاه آسیب شناسی بیمارستان شهید بهشتی بابل در فاصله سال‏های 87-70 استفاده شد و جمعاً 54 بلوک پارافینه انتخاب شد که شامل 18 مورد از هر ضایعه بودند. در 6 نمونه دیسپلازی خفیف، 6 مورد متوسط و 6 مورد شدید دیده شد. کارسینوم سلول سنگفرشی دارای درجه تمایز خوب تا متوسط Grade1,2)) بود و درجه تمایز ضعیف Grade3)) مشاهده نشد. همچنین بدلیل Incisional بودن برخی از بیوپسی‏های مربوط به کارسینوم سلول سنگفرشی تعیین دقیق درجه تمایز و مقایسه آنها امکان‏پذیر نبود. اطلاعات بالینی شامل سن، جنس، محل ضایعه از پرونده بیماران استخراج شد و سپس از هر بلوک پارافینه برش 4 میکرونی تهیه و با روش هماتوکسیلین-ائوزین رنگ‏آمیزی شده و مجدداً مورد بررسی قرار گرفت و بلوک‏های مناسب از هر ضایعه انتخاب شده و از هر یک برش 3 میکرونی تهیه گردید و مجدداً توسط پاتولوژیست دهان مورد  بررسی  قرار  گرفت.  ایمونوهیستوشیمی  با  روش

استاندارد Avidin biotine peroxidase انجام شد.

روش رنگ‏آمیزی: ابتدا بافت‏های برش داده شده را 18

ساعت در 37 درجه سانتی گراد نگهداری کردیم، سپس 20 دقیقه در 80 درجه سانتی گراد قرار داده و بعداً آنها را در گزیلل دپارافینه کرده و بعد از آن از الکل‏ها با درجات مختلف عبور دادیم. به منظور بازیافت آنتی ژنی، ابتدا آنها را در محلول سیترات وارد اتوکلاو با دمای بین 70 تا 80 درجه سانتی گراد (به مدت 30 دقیقه) کرده، بعد از خاموش کردن اتوکلاو نمونه‏ها را از آن خارج نمودیم. سپس آنها را به مدت (5 دقیقه) وارد بافرسیترات کردیم و از بافر در آورده و بعد از خشک کردن، اطراف، زیر و دور بافت را با قلم خط کشی نمودیم. پس از آن به ترتیب در محلول‏های Dual Endogen Enzyme Block (جهت حذف اتصالات غیر اختصاصی) (به مدت 5 تا 10 دقیقه)، یک تا دو قطره آنتی بادی اولیه (clone 1A4, DAKO, A/S Glostrup, Denmark) aSMAبا محلول غلیظ آنتی‏هیومن پلی کلونال خرگوش و با رقت  به مدت 30 دقیقه، استرپتاویدین،کروموژن DAB (جهت مشاهده محصولات واکنش)، هماتوکسیلین مایرز (جهت رنگ‏آمیزی زمینه) قرار دادیم و در بین هر یک از مراحل فوق به مدت 5 دقیقه آنها را در آب مقطر شست و شو دادیم سپس آبگیری را با الکل و گزیلل انجام داده و چسب انتلان چسباندیم. اسلاید‏های رنگ‏آمیزی شده زیر میکروسکوب نوری Olympus (BX51) با بزرگنمایی 40 برابر تحت مطالعه قرار گرفت و جهت ارزیابی صحت مطالعه از کنترل مثبت کارسینوم مجرایی پستان (αSMA مثبت) و کنترل منفی (سرم غیرایمینیزه موش با حذف آنتی‏بادی اولیه) در کنار مقاطع استفاده شد و رنگ پذیری سلول‏های آندوتلیال دیواره عروق خونی با αSMA به عنوان کنترل مثبت داخلی بود. همچنین 5 نمونه مخاط نرمال دهان جهت رنگ پذیری αSMA به عنوان شاهد در نظر گرفته شد. سیتوپلاسم میوفیبروبلاست‏های رنگ گرفته با αSMA در کارسینوم سلول سنگفرشی در مجاورت جزایر و صفحات تومورال و در دیسپلازی و هیپرکراتوزیس در زیر مخاط قرار گرفته و به تعداد 100 سلول در HPF10 با بزرگنمایی 40 برابر شمرده شده و میانگین آن به صورت درصد رنگ پذیری مطرح شد. سلول‏های آندوتلیال دیواره عروق خونی در صورت رنگ‏پذیری با αSMA در محاسبه منظور نشدند. هر مقطع دوبار شمرده شده و متعاقب آن، شمارش توسط پاتولوژیست دیگر کنترل گردید.
Score بندی نتایج به صورت ذیل انجام شد.(12)

Score1 (-) (Negative): درصورت عدم رنگ پذیری میوفیبروبلاست‏ها با αSMA و یا در صورتی که کمتر از 1% میوفیبروبلاست‏ها با αSMA رنگ پذیر شده باشند.

Score2 (+) (scanty): در صورتی که بیشتر از 1% و کمتر از 50% میوفیبروبلاست‏ها با αSMA رنگ پذیر شده باشند.

Score3 (++) (Abundant): در صورتی که بیشتراز از 50% میوفیبروبلاست‏ها با αSM4A رنگ پذیر شده باشند.

نتایج مطالعه در مورد هر ضایعه در (17 SPSS) ثبت شده و توسط آنالیزهای آماری ANOVA،
Chi-Square test، کروسکال- والیس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و در همه آزمون‏ها سطح معنی دار 05/0 بود.

یافته‏ها

نتایج  مربوط  به  اطلاعات بالینی  (سن، جنس،  محل

ضایعه) در جداول 1 و 2 خلاصه شده است. از نظر ایمونوهیستوشیمی، رنگ پذیری سیتوپلاسمی (قهوه ای) با نشانگر αSMA در میوفیبروبلاست‏های استروما مثبت در نظر گرفته شد. در کارسینوم سلول سنگفرشی دهان 8 مورد Score 3 (++) و 4 مورد Score 2 (+) داشته و
Score 1(-) در 6 نمونه مشاهده شد (تصویر 1 و 2 و 3). در دیسپلازی اپی‏تلیالی 1 مورد Score 3 (++) و 3 مورد Score 2 (+) را نشان دادند اما 14 مورد Score 1 (-) دیده شد (تصویر 4). در هیپرکراتوزیس Score 2 (+) در 1 نمونه مشاهده شد و 17 نمونه Score 1(-) داشتند (تصویر 5) (جداول 3 و 4). در تمامی ضایعات رنگ پذیری قهوه‏ای با αSMA در سلول‏های آندوتلیال دیواره عروق خونی دیده شد. در نمونه‏های کارسینوم سلول سنگفرشی دهان در برخی موارد توزیع پراکنده و اکثراً غالب سلول‏های αSMA مثبت مشاهده شد. در لام‏هایی که به عنوان واکنش استرومایی افزایش ارتشاح سلول‏های آماسی را نشان دادند، بیان αSMA کاهش می یافت. تومورهایی با فقدان جزایر تومورال در برخی نواحی، فقدان بیان αSMA را نشان دادند. بیان αSMA بیشتر در بین و اطراف جزایر نئوپلاستیک مشاهده شد. ارتباط آماری معنی داری در بیان αSMA در هیپرکراتوزیس، دیسپلازی و کارسینوم سلول سنگفرشی دیده شد (001/0P<).


 

جدول 1 : توزیع فراوانی جنس و میانگین سن به تفکیک نمونه‏های هیپرکراتوزیس، دیسپلازی اپی تلیالی و کارسینوم سلول سنگفرشی دهان

 

هیپوکراتوزی

دیسپلازی اپی‏تلیالی

کارسینوم سلول سنگفرشی

P-value

سن (انحراف معیار ± میانگین)

3/10 ± 06/36

1/11± 49/47

3/16 ± 06/45

01/0

جنس

مذکر (درصد) تعداد

(3/33%) 6

(1/61%) 11

(7/66%) 12

099/0

مونث (درصد) تعداد

(7/66%) 18

(9/38%) 7

(3/33%) 6

جدول 2 : توزیع فراوانی محل ضایعه به تفکیک نمونه‏های هیپرکراتوزیس، دیسپلازی اپی‏تلیالی، کارسینوم سلول سنگفرشی دهان

 

هیپرکراتوزیس

(درصد) تعداد

دیسپلازی اپی‏تلیالی

(درصد) تعداد

کارسینوم سلول سنگفرشی دهان

(درصد) تعداد

مخاط باکال

(4/44%) 8

(3/33%) 6

(1/11%) 2

زبان

(7/16%) 3

(8/27%) 5

(4/44%) 8

ریج آلوئر

(7/16%) 3

(2/22%) 4

(1/11%) 2

لثه

(2/22%) 4

(0%) 0

(2/22%) 4

رترومولر

(0%) 0

(6/5%) 1

(6/5%) 1

کف دهان

(0%) 0

(0%) 0

(6/5%) 1

لب پایین

(0%) 0

(1/11%) 2

(0%) 0

کل

(0/100%) 18

(0/100%) 18

(0/100%) 18

 

 

 

جدول 3 : نتایج رنگ‏آمیزی ایمونوهیستوشیمی با نشانگر αSMA در هیپرکراتوزیس، دیسپلازی اپی تلیالی و کارسینوم سلول سنگفرشی دهان

نوع نمونه

Score1(-)

Score2(+)

Score3(++)

هیپرکراتوزیس

(4/94%) 17

(6/5%) 1

(0/0%) 0

دیسپلازی اپی‏تلیالی

(8/77%) 14

(7/16%) 3

(5/5%) 1

کارسینوم سنگفرشی دهان

(3/33%) 6

(2/22%) 4

(5/44%) 8

001/0P<

 

 

 

جدول 4 : فراوانی درجه بندی میوفیبروبلاست αSMA مثبت در گروه‏های تحت مطالعه

درجه بندی

هیپرکراتوزیس

دیسپلازی اپی تلیالی

کارسینوم سلول سنگفرشی

کل

-

تعداد

درصد

17

(4/94%)

14

(8/77%)

6

(3/33%)

37

(5/68%)

+

تعداد

درصد

1

(6/5%)

3

(7/16%)

4

(2/22%)

8

(8/14%)

++

تعداد

درصد

0

(%)

1

(5/5%)

8

(5/44%)

9

(7/16%)

کل

تعداد

درصد

18

(100%)

18

(100%)

18

(100%)

54

(100%)

 

 

 

تصویر 1 : رنگ‏آمیزی ایمونوهیستوشیمی در کارسینوم سلول سنگفرشی (10 X)، رنگ پذیری سیتوپلاسم میوفیبروبلاست‏ها

با نشانگر αSMA (+)(Score2)

 

 

 

 

 

 

تصویر 3 و 2 : رنگ‏آمیزی ایمونوهیستوشیمی در کارسینوم سلول سنگفرشی (10 X)((x40، رنگ پذیری سیتوپلاسم میوفیبروبلاست‏ها با نشانگر αSMA (++)(3Score)

 

تصویر 4 : رنگ‏آمیزی ایمونوهیستوشیمی در دیسپلازی اپی تلیالی (10 X)، رنگ پذیری سیتوپلاسم میوفیبروبلاست‏ها

با نشانگر αSMA (+)(Score2)

 

 

 

 

تصویر 5 : رنگ‏آمیزی ایمونوهیستوشیمی در هیپرکراتوزیس
(10
X)، رنگ پذیری سلول‏های آندوتلیال دیواره عروق خونی

با نشانگر αSMA (-)(Score1)

 

 

 

بحث

نتایج مطالعه حاضر نشان داد که بیان αSMA در استرومای کارسینوم سلول سنگفرشی بیشتر از دیسپلازی اپی‏تلیالی و هیپرکراتوزیس دهان است که به نوعی تأییدکننده نقش میوفیبروبلاست‏های αSMA مثبت در رفتار تهاجمی کارسینوم سلول سنگفرشی دهان می‏باشد. در مطالعات مختلف وجود میوفیبروبلاست‏ها در استرومای سرطان‏های مهاجم پستان، حلق و حنجره گزارش شده است.(15-13) در هیپرکراتوزیس بیان میوفیبروبلاست‏های αSMA مثبت تقریباً غیرقابل تشخیص بود و فقط در یک مورد رنگ پذیری مثبت با این نشانگر دیده شد.

استروما نقش عمده ای در پیشرفت سرطان دهان دارد. بعضی از تحقیقات رخدادهای استرومایی مانند رگسازی، فعالیت فیبروبلاست و تمایز آن به میوفیبروبلاست و وجود پروتئین‏های استرومایی اختصاصی مانند آنزیم‏های پروتئولیتیک، فیبرونکتین، لامینین 5 را به عنوان ویژگی‏های اصلی استرومای تومورال گزارش کردند اما امروزه در مورد اهمیت بیوفیزیک استرومای تومورال مطالعات اندکی صورت گرفته(16) و اکثر مطالعات بر روی نقش اپی‏تلیوم و عوامل موثر اپی‏تلیالی تحقیق کرده اند.(17) در سال 2008 Kellerman و همکاران وجود میوفیبروبلاست‏ها را با رنگ‏آمیزی ایمونوهیستوشیمی با پروتئین αSMA در 83 مورد کارسینوم سلول سنگفرشی زبان و 34 نمونه گروه کنترل و (8 مورد مخاط نرمال دهان و 16 نمونه دیسپلازی) بررسی کردند و گزارش نمودند که استرومای مخاط دهان و دیسپلازی اپی‏تلیالی، به جز در سلول‏های دیواره عروق خونی در هیچ سلولی αSMA یافت نشد اما تقریباً در 60% موارد کارسینوم سلول سنگفرشی دهان (40=N نمونه) میزان زیادی از میوفیبروبلاست‏های αSMA مشاهده شد.(18) نتایج این مطالعه به نوعی در توافق با نتایج مطالعه ما می‏باشد. در کارسینوم سلول سنگفرشی دهان 8 مورد (++)Score 3  و 4 مورد Score 2 (+) داشته و (-) Score 1 در 6 نمونه دیده شد و در %6/67 موارد (n=12) رنگ پذیری مثبت با نشانگر αSMA دیده شد.

Cimpean و همکاران بر روی اهمیت بیان نشانگرهای αSMA و 34CD در تومورهای خوش‏خیم و بدخیم پستان در 112 بیمار خانم مبتلا به توده‏های پستانی با روش ایمونوهیستوشیمی تحقیق کردند و گزارش نمودند که در بافت نرمال پستان و تومورهای خوش‏خیم αSMA منفی ولی 34CD مثبت بود و در نهایت مطرح کردند که استفاده از نشانگرهای فوق در تمایز تومورهای خوش‏خیم و بدخیم پستان در برخی از موارد مشکل مفید واقع می‏گردد.(19) فعالیت استرومای میزبان مرحله اصلی در رشد و تهاجم سرطان محسوب می‏گردد اما مکانیسم‏های اختصاصی فعالیت استروما توسط سلول‏های تومورال به خوبی شناخته نشده است. از اجزاء اصلی فعالیت استروما میوفیبروبلاست‏ها هستند.(1) در زمانی که اپی‏تلیوم دچار تغییرات نئوپلاستیک می‏گردد به دنبال آن تغییراتی در استروما ایجاد می‏شود که ناشی از فاکتور‏های مترشحه حاصل از سلول‏های تومورال شامل PDGF (فاکتور رشدی حاصل شده از پلاکت‏ها) و TGFB1 استرومایی بوده و موجب تبدیل فیبروبلاست به میوفیبروبلاست می‏گردد.(10) در مطالعه حاضر در استرومای بدون تومورال در کارسینوم سلول سنگفرشی دهان هیچ میوفیبروبلاست αSMA مثبتی یافت نشد و تجمع میوفیبروبلاست‏ها با آرایش فاسیکولر و رتیکولر در اطراف جزایر سلولی تومورال مشاهده شد که این مورد به نوعی نشان دهنده نقش میوفیبروبلاست‏های استروما در رفتار تهاجمی تومورال می‏باشد. همچنین بیان کننده آن است که در طی فرآیند کارسینوژنزیس تعداد میوفیبروبلاست‏های استروما افزایش می‏یابد. Adegboyega و همکاران با رنگ‏آمیزی ایمونوهیستوشیمی بر روی میوفیبروبلاست‏های αSMA و Vimentin مثبت در مخاط نرمال کولون، پولیپ هیپرپلاستیک و آدنوماتوزکولورکتال تحقیق کردند. در مخاط کولون فیبروبلاست‏های αSMA منفی و Vimentin مثبت مشاهده شدند اما در پولیپ هیپرپلاستیک و نئوپلاستیک فیبروبلاست‏های Vimentin و αSMA مثبت وجود داشتند و نتیجه گرفتند که در شرایط نئوپلاستیک فیبروبلاست‏های بینابینی توسط میوفیبروبلاست‏ها جایگزین شده و ارتباطی در میزان بیان αSMA و Stage تومورال مشاهده کردند.(1)

وجود میوفیبروبلاست‏ها در استرومای تومورال نشان‏دهنده آن است که شاید فاکتور‏های ترشح شده از سلول‏های تومورال از طریق غشاء پایه به بافت همبندی زیرین نفوذ کرده و در تبدیل فیبروبلاست‏ها به میوفیبروبلاست‏ها نقش داشته باشد.(17)

Verred و همکاران وجود میوفیبروبلاست‏ها را در استرومای کیست‏ها و تومورهای ادنتوژنیک با روش رنگ‏آمیزی ایمونوهیستوشیمی تحقیق کردند و گزارش نمودند که بیان αSMA در استرومای آملوبلاستومای (Solid) و ادنتوژنیک کراتوسیست پاراکراتینیزه بیشتر از کیست دنتی ژروسی و آملوبلاستومای تک کیستی و آملوبلاستیک فیبروادنتوما بود و بیان کردند که میزان بیان میوفیبروبلاست‏ها αSMA مثبت نشان دهنده رفتار تهاجمی ضایعات ادنتوژنیک بوده و استفاده از درمان مولکولی هدف به عنوان روش کمکی ممکن است در درمان ضایعات تهاجمی‏تر مفید واقع شود.(11) تبدیل فیبروبلاست به میوفیبروبلاست توسط سایتوکاین TGFB ترشح شده از سلول‏های سرطانی باعث پیشرفت سرطان از طریق اثرات پاراکرین می‏گردد که باعث تحریک رگ‏سازی شده ولی اثرات اتوکرین موجب موتاسیون ژن Ras و تولید سیگنال‏های پیش تهاجمی می‏گردد.(10) در سال 2009 اعتماد مقدم و همکاران بر روی 40 نمونه کارسینوم سلول سنگفرشی، 15 مورد دیسپلازی و 15 نمونه ابی‏تلیوم نرمال دهان از نشانگرهای αSMA، ویمنتین، دسمین جهت تشخیص میوفیبروبلاست‏های استروما استفاده کردند. رنگ‏پذیری با هر سه نشانگر فوق در سرطان دهان دیده شد اما رنگ پذیری منفی در دیسپلازی و ابی‏تلیوم نرمال مطرح گردید. آنها نتیجه گرفتند وجود میوفیبروبلاست‏ها در استرومای سرطان دهان، نقش مهم آنها را در فرآیند کارسینوژنزیس مطرح می‏کند(20) که نتایج مطالعه آنها به نوعی موید نتایج این تحقیق می باشد.

بعضی از مطالعات گزارش کردند که در رشد و پیشرفت تومورهای اپی‏تلیالی، استرومای احاطه کننده تومورال نقش مهمی دارد. استرومای سلولی تومورال شامل سلول‏های آماسی، آندوتلیالی، فیبروبلاست‏ها و میوفیبروبلاست‏ها و اجزاء واکنش ایمنی استروما بوده که همگی ممکن است در فرآیند چندمرحله‏ای کارسینوژنزیس و فنوتیپ بدخیمی نقش داشته باشند.(12) نقش عوامل ایمونولوژیکی، التهابی و سلول‏های آندوتلیال و تشکیل عروق خونی جدید شناخته شده اما تا به امروز تحقیقات کمی در زمینه میوفیبروبلاست‏ها و نقش آنها در کارسینوم سلول سنگفرشی صورت گرفته لذا مطالعه حاضر به نوعی بیانگر نقش و اهمیت میوفیبروبلاست‏ها در سرطان سلول سنگفرشی دهان می‏باشد. اختلاف آماری معنی داری در بیان میوفیبروبلاست‏های αSMA مثبت از هیپرکراتوزیس تا دیسپلازی و کارسینوم سلول سنگفرشی مشاهده شد و شاید بتوان در صورت افزایش بیان میوفیبروبلاس‏ها در بافت همبندی دیسپلازی اپی‏تلیالی جهت پیش گویی رفتار تهاجمی و افزایش احتمال تبدیل آن به کارسینوم سلول سنگفرشی و درمان تهاجمی تر آن استفاده کرد.

نتیجه گیری

از نتایج مطالعه حاضر به نظر می‏رسد که تعداد میوفیبروبلاست‏های αSMA مثبت در طی فرآیند کارسینوژنزیس دهان افزایش می‏یابد که به نوعی تاییدکننده نقش آنها در رفتار تهاجمی تومورال می باشد.

تشکر و قدردانی

این مطالعه حاصل طرح تحقیقاتی مصوب در دانشگاه علوم پزشکی بابل است که در مرکز تحقیقات سلولی مولکولی دانشگاه علوم پزشکی بابل انجام گرفته و بدینوسیله از معاونت محترم پژوهشی دانشگاه تقدیر و تشکر به عمل می‏آید. از همکاران گروه آمار و بیومتریک دانشگاه جهت بررسی آماری مطالعه سپاسگزاریم. از خانم سحر گوران جهت انجام آزمایش ایمونوهیستوشیمی متشکریم.



[1]. a Smooth Muscle Actin

  1. Adegboyega PA,Mifflin RC, Dimari JF, Saada JI, Powell DW. Immunohistochemical study of myofibroblasts in normal colonic mucosa, hyperplastic polyps and adenomatous colorectal polyps. Arch Pathol Lab Med 2002; 126(7): 829-36.
  2. Desmouliere A, Guyot C, Gabbiani G. The stroma reaction myofibroblast: A key player in the control of tumor cell behavior. Int J Dev Biol 2004; 48 (5-6): 509-17.
  3. Muchaneta-Kubara EC, el Nahas AM. Myofibroblast phenotypes expression in experimental renal scarring. Nephrol Dial Transplant 1997; 12(5): 904-15.
  4. Varayoud J, Ramos JG, Joazerio PP, Montes GS, Munoz De Toro MM, Luque EH. Characterization of fibroblastic cell plasticity in the lamina propria of the rat uterine cervix at term. Biol Reprod 2001; 65(2):
    375-83.
  5. Tomasek JJ, Gabbiani G, Hinz B, Chaponnier C, Brown RA. Myofibroblasts and mechano-regulation of connective tissue remodelling. Nat Rev Mol Cell Biol 2002; 3(5): 349-63.
  6. Fletcher CD. Myofibroblastic tumors: An update. Verh Dtsh Ges pathol 1998; 82: 75-82.
  7. Wheathers DR, Campbell WG. Ultrastructure of the giant-cell fibroma of the oral mucosa. Oral Surg Oral Med Oral Pathol 1974; 38(4): 550-61.
  8. Dayan D, Buchner A, David R. Myofibroblasts in peripheral giant cell granuloma. Light and electron microscopic study. Int J Oral Maxillofac Surg 1989; 18(5): 258-61.
  9. Yamasaki A, Rose GG, Pinero GJ, Mahan CJ. Ultrastructure of fibroblasts in cyclosporine A induced gingival hyperplasia. J Oral Pathol 1987; 16(3): 129-34.
  10. Vered M, Shohat I, Buchner A, Dayan D. Myofibroblasts in stroma of odontogenic cysts and tumors can contribute to variations in the biological behavior of lesions. Oral Oncol 2005; 41(10): 1028-33.
  11. De Wever O, Mareel M. Role of tissue stroma in cancer cell invasion. J Pathol 2003; 200(4): 429-47.
  12. Kellermann MG, Sobral LM, da Silva SD, Zecchin KG, Graner E, Lopes MA, et al. Myofibroblasts in the stroma of oral squamous cell carcinoma is associated with poor prognosis. Histopathology 2007; 51(6):
    849-53.
  13. Yazhou C, Wenlv S, Weidong Z, Licun W. Clinicopathological significance of stromal myofibroblasts in invasive ductal carcinoma of the breast. Tumour Biol 2004; 25(5-6): 290-5.
  14. Kojc N, Zidar N, Vodopivec B, Gale N. Expression of CD34, alpha-smooth muscle actin and transforming growth factor beta in squamous intraepithelial lesions and squamous cell carcinoma of the larynx and hypopharynx. Hum Pathol 2005; 36(1): 16-21.
  15. Kbarth PJ, Schenck ZU, Schvinberg T, Ramaswany A, Moll R. CD 34+ fibrocytes, alpha-smooth muscle antigen-positive myofibroblasts, and CD117 expression in the stroma of invasive squamous cell carcinomas of the oral cavity, pharynx, and larynx. Virchows Arch 2004; 444(3): 231-4.
  16. Nielsen JD, Moeslund M, Wandall HH, Dabelsteen S. Influences of tumor stroma on the malignant phenotype. J Oral pathol Med 2008; 37 (7): 412-6.
  17. Torres-Rendon A, Roy S, Craig GT, Speight PM. Expression of Mcm2, geminin and ki67 in normal oral mucosa, oral epithelial dysplasias and their corresponding squamous-cell carcinoma. Br J Cancer 2009; 100(7); 1128-34.
  18. Kellermann MG, Sobral LM, da Silva SD, Zecchin KG, Graner E, Lopes MA, et al. Mutual paracrine effects of oral squamous cell carcinoma cells and normal oral fibroblasts: Induction of fibroblast to myofibroblasts transdifferentiation and modulation of tumor cell proliferation. Oral Oncol 2008; 44 (5): 509-17.
  19. Cimpean AM, Raica M, Narita D. Diagnostic significance of the immunoexpression of CD34 and smooth muscle cell actin in benign and malignant tumors of the breast. Rom J Morphol Embryol 2005; 46(2): 123-9.
  20. Etemad-Moghadam S, Khalili M, Tirgary F, Alaeddini M. Evaluation of myofibroblasts in oral epithelial dysplasia and squamous cell carcinoma. J Oral Pathol Med 2009; 38(8): 639-43.