نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 مرکز تحقیقات دندانپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران
2 مرکز تحقیقات مواد دندانی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران
3 دندانپزشک، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران
4 دستیارتخصصی گروه دندانپزشکی ترمیمی و زیبایی، دانشکده دندانپزشکی مشهد، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران
چکیده
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
نویسندگان [English]
Introduction: Suitable fracture resistance is a main factor for long term success in restoration treatment. The purpose of this study was to evaluate the fracture resistance of Class II restoration with total-etch and self-etch adhesives along with various bulk-fill composites.
Materials and Methods: In this in-vitro study, conventional class II cavities were prepared on the proximal surface of 40 sound human premolar teeth with almost same size and shape. Half of the cavities were restored with Sonic Fill nanohybrid bulk-fill composite with total-etch (Optibond Solo Plus, Kerr) and self-etch (Optibond XTR, Kerr) adhesives, and the other half were restored with Tetric N-Ceram, (Ivoclar vivadent) bulk fill composite with total-etch and self-etch adhesives. For fracture resistance evaluation, the specimens were put in Instron device. The amount of force was recorded at the moment of fracture for the evaluation of experimental groups. The data were analyzed by bivariate ANOVA.
Results: The highest and lowest fracture resistance were observed in Tetric N-cream with total-etch adhesive and self-etch adhesive, respectively. There was no significant difference in fracture resistance between Tetric N-Ceram and Sonic fill with total-etch and self-etch adhesives (P>0.05).
Conclusion: Both of the bulk-fill composites with various adhesives had the same fracture resistance.
کلیدواژه‌ها [English]
با توجه به پیشرفتهای اخیر در مواد دندانی و تکنیکهای بالینی، کامپوزیت رزین به پرکاربردترین ماده ترمیمی مستقیم جهت برطرف کردن نیازهای زیبایی در بازسازی پوسیدگیهای دندانی، شکستگیهای تاج، نقایص مادرزادی و سایش دندان، تبدیل شده است.(1) این مواد با باند شدن به دندان سبب تقویت ساختار دندانی می‌شوند. نوع باندینگ تاثیر معنی‌داری در مقاومت به شکست دارد.(2) در حال حاضر محققان بر این باورند که چسبندگی به عاج عمدتاً از طریق نفوذ مونومرهای رزینی به منافذ بین
رشته های کلاژن عاجی اکسپوز شده در اثر اچ کردن با اسید است.(3) چسبندگی به عاج هنوز نسبت به مینا
چالش برانگیزتراست. عوامل مرتبط با پیوند عاجی در معرض خطر عبارتند از ساختار توبولار، محتوای آلی بالا، رطوبت ذاتی و انرژی سطحی پایین عاج. با توجه به پیر شدن جمعیت و بهبودی بقای دندانها، شیوع پوسیدگی پروگزیمال و سرویکال افزایش یافته است.(4) امروزه سیستمهای باندینگ متفاوتی برای اتصال کامپوزیت رزین به عاج در دسترس می‌باشد، از جمله ادهزیو عاجی توتال اچ و سلف اچ که هر کدام دارای مزایا و معایب متعددی هستند. باندینگهای با عملکرد ضعیف باعث کاهش مقاومت به شکست و افزایش ریزنشت مارجینال می‌شوند که از مشکلات شایع کلینیکی مربوط به ترمیمهای کامپوزیت رزین می‌باشد.(5) عواقب بالینی شکاف مارژینال عبارتند از ریزنشت مارژینال، حساسیت پس از درمان، پوسیدگی ثانویه، تغییر رنگ و کشش کاسپی.(6)
از سوی دیگر، رزین کامپوزیتهای کانونشنال دارای معایبی از جمله عمق نفوذ نور محدود(7) و میزان انقباض ساختار مشاهده شده 2 تا 5 درصد هستند.(8) انقباض پلیمریزاسیون باعث ایجاد استرس در حدفاصل کامپوزیت و دندان می‌شود. بنابراین، هنگامی که استرس انقباض پلیمریزاسیون از استحکام باند بیشتر شود، دباند رخ می‌دهد. در نتیجه، مشکلات بالینی، از قبیل ریزنشت، پوسیدگی ثانویه، تغییر رنگ و حساسیت پس از درمان ممکن است ایجاد شود.(9) برای به حداقل رساندن انقباض پلیمریزاسیون حجمی و در نتیجه کاهش استرس در محل تماس دندان-کامپوزیت(10) و ایحاد خواص مکانیکی بهتر همراه با نفوذ نور کافی، نیاز به یک تکنیک قراردهی لایه لایه است. اگرچه، این تکنیک معایبی از جمله شکست پیوند بین لایه ها به علت آلودگی، ایجاد حباب، زمان مورد نیاز بیشتر برای قرار دادن و پلیمریزه شدن هر لایه و مشکل در جایگذاری به دلیل دسترسی محدود در طی آماده‌سازی محافظه‌کارانه حفره دارد.(11) از این رو برای غلبه بر مشکلات ناشی از تکنیک قراردهی لایه لایه و ساده‌سازی روند بازسازی، در سالهای اخیر کامپوزیت بالک-فیل با قابلیت افزایش عمق کیور تا 4 تا 5 میلیمتر به بازار عرضه شده است. تولیدکنندگان ادعا می‌کنند که این کامپوزیتها
می‌توانند در ضخامت 4 یا 5 میلیمتر در هر مرحله، با انقباض پلیمریزاسیون کاهش یافته نسبت به رزینهای کامپوزیتی معمولی کیور شوند. همانطور که قبلا ذکر شد، مزیت اصلی استفاده از کامپوزیت بالک-فیل عمق کیور افزایش یافته است، که با افزایش ترانسلوسنسی در نتیجه کاهش حجم فیلرها یا افزایش اندازه آنها، که پراکندگی نور را محدود می‌کند، به دست می‌آید. استرس انقباضی کمتر هم به علت تغییرات در ماتریس آلی و یا محتوای فیلر است.(12)از جمله انواع جدید کامپوزیتها که برای جلوگیری از عوارض جانبی انقباض پلیمریزاسیون کامپوزیت، ساخته شده‌اند، کامپوزیت Tetric N-ceram و SonicFill می‌باشند که با وجود نتایج متناقض مشاهده شده از کاربرد این نوع کامپوزیتها، مطالعات آزمایشگاهی در مورد خواص مکانیکی آنها امیدوار‌کننده بوده است.(13) با این حال، نگرانیهای مربوط به توانایی این مواد سفتتر برای انطباق‌مناسب‌با دیواره‌‌های‌داخلی و مارژینهای‌حفره افزایش یافته است. برای کاهش این مشکل، کاربرد کامپوزیتهای "فلو" و گلاس آینومر به عنوان لاینر پیشنهاد شده است. کامپوزیتهای فلو دارای ویسکوزیته کم هستند و بهتر از کامپوزیتهای قابل تراکم با حفره تطابق حاصل می‌کنند.(14)با این حال طول عمر این تکنیک مورد سوال است.
از طرفی امروزه یک سیستم کامپوزیت تک مرحله ای هم که ترکیبی از یک هندپیس با توانایی فعال‌سازی بطریقه سونیک و کامپوزیت رزین می‌باشد و نیازی به لایه اضافه پوشاننده ندارد و دارای مزایای کامپوزیتهای فلو و یونیورسال بطور همزمان است، با نام کامپوزیتهای فعال شونده به طریقه سونیک در دسترس قرار گرفته اند.(15)ترمیم قابل قبول کامپوزیت در حفره های کلاس II با مارجین جینجیوال گسترش یافته بر روی ریشه، بخش مهمی از دندانپزشکی ترمیمی است. 3 درصد انقباض حجمی گزارش شده به دنبال پلیمریزاسیون، اغلب منجربه شکاف مارژینال می‌شود. سیل مارژینال و مقاومت به شکست مواد ترمیم‌کننده از عوامل مهم برای عملکرد بلند مدت ترمیمهای کامپوزیت خلفی هستند. اکثر مطالعاتی که تاکنون انجام شده‌اند به ارزیابی ریزنشت این تکنیک پرداخته‌اند و نتایج این مطالعات هم نشان‌دهنده اثربخشی این روش بوده‌اند؛ در حالیکه فاکتور مقاومت به شکست این روش ثابت نشده است.(17, 16) Wieczkowski و همکاران(18) تاثیر دو روش لایه لایه و بالک-فیل را بر مقاومت به شکست کاسپی دندان خلفی ترمیم شده بررسی کردند. آنها بیان کردند که کامپوزیتهای خلفی که به روش لایه لایه قرار داده شده بودند، مقاومت بیشتری نسبت به نوعبالک-فیل داشتند. کامپوزیت60P که به روش لایه لایه یا بالک-فیل قرار داده شده بود در روش لایه لایه نسبت به روشبالک-فیل مقاومت بیشتری داشت. Czaschو همکاران(19) degree of conversion و خواص میکرو و ماکرومکانیکال دو کامپوزیت بالک-فیل را با هم مقایسه کردند. آنها نشان دادند که تفاوت معنی‌داری بین تمام خواص فیزیکی این دو نوع کامپوزیت وجود دارد و پیشنهاد کردند که کامپوزیتهای بالک-فیل در ضخامتهای 4 میلیمتری به مدت 20 ثانیه کیور شوند. Garoushi و همکاران(20) خصوصیات فیزیکی و عمق کیورینگ یک کامپوزیت جدید (everX Posterior) را با دیگر کامپوزیتهای خلفی معمول مقایسه کردند. آنها نتیجه گرفتند که این نوع کامپوزیت جدید در خواص فیزیکی به طور معنی‌دار با کامپوزیتهای معمول متفاوت است و پیشنهاد کردند که در مناطق تحت استرس شدید سایشی مورد استفاده قرار گیرد.
مهمترین فاکتور برای همه دندانپزشکان و تولیدکنندگان مواد دندانی، استفاده از ماده‌ای است که از نشت باکتریایی بین ترمیم و ساختار دندان جلوگیری کند و در عین حال مقاومت به شکست کافی ایجاد نماید.(21) مقاومت به شکست مناسب، فاکتور عمده‌ای در موفقیت طولانی مدت درمانهای ترمیمی می‌باشد. هدف این مطالعه، بررسی میزان مقاومت به شکست حفرات کلاس دو ترمیم شده با ادهزیو توتال اچ و سلف اچ با انواع کامپوزیت Bulk-fill بود.
مواد و روشها
در این مطالعه آزمایشگاهی که در سال1393 در لابراتوار مواد دندانی دانشکده دندانپزشکی مشهد انجام شده است، تعداد40 دندان پره مولر سالم انسانی دبریدمان و ضدعفونی شده با اندازه‌های تقریباً یکسان انتخاب شدند،دندانها تا زمان آزمایش در داخل محلول 5/0 درصد کلرامین T نگهداری شدند. حفرات کلاس دو معمولی بر روی یکی از سطوح پروگزیمالی دندانها توسط یک فرد عمل‌کننده با فرز فیشور الماسه توربین شماره 245 (G&Z-Germany) همراه با آب و هوا تراشیده شدند. تمامی حفرات تهیه شده دارای عمق کف پالپال 2 میلیمتر، پهنای کف جینجیوال 5/0± 5/1 متر و ارتفاع اگزیالی 3 میلیمتر بودند. کف جینجیوالی حفرات در موقعیت یک میلیمتر زیرCEJ قرار داشتند و عرض حفره به میزان 3/1 فاصله بین نوک کاسپها تعبیه گردید. به ازای هر 5 دندان یک
فرز استفاده گردید. نمونه‌ها بطور تصادفی به چهار گروه تقسیم شدند. پس از بستن نوار ماتریکس شفاف،
نیمی از حفرات با کامپوزیت رزین ویسکوز
(Sonic Fill nanohybrid) Bulk-fill با ادهزیوهای توتال‌اچ (Optibond Solo Plus, Kerr) یا سلف‌اچ (Optibond XTR, Kerr) و نیمی دیگر با کامپوزیت رزین
TetricN-Ceram, Ivoclar vivadent)) با ادهزیوهای توتال اچ یا سلف اچ به روشتوده ای طبق دستور کارخانه سازنده ترمیم شدند. نمای شماتیک گروههای آزمایشی در تصویر 1 قابل مشاهده است. گروههای مطالعه شامل گروه اول:توتال اچ /Sonic fill ، گروه دوم: سلف اچ/Sonic fill ، گروه سوم: توتال اچ/Tetric N-Ceram ،گروه چهارم: سلف اچ/Tetric N-Ceram بود.
روش کاربرد باندینگها به این ترتیب بود که برای باندینگ Optibond XTR ، در ابتدا سطح مینا و عاج به مدت 20 ثانیه با Optibond XTR پرایمر آغشته شد و سپس 5 ثانیه با پوار هوا با فشار متوسط خشک گردید. در مرحله بعد Optibond XTR ادهزیو به خوبی تکان داده و 15 ثانیه سطح مینا و عاج به آن آغشته شد. 5 ثانیه اول با فشار متوسط و بعد با فشار قوی، کامل خشک گردید و به مدت 10 ثانیه با دستگاه لایت کیور(LED)Bluephase C8 و با شدت تابش 500 mW ⁄ cm2 نور داده شد.
برای استفاده از Optibond Solo Plusابتدا به مدت 20 ثانیه سطح مینا و عاج اچ گردید و با پوار آب و هوا شسته و خشک شد. سپس سطح مینا و عاج به اچ Optibond Solo Plus آغشته شد و با پوار هوا خشک و به مدت 20 ثانیه نور داده شد. در مرحله بعد، کامپوزیتهای مورد آزمایش به صورت توده ای قرار داده و به مدت 40 ثانیه نور داده شد. بعد از جدا کردن نوار ماتریکس با استفاده از یک تیغه بیستوری شماره 12 و فرز پرداخت الماسه، هر گونه اضافات مواد به خصوص در مارژین ژنژیوال حذف شد و برای پالیش نهایی سری کامل دیسکهای پرداخت کاغذی (Soflex,3M,USA) بر روی سطوحی که در کلینیک در دسترس هستند، بکار برده شد. مواد مورد استفاده در این مطالعه، از جمله عوامل باندینگ و رزین کامپوزیت به همراه دستور کارخانه سازنده در جدول 1 آورده شده است. نمونه ها در آب مقطر دردمای 37 درجه سانتیگراد به مدت 24 ساعت نگهداری شده، سپس تحت 500 چرخه حرارتی بین دمای 5 تا 55 درجه سانتیگراد در دستگاه ترموسایکلینگ قرار گرفتند.
تصویر 1. نمای شماتیک گروههای آزمایشی
برای آزمون مقاومت به شکست، نمونه ها در بلوکهای آکریلی مانت شدند و بلوکها در دستگاه اینسترون
(EZ Graph, Shimadzu, Kyoto, Japan) قرار گرفتند، به این صورت که یک کره استیلی با قطر 4 میلیمتر با سرعت 1 میلیمتر در دقیقه با کاسپهای باکال و لینگوال دندان مورد آزمایش در محل شیار مرکزی در تماس بود. نمونه ها با زاویه 30 درجه در جیگ مخصوص دستگاه اینسترون به منظور شبیه‌سازی بیشتر به زاویه لود مکانیکی در دهان قرار گرفتند. اعمال نیرو تا زمان وقوع شکستگی ادامه یافت. مقادیر نیروی ثبت شده در واحد نیوتن در هنگام شکست جهت بررسی آماری و مقایسه گروههای آزمایشی ثبت شدند. نوع شکست نمونه‌ها تحت میکروسکوپ
(Dino-Lite Pro, Anmo Electronics Corp, Taiwan) با بزرگنمایی 20 بررسی شد و به سه دسته ادهزیو (بین دندان و کامپوزیت)، کوهزیو (در دندان یا در کامپوزیت) و میکس(شکست همزمان در محل تماس دندان-کامپوزیت و در دندان یا کامپوزیت) دسته بندی شد.
جدول 1. مواد مصرفی
|
ماده سازنده |
اجزای اصلی |
نام کارخانه سازنده |
|
Kerr, Orange, CA,USA |
Bis-GMA, HEMA, glycerol phosphate dimetacrylate (GPDM), sodium fluorosilicate, initiator, ethanol, water |
Optibond Solo Plus |
|
Kerr, Orange, CA,USA |
Primer : GPDM, hydrophilic co-monomers,water/ethanol, acetone Adhesive: resin monomers, inorganic fillers,ethanol |
OptibondTM XTR |
|
Kerr, Orange, CA,USA |
Bis-GMA,TEGDMA, EBADMA, SiO2, glass, oxide, 83% filler |
Sonic Fillnanohybrid |
|
Ivoclarvivadent, Schaan, Liechtenstein |
Bis-GMA, Bis-EMA, UDMA, barium aluminium silicate glass, Isofiller, ytterbium fluoride, spherical mixed oxide, camphorquinone plus an acyl phosphine oxide, dibenzoyl germanium derivative, 80% filler |
Tetric ® N-Ceram |
|
MANI, INC. 8-3 KIYOHARA INDUSTRIAL PARK, TSUNOMIYA, TOCHIGI, 321-3231, JAPAN |
Metal base :Stainless steel (including nickel and chromium) 2) Working part: Fine diamond crystals attached to metal base(including nickel and chromium) 3) Shank : Stainless steel (including nickel and chromium) |
MANI DIA-BURS |
|
Ivoclarvivadent, Schaan, Liechtenstein |
|
Bluephase C8 (light-cure) |
|
Kalanteb,iran,Tehran |
Self-cure resin(methylmethacrylate) |
Resin Acrylic (Melio dent) |
بعد از بررسی شاخصهای مرکزی مربوط به مقاومت به شکست (میانگین و انحراف‌معیار) در گروههای آزمایشی، از آزمون آماری پارامتری آنالیز واریانس دو عاملی استفاده شد. در تمام حالات، شرط معناداری، (05/0P< ) بود.
یافته ها
میانگین و انحراف معیار مقاومت به شکست در گروههای مورد بررسی در جدول 2 قابل ملاحظه است. طبق این جدول گروه توتال اچ /Tetric N-Ceram بالاترین و گروه سلف اچ /Tetric N-Ceram کمترین مقاومت به شکست را داشتند
.
جدول 2. میانگین و انحراف معیار مقاومت به شکست در گروههای موردبررسی
|
|
گروه |
تعداد |
میانگین(مگاپاسکال) |
انحراف معیار |
نتایج آنالیز واریانس دو عاملی |
|
Sonic fill |
توتال اچ |
10 |
07/689 |
33/216 |
55/0= P و 72/0=F : اثر ادهزیو 65/0= P و 35/0= F: اثر کامپوزیت 136/0=P و 32/2=F :اثر متقابل |
|
سلف اچ |
10 |
89/714 |
64/231 |
||
|
Tetric N-Ceram |
توتال اچ |
10 |
9/969 |
87/308 |
|
|
سلف اچ |
10 |
54/643 |
57/255 |
آزمون آنالیز واریانس دو عاملی برای مقایسه تاثیر متقابل نوع ادهزیو و نوع کامپوزیت بکار رفت و نشان داد که نوع ادهزیو (72/0=f ، 55/0=P) و کامپوزیت (35/0=F ، 65/0=P) و ترکیب اثر ادهزیو و کامپوزیت در میزان مقاومت به شکست، تاثیر معناداری نداشت (32/2=F ، 136/0= P).
در ارزیابی نوع شکست مشخص گردید در گروه یک و دو بیشترین نوع شکست میکس و در گروه توتال اچ /Tetric N-Ceram و سلف اچ /Tetric N-Ceram بیشترین شکست ادهزیو دیده شد. انواع شکست مشاهده شده در گروههای آزمایشی در نمودار 1 قابل ملاحظه است.
نمودار 1. انواع شکست مشاهده شده در گروههای آزمایشی
بحث
دراین مطالعه، استحکام شکست دو رزین کامپوزیت تقریباً جدید Sonic FillوTetric N-Ceram و همچنین سیستمهای باندینگ توتال-اچ و سلف- اچ در حفره های معمول کلاس II مورد بررسی قرارگرفت.
به منظور شبیه‌سازی محیط حفره دهان و شرایط بالینی، از ترموسایکلینگ با تعداد 1000 عدد در بازه دمایی
5-55 درجه سانتیگراد بر اساس پروتکل 11450 ISO استفاده شد. در این مطالعه، انتخاب پره مولرهای دائمی انسان با اندازه تقریباً یکسان، بر اساس حداکثر استاندارد سازی و حذف اثر متقابل آناتومی دندان بر روی نتایج مطالعه صورت گرفته است.(22)
با توجه به تمایل دندانپزشکان به استفاده از روشهای سریع و قابل اطمینان، کامپوزیتهای بالک فیل امروزه بیش از پیش گسترش یافته‌اند.(23) کامپوزیتهای خلفی مانند Bulk FillCeram®Tetric Evo و Quix Fill ™ به عنوان مواد «بالک فیل» شناخته می‌شوند. به عنوان مثال، TetricEvoCeram را می‌توان در یک لایه تا 4 میلیمتر با تطابق مارژینال بالا قرار داد و نیاز به کامپوزیت فلو را کاهش داد.(25،24)
Van Ende و همکاران(26) نشان دادند که نوع کامپوزیت بالک فیل بر روی کیفیت باندینگ تاثیر بسزایی دارد. آنها تفاوت در استحکام باند بین کامپوزیتها را به تفاوت در استرس انقباضی نسبت دادند. استرس انقباض پلیمریزاسیون ویژگی مواد نیست، بلکه مربوط به انطباق و فاکتور شکل حفره می باشد. در مطالعه حاضر، حفره‌های کلاس II استاندارد با ابعاد مشابه تهیه شده بودند؛ بنابراین، شکل حفره در تمام نمونه ها مشابه بود. طبق نتایج یک مطالعه مرور سیستماتیک، کامپوزیتهای بالک فیل در مقایسه با کامپوزیتهای کانونشنال استحکام باند مشابهی به عاج دارند. این در حالی است که مشکلات مربوط به انقباض پلیمریزاسیون کامپوزیتهای معمول، را ندارند و بویژه می‌توانند برای حفرات عمیق مفید باشد.(28،27)
با توجه به ادعای تولیدکننده، کامپوزیت بالک فیل از نوع
Tetric N-Ceram می‌تواند تنها در یک لایه تا ضخامت 4 میلیمتر در دندان خلفی قرار گیرد که به طور قابل توجهی باعث افزایش کارایی ماده می شود. علت کیور شدن کامل این ماده فعال کننده نوری ثبت اختراع شده Ivocerin
می‌باشد. در مقایسه با آغازگرهای نوری معمول، تقویت‌کننده پلیمریزاسیون Ivocerin بسیار واکنش‌پذیرتر است. بنابراین، پلیمریزاسیون حتی در حفرات بسیار عمیق آغاز می شود و ماده ترمیمی کاملاً کیور می‌شود. وجود یک عامل کاهنده استرس انقباضی مشروط باعث به حداقل رساندن انقباض در طول پلیمریزاسیون می شود. همچنین Tetric N-Ceram حاوی مخلوطی از بیسفنول-A دی گلیسیدیل دی متاکریلات، اورتان دی متاکریلات و اتوکسیلیتد بیسفنول-A دی متاکریلات است که همه آنها مونومرهای با ویسکوزیته بالا و انقباض پلیمریزاسیون کم هستند.(29) بر اساس بیشتر مطالعات انجام شده تاکنون، روش قراردهی لایه لایه، در ترمیمهای کامپوزیت مستقیم خلفی روش استاندارد برای کاهش استرس انقباض پلیمریزاسیون و کیورینگ کافی بوده است.(30) SonicFillis یک کامپوزیت با اصلاح کننده‌های رئولوژیکی خاص است که به فعال‌سازی هندپیس سونیک فیل در هنگام قرار دادن آن واکنش نشان می دهد و ویسکوزیته آن تا 87٪ کاهش می‌یابد و در نتیجه باعث افزایش فلو ماده و پر شدن سریع حفره می‌شود. تطابق دقیق با دیواره‌های حفره باعث کاهش تعداد و اندازه حبابهای بحرانی در مارجین و در امتداد زوایای خطی حفره نسبت به کامپوزیتهای معمولی با ویسکوزیته بالا می شود.(31)
هنگامی که انرژی سونیک متوقف شود، کامپوزیت به یک قوام چسبناک و بدون فلو تبدیل می‌شود که مناسب برای شکل دادن است.(32) به طور کلی، افزایش بار فیلر در ماتریس رزینی موجب کاهش انقباض کلی کامپوزیت به علت کاهش مونومر برای واکنش می‌شود. اما همزمان ممکن است باعث افزایش ویسکوزیته ماده و در نتیجه باعث ایجاد مشکل در قراردهی و افزایش احتمال تشکیل حباب شود. کامپوزیت سونیک فیل دارای یک فرمول ویژه، حاوی حدود 5/83 درصد وزنی فیلر در مقایسه باTetric N-Ceram با محتوای فیلر 80 درصد وزنی می‌باشد. عدم وجود اختلاف معنی‌دار در میزان مقاومت به شکست دو ماده مختلف مورد استفاده در این مطالعه ممکن است به شباهت در مقادیر فیلر آنها مربوط باشد. چنانچه نشان داده شده است که افزایش حجم فیلر باعث افزایش سفتی مواد و در نتیجه افزایش استحکام شکست می‌شود، که با نتایج مطالعه حاضر موافق است.(33) کامپوزیتهای بالک فیل در مقایسه با کامپوزیتهای کانونشنال عمق کیور بیشتر و انقباض پلیمریزاسیون کمتری نشان می‌دهند که مربوط می‌شود به وارد کردن تعدیل کننده هایپلیمریزاسیون در ساختار مونومرهای رزینی و تأخیر در نقطه ژله‌ای شدن.(35،34) سیستمهای باندینگ سلف ادهزیو علاوه بر تسهیل کاربردشان برای کلینیسین، باعث جلوگیری از عوارض اچ شدن و خشک شدن بیش از حد عاج می‌شوند و لایه هیبرید بسیار باریکتر از سیستم باندینگ توتال اچ ایجاد می‌کنند که ضخامت بسته به مقدار اسیدیته آنها متغیر است.(36) با توجه به مقدار بالای اجزای هیدرولیتیک و افزایش نفوذپذیری، لایه هیبرید این ادهزیو ها نسبت به انواع توتال اچ بیشتر در معرض تخریب در دهان هستند.(37،39)
بر اساس نتایج این مطالعه،هیچگونه اختلاف آماری معنی‌داری بین دو نوع کامپوزیت (Sonic Fill و Tetric N-Ceram) و همچنین بین دو نوع سیستم ادهزیو توتال‌اچ و سلف‌اچ از نظر مقاومت در برابر شکست، وجود نداشت. بیشترین میانگین مقاومت به شکست مربوط به گروه توتال اچ / N-CeramTetric و کمترین مقاومت مربوط به گروه سلف اچ /Tetric N-ceram بود، اگر چه این تفاوت معنی‌دار نبود. بنابراین فرضیه صفر این مطالعه پذیرفته شد. با توجه به تازگی عرضه کامپوزیت Sonic Fill ، مطالعات کمی درباره خواص شیمیایی و فیزیکی آن موجود است. اما علیرغم میزان بالای فیلر در کامپوزیت Tetric N-ceram و وجود مزیت فن‌آوری نانو هیبرید در هر دو نوع کامپوزیت، تفاوت معنی‌داری در مقاومت به شکست آنها مشاهده نشد. در مطالعه Didem (40)، سیستم Sonic Fill ، استحکام فشاری بیشتری نسبت به سایر کامپوزیتهای مورد مطالعه، از جمله SDR، TetricEvo Ceram و GC G-aenial نشان داد اگر چه گروه Sonic Fill بالاترین استحکام خمشی را نشان داد، اما تفاوت معنی داری با سایر گروهها نداشت.
کامپوزیت Sonic Fill یک کامپوزیت بالک فیل فعال‌شونده توسط انرژی سونیک می‌باشد که از لحاظ چگونگی کاربرد از سایر کامپوزیتهای فلو بالک فیل متفاوت است. این ماده تنها در یک لایه تا ضخامت 5 میلیمتر بکار می رود. رزین اختصاصی بسیار پر شده از اصلاح کننده های خاص به انرژی سونیک واکنش نشان می دهد و ماده به سرعت با فعال سازی انرژی سونیک به درون حفره جریان می یابد. کارخانه سازنده بیان می‌کند که این اصلاح کننده ها ویسکوزیته ماده را با این انرژی به میزان 87٪ کاهش می دهد و افزایش خاصیت فلو ماده آن را قادر به تطابق مارژینال بهتر با دیواره‌های حفره
می‌کند. در حین فعال سازی سونیک، کامپوزیت رزین با داشتن ویسکوزیته بالا اجازه فرم دهی مناسب آن توسط کلینیسین را می‌دهد. نشان داده شده است که Sonic Fill سختی راکول (یکی از روشهای سختی‌سنجی مواد ویسکوالاستیک)80 ٪ یا بهتر از آن را دارد. علاوه بر این، برخلاف دیگر کامپوزیتهای بالک فیل فلو، Sonic Fill اجازه قراردهی در ضخامت 5 میلیمتری و بدون افزایش ترانسلوسنسی را می‌دهد. بنابراین، ترمیم نهایی از نظر زیبایی هم مطلوب خواهد بود.(41،42)
طبق مطالعه Fahad و همکاران(43)، کامپوزیتهای فعال‌شونده با انرژی سونیک برای بازسازی پرمولرهای ماگزیلاری تضعیف شده مورد استفاده قرار گرفته اند. نتایج نیز با مطالعه آنها سازگار است. در این مطالعه بیشتر شکستهای میکس در گروه یک و دو (توتال اچ
/ Sonic Fill و سلف اچ / Sonic Fill)یافت شد. دلایل در نظر گرفته شده برای این نتیجه می‌تواند تطابق خوب با دیواره‌های حفره‌ای به علت کاهش ویسکوزیته کامپوزیت سونیک در طول تزریق و کاهش استرسهای انقباضی در طول نوردهی باشد که باعث کاهش خمش کاسپی در طول پلیمریزاسیون هم می شود .
همچنین خواص بالای مکانیکی کامپوزیتهای سونیک (چغرمگی شکست) از آنها در مقابل نیروهایی که به مرز ترمیم/دندان وارد می‌شوند، محافظت می‌کند. یکی دیگر از احتمالات می‌تواند استحکام باند بالای باندینگهای توتال اچ و سلف اچ به کامپوزیت و دندان باشد که در کارخانه مشابه ساخته شده‌اند. با توجه به یافته‌های مطالعه Fahad (43) شایعترین الگوی شکست در دو گروه آخر از نوع ادهزیو بود. دلائلی که در نظر گرفته می شود ویسکوزیته بالای کامپوزیت Tetric است که باعث کاهش تطابق پذیری کامل با دیواره های حفره می شود. از سوی دیگر حجم زیاد فیلرها اجازه تغییر شکل پلاستیک تحت بار
را نمی‌دهد، در نتیجه باعث افزایش استرس در مرز دندان/ترمیم و در نهایت افزایش شکست ادهزیو می‌شود. استفاده از کامپوزیت و باندینگ شرکتهای مختلف برای گروههای (توتال اچ /Tetric N-Ceram و سلف‌اچ/Tetric N-Ceram) همچنین می‌تواند عامل شکست ادهزیو در این گروهها باشد.
با توجه به نتایج مطالعه حاضر، کامپوزیتهای جدید سونیک فیل به علت ویژگیهای مکانیکی بالا، زمان کوتاه کاربرد کلینیکی و با توجه به استفاده از انرژی سونیک و در نتیجه ایجاد تطابق بهتر با دیواره های حفره، می‌توانند معادل با کامپوزیتهای بالک فیل کانونشنال در نظر گرفته شوند و برای بازسازیهای وسیع تاجی مناسب باشند. البته در کنار مزایای ذکر شده، قیمت بالای هندپیس مخصوص آنها یکی از معایبشان می‌باشد. با این حال، این مطالعه محدودیتهای اجتناب ناپذیری از جمله عدم امکان ذخیره سازی طولانی مدت نمونه ها در شرایط هیدراتاسیون و عدم امکان بازسازی نیروهای جونده و عادات پارافانکشنال داشته است. با در نظر گرفتن محدودیتهای این مطالعه آزمایشگاهی باید اشاره کرد، که نتایج ارزیابی بالینی مقاومت به شکست احتمالاً متفاوت است. توصیه می شود که در مطالعات آینده به مقاومت به شکست کامپوزیتها و باندینگهای دیگر در حفرات با مشخصات دیگر و از نظر سایر تستهای فیزیکی و مکانیکی مواد ترمیمی پرداخته شود.
نتیجه گیری
با توجه به محدودیتهای این مطالعه آزمایشگاهی، نتایج نشان داد که تاثیر تفاوت معنی‌داری بین دو نوع کامپوزیت Sonicfill و Tetric N-ceram و همچنین بین دو نوع ادهزیو توتال اچ و سلف اچ از لحاظ مقاومت به شکست وجود نداشت.
تشکر و قدردانی
بدینوسیله از معاونت محترم تحقیقات و فناوری دانشکده دندانپزشکی مشهد جهت تصویب پایان نامه و حمایتهای مالی آن کمال تشکر و قدردانی به عمل
می‌آید. همچنین از حمایت مرکز تحقیقات دندانپزشکی دانشکده دندانپزشکی مشهد سپاسگزاریم. این مقاله منتج از پایان نامه دانشجویی، به شماره 2767 می باشد.
)