نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دندانپزشک، اصفهان، ایران
2 استادیار، گروه پروتزهای دندانی، دانشکده دندانپزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران
3 دستیار تخصصی، گروه پروتزهای دندانی، دانشکده دندانپزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران
چکیده
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
نویسندگان [English]
Introduction: One of the important factors in the success of implant-supported prostheses is the marginal fit of abutment-restorations. The aim of this study was to evaluate the effect of screw access channel filling method and cement type on the marginal adaptation of implant-supported fixed restorations.
Introduction: One of the important factors in the success of implant-supported prostheses is the marginal fit of abutment-restorations. The aim of this study was to evaluate the effect of screw access channel filling method and cement type on the marginal adaptation of implant-supported fixed restorations.
Materials and Methods: In this experimental in vitro study, 40 implant analogs were mounted in autopolymerizing acrylic resin blocks using a dental surveyor. Forty two piece titanium abutments were placed in each implant analog and torque up to 35 N cm. The following acrylic blocks of implants were randomly divided into 2 groups, including 20 abutment samples fully filled by the silicone, and 20 abutments sample filled partially with silicon. The marginal discrepancy of samples was measured from 4 sides with a magnification of ×50 by stereomicroscope before final cementation. In each study group, 10 samples were cemented by zinc-oxide eugenol temporary cement and 10 other samples with zinc-oxide non-eugenol temporary cement. The marginal discrepancy was measured at the same points again. Data were analyzed with ANOVA and, t-test (α=0.05).
Results : In all surfaces there were no significant differences in the mean marginal discrepancy between the group in which screw access channels were partially filled and the group in which screw access channels were completely filled before (P˃0.05)and after (P=0.052) cementation. However after cementation significant differences were found between the means of marginal discrepancy in two cement types (P=0.02). Non-eugenol cement showed significantly higher marginal discrepancy than eugenol cement (P=0.03).
Conclusion: The mean marginal discrepancy in both full and partial access cavity filling groups did not differ significantly, but a marginal discrepancy with the use of non-eugenol cement was greater than eugenol cement.
کلیدواژه‌ها [English]
مقدمه
امروزه ایمپلنتهای دندانی گزینه درمانی قابل اعتمادی برای بازسازی دهان در بیماران نیمه بیدندان یا کاملاً بیدندان هستند.(1) پروتزهای متکی بر ایمپلنت میتوانند پیچ شونده یا سمان شونده باشند.(2) پروتز سمان شونده نسبت به نوع پیچ شونده، مزایایی چون زیبایی و اکلوژن ایده آل، تطابق غیرفعال (Passive fit)، استفاده از روشهای معمول ساخت پروتز، شکستگی کمتر پرسلن، جلسات ملاقات کمتر و ارزان بودن را دارا است.(3) انتخاب سمان موقت یا دائم برای یک رستوریشن بر پایه ایمپلنت، باید بر اساس نیاز و تمایل برای بازیافتن، پیش بینی میزان گیر مورد نیاز، آسانی برداشت سمان و قیمت باشد.(4) امروزه به دلیل فراهم آوردن امکان دسترسی مجدد به ایمپلنتها، استفاده از سمانهای موقت برای سمان کردن پروتزهای متکی بر ایمپلنت توصیه میگردد.(5) یکی از روشهای مورد استفاده جهت حفظ حفره دسترسی پیچ قبل از سمان کردن رستوریشن، شامل پرکردن ناقص یا کامل با مواد قالبگیری سیلیکون است. این روشها جهت جلوگیری از پر شدن قسمت بالایی حفره دسترسی توسط سمان و دسترسی آسان کلینیکی بعدی میباشد. روش مورد استفاده برای این کار، وابسته به ترجیح و سلیقه کلینیسین است و کمتر بر اساس اطلاعات علمی صورت میگیرد.(6)
Wadhwani و همکاران(7) در بررسی تاثیر تغییرات اباتمنت روی میزان سمان خارج شده در مارژین روکش- اباتمنت و عدم تطابق مارژین پس از سمان کردن به این نتیجه رسیدند که تطابق مارژین تحت تاثیر تغییرات اباتمنت قرار نمیگیرد. Kent و همکاران(8) در مطالعه خود در ارتباط با گیر در رستوریشنهای سمان شونده ایمپلنت بیان کردند که مواد مختلفی چون موم، گوتاپرکا، پلی وینیل سایلوکسان، رول پنبه، کویت، دورالی، کامپوزیت و غیره برای پرکردن حفره دسترسی پیچ اباتمنت توصیه شده اند. حافظ قران و همکاران(9) تاثیر سمانهای موقت مختلف روی استحکام کششی روکشهای ایمپلنت را مورد بررسی قرار دادند و بیان کردند که گیر روکشهای سمان شده به وسیلة NE TempBond و Dycal به اباتمنت ایمپلنـت تحـت تـأثیر روش پـر کـردن حفـرة دسترسی قرار میگیرد.
در مطالعه Akashia و همکاران(10) چهار نوع سمان موقت مورد آزمایش آنها، تطابق لبهای مشابهی را داشتند.
با توجه به محدود بودن مطالعات در رابطه با تأثیر سمانها بر تطابق لبهای روکشهای سمان شونده و همچنین تاثیر روش پر کردن حفره دسترسی اباتمنت بر تطابق لبهای و از آنجا که تطابق لبهای برای موفقیت طولانی مدت رستوریشن ضروری است، این مطالعه جهت بررسی تأثیر روش پر کردن حفره دسترسی اباتمنت و نوع سمان، بر تطابق لبهای روکش ایمپلنت انجام شد.
مواد و روشها
در این مطالعه آزمایشگاهی، 40 عدد آنالوگ ایمپلنت سیستم Dentis (Dentis Implant, DentisCo, Korea) توسط سورویور (Marathon 103, SAE YANG Machinany Co, Daegu, Korea) به صورت عمودی در داخل بلوکهای آکریلی (Acropars 200, MarlicMdical Industries Co, Tehran, Iran) مانت گردید. سپس اباتمنتها (Dual abutment, Dentiscorporation, Korea) با قطر 5/4 و کلار 5/1 و طول 5/5 میلی متر بر روی آنالوگها با تورک
2N/cm 35 بسته شد.
پیش از ساخت کوپینگهای پرمولر، ابتدا به منظور ایجاد فضا برای سمان از فضاساز آلدنت (Pico-Fit, RenferGmbh. Industriegebiet. Hilzingen, Germany) روی اباتمنتها استفاده شد. با توجه به اینکه یک لایه از این ماده ضخامتی در حدود 7 میکرون ایجاد میکند و با در نظر گرفتن اینکه فضایی در حد 40-20 میکرون مطلوب میباشد، از سه لایه فضاساز تا یک میلی متری مارژین اباتمنت استفاده شد. سطح فضاساز و مارژین اباتمنت با پارافین چرب شد و کوپینگ با ضخامت 7/0 میلی متر با استفاده از رزین سلف کیور دورالی (Duralay, Reliance Dental Mfgco, USA) فرم داده شد. روی مارژین با موم اینله (Kerr, Orange, USA) موم گذاری شد و حلقه مومی به ضخامت 4 میلی متر و قطر 6 میلی متر به سطح اکلوزال کوپینگهای مومی متصل شد تا جهت مطالعات بعدی روی گیر رستوریشنها به کار رود. پس از حذف موم، سیلندرگذاری با استفاده از اینوستمنت فسفات باند (Deguvest, Degudent Dentsply, Germany) انجام شد و کوپینگ با آلیاژ نیکل کروم (Verabond, Fairfield, USA) تهیه گردید. نمونه‌ها به دو گروه 20 تایی تقسیم شد.
سطح داخل اباتمنتها به دو روش کامل و ناقص به وسیله سیلیکون (Speedex, Coltene, Swiss) پر شد، در 20 نمونه اول، حفره دسترسی به صورت ناقص پر شد. توسط پروپ فاصله یک میلیمتری از سطح اباتمنت تا سطح فوقانی سیلیکون داخلی اندازهگیری و تأیید شد. در 20 نمونه بعدی حفره دسترسی کاملاً پر شد (تصویر 1). قبل از سمان نهایی روکشهای ساخته شده روی اباتمنتها، میزان تطابق
لبهای تمامی نمونه‌ها، از چهار جهت به وسیله استریومیکروسکوپ اندازهگیری و میانگین کلی ثبت گردید.
در هر یک از گروههای مورد مطالعه 10 نمونه توسط سمان زینک اکساید اوژنولدار (Kerr, Orange, California, USA) و 10 نمونه توسط زینک اکساید باند بدون اوژنول سمان گردید. بدین صورت که سمان توسط اپلیکاتور (Super Fine size, Ese International, Taiwan) به تمام سطح داخلی کوپینگ آغشته شد. مسیر نشستن اباتمنت بر روی کوپینگ توسط سطح صاف ضد چرخش اباتمنت و علامت بر روی کوپینگ مشخص گردید. کوپینگ ابتدا توسط فشار انگشت به مدت 10 ثانیه نگه داشته شد و سپس بلوک آکریلی ایمپلنت در دستگاهی که به منظور یکسان سازی اعمال نیرو تعبیه شده بود تحت نیروی 5 کیلوگرم به مدت 10 دقیقه قرار گرفت (تصویر 2). سپس اضافات سمان با استفاده از سوند و اکسکویتور برداشته شد، پس از سمان کردن، توسط استریومیکروسکوپ (SMP-200,HP,USA)، در نقاط مشخص (وسط سطوح باکال، مزیال، لینگوال و دیستال) میزان اختلاف لبهای اندازهگیری شد و اندازهگیریهای به دست آمده ثبت گردید. دادههای بدست آمده توسط نرم افزار SPSS ویرایش 22 و آزمونهای آماری t مستقل و t زوجی مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت، به این ترتیب که ابتدا نزدیک بودن کلیه دادهها به نمودار نرمال استفاده از روشهای پارامتریک را بلامانع کرد و سپس جهت مقایسه مقادیر قبل و بعد از سمان کردن در هر گروه از آزمون t زوجی و برای مقایسه گروههای مختلف با هم از آزمون t مستقل استفاده شد.
تصویر 1 : دو عدد بلوک آکریلی حاوی ایمپلنت با پر کردن ناقص و کامل و فریمهای متصل به حلقه
تصویر 2 : دستگاه مخصوص یکسان سازی اعمال نیرو
یافته ها
آزمون t مستقل نشان داد که قبل از سمان، میانگین اختلاف لبهای چه در نحوه پر کردن حفره دسترسی کامل (75/0P=) و چه در نحوه پر کردن حفره دسترسی ناقص (43/0P=) بین دو گروه با و بدون اوژنول اختلاف معنیدار نداشت. اما بعد از سمان، میانگین اختلاف لبهای هم در نحوه پر کردن حفره دسترسی کامل (04/0P=) و هم در نحوه پرکردن حفره دسترسی ناقص (03/0P=) در گروه بدون اوژنول به طور معنیداری بیشتر از گروه با اوژنول بود. در ضمن آزمون t زوجی نشان داد که در هر دو گروه و هر دو روش پر کردن حفره دسترسی، میانگین اختلاف لبهای بعد از سمان به طور معنیداری بیشتر از قبل از سمان بوده است (05/0P<) (جدول 1).
آزمون t مستقل نشان داد که قبل از سمان، میانگین اختلاف لبهای بین دو نوع سمان تفاوت معنیدار نداشت (58/0P=) اما بعد از سمان میانگین اختلاف لبهای در گروه بدون اوژنول به طور معنیداری بیشتر از گروه با اوژنول بود (02/0P=). ضمنا میانگین تغییرات اختلاف لبهای در گروه بدون اوژنول به طور معنیداری بیشتر از گروه با اوژنول بود (03/0P=). آزمون t زوجی نشان داد که میانگین اختلاف لبهای هم در گروه بدون اوژنول (001/0P<) و هم در گروه با اوژنول (002/0P=) بعد از سمان به طور معنیداری بیشتر از قبل از سمان بود (جدول 2).
آزمون t مستقل نشان داد که هم قبل از سمان (20/0P=) و هم بعد از سمان (52/0P=) میانگین اختلاف لبهای بین دو نوع نحوه پر کردن حفره دسترسی تفاوت معنیدار نداشت. ضمنا میانگین تغییرات اختلاف لبهای نیز بین دو نوع نحوه پر کردن حفره دسترسی تفاوت معنیدار نداشت (89/0P=). آزمون t زوجی نشان داد که میانگین اختلاف لبهای هم در نحوه پر کردن حفره دسترسی کامل و هم در نحوه پر کردن حفره دسترسی ناقص بعد از سمان به طور معنیداری بیشتر از قبل از سمان بود (001/0P<) (جدول 3).
جدول 1 : میانگین اختلاف لبهای قبل و بعد از سمان به تفکیک نوع سمان و نحوه پر کردن حفره دسترسی
|
|
کامل |
ناقص |
||||
|
اوژنولدار |
بدون اوژنول |
P |
اوژنولدار |
بدون اوژنول |
P |
|
|
قبل |
90±8/299 |
9/119±1/312 |
75/0 |
5/146±4/338 |
9/88±3/366 |
43/0 |
|
بعد |
9/172±9/397 |
9/187±1/528 |
04/0 |
9/188±5/442 |
1/204±1/559 |
03/0 |
|
تغییرات |
4/62±1/98 |
4/92±207 |
042/0 |
5/53±1/104 |
3/78±8/192 |
047/0 |
|
P |
02/0 |
001/0> |
--- |
01/0 |
001/0> |
--- |
جدول 2 : میانگین و انحراف معیار اختلاف لبهای توأم کامل و ناقص به تفکیک نوع سمان
|
|
اوژنولدار |
بدون اوژنول |
P |
|
قبل |
3/115±1/319 |
1/104±2/339 |
58/0 |
|
بعد |
3/174±2/420 |
2/188±6/543 |
02/0 |
|
تغییرات |
4/57±1/101 |
7/84±9/199 |
03/0 |
|
P |
002/0 |
001/0> |
--- |
جدول 3 : میانگین و انحراف معیار اختلاف لبهای اوژنولدار و بدون اوژنول به تفکیک نحوه پر کردن حفره دسترسی
|
|
کامل |
ناقص |
P |
|
قبل |
1/105±9/305 |
5/119±3/352 |
20/0 |
|
بعد |
4/173±463 |
7/196±8/500 |
52/0 |
|
تغییرات |
4/77±5/152 |
6/65±4/148 |
89/0 |
|
P |
001/0> |
001/0> |
--- |
بحث
روشهایی که نشست پروتزهای سمان شونده را در پروتزهای متکی بر ایمپلنت تسهیل کنند، میتوانند سبب بهبود تطابق مارجینال گردند. در مطالعه حاضر تاثیر میزان پرکردن فضای اباتمنت به عنوان یک فاکتور تسهیلکننده مورد بررسی قرار گرفت و دو نوع سمان موقت که در داشتن اوژنول در ترکیب خود متفاوت بودند، مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که میانگین اختلاف لبهای در روش پرکردن ناقص و کامل حفره دسترسی اباتمنت مشابه بود ولی نوع سمان بر روی تطابق لبهای رستوریشن تاثیر داشت.
Yeung و همکاران(2) در مطالعهای به بررسی اثر نوع سمان و طراحی ونت به عنوان فاکتور تسهیلکننده نشست پروتز بر گیر و تطابق مارجینال پروتزهای ایمپلنت Ceraone پرداختند. نتایج نشان داد که در استفاده از برخی سمان ها طراحی ونت بر تطابق مارجینال بی تاثیر بوده اما تطابق مارجینال میتواند تحت تاثیر نوع سمان قرار گیرد که با مطالعه Claytone و همکاران(4) همخوانی داشت. بر اساس مطالعه حاضر نیز میزان پر کردن فضای اباتمنت بر تطابق مارجین بی تاثیر بوده اما نوع سمان بر تطابق مارجینال موثر است که ضخامت لایهای متفاوت سمانها میتواند توجیهکننده باشد.
نتایج مطالعه Jacobes و همکار(11) نتایج نشان داد نشان داد که استفاده از سمان تمپ باند اوژنولدار در هر دو نوع پر کردن کامل و ناقص حفره نسبت به سمان تمپ باند بدون اوژنول باعث نشست بهتر رستوریشن و اختلاف لبهای کمتر شد که با نتایج مطالعه حاضر همخوانی دارد.
Pan و همکاران(12) مطالعهای برای مقایسه لیکیج مارجینال در رستوریشنهای متکی بر ایمپلنت که با سمان موقت چسبانده شده بودند انجام دادند. نتایج این مطالعه نشان داد که لیکیج سمان زینک اکساید بدون اوژنول بیشتر از نوع اوژنولدار بود.
تفاوت در نتایج مطالعات میتواند به تفاوت در اندازهگیریها و مخلوط شدن مواد برگردد. نحوه نشاندن رستوریشنها، مدت زمان و استفاده از اتومیکس میتواند بر ضخامت و شکست سمانها موثر باشد.
هم چنین Akashia و همکاران(10) مطالعهای جهت ارزیابی اثر چهار نوع سمان موقت مختلفTempbond (Kerr).Tempbond NE (Kerr), Improv (Sterioss), (Dentsply/Caulk)Dycal بر تطابق مارجین رستوریشنهای متکی بر ایمپلنت انجام دادند. نتایج این مطالعه نشان داد که تفاوت آماری معنیداری در تطابق مارجینال هنگام استفاده از سمانهای موقت مختلف وجود ندارد که با نتایج مطالعه حاضر متناقض است.
Wadhwani و همکاران(7) در مطالعهای به بررسی اثر تغییرات اباتمنت بر میزان سمان خروجی در مارجین روکش اباتمنت و تطابق لبه ای پرداختند. نتایج این مطالعه بیانگر آن بود که تفاوت آماری معنیداری بین گروههای مختلف در تطابق لبه ای با فضای اباتمنت متفاوت وجود ندارد.
سیادت و همکاران مطالعهای جهت اندازهگیری عدم تطابق کوپینگهای پروتز ایمپلنت انجام دادند. آنها یک فاکتور مهم در ارزیابی موفقیت پروتزهای ایمپلنت ساپورت را تطابق مارجین دانستند و بیان کردند عدم تطابق مارجینال میتواند منجر به شل شدن پیچ پروتز، تحلیل استخوان کرستال، پره ایمپلنتیت و از دست رفتن اسئواینتگریشن شود. نتایج آنها نشان داد که متغیر میزان اختلاف لبهای میتواند تحت تأثیر فاکتورهایی از قبیل روش ریختگی و یا نوع سمان قرار گیرد که نتایج مطالعه کنونی در مورد سمان نیز آن را تایید میکند.(13)
Cakan و همکاران(14) در مطالعهای به بررسی اثر پر کردن حفره دسترسی با مواد متفاوت بر گیر کرون ریختگی سمان شده با استفاده از سمان موقت پرداختند. نتایج نشان داد که زمانی که از سیلیکون استفاده میشود در صورت نیاز به برداشتن رستوریشن این کار آسان تر صورت میگیرد که در مطالعه حاضر نیز برای پرکردن حفره دسترسی اباتمنت از سیلیکون استفاده شده است.
روش پر کردن حفره دسترسی اباتمنت و ارتباط آن با گیر رستوریشن در مطالعات مختلفی مانند مهابادی و همکاران(15) و صبوری و همکاران(16) مورد بررسی قرار گرفته است که نتایج آنها بیانگر گیر بیشتر رستوریشن در پرشدن ناقص حفره دسترسی است. از آنجا که تطابق مارجینال بر گیر و دوام بیشتر رستوریشنهای ایمپلنت ساپورت موثر باشد و مطالعهای که به میزان دقیق پر شدن فضای اباتمنت و ارتباط آن با تطابق مارجینال پرداخته باشد انجام نشده است در مطالعه حاضر اثر روش پر کردن حفره دسترسی بر تطابق مارجینال مورد بررسی قرار گرفت که طبق نتایج تفاوت آماری معنیداری بین تطابق مارجینال در روشهای مختلف پر کردن حفره دسترسی مشاهده نشد.
از مزایای مطالعه حاضر میتوان به بررسی اثر روش پر کردن حفره دسترسی اباتمنت بر تطابق مارجینال اشاره کرد، زیرا بر اساس بررسیهای نویسندگان تاکنون مطالعهای در این زمینه انجام نشده بود و در مطالعات مشابه تنها به بررسی اثر روش پر کردن حفره دسترسی بر گیر رستوریشنها پرداخته شده است.
اما به دلیل انجام شدن این مطالعه در شرایط آزمایشگاهی مطالعات بیشتر به صورت کلینیکی برای تایید نتیجه پیشنهاد میگردد.
از آنجا که پر کردن حفره دسترسی اباتمنت با روشهای مختلف و مواد گوناگون میتواند انجام گیرد از دیگر محدودیتهای مطالعه حاضر در نظر نگرفتن تاثیر نوع ماده مورد استفاده برای پر کردن حفره دسترسی اباتمنت است. سایر سمانهایی که در رستوریشنهای متکی بر ایمپلنت استفاده میشوند نیز باید مورد مطالعه قرار گیرند که برای مطالعات آتی پیشنهاد میشوند.
نتیجه گیری
روش پر کردن فضای داخلی اباتمنت (کامل و ناقص) تاثیری در اختلاف لبهای رستوریشنهای ثابت متکی بر ایمپلنت نداشت ولی نوع سمان تمپ باند موثر بود و اختلاف لبهای ایمپلنت در سمان بدون اوژنول بیشتر از سمان اوژنولدار بود.
تشکر و قدردانی
این مقاله برگرفته از پایان نامه شماره 717 از دانشکده دندانپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان میباشد. بدین وسیله از مسئول محترم کتابخانه دانشکده دندانپزشکی سرکار خانم راشین یغمایی تقدیر و تشکر به عمل میآید.
)