مقایسه تراوایی یک نو ع دستکش لاتکس ایرانی و دو نوع خارجی پس از یک بار استفاده

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دندانپزشکی کودکان، مرکز تحقیقات دندانپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد

2 استادیار گروه دندانپزشکی کودکان، دانشکده دندانپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد

3 دندانپزشک

چکیده

مقدمه:دستکش‏ها مانع تماس مستقیم دست‏های اعضاء تیم دندان پزشکی با میکروارگانیسم‏های موجود در دهان بیمار و سطوح موجود در محیط دندانپزشکی هستند، همچنین مانع ورود پاتوژن‏های بالقوه موجود در دست‏های دندانپزشک به دهان بیمار می‏شوند. هدف از انجام این مطالعه، مقایسه میزان نفوذپذیری سه نوع دستکش بعد از درمان یک بیمار در بخش دندانپزشکی کودکان دانشکده دندانپزشکی مشهد بود.
مواد و روش‏ها: در این مطالعه تجربی 60 جفت دستکش لاتکس در سه مارک مختلف Supa، Medic-Dent، Super Max و 5 دستکش از هر نوع به عنوان گروه کنترل به طور تصادفی آزمایش شدند. موثر بودن دستکش به عنوان سد حفاظتی بعد از پروسه درمانی یک ساعته شامل فلورایدتراپی، ترمیم دندان با آمالگام یا ماده همرنگ د ندان و درمان پالپ ارزیابی شد. اثر جنسیت و تفاوت بین دست کارگر و غیرکارگر نیز بر
میزان نفوذ پذیری دستکش ارزیابی گردید. نفوذپذیری دستکش‏های مورد مطالعه وکنترل با انجام آزمایش الکتریکی مشخص شد. اختلاف پتانسیل هر دستکش در حضور محلول الکترولیت آب و نمک، در شدت جریان عبوری 6/0 میلی‏آمپر از دستکش ثبت گردید. نتایج با آزمون‏های آماری t-test و  ANOVAمورد بررسی قرار گرفتند.
یافته‏ها: بین میانگین ولتاژ گروه کنترل و دستکش‏های استفاده شده در گروه Supa و Medic-Dent از نظر آماری تفاوت معنی‏داری دیده نشد (45/0P= و 39/0P=) اما بین گروه کنترل و دستکش‏های استفاده شده در گروه Super Max تفاوت معنی‏داری مشاهده شد (0P=). بدین معنی که دستکش‏های Supa و Medic-Dent پس از استفاده، افزایش نفوذپذیری نداشتند اما در دستکش Super Max پس از استفاده، افزایش نفوذپذیری مشاهده شد. در مقایسه میانگین ولتاژ در دست کارگر و غیرکارگر بین دستکش‏ها تفاوت آماری معنی‏داری وجود نداشت (19/0P=).
نتیجه گیری: با توجه به نتایج حاصل از این مطالعه هیچ تفاوتی بین نفوذپذیری قبل و بعد از استفاده دستکش ایرانی Supaوجود ندارد.

عنوان مقاله [English]

Comparison of Permeability of an Iranian Latex Glove with Two Types of Imported Gloves after One Time Usage

نویسندگان [English]

  • Behjatalmolook Ajami 1
  • AliReza SarrafShirazi 1
  • Taraneh Movahhed 2
  • Farnaz Chehrazi 3
2 Assistant Professor, Dept of Pediatric Dentistry, Dental School, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran
3 Dentist
چکیده [English]

Introduction: Gloves protect the dental healthcare worker from direct contact with microorganisms in the patient’s mouth and on dental setting surfaces; They also protect the patient from potential pathogens on the hands of the clinicians. This study was performed to evaluate the permeability of three types of examination latex gloves after treatment of patients in pediatric department of Mashhad school of dentistry.
Materials & Methods: A total of 60 pairs of three types of gloves (Supa, Medic-Dent and super Max) and five gloves of each type as control were randomly selected. The effective barrier properties were investigated following one hour treatment including fluoride therapy, amalgam and tooth colored restoration and pulp therapy. The effect of sex and the difference between working and non working hands were assigned too. The permeability of the case and control groups was determined by an electrical test. The voltage of each glove was registered at a current of 0.6 mA, using salt electrolyte solution. The data were analyzed using SPSS statistical software (t-test and ANOVA).
Results: comparison of mean voltage of used glove with control in each type showed no significant difference except in Super Max (P=0). Unlike supa and Medic-Dent gloves, greater permeability was detected in super max glove after treatment. The mean voltage of working and non working hand between gloves was not significant (P=0.19).
Conclusion: According to this study there was not any difference in permeability of Iranian glove (supa) before and after use.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Glove
  • permeability
  • dentistry.دستکش، نفوذپذیری، دندانپزشکی

مقدمه

پرسنل دندانپزشکی Dental heath care personnel (DHCP) برای پیشگیری از تماس دست‏هایشان با خون، بزاق، غشاهای مخاطی و دیگر مواد بالقوه عفونی ‌(OPIM)Other potentially infectious material بیمار از دستکش استفاده می‏کنند. همچنین با پوشیدن دستکش احتمال انتقال میکروارگانیسم‏هایی که در دست‏های پرسنل دندانپزشکی زندگی می‏کنند به بیماران در طی کارهای دندانپزشکی کاهش می‏یابد.(2و1) دستکش‏های پزشکی شامل دستکش‏های معاینه و دستکش‏های جراحی یکبار مصرف هستند که بعد از ویزیت هر بیمار به دور انداخته می‏شوند. دستکش‏ها می‏توانند نقایص کوچک ناپیدا داشته باشند که با چشم دیده نمی‏شوند، در این صورت احتمال آلودگی دست‏های پرسنل دندانپزشکی با میکروارگانیسم‏ها افزایش می‏یابد که تعداد میکروارگانیسم‏ها می‏تواند به سرعت در محیط مرطوب زیر دستکش‏ها چندین برابر شود.

مطالعاتی در زمینه نفوذپذیری دستکش‏های مختلف در کلینیک انجام شده است میزان نشت بسته به نوع دستکش، مدت استفاده و نوع کار انجام شده متفاوت بوده
است.(8-3) در مطالعه
 Burkeو همکاران سوراخ‏های غیرقابل تشخیص بسته به نوع دستکش متفاوت بود
(49-3%) و دستکش‏های وینیل بیشتر از دیگر دستکش‏ها مستعد سوراخ شدن بودند.(4) در مطالعه
 Otisو همکاران(5) حتی با وجود پوشیدن دستکش‏های لاتکس ریسک قرارگیری در معرض مایعات بدن، حین انجام کارهای پروتزی در 4 مورد درمان از 6 مورد درمان وجود داشت و در ضمن آنها نشان دادند که آزمایش هدایت الکتریکی دستکش، دارای حساسیت بیشتری نسبت به آزمایش پر کردن دستکش با آب (Water inflation) است. مطالعه Albin و همکاران(7) نشان داد که کنترل کیفی استاندارد سوراخ بودن دستکش‏ها توسط کارخانجات و دولت کافی نیست و دستکش‏های لاتکس باید برای کنترل کارآمد بودن قبل و در طی کارهای دندانپزشکی آزمایش شوند.

توسط کارخانجات هم مطالعاتی در زمینه نفوذپذیری دستکش‏های مختلف انجام شده است.(11-9) در مطالعه Pitten و همکاران(9) چهار نوع دستکش غیراستریل را که مورد تایید استاندارد اروپا بودند، از نظر تراوایی مورد بررسی قرار دادند و نتیجه گرفتند که انتخاب دستکش مناسب بسیار مشکل است زیرا 29-4% دستکش‏ها نشت را نشان دادند. در مطالعه  Korniewiczو همکاران(11) انتخاب دستکش‏های جراحی توسط دندانپزشکان به نوع دستکش، کارخانه سازنده و تنش وارد به دستکش حین کار دندانپزشکی بستگی داشت.

همچنین در طی کارهای دندانپزشکی، دستکش‏ها با مواد شیمیایی نظیر رزین‏های کمپوزیت، عوامل باندینگ، سمان‏ها و ... در تماسند که می‏توانند تمامیت دستکش‏های سنتتیک را به مخاطره بیندازند.(15-12)

هدف از انجام این مطالعه تعیین و مقایسه نفوذپذیری دستکش‏های لاتکس غیراستریل متداول مورد استفاده در بخش کودکان دانشکده دندانپزشکی مشهد بعد از درمان یک بیمار بود.

مواد و روش‏ها

در این تحقیق تعداد 120 عدد دستکش لاتکس غیراستریل (60 جفت) سایز متوسط (Medium) از سه کارخانه سازنده مختلف (20 جفت دستکش Supa ساخت ایران، 20 جفت دستکش Medic-Dent و 20 جفت دستکش Super Max هر دو ساخت مالزی) مورد بررسی قرار گرفتند.

این دستکش‏ها بعد از یک پروسه درمانی (حدود یک ساعت) از نظر میزان تغییر نفوذپذیری ارزیابی شدند و با گروه کنترل که شامل پنج عدد دستکش استفاده نشده از هر گروه بود، مقایسه گردیدند. میزان نفوذپذیری دستکش‏ها با اندازه‏گیری اختلاف پتانسیل دستکش در حضور مایع الکترولیت، تعیین شد.

مواد و ابزار کار شامل: دستکش‏های مذکور، آمپرسنج، ولت‏متر، تنظیم‏کننده، الکترود، ترازو، آب مقطر، نمک‏طعام آنالار، پیپت، ظرف فلزی استوانه‏ای، ظرف پلاستیکی، پایه چوبی به همراه میله مسی‏ هادی جریان الکتریسیته، ماژیک، لیوان یکبار مصرف، بِشر (ظرف استوانه‏ای آزمایشگاهی) و خط‏کش بود.

روش کار شامل دو قسمت: 1- توزیع دستکش‏ها بین دانشجویان بخش و سپس جمع‏آوری نمونه‏ها (دستکش بعد از انجام درمان) و 2- تعیین نفوذپذیری دستکش‏ها در آزمایشگاه بود.

دستکش‏های مورد مطالعه، به طور تصادفی (ساده) در اختیار دانشجویان دوره عمومی دندانپزشکی که در بخش کودکان دانشکده دندانپزشکی مشهد به درمان بیماران مشغول بودند، قرار گرفت و سپس توسط ماژیک روی دست کارگر هر دانشجو علامتی گذاشته شد (دست راست دانشجویان راست دست و دست چپ دانشجویان چپ دست). دستکش‏ها بعد از مدت زمان یک ساعت (زمان معمول یک پروسه درمانی در بخش دندانپزشکی کودکان) جمع‏آوری شده و هر جفت از دستکش‏ها با ثبت نوع دستکش، نام دانشجو، نوع درمان و تاریخ در لیوان یکبار مصرف نگهداری ‏شدند و در پایان روز به آزمایشگاه منتقل ‏گردیدند. ضمناً روش درآوردن دستکش‏ها طبق آموزش داده شده، در کلیه افراد بصورت یکنواخت بود، بدین ترتیب که دستکش از لبه انتهایی گرفته شده و به سمت انگشتان کشیده شده تا دستکش در حین خارج شدن برگردانده شود. در آزمایشگاه، ابتدا دستکش‏ها از لحاظ وجود سوراخ شدگی و منافذ قابل رؤیت بررسی می‏شد و درصورت وجود، کنار گذاشته می‏شدند. الکترولیت مورد استفاده در این آزمایش محلول آب نمک یک مولار بود. دلیل استفاده از نمک طعام بی‏خطر بودن و عدم تأثیر آن بر جدار دستکش و قابلیت یونیزاسیون بالای آن می‏باشد در ضمن جهت حذف سایر یون‏ها و افزایش دقت آزمایش از نمک طعام آنالار استفاده گردید. نحوه تهیه محلول آب نمک بدین گونه بود که ابتدا 5/58 گرم نمک طعام آنالار توسط ترازوی دیجیتالی اندازه‏گیری شده، سپس این مقدار نمک در 500 سی سی آب مقطر حل گردیده و حجم محلول حاصله به یک لیتر رسانده می‏شد. محلول یک مولار نمک طعام بیشترین قدرت هدایت جریان الکتریسیته را دارد و در غلظت‏های کمتر قدرت هدایت آن کاسته می‏شود در ضمن با افزایش غلظت نمک به بیشتر از این حد نیز قدرت هدایت محلول چندان تغییری نمی‏یابد.

سپس داخل هر دستکش مورد آزمایش 300 سی سی از محلولی که به روش فوق تهیه شده بود، ریخته شد و داخل ظرف استوانه‏ای فلزی که حاوی یک و نیم لیتر از همان محلول بود، به صورت معلق درحالی که به پایه‏ای متصل بوده قرار ‏گرفت، به طوری که تا ناحیه مچ دستکش در محلول آب نمک داخل ظرف فلزی قرار گرفته و با دیواره‏های ظرف از اطراف فاصله یکنواختی داشته باشد تا مقاومت اطراف تمام نقاط دستکش به یک میزان باشد. این ظرف فلزی درون ظرفی پلاستیکی قرار گرفته که عایق بوده و مانع خروج جریان الکتریسیته به محیط خارج می‏گردید.

در مرحله بعدی الکترودها جایگذاری شدند. بدین ترتیب که یک الکترود به نقطه معینی از ظرف فلزی متصل شد و الکترود دیگر به انتهای میله‏ای مسی وصل گردید و این میله در مرکز دستکش حاوی آب نمک، در راستای انگشت سوم دستکش قرار ‏گرفت. در طول آزمایش سعی بر این بود که فاصله دو الکترود همواره ثابت باقی بماند (تصویر 1).

 

 

تصویر 1 : وسیله استفاده شده در آزمایش نفوذپذیری دستکش‏ها

 

 

منبع تغذیه در این آزمایش جریان متناوب با فرکانس 50 هرتز در ثانیه بود که میزان اختلاف پتانسیل آن توسط تنظیم‏کننده تغییر داده می‏شد و میزان اختلاف پتانسیل توسط ولت‏متر مشخص می‏گردید. در ضمن حداکثر شدت جریان عبوری در طول آزمایش معادل 6/0 میلی‏آمپر در نظر گرفته شد. نحوه بدست آوردن این شدت جریان بدین ترتیب بود که ابتدا شدت جریان لازم جهت متلاشی شدن دستکش‏ها از طریق آزمایش چند دستکش استفاده نشده از هر نوع دستکش مورد آزمایش تعیین شد بدین صورت که ولتاژ تا میزانی افزایش داده می‏شد که اتصال کوتاه بوجود آمده و دستکش متلاشی شود. در این حالت شدت جریان ثبت می‏شد. از آنجا که شدت جریان مورد استفاده در آزمایشات نباید به حدی افزایش یابد که سبب متلاشی شدن دستکش گردد، لذا شدت جریان انتخابی جهت آزمایش در حد 6/0 میلی‏آمپر در نظر گرفته شد به این معنی که ولتاژ تا حدی بالا برده می‏شد تا شدت جریان عبوری از دستکش به 6/0 میلی‏آمپر برسد. پس از آماده شدن مواد و دستکش، دستگاه به برق شهر متصل شده و اختلاف پتانسیل توسط تنظیم‏کننده از صفر افزایش داده شد تا اینکه میزان جریان عبوری به 6/0 میلی‏آمپر برسد، در این شدت جریان عدد اختلاف پتانسیل ثبت گردید (تصویر 2) که این عدد در واقع بیانگر میزان نفوذپذیری دستکش بود، زیرا دستکش عایق بوده و اختلاف پتانسیل حاصله نشان‏دهنده میزان منافذ موجود در جدار دستکش است.

 

 

تصویر 2 : دستگاه مورد استفاده در تعیین نفوذ پذیری دستکش‏ها.

(از چپ به راست ولت متر، تنظیم کننده و آمپرسنج)

 

ناگفته پیداست هرچه اختلاف پتانسیل عبوری از دستکش کمتر باشد، نفوذپذیری این دستکش بیشتر تلقی می‏شود یعنی رابطه معکوسی میان اختلاف پتانسیل عبوری و میزان نفوذپذیری وجود دارد. این آزمایش ابتدا برای هر یک از دستکش‏های استفاده نشده از سه نوع دستکش (گروه کنترل) انجام گرفت و سپس ولتاژ دستکش‏های استفاده شده، تعیین گردید. لازم به ذکر است که بعد از هر بار آزمایش آب درون دستکش‏ها دور ریخته می‏شد. از طریق مقایسه اختلاف پتانسیل دستکش‏های استفاده نشده از هر مارک با اختلاف پتانسیل دستکش‏های استفاده شده میزان تغییر نفوذپذیری دستکش‏ها معین می‏گردید.

در این مطالعه درمان‏های انجام شده توسط دانشجویان با دستکش‏های ذکر شده به چهار گروه: درمان پالپ (شامل پالپوتومی، پالپکتومی)، ترمیم آمالگام، ترمیم همرنگ دندان (شامل فیشور سیلانت، ترمیم‏های رزینی پیشگیرانه، ترمیم کامپوزیت، ترمیم گلاس یونومر) و فلورایدتراپی تقسیم شدند.

پس از جمع آوری داده‏ها شامل (نوع دستکش، جنس فرد استفاده‏کننده، نوع درمان انجام شده، دست کارگر و غیرکارگر، ولتاژ) تجزیه و تحلیل آنها توسط نرم‏افزار SPSS با آزمون های آماری Analysis of Variance (ANOVA) و t-test انجام شد.  

یافته‏ها

در این تحقیق دست کارگر در تمام گروه‏ها دست راست بود. تعداد افراد استفاده کننده از دستکش‏های مورد آزمایش در سه گروه Supa, Medic-Dent , Super Max به تفکیک جنس در جدول 1 نشان داده شده است.

در مقایسه‏ای که میان میانگین ولتاژ ثبت شده در گروه‏های کنترل انجام شد، از نظر آماری تفاوت معنی‏داری میان سه گروه کنترل بدست نیامد (35/0(P=. در مقایسه‏ای که میان میانگین ولتاژ ثبت شده در گروه‏های آزمایش انجام شد، آزمون آنالیز واریانس حاکی از وجود تفاوت معنی‏دار در سه گروه بود (05/0P<) و آزمون مقایسه چندگانه (آزمون توکی) حاکی از تفاوت معنی‏دار در گروه SuperMax و Supa بود (05/0P<).

بین میانگین ولتاژ گروه کنترل و دستکش‏های استفاده شده در گروه Supa و Medic-Dent از نظر آماری تفاوت معنی‏داری دیده نشد (45/0P= و 39/0P=).

در مقایسه میانگین ولتاژ گروه کنترل و دستکش‏های استفاده شده در گروه Super Max تفاوت معنی‏داری بین دو گروه وجود داشت (0(P=. بدین معنی که دستکش‏های Supa و Medic-Dent افزایش نفوذپذیری نداشتند اما در دستکش Super Max افزایش نفوذپذیری پس از پروسه درمانی معنی‏دار بود (جدول 2).

مقایسه میانگین ولتاژ ثبت شده در دست کارگر و غیرکارگر تفاوت معنی‏داری نشان نداد (جدول 3).

در مـقایسه میانـگین ولتاژ در دو جـنس در سه نـوع

دستکش از نظر آماری تفاوت معنی‏داری مشاهده نشد (19/0=P).

همچنین دستکش‏های مورد آزمایش از نظر نوع درمان انجام شده، تفاوت معنی‏داری را نشان ندادند (جدول 4).

 

 

 

 

جدول 1 :فراوانی افراد استفاده کننده از دستکش‏های مورد آزمایش بر حسب جنس

نوع

جنس

مذکر

(درصد) تعداد

مونث

(درصد) تعداد

کل

(درصد) تعداد

Supa

(0/25) 10

(0/75) 30

(0/100) 40

Medic-Dent

(0/40) 16

(0/60) 24

(0/100) 40

Super Max

(0/20) 8

(0/80) 32

(0/100) 40

کل

(4/28) 34

(6/71) 86

(0/100) 120

 



 

 

جدول 2 :میانگین و انحراف معیار ولتاژ ثبت شده در گروه کنترل و استفاده شده در سه نوع دستکش مورد مطالعه:

(گروه کنترل، n=5 / گروه استفاده شده، n=40)

نوع دستکش

گروه کنترل

گروه آزمایش

P-value

انحراف معیار ± میانگین

انحراف معیار ± میانگین

Supermax

19/12±2/345

8/96±97/283

001/0P<

Medic-Dent

91/33±6/288

4/99±32/253

39/0P=

Supa

42/105±2/316

42/105±277

45/0P=

 

 

 

جدول 3 :میانگین و انحراف معیار ولتاژ ثبت شده در دست کارگر و غیرکارگر در دستکش‏های Supa, Medic-Dent, Super Max

نوع متغیر

تعداد

میانگین ولتاژ

انحراف معیار

دست کارگر

60

2/255

86/113

دست غیر کارگر

60

9/287

07/87

نتیجه آزمون t زوجی

08/0= P-vlaue

 

جدول 4 : مقایسه میانگین ولتاژ در درمان‏های انجام شده در دستکش‏های Supa, Medic-Dent, Super Max

نوع درمان

تعداد

میانگین ولتاژ

انحراف معیار

میزان ولتاژ

حداقل

حداکثر

ترمیم آمالگام

18

66/248

22/117

15

375

ترمیم همرنگ

48

39/277

42/96

8

405

فلوراید تراپی

16

06/229

79/119

13

380

درمان پالپ

38

89/292

21/90

13

400

کل

120

55/271

25/102

8

405

نتیجه آزمون ANOVA

139/0=P-vlaue

 

 


بحث

 یکی از ابزارهای پیشگیری از انتقال عفونت در دندانپزشکی دستکش‏ها می‏باشند و ناگفته پیداست مهمترین خصوصیت دستکش‏ها، عدم نفوذپذیری آنهاست هرچند دندانپزشک کودکان با کودکان سر و کار دارد و اغلب درمان‏های غیرتهاجمی انجام می‏دهد ولی یک اصل را نباید فراموش کند که هر بیمار را آلوده فرض کند، همچنین باید بداند که حتی 0001/0 میلی لیتر خون آلوده به ویروس هپاتیت B یا C می‏تواند باعث بیماری شود.(16) این سوال که آیا دستکش‏های متداول دندانپزشکی سد فیزیکی قابل اطمینان هستند یا نه در مطالعاتی مورد بررسی قرار گرفته است که در مقدمه به آنها اشاره
شد.(15-3) این قابلیت دستکش‏ها توسط راه‏های متفاوتی نظیر سنجش میزان عبور هوا(6)، پر کردن دستکش با آب(4)، عبور جریان الکتریسیته(4)، عبور باکتری یا ویروس(6) و ... قابل اندازه گیری است.

در این پژوهش 120 عدد دستکش لاتکس غیراستریل متداول مورد استفاده در بخش دندانپزشکی کودکان با سه مارک تجاری متفاوت (Supa ساخت ایران Super Max و Medic-Dent ساخت کشور مالزی) از نظر میزان نفوذپذیری از طریق میزان ولتاژ عبوری بررسی شد. در ضمن ارتباط آن با جنس فرد استفاده کننده و نوع درمان انجام شده و اینکه آیا تفاوتی میان دستکش‏های ایرانی و خارجی در میزان تراوایی قبل و بعد از استفاده وجود دارد یا خیر مورد بررسی قرار گرفت.

در مقایسه‏ای که میان گروه‏های کنترل سه نوع دستکش صورت گرفت، نفوذپذیری دستکش Super Max بعد از استفاده به طور معنی‏داری نسبت به دو گروه دیگر افزایش یافته بود. بنابراین می‏توان نتیجه گرفت این دستکش سد فیزیکی ضعیف‏تری نسبت به سایر دستکش‏ها است و ممکن است نقایص ناپیدایی همزمان با کار دندانپزشکی و تنش‏های وارد شده به این دستکش ایجاد شود. دستکش‏های Supa درجات بسیار متغیری از نفودپذیری داشته و انحراف معیار بیشتری در ولتاژ آن مشاهده گردید که می‏تواند به دلیل عدم یکنواخت بودن ضخامت آنها در مقایسه با دیگر دستکش‏های مورد بررسی باشد. به عنوان پیشنهاد به سازندگان در جهت افزایش کیفیت محصول در جهت کاهش نفوذپذیری، افزایش ضخامت دستکش پیشنهاد داده می‏شود.

در مـطالـعـه‏ای که در سـال 1994 تـوسـط Ozata و

همکارانش انجام شد، قابلیت نفوذپذیری دو نوع دستکش لاتکس و پلی وینیل کلراید از طریق عبور هوا و جریان الکتریکی و میکروبیولوژی مقایسه شد که تفاوت معنی‏داری میان دستکش‏ها مشاهده نگردید، که این تفاوت می‏تواند به دلیل اختلاف نوع دستکش‏های مورد استفاده باشد.(16) برعکس در مطالعه Morgan (6) که تراوایی پنج مارک تجاری دستکش با عبور هوا، الکترولیت‏ها، رنگ و باکتری مورد آزمایش قرار گرفت 20-50 درصد از دستکش‏ها بسته به نوعشان به عبور باکتری اجازه می‏دادند.

در مطالعه ما دست کارگر در کلیه افراد دست راست بود که در هر سه گروه دستکش‏ها تفاوت نفوذپذیری در دستکش دست کارگر با دست غیرکارگر معنی‏دار نبود و این به آن معناست که دستکش‏های مذکور با استفاده بیشتر (چون علی‏القاعده دست کارگر فعال‏تر است) یا وارد شدن تنش بیشتر، آسیب‏پذیرتر نمی‏باشد. برعکس در مطالعه Korniewicz(11) کارآمد بودن دستکش‏های جراحی به استرس وارد به دستکش حین کار بستگی داشت. شاید در مطالعه ما استرس وارد به دستکش از کار آنها (جراحی) کمتر بوده است.

در مقایسه تغییرات نفوذپذیری دست کارگر سه نوع دستکش مورد مطالعه تفاوت قابل ملاحظه‏ای مشاهده نگردید.

با توجه به نتایج حاصله از این مطالعه جنس فرد استفاده‏کننده تأثیر معنی‏داری بر نفوذپذیری دستکش‏ها نداشت.

در مقایسه انواع درمان‏های انجام شده که شامل چهار گروه (فلوراید تراپی، ترمیم آمالگام، ترمیم همرنگ دندان، درمان پالپ) بوده است، تفاوت معنی‏داری میان اعمال انجام شده، دیده نشد. در بررسی مقالات دیگر در مورد تأثیر مواد دندانی بر روی دستکش‏ها، مطابق تحقیقی که در سال 1989 انجام شده، اوژنول یکی از موادی بود که در صورت تماس با دستکش در عرض 5-15 دقیقه باعث ایجاد نشت بر روی دستکش می‏شد، که این ماده در درمان پالپ دندان‏های شیری نیز کاربرد دارد.(13) در سال 1993 طی تحقیقی که در زمینه اثر برخی مواد دندانی بر روی دستکش‏های لاتکس انجام شد، کامپوزیت رزین و فرموکروزول کمترین تخریب را در دستکش‏های لاتکس ایجاد کرده بودند.(14) در ضمن، طبق تحقیقات انجام شده اسیدفسفریک نیز عبور چندانی از هر دو نوع دستکش لاتکس و وینیل نداشته و بر آنها تأثیر قابل ملاحظه‏ای نمی‏گذارد.(14و12)

با توجه به پژوهش‏های انجام شده در زمینه اثر وارنیش بر روی دستکش‏های معاینه، این ماده سبب افزایش نفوذپذیری در دستکش جنس وینیل شده است، در تأثیر آن برروی لاتکس در تحقیق Ready  و همکارانش عبور معنی‏داری مشاهده گردید(13) در حالی که در تحقیق Chadwick و Tinsley وارنیش بر دستکش لاتکس معمولی اثری نداشته است.(17)

در سال‏های اخیر تحقیقات بسیاری در زمینه تأثیر منومرهای آکریلیک بر روی دستکش‏ها صورت گرفته است و بر اساس آنها متیل متاکریلات بیشترین عبور را از دستکش‏ها داشته که می‏تواند به علت کوچکی مولکول آن باشد(18) اما اورتان دی متاکریلات و Bis-GMA عبوری از دستکش‏ها نشان ندادند، در حالی که دو ماده هیدروکسی اتیل متاکریلات و تری اتیلن گلیکول دی متاکریلات از دستکش‏های لاتکس و وینیل عبور نمودند.(18) Trim که پلیمر اتیل متاکریلات می‏باشد، سبب افزایش نفوذپذیری نوع وینیل شده اما بر لاتکس اثری اندک داشته و یا فاقد اثر می‏باشد(18) اما به طـور کلی منومرها سبب تغییراتی در

سطح داخلی و خارجی دستکش می‏شوند.(19)

طی تحقیقات انجام شده پودر داخل دستکش هم بر نفوذپذیری آن تأثیر دارد.(20) و نفوذپذیری دستکش‏های حاوی پودر کمتر از نوع بدون پودر است، در حالی که در تحقیقی دیگر پودر موجود در دستکش را بر روی میزان نفوذ اتانل از جدار دستکش بی اثر شمرده است.(17و11) در مطالعه حاضر میزان پودر داخل دستکش‏ها قابل کنترل نبود.

نتیجه گیری

دستکش لاتکس ساخت داخل کشور نسبت به دستکش لاتکس Super max ساخت خارج از کشور، سد فیزیکی مطمئن‏تری را ایجاد می‏کند. ارجحیتی در استفاده از دستکش Medic-Dent از نظر نفوذپذیری نسبت به دستکش ساخت داخل کشور وجود ندارد. دستکش لاتکس سوپا به نسبت انواع خارجی بخوبی قابل استفاده است و می‏تواند به عنوان محافظی قابل قبول در دندانپزشکی کودکان استفاده شوند.

تشکر و قدردانی

از همکاری معاونت پژوهشی دانشکده دندانپزشکی و دانشگاه علوم پزشکی مشهد که حمایت مالی را برای انجام این پژوهش فراهم نمودند، تقدیر و تشکر می‏گردد.

همچنین نویسندگان مقاله اعلام می‏دارند که هیچ گونه ارتباط تجاری و یا حق امتیاز با هیچ کدام از کارخانه های تولیدکننده دستکش که در مقاله نام آنها آورده شده است ندارند.

  1. CDC. Guidelines for infection control in dental health-care setting. MMWR December 19, 2003/52(RR17);
    1-61.
  2. CDC. Recommended infection-control practices for dentistry, 1993. MMWR 1993; 42 (No. RR-8).
  3. Burke FJ, Wilson NH. The incidence of undiagnosed punctures in non-sterile gloves. Br Dent J 1990; 168(2):
    67-71.
  4. Nikawa H, Hamada T, Tamamoto M, Abekura H, Murata H. Perforation of dental gloves during prosthodontic treatments as assessed by the conductivity and water inflation tests. Int J Prosthodont 1996; 9(4): 362-6.
  5. Otis LL, Cottone JA. Prevalence of perforations in disposable latex gloves during routine dental treatment. J Am Dent Assoc 1989; 118(3): 321-4.
  6. Morgan DJ, Adams D. Permeability studies on protective gloves used in dental practice. Br Dent J 1989; 166(1): 11-3.
  7. Albin MS, Bunegin L, Duke ES, Ritter RR, Page CP. Anatomy of a defective barrier: Sequential glove leak detection in a surgical and dental environment. Crit Care Med 1992; 20(2): 170-84.
  8. Merchant VA, Molinari JA, Pickett T. Microbial penetration of gloves following usage in routine dental procedures. Am J Dent 1992; 5(2): 95-6.
  9. Pitten FA, Herdemann G, Kramer A. The integrity of latex gloves in clinical dental practice. Infection 2000; 28(6): 388-92.
  10. Jamal A, Wilkinson S. The mechanical and microbiological integrity of surgical gloves. ANZ J Surg 2003; 73(3): 140-3.
  11. Korniewicz DM, El-Masri MM, Broyles JM, Martin CD, O’Connell KP. A laboratory-based study to assess the performance of surgical gloves. AORN J 2003; 77(4): 772-9.
  12. Baumann MA, Rath B, Fischer JH, Iffland R. The permeability of dental procedure and examination gloves by an alcohol based disinfectant. Dent Mater 2000; 16(2): 139-44.
  13. Ready MA, Schuster GS, Wilson JT, Hanes CM. Effects of dental medicaments on examination glove permeability. J Prosthet Dent 1989; 61(4): 499-503.
  14. Richards JM, Sydiskis RJ, Davidson WM, Josell SD, Lavine DS. Permeability of latex gloves after contact with dental materials. Am J Orthod Dentofacial Orthop 1993; 104(3): 224-9.
  15. Oztan MD, Pekiner BD, Can A. Permeability of latex gloves after exposure to 6 chemical agents. Quintessence Int 2007; 38(9): e537-43.
  16. Ozata F, Sepetcioglu F, Turkun M, Eltern R. Permeability of protective gloves used in dental practice. Quintessence Int 1994; 25(3); 181-4.
  17. Tinsley D, Chadwick RG. The permeability of dental gloves following exposure to certain dental materials. J Dent 1997; 25(1); 65-70.
  18. Nakamura M, Oshima H, Hashimoto Y. Monomer permeability of disposable dental gloves. J Prosthet Dent 2003; 90(1): 81-5.
  19. Phinney DJ, Halstead JH. Delmar's Dental assisting: A Comprehensive Approach. 1st ed. United State: Delmar Cengage learning; 2003. P. 158-60.
  20. Andreasson H, Boman A, Johnsson S, Karlsson S, Barregard L. On permeability of methylmethacrylate, 2-Hydroxyethyl methacrylate and triethyleneglycol dimethacrylate through protective gloves in dentistry. Eur J Oral Sci 2003; 111(6); 529-35.