نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار گروه ترمیمی و زیبایی، مرکز تحقیقات دندانپزشکی، دانشکده دندانپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی همدان
2 استادیار گروه بیماریهای دهان، فک و صورت، دانشکده دندانپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی همدان
3 دانشیار بیماریهای دهان، فک و صورت، مرکز تحقیقات دندانپزشکی، دانشکده دندانپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی همدان
4 دانشیار ترمیمی و زیبایی، مرکز تحقیقات دندانپزشکی، دانشکده دندانپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی همدان
5 استادیار گروه میکروب شناسی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی همدان
6 استادیار گروه پزشکی اجتماعی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی همدان
7 دندانپزشک
چکیده
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
نویسندگان [English]
Introduction: Mouth rinses beside the other methods have an important role in reducing dental caries. The aim of this study was in-vitro comparison of the anti-caries effect of polyphenol extract of green tea with 0.05% fluoride, 0.2% cholorhexidine and fluoride-cholorhexidine.
Materials & Methods: In this laboratory experimental study, 50 maxillary premolars were placed separately in tubes which contained cariogenic solution (streptococcus mutans, lactobacillus and 3 ml sucrose solution of 20%). Each tube regarding the rinse solution was placed in 5 experimental groups (n=10) as follows: 1) normal saline, 2) 10% solution of green tea polyphenol extract, 3) 0.05% fluoride, 4) 0.2% cholorhexidine and 5) fluoride_cholorhexidine. Every 24 hours, the teeth were rinsed with 5 mL of the rinse. After 21 hours, the depth of decay was measured by polarized light microscope. Data were analyzed by SPSS V 13.0 software using Colmogrove Smirnove, One way ANOVA and Tukey tests.
Results: The mean and standard deviation of the depth of the caries in group 1 to 5 were 194 ±16.43, 175±17.94, 142±9.34, 155±13.27, and 144±8.57, respectively. One way ANOVA showed that there were significant differences between the groups (P<0.001). Tukey test showed that although there was no significant difference in the depth of the caries between groups 1 and 2 (P=0.205), it was significantly less than groups 3 to 5 (P<0.001). There were no significant differences between the depth of the caries in group 3, 4 and 5.
Conclusion: According to the results of the current study, the anti-caries effect of flouride_cholorhexidine was the greatest between the groups. As the anti cariogenic effect of green tea was similar to that of normal saline and significantly less than fluoride or chlorhexidine, its use as a common mouth rinse needs more research.
کلیدواژه‌ها [English]
پوسیدگی دندان شایعترین بیماری مزمن در جهان و یک بیماری عفونی ناشی از کلونیزاسیون باکتری‌ها است که با دکلسیفیکاسیون بخش غیرآلی دندان شروع شده و با تخریب ماتریکس آلی دنبال می‌شود. با وجود آن که امروزه از میزان و شدت آن بسیار کاسته شده است، ولی هنوز میلیون‌ها کودک و بزرگسال، پوسیدگی، از دست دادن دندان و مالاکلوژن را تجربه می‌کنند.(1) در ایران نیز علیرغم فعالیتهای گسترده در زمینه پیشگیری و کنترل پوسیدگی مطالعات نشان داده است که این عارضه هنوز از شیوع بالایی برخوردار است.(4-2) دهانشویه‌ها به عنوان ابزار کمکی و در کنار روش‌های مکانیکی مثل مسواک زدن و استفاده از نخ دندان، در کاهش میزان باکتری‌های دهان از جمله استرپتوکوک موتانس و در نتیجه کاهش پوسیدگی نقش مهمی دارند.(5) یک دهانشویه مطلوب علاوه بر طیف ضدمیکروبی بایستی دارای مقاومت دارویی کمی بوده و در عین حال کمتر موجب از بین رفتن میکروفلور طبیعی دهان گردد(6) در مطالعات گوناگون تاثیر دهان شویه‌های مختلف از جمله فلوراید و کلرهگزیدین در کاهش تعداد باکتری‌های پلاک دندانی از جمله استرپتوکوک موتانس و پیشگیری از پوسیدگی به اثبات رسیده است.(7) به عنوان مثال نشان داده شده است دهانشویه فلوراید که اولین بار در دهه 1950 معرفی شد و اثر ضدپوسیدگی آن در تعداد زیادی از تحقیقات کلینیکی مطالعه شده است، سبب 35 درصد کاهش پوسیدگی به دنبال استفاده هفتگی یا روزانه می‌شود.(8)
چای به عنوان یکی از پرمصرفترین نوشیدنی‌ها در سراسر جهان و به ویژه در ایران حاوی پلیفنولها، کافئین، فلاوونول‌ها، تئین و ترکیبات معطر است.(9) به طور کلی پلیفنولهای گیاهی ترکیباتی هستند که می‌توانند پروتئین‌ها را رسوب دهند.(10) از جمله پلیفنولهای چای سبز فلاوین و تیرابیجین است. خواص ضدباکتریایی پلیفنولهای چای سبز نیز نشان داده شده است و دانشمندان نشان دادهاند که پلیفنولهای برگ سبز چای اثر مهاری بر رشد اشرشیاکلی، استرپتوکوک پیوژنز و استافیلوکوک اورئوس دارد.(11) در سال 2004 محققان دریافتند که پلیفنولهای چای قادر به مهار استرپتوکوک موتانس می‌باشد.(10)
با توجه به اثر پلی فنلهای چای سبز در مهار استرپتوکوکوس موتانس و هم چنین اثر قطعی استرپتوکوکوس موتانس موجود در پلاک باکتریائی در بروز پوسیدگی، استفاده از این نوشیدنی رایج به عنوان یک دهانشویه ضدپوسیدگی میتواند مورد بررسی قرار گیرد و از آن جایی که طبق جستجوی ما تاکنون مطالعهای در جهت مقایسه اثر ضدپوسیدگی چای سبز نسبت به دهانشویه‌های رایج در بازار ایران، در کشور ما انجام نشده است انجام چنین تحقیقی ضروری به نظر میرسد. هدف از این مطالعه، مقایسه اثر ضدپوسیدگی عصاره پلیفنول چای سبز با دهانشویه فلوراید 05/0%، کلرهگزیدین 2/0% و ترکیب فلوراید-کلرهگزیدین در محیط آزمایشگاه بود.
در این مطالعه تجربی-آزمایشگاهی، 50 دندان پرمولر فک بالای تازه کشیده شده (حداکثر 3 ماه) سالم انسانی که فاقد پوسیدگی، ترک یا ترمیم قبلی بودند و سطح مینای بدون نقصی (ارزیابی چشمی با استفاده از ذرهبین با بزرگنمایی 4 برابر) داشتند، انتخاب و به صورت تصادفی در 5 گروه آزمایشی قرار گرفتند (10=n).
گروه اول(کنترل) شستشو با سالین نرمال (DarouPakhsh Co. Tehran, Iran)
گروه دوم شـستشو با مـحلول 10% عـصاره پـلیفنول چای سبز (Co., Tehran, IranGulf Supplements)
گروه سوم شستشو با فلوراید 05/0% (Namjou Pharmacology Co., Tehran, Iran)
گروه چهارم شستشو با کلرهگزیدین 2/0 درصد (Namjou Pharmacology Co., Tehran, Iran)
گروه پنجم شستشو با ترکیب کلر هگزیدین 2/0% و فلوراید 05/0% که به نسبت 1 به 1 با هم ترکیب شدند.
دندان‌ها بلافاصله بعد از کشیده شدن در محلول نرمال سالین 9/0% (DarouPakhsh Co. Tehran, Iran) قرار داده شدند و سپس به منظور ضدعفونی شدن یک هفته در محلول فرمالین 10% (DarouPakhsh Co. Tehran, Iran)نگهداری شدند.(12) پس از گذشت یک هفته، باقی مانده بافت نرم دندان‌ها توسط کورت پریودنتال (Juya, Keshmir, Pakestan) برداشته شد و دندان‌ها با پامیس (Golchadent Co. Karaj, Iran) بدون فلوراید و رابرکپ (Kerr, California, USA) تمیز شدند. همه قسمت‌های دندان به جز مربعی به ابعاد 3×3 میلیمتر روی سطح باکال با لاک پوشانده شد، سپس دندان‌ها درون اتوکلاو (Farazmehr, Tehran, Iran)در دمای 121 درجه سانتی گراد و فشار 15 پوند برای 15 دقیقه استریل شدند. سپس اپکس دندان‌ها با موم چسبی (Azar teb Co, Tabriz, Iran) که توسط تابش اشعه UV (Jaltajhiz Co., Karaj, Iran) به مدت 2 ساعت از فاصله 30 سانتیمتری استریل شده بود، سیل شد. محیط کشت (BHI-Broth)Brain-heart infusion broth (Merck Co., Frankfort, Germany) تهیه شد و توسط اتوکلاو استریل شد. دندان‌های آماده شده به صورت مجزا درون یک لوله آزمایش حاوی 5 میلیلیتر محیط کشت BHI-Broth قرار داده شدند و برای 24 ساعت درون انکوباتور (Thel Co., Chicago, USA) در دمای 37 درجه سانتیگراد قرار گرفتند. بعد از این مدت به منظور اطمینان از عدم حضور آلودگی، لوله‌ها از نظر کدورت به صورت چشمی بررسی شدند. بعد از اطمینان از عدم آلودگی لوله‌ها، 108×5/1 سلول استرپتوکوک موتانس (معادل 5/0 مک فارلند) و 108×5/1 لاکتوباسیل (معادل 5/0 مک فارلند) با 3 میلیلیتر محلول سوکروز 20 % به هر لوله اضافه شد. در طی 21 روز، دندان‌ها هر 24 ساعت از محلولها خارج می شدند. با 5 میلیلیتر از محلول‌های مورد آزمایش با استفاده از سرنگ با فشار ملایم، از فاصله 5 سانتیمتری توسط یک نفر شستشو داده می‌شدند.
لازم به توضیح است عصاره 10% پلیفنول چای سبز با حل کردن 10 گرم عصاره پلیفنول چای سبز در 100 میلیلیتر محلول دی متیل سولفوکساید DMSO (Sigma Aldrich, St Louis, USA) تهیه شد.(13)
یک روز در میان 2 میلیلیتر از محلول خارج می‌شد و برای اطمینان از عدم آلودگی با سایر باکتری‌ها در محیط کشت آگار کشت داده می‌شد و 2 میلیلیتر محلول جدید (حاوی محیط کشت و محلول گلوکز) جایگرین می‌شد. پس از طی دوره 21 روزه، دندان‌ها از محلول خارج شد و برای بررسی عمق دمینرالیزاسیون به صورت زیر آمادهسازی شد. لازم به ذکر است که از این مرحله به بعد آزمایش به صورت Blindانجام شد و آزمایشگر از نوع محلول استفاده شده، آگاهی نداشت.
بعد از شستشو با آب مقطر با استفاده از دستگاه میکروتوم مدل DS4055 (Dide Sabz, Uromieh, Iran)، دندان‌ها در امتداد محور باکولینگوالی، به نحوی که برش از راس کاسپ عبور کند، به دو نیمه تقسیم شدند و سپس از هر نیمه دو برش با ضخامت 300 میکرومتر تهیه شد. برشهای تهیه شده برای ارزیابی عمق پوسیدگی توسط میکروسکوپ پلاریزه BX51-P (Olympus, Tokyo, Japan)، زیر نور پلاریزه در آب با ضریب شکست 33/1 قرار گرفتند و بیشترین عمق دمینرالیزاسیون برای هر دندان بر اساس میکرومتر ثبت شد (تصویر 1). داده‌ها به وسیله نرم‌افزار SPSS با ویرایش 13 مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. پس از اثبات نرمال بودن داده ها توسط آزمون Kolmogrov-smirnov لذا جهت مقایسه میانگین پوسیدگی در گروه‌های مختلف از آنالیز واریانس یکسویه و تست تکمیلی توکی در سطح معنی‌داری 05/0 استفاده شد.
تصویر 1 : نمای پوسیدگی دندان زیر میکروسکوپ نور پلاریزه
جدول 1 : عمق پوسیدگی دندان‌های گروه‌های آزمایشی مختلف بر حسب میکرومتر
|
محلولها شستشودهنده |
میانگین (µm) |
حداقل (µm) |
حداکثر (µm) |
انحراف معیار |
|
نرمال سالین |
194 |
00/165 |
00/213 |
43/16 |
|
چای سبز |
175 |
00/130 |
00/195 |
94/17 |
|
فلوراید |
142 |
00/131 |
00/156 |
34/9 |
|
کلرهگزیدین |
155 |
00/130 |
00/181 |
27/13 |
|
فلوراید- کلرهگزیدین |
144 |
00/129 |
00/157 |
57/8 |
|
کل |
162 |
155 |
169 |
82/23 |
نمودار 1 : مقایسه عمق پوسیدگی دندان‌ها در حضور محلول‌های مختلف مورد مطالعه
جدول 2 : مقایسه دو به دوی عمق پوسیدگی دندان‌ها در گروه‌های آزمایشی مختلف توسط آزمون توکی
|
گروه‌های آزمایشی |
میانگین اختلاف |
P-value |
|
نرمال سالین با چای سبز |
00/19 |
205/0 |
|
نرمال سالین با فلوراید |
00/52 |
000/0 |
|
نرمال سالین با کلرهگزدین |
00/39 |
000/0 |
|
نرمال سالین با فلوراید – کلرهگزدین |
00/50 |
000/0 |
|
چای سبز با فلوراید |
00/33 |
000/0 |
|
چای سبز با کلرهگزدین |
00/20 |
016/0 |
|
چای سبز با فلوراید – کلرهگزدین |
00/31 |
000/0 |
|
فلوراید – کلرهگزدین |
00/13- |
384/0 |
|
فلوراید با فلوراید – کلرهگزدین |
00/2- |
999/0 |
|
کلرهگزیدین با فلوراید – کلرهگزدین |
00/11 |
259/0 |
این مقاله از پایان نامه دوره عمومی دندانپزشکی به شماره ثبت 667 در کتابخانه دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی همدان استخراج گردیده است. ضمناً از معاونت محترم پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی همدان که هزینههای این طرح را تامین نمودند، تقدیر و تشکر میگردد.
)