مقایسه درجه پلیمریزاسیون کامپوزیت‏های پک شونده و هیبرید با استفاده از Fourier Transform Infrared Spectroscopy

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه ترمیمی و زیبایی، دانشکده دندانپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی یزد

2 دستیار تخصصی گروه ترمیمی و زیبایی، دانشکده دندانپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی یزد

چکیده

مقدمه: کارایی کلینیکی کامپوزیت‏های رزینی نوری وابسته به میزان پلیمریزه شدن آنها است. هدف از این مطالعه مقایسه درجه پلیمریزاسیون کامپوزیت‏های پک شونده و هیبرید با استفاده از تکنیک FTIR (Fourier Transform Infrared Spectroscopy) بود.
مواد و روش‏ها: در این مطالعه آزمایشگاهی، تعداد 40 دیسک کامپوزیتی در 2 گروه کامپوزیت‏‏های Z250 و P60 تهیه شدند. هر یک از این گروه‏ها به 4 زیرگروه (ضخامت mm 2 و mm 5 کیور شده با دستگاه QTH، ضخامت mm 2 و mm 5 کیور شده با دستگاه LED) تقسیم شدند. سپس نمونه‏ها با دستگاه FTIR جهت ارزیابی درجه پلیمریزاسیونمورد بررسی قرار گرفتند. داده‏ها توسط آنالیز واریانس سه عاملی ارزیابی شدند.
یافته‏ها: میانگین درجه پلیمریزاسیون کامپوزیت‏های تست شده اختلاف معنی‏داری با یکدیگر نداشت. LED به طور معنی‏دار باعث افزایش میزان درجه پلیمریزاسیون مواد مورد آزمایش شد. (001/0P<) در ضخامت mm2 هم میزان درجه پلیمریزاسیون به طور معنی‏دار بیشتر از ضخامت mm 5 بود. (001/0P<)
نتیجه گیری: استفاده از تکنیک لایه‏ای در حفرات عمیق ترمیم شده با این کامپوزیت‏ها پیشنهاد می‏شود. همچنین به دلیل نتایج بهتر استفاده از LED برای کیورینگ کامپوزیت بهتر توصیه می‏شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Comparison of Degree of Conversion of Packable and Hybrid Composites by Fourier Transform Infrared Spectroscopy

نویسندگان [English]

  • Abdolrahim Davari 1
  • Maryam Kashfi 2
  • Rahelehsadat MirseifiNejadNaeeni 2
1 Associate Professor, Dept of Restorative Dentistry, School of Dentistry, Yazd University of Medical Sciences, Yazd, Iran
2 Postgraduate Student, Dept of Restorative Dentistry, School of Dentistry, Yazd University of Medical Sciences, Yazd, Iran
چکیده [English]

Introduction: Clinical performance of light cured resin composites is related to their degree of polymerization. The purpose of this study was to compare the degree of conversion of packable and hybrid composites by FTIR (Fourier Transform Infrared Spectroscopy).
Materials & Methods: In this experimental study, 40 composite disks were prepared intwo groups from Z250 and P60 composites. Each group was divided into four subgroups (2mm thickness cured with QTH unit, 2mm thickness cured with LED unit, 5mm thickness cured with QTH unit, and 5mm thickness cured with LED unit). Then samples were evaluated by FTIR to determine the degree of conversion (DC). Data were analyzed by Kolmogorov-Smirnov and three way ANOVA.
Results: There was not a significant difference among the DC of the materials tested. LED significantly increased the degree of conversion of materials tested (P<0.001). DC values were significantly greater in 2mm diameter samples vs 5mm ones (P<0.001).
Conclusion: The use of incremental technique in deep cavities restored with these composites is suggested. Also using LED is advised for curing composites because of a better result.

مقدمه

تحقیقات انجام شده کامپوزیت‏های نوری را به عنوان یک ماده ترمیمی ایده‏آل که علاوه بر زیبایی، خصوصیات فیزیکی و مکانیکی مناسبی هم دارند, معرفی می‏کنند. البته این مواد یک عیب عمده دارند: میزان پلیمریزاسیون آنها به میزان نوری که با آن کیور می‏شوند، غلظت عوامل آغازگر، مقدار و سایز فیلر، و میزان پخش شدن نور داخل ترمیم بستگی دارد. بنابراین تا عمق خاصی که نور به میزان مناسب در توده ماده نفوذ کند، پلیمریزه می‏شوند. این کاهش کیور شدن تحت عنوان «عمق کیور» تعریف می‏شود و اثر قابل ملاحظه‏ای روی خصوصیات فیزیکی و بیولوژیکی ترمیم دارد.(1) یکی از روش‏‏های تعیین عمق کیور اندازه گیری درجه پلیمریزاسیون است که به صورت نسبت کل تعداد باند‏های دوگانه C=C در نمونه کیور شده به کل تعداد باند‏های دوگانه در نمونه کیور نشده تعریف می‏شود.(2)

روش‏‏های شایعی که امروزه برای ارزیابی درجه پلیمریزاسیون استفاده می‏شود اسپکتروسکوپی مادون قرمز(3)، سختی سنجی سطحی(4) و روش‏‏های اپتیکال و Scraping(5) می‏باشد. هرچند روش‏‏های Scraping و اپتیکال در مقایسه با سختی سطحی و درجه پلیمریزاسیون هر دو عمق کیور را بیشتر از حد تخمین می‏زنند. همچنین باوجود اینکه سختی سطحی ارتباط نزدیکی با درجه پلیمریزاسیون دارد، اما رابطه کاهش درجه پلیمریزاسیون با افزایش عمق دقیق‏تر است.(6) بنابراین پیشنهاد شده که اسپکتروسکوپی مادون قرمز حساس‏ترین روش ارزیابی عمق کیورینگ در کامپوزیت‏های دندانی است.(8و7) یکی از فاکتورهایی که روی درجه پلیمریزاسیون کامپوزیت‏ها موثر است، میزان و شدت نور دستگاه لایت است. در حال حاضر دستگاه‏های  Quartz Tungsten Halogen
(QTH) به طور وسیعی به عنوان منبع نور جهت پلیمریزاسیون کامپوزیت‏ها استفاده می‏شوند. در مورد دستگاه‏های LED(Light-Emitting Diode) هم که جدیدتر معرفی شده‏اند، ادعا می‏شود که به دلیل تطابق بهتر طیف انتشاری آنها با حداکثر طیف جذبی کامفورکینون (نسبت به طیف وسیع‏تر QTH)، در کیور مواد با بیس رزینی موفق‏تر هستند. اما نتایج مطالعات در این مورد متفاوت بوده است.(12-9) عرضه کامپوزیت‏‏های پک‏شونده با ویژگی مکانیکی مطلوب و امکان بازسازی تماس‏های پروگزیمالی صحیح، به میزان قابل توجهی مشکلات ناشی از استفاده از کامپوزیت‏ها در نواحی خلفی را کاهش داده است. همچنین تولیدکنندگان این نوع کامپوزیت‏ها ادعا می‏کنند که عمق کیور این نوع کامپوزیت بیشتر از نوع هیبرید است که به دلیل سایز بزرگتر ذرات فیلر پخش شدن نور کمتر بوده و تا عمق بیشتری کیور می‏شوند.(14و13) بنابراین با توجه به نتایج مطالعات مختلف، هدف از این مطالعه مقایسه درجه پلیمریزاسیون کامپوزیت‏های هیبرید (Z250) و پک شونده (P60) کیور شده با دستگاه‏های LED و  QTH در دو ضخامت mm2 و mm 5 با استفاده از روش FTIR بود.

مواد و روش‏ها

مـشخصات مواد ترمیمی و دستـگاه‏های نوری استفاده

شده در جدول 1 و 2 نشان داده شده است.

تعداد 40 دیسک کامپوزیتی با استفاده از مولد‏‏های پلاستیکی به قطر mm5 و در دو ارتفاع mm2 و mm5 به صورت زیر آماده شد.

نمونه هادر دو گروه  A (P60) و (B (Z250 تهیه شدند که هر یک ازاین گروه‏ها به 4 زیرگروه A1-A4 و B1-B4 به شرح زیر تقسیم شدند. (5n=)

زیرگروه A1 وB1 نمونه‏‏های با ضخامت mm2 کیور شده با QTH، زیر گروه A2 و B2 نمونه‏‏های با ضخامت mm2 کیور شده با LED، A3 و B3 نمونه‏‏های با ضخامت mm5 کیور شده با QTH، A4 و B4 نمونه‏‏های با ضخامت mm5 کیور شده با LED بودند.(5(n=

مولدها روی اسلب شیشه‏ای قرار داده شد. سپس کامپوزیت Z250 و P60 به روش توده‏ای داخل مولد قرار گرفته، یک لایه نوار سلولوئیدی روی آن قرار گرفته و یک اسلب شیشه‏ای روی آن فشرده شد تا اضافات کامپوزیت خارج شود.

سپس کیورینگ نمونه‏ها طبق گروه‏بندی گفته شده توسط دستگاه‏های نوری QTH (FarazDentin) با شدت mw/cm2 500 و LED ((FarazDentin با شدت
mw/cm2 700 به روش استاندارد (Continuous) برای مدت 40 ثانیه انجام شد. بعد از آماده‏سازی، نمونه‏ها برای 24 ساعت در محیط تاریک و در دمای اتاق (16و15) قرار داده شد. سپس یک لایه نازک از هر دو نوع کامپوزیت کیور نشده بین دو اسلب شیشه‏ای فشرده شد تا بتوان حداکثر طیف جذبی نمونه کیور نشده را به دست آورد.(17) سپس کل نمونه‏‏های کیور شده و کیورنشده با دستگاه FTIR (EQUINOX 55, Bruker, Germany) تحت آنالیز قرار گرفتند.

درجه پلیمریزاسیون هر نمونه با مقایسه C=C آلیفاتیک با آروماتیک در نمونه‏‏های کیور شده و کیور نشده تعیین شد. گروه آلیفاتیک دارای حداکثر طیف جذبی در
1638 cm-1 می‏باشد و گروه آروماتیک دارای حداکثر طیف جذبی در 1609 cm-1 است که طی پلیمریزیشن بدون تغییر باقی می‏ماند. (تصویر 1)

 

 

 

 

 

تصویر 1 : طیف FTIR کامپوزیت قبل (a) و بعد (b)کیورینگ

 

 

 

با استفاده از تغییر در نسبت  C=Cآلیفاتیک قبل و بعد از کیورینگ، درجه پلیمریزاسیون آلیفاتیک به آروماتیک می‏تواند با استفاده از فرمول زیر محاسبه شود.(18)

 

           1-[abs(alphaticc=c)/abc(aromatic=c] polymer

DC% = ------------------------------------------------------- × 100

           [abs(alphaticc=c)/abc(aromatic=c] monomer

 

 

 

 

 


 

جدول 1 : نوع و ترکیب مواد مورداستفاده

سایز فیلر

درصد حجمی فیلر

فیلر غیرآلی

ماتریکس ارگانیک

نوع

مواد

µm5/3-01/0

(میانگین 6/0)

60

زیرکونیا/سیلیکا

Bis GMA,

UEDMA,

Bis- EMA

کامپوزیت هیبرید

Filtek Z250(A3)

 

(3M,StPaul,MO,USA)

µm5/3-01/0

(میانگین 6/0)

61

زیرکونیا/سیلیکا

Bis- GMA,

UEDMA,

Bis- EMA

کامپوزیت

پک شونده

Filtek P60(A3)

(3M,StPaul,MO,USA)

 

 

جدول 2 : شدت و زمان دستگاه‏های لایت کیور

زمان اکسپوژر

شدت دستگاه

نوع دستگاه

40s

500mw/cm2

QTH (FarazDentin, Farazmehr, Isfahan,Iran)

40s

700mw/cm2

LED (FarazDentin, Farazmehr, Isfahan,Iran)

 

 

 

 

 

یافته‏ها

در این مطالعه ابتدا نرمال بودن مقادیر درجه پلیمریزاسیون توسط آزمون Kolmogorov-Smirnov مورد بررسی قرار گرفت که فرض نرمال بودن مقادیر پذیرفته گردید. (083/0=P) سپس با استفاده از آنالیز واریانس سه عاملی تجزیه و تحلیل آماری انجام شد. میانگین درجه پلیمریزاسیون در ارتباط با ضخامت و نوع ماده و نوع دستگاه لایت کیور در جدول 3 بیان شده است.

طبق داده‏‏های جدول 4، نوع ماده (Z250 یا P60) اثر معنی‏داری روی درجه پلیمریزاسیون نداشت (934/0(P=، اما تاثیر ضخامت و نوع دستگاه لایت کیور معنی‏دار بود (001/0(P=. درصد درجه پلیمریزاسیون در ضخامت mm2 نسبت به ضخامت mm5 بیشتر بود همچنین LED باعث درجه پلیمریزاسیون بالاتری شده بود.

با توجه به تحلیل واریانس سه عاملی نتایج بررسی تاثیر متغیر‏های مورد مطالعه بر روی درجه پلیمریزاسیون مطابق جدول زیر بود. لازم به ذکر است که اثر متقابل بین متغیر‏های مستقل در این بررسی مشاهده نگردید (05/0(P=.


 

 

جدول 3 : میانگینDC%  و انحراف معیار در ارتباط با ضخامت و نوع ماده ونوع دستگاه لایت کیور

Z250

P60

 

QTH

LED

QTH

LED

72/2 ± 02/64

71/2 ± 84/68

03/4 ± 14/63

74/2 ± 14/68

mm 2

68/4 ± 38/36

90/4 ± 70/40

17/4 ± 78/37

48/3 ± 26/41

mm5

 

جدول 4 : نتایج آنالیز واریانس سه عاملی

متغیر

مجموع مربعات

درجه آزادی

آماره F

P-value

نوع ماده

09/0

1

007/0

934/0

ضخامت

7/7292

1

77/561

001/0 <

روش کیورینگ

04/194

1

947/14

001/0 >

 

 


بحث

در این مطالعه میزان درجه پلیمریزاسیون دو نوع کامپوزیت Z250 و P60 در ضخامت‏های مختلف و با دستگاه‏های لایت کیور LED و QTH ارزیابی شد. طبق نتایج این مطالعه میانگین درجه پلیمریزاسیون دو ماده Z250 و P60 در ضخامت‏های mm2 و mm5 اختلاف معنی‏داری نداشت. علت این امر را می‏توان با توجه به نوع فیلر مشابه (زیرکونیا /سیلیکا)، میانگین سایز فیلر مشابه (µm6/0)، درصد حجمی فیلر مشابه (60%)، و سیستم رزینی مشابه (TEG-DMA, UDMA, Bis-EMA) نسبت داد.(18) Ersoy و همکارانش(19) هم در مقایسه عمق کیور کامپوزیت‏های P60 و Z250 به نتایج مشابهی رسیدند و اختلاف معنی‏داری بین این دو نوع کامپوزیت مشاهده نشده بود. اما در مطالعه Bala و همکارانش(18)، درصد درجه پلیمریزاسیون P60 به طور معنی‏داری نسبت به Z250 بالاتر بود که این تفاوت را به حضور مولکول UDMA و تفاوت در مقدار فیلر و آغازگرها و Silanation ذرات فیلر نسبت داده است.

اما Fleming و همکارانش(20) هم تفاوت معنی‏داری را در میزان درجه پلیمریزاسیون دو کامپوزیت P60 و Z250 کیور شده با LED مشاهده نکردند.

در مورد تأثیر نوع دستگاه لایت کیور بر روی میزان درجه پلیمریزاسیون، طبق نتایج این مطالعه میزان درجه پلیمریزاسیون به دست آمده توسط دستگاه LED به طور معنی‏داری بیشتر از میزان درجه پلیمریزاسیون به دست آمده با دستگاه QTH بود که می‏توان آن را با توجه به شدت بالاتر دستگاه LED (mw/cm2 700) نسبت به QTH  (mw/cm2 500) توجیه کردکه به دلیل شدت بیشتر، عمق نفوذ نور بیشتر بوده و پلیمریزیشن بیشتر اتفاق افتاده است. همچنین طیف باریکتر LED تطابق بیشتری با طیف جذبی کامفورکینون داشته است. در مطالعه Porto و همکارانش(21) هم، LED (mw/cm2 900) و QTH (mw/cm2 700) در سطح دیسک‏های mm2 کامپوزیت Z250 باعث مقادیر درجه پلیمریزاسیون مشابهی می‏شدند اما در عمق دیسک‏ها مقادیر درجه پلیمریزاسیون به دست آمده توسط LED به طور معنی‏داری بیشتر بود. Aguiar(22) هم به نتایج مشابهی در مورد تاثیر LED با شدت بالاتر بر درجه پلیمریزاسیون نانوکامپوزیت‏ها رسید. در مطالعه Bala و همکارانش(18)، اثر LED (شدت mw/cm2 400) و QTH (mw/cm2600) با زمان 40 ثانیه روی میزان درجه پلیمریزاسیون کامپوزیت Z250 مشابه بود اما در مورد کامپوزیت P60، LED باعث میزان درجه پلیمریزاسیون بالاتری نسبت به QTH شده است. اما در مطالعه Tarle و همکارانش(7) میزان درجه پلیمریزاسیون بالاتری با دستگاه QTH به دست آمد که علت آن را بیشتر بودن شدت نور دســتـگــاه QTH (mw/cm2 560) در مـقـابــل LED

(mw/cm2 9) ذکر کرده است.

Mills و همکارانش(23) هم از دستگاه LED با شدت (mw/cm2 290) و QTH با شدت (mw/cm2 300) برای مقایسه عمق کیورینگ کامپوزیت‏ها استفاده کردند و بیان کردند که LED کامپوزیت‏های میکروفیل و هیبرید را به طور معنی‏داری عمیق‏تر از QTH کیور می‏کند. Fusibayashi(24) هم بر اساس نتایج مطالعه خود بیان کرد که LED در شدت مشابه با QTH به طور معنی‏داری عمق کیور بالاتری را نسبت به آن ایجاد می‏کند. در مطالعه Scotti و همکارانش(25) نوع دستگاه لایت ( QTHبا شدت (mw/cm2 2200) و LED با شدت (mw/cm2 1100) تاثیر معنی‏داری بر عمق کیور کامپوزیت‏ها نداشت، چون محدوده طیف QTH به خوبی توسط کامفورکینون جذب نمی‏شود؛ در حالی که طیف LED باریک‏تر بوده و تطابق بیشتری با طیف جذبی کامفورکینون، دارد در نتیجه عمق کیور بیشتر است. اما اثر ضخامت بر عمق کیور معنی‏دار بود و در ضخامت کمتر، عمق کیور به طور معنی‏داری بالاتر بوده است به این دلیل که در عمق بیشتر عبور نور کمتر بوده و پلیمریزیشن کمتر اتفاق می‏افتد. Ceballos(26) و موسوی نسب(27) هم به نتایج مشابهی در این مورد رسیدند. در مقابل Oliveira و همکارانش(28) و David و همکارانش(29) تاثیر LED را در کیور کامپوزیت بیشتر از QTH دانسته که علت آن را شدت بالاتر دستگاه لایت در LED (mw/cm2 1200 در مقابل mw/cm2 700) و تطابق بیشتر با طیف جذبی کامفورکینون بیان کرده‏اند.

وقتی از آغازگر کامفورکینون استفاده می‏شود طول موج مؤثر برای پلیمریزشن کامپوزیت‏ها nm  470 است. مزیت عمده استفاده از LED طول موج باریک‏تر آن
nm 490-440 در مقایسه با  nm 520-450 دستگاه QTH است. در کل کارایی پلیمریزیشن فقط بستگی به شدت نور دستگاه لایت ندارد، بلکه به شیمی ماده، اکسپوژرتایم دستگاه، وضعیت قرارگیری و قطر سر دستگاه لایت کیور و همچنین قطر و رنگ کامپوزیت مرتبط است.(30و6) در شرایطی که همه این موارد مشابه هستند، مقایسه کارایی آنها فقط بر اساس شدت دستگاه شاید خیلی قابل استناد نباشد.

ضخامت نمونه‏‏های این مطالعه mm2 و mm5 بود که ضخامت mm2 به طور معنی‏داری میزان درجه پلیمریزاسیون بالاتری داشت. تأثیر ضخامت در میزان درجه پلیمریزاسیون مربوط به کاهش عبور نور است. هرچند رنگ کامپوزیت و فاصله سر دستگاه لایت از سطح کامپوزیت هم در میزان آن مؤثر است.

Ersoy و همکارانش(19) عمق کیور کامپوزیت P60 را mm82/2 و mm07/3 برای کامپوزیت Z250 گزارش کردند.Jandt و همکارانش(31) هم میانگین عمق کیور به دست آمده توسط دستگاه LED و QTH را برای یک نوع کامپوزیت هیبرید به ترتیب mm67/2 و mm20/3 گزارش کردند که بر اساس نتایج مطالعه حاضر و این مطالعات استفاده از تکنیک‏های پر کردن توده‏ای جهت پرکردن حفرات در این نوع کامپوزیت‏ها توصیه نمی‏شود و بهتر است از تکنیک‏های لایه‏ای با حداکثر ضخامت mm2 برای اطمینان از حداکثر میزان کیورینگ استفاده شود.

Rueggeberg و همکارانش(32) در بررسی فاکتور‏های مؤثر روی عمق کیور کامپوزیت‏های مختلف این طور نتیجه‏گیری کردند که در سطح کامپوزیت نوع فیلر (هیبرید یا میکروفیل)، مدت اکسپوژر، و رنگ رزین کامپوزیت فاکتور‏های تأثیرگذار بر میزان کیورینگ کامپوزیت هستند. در عمق mm1 مدت اکسپوژر، نوع فیلر و شدت دستگاه لایت کیور عوامل تأثیرگذار هستند، و در عمق mm2 و بیشتر، عوامل مؤثر بر میزان کیورینگ، شدت نور دستگاه لایت کیور و زمان اکسپوژر می‏باشد رنگ رزین و نوع فیلر تأثیر خیلی کمی را در این عمق‏ها دارد.

 نتیجه گیری

با توجه به محدودیت‏ها و نتایج مطالعه حاضر در مورد کامپوزیت‏های P60 و Z250 و میزان پلیمریزیشن مشابه آنها پیشنهاد می‏شود که در حفرات عمیق برای حداکثر پلیمریزیشن به صورت لایه‏ای به کار روند. استفاده از دستگاه LED هم به دلیل افزایش بیشتر میزان درجه پلیمریزاسیون برای کیورینگ کامپوزیت‏های لایت کیور پیشنهاد می‏شود.

تشکر و قدردانی

این مقاله نتیجه طرح تحقیقاتی مصوب دانشگاه علوم پزشکی یزد به شماره 317 می‏باشد که بدین وسیله از معاونت پژوهشی دانشگاه یزد تقدیر می‏گردد.

  1. Leloup G, Holvoet PE, Bebelman S, Devaux J. Raman scattering determination of the depth of cure of light-activated composites: Influence of different clinically relevant parameters. J Oral Rehabil 2002; 29(6): 510-5.
  2. Moraes LG, Rocha RS, Menegazzo LM. Infrared spectroscopy: A tool for determination of the degree of conversion in dental composites. J Appl Oral Sci 2008; 16(2): 145-9.
  3. Asmussen E. Restorative resins: Hardness and strength vs. quantity of remaining double bonds. Scand J Dent Res 1982; 90(6): 484-9.
  4. Asmussen E. Factors affecting the quantity of remaining double bonds in restorative resin polymers. Scand J Dent Res 1982; 90(6): 90-6.
  5. Leung RL, Kahn RL, Fan PL. Comparison of depth of polymerization evaluation methods for photo-activated composites. J Dent Res 1984; 63(6): 292.
  6. DeWald JP, Ferrancane JL. A comparison of four modes evaluating depth of cure of light-activated resin composites. J Dent Res 1987; 66(3): 727-30.
  7. Tarle Z, Meniga A, Knezevic A, Sutalo J, Ristic M, Pichler G. Composite conversion and temperature rise using a conventional plasma-arc, and an experimental blue LED curing units. J Oral Rehabil 2002; 29(7):
    662-7.
  8. Yoon TH, Lee YK, Lim BS, Kim CW. Degree of polymerization of resin composites by different light sources. J Oral Rehabil 2002; 29(12): 1165-73.
  9. Lovelh LG, Newman SM, Bowman CN. The effect of light intensity, temperature and comonomer composition on the polymerization behavior of dimethacrylate dental resins. J Dent Res 1999; 78(8): 1469-76.
  10. Althoff O, Hartumg M. Advances in light curing. Am J Dent 2000; 13: 77-81.
  11. Mills RW, Jandt KD, Ashworth SH. Dental composite depth of cure with halogen and blue light emitting diode technology. Br Dent J 1999; 186(8): 388-91.
  12. Mills RW, Uhl A, Jandt KD. Optical power outputs, spectra and dental composite depths of cure, otained with blue light emitting diode (LED) and halogen light curing units (LCUs). Br Dent J 2002;193(8): 459-63.
  13. Nomoto R, McCabe JF, Hirano S. Comparison of halogen, plasma and LED curing units. Oper Dent 2004; 29(3): 287-94.
  14. Roberson TM, Heyman HO, Swift EJ. Sturtevant's Art and Science of Operative Dentistry. 5th ed. St. Louis: Mosby Co; 2006.
  15. Stansbury JW, Dickens SH. Determination of double bond conversion in dental resins by near infrared spectroscopy. Dent Mater 2001; 17(1): 71-9.
  16. Ataei M, Motavasselian F. Temperature rise and degree of photopolymerization conversion of nanocomposites and conventional dental composites. Clin Oral Invest 2009; 13: 309-16.
  17. Shin DH, Rawls HR. Degree of conversion and color stability of the light curing resin with new photoinitiator systems. Dent Mater 2009; 25(8): 1030-8.
  18. Bala O, Olmez A, Kalayci S. Effect of LED and halogen light curing on polymerization of resin-based composites. J Oral Rehabil 2005; 32(2): 134-40.
  19. Ersoy M, Civelek A, Hotelier L, Say EC, Soyman M. Physical properties of different composites. Dent Mater J 2004; 23(2): 278-83.
  20. Porto IC, Soares LE, Martin AA, Cavalli V, Liporoni PC. Influence of the photoinitiator system and light photoactivation units on the degreeof conversion of dentalcomposites. Braz Oral Res 2010; 24(4): 475-81.
  21. Aguiar FH, Georgetto MH, Soares GP, Catelan A, Dos Santos PH, Ambrosano GM, et al. Effect of different light-curing modes on degree of conversion, staining susceptibility and stain's retention using different beverages in a nanofilled composite resin. J Esthet Restor Dent 2011; 23(2): 106-4.
  22. Scotti N, Venturello A, Migliaretti G, Pera F, Pasqualini D, Geobaldo F. New-generation curing units and short irradiation time: The degree of conversion of microhybrid composite resin. Quintessence Int 2011; 42(8):
    89-95.
  23. Ceballos L, Fuentes M, Tafalla H, Martínez A, Flores J, Rodríguez J. Curing effectiveness of resin composites at different exposure times using LED and halogen units. Med Oral Pathol Oral Cir Bucal 2009; 14(1): 51-6.
  24. Mousavinasab SM, Meyers I. Curing efficacy of light emitting diodes of dental curing units. J Dent Res Dent Clin Dent Prospect 2009; 3(1): 11-6.
  25. Oliveira M, Morais A, França FA, Arrais CA. Comparison between halogen light and led curing units: The degree of conversion of one nanofilled resin composite. Revista Saúde 2009; 3(4): 25-8.
  26. David JR, Gomes OM, Gomes JC, Loguercio AD, Reis A. Effect of exposure time on curing efficiency of polymerizing units equipped with light-emitting diods. J Oral Sci 2007; 49(1): 19-24.
  27. Mills RW, Uhl A, Blackwell KD, Jandt KD. High power light emitting diode (LED) arrays versus halogen light polymerization of oral biomaterials: Barcol hardness, compressive strength and radiometric properties. Biomaterials 2002; 23(14): 2955-63.
  28. Jandt KD, Mills RW, Blackwell GB, Ashworth SH. Depth of cure and compressive strength of dental composites cured with blue light emitting diodes (LEDs). Dent Mater 2000; 16(1): 41-7.
  29. Rueggeberg FA, Caughman WF, Curtis JW Jr, Davis HC. Factors affecting cure at depths within light-activated resin composites. Am J Dent 1993; 6(2): 91-5.

20.     Fleming GJ, Khan S, Afzal O, Palin WM, Burke FJ. Investigation of polymerisation shrinkage strain, associated cuspal movement and microleakage of MOD cavities restored incrementally with resin-based composite using an LED light curing unit. J Dent 2007; 35(2): 97-103.

23.     Mills RW, Jandt KD, Ashworth SH. Dental composite depth of cure with halogen and blue light emitting diode technology. Br Dent J 1999; 186(8): 388-91.

24.     Fusibayashi K, Ishimaru K, Takabayashi N, Kohno A. Newly developed curing unit using blue light-emitting diodes. Dent Jpn 1998; 34(1): 49-53.