Efficacy of Prophylactic Use of Sulindac in Comparison with Ibuprofen on Post-Operative Endodontic Pain

Document Type : original article

Authors

1 Assistant Professor, Dept of Endodontics, School of Dentistry, Rafsanjan University of Medical Sciences, Rafsanjan, Iran

2 Dentist

Abstract

Introduction: Endodontic treatment causes local trauma and subsequent inflammation,  making pain and discomfort common side effects of endodontic treatment. Since there is an important  relationship between post- endodontic pain and pre-endodontic pain, use of non-steroidal anti-inflammatory drugs (NSAIDs) before root canal therapy can suppress the inflammatory process before it starts, and  reduce the pain after root canal therapy. The aim of this study was to compare the efficacy of prophylactic Ibuprofen Sulindac (both are from NSAIDs) and placebo in controlling of pain after root canal therapy.
Materials & Methods: In this triple-blind clinical trial study, 48 patients with vital, single rooted anterior teeth were selected. These teeth were divided into three groups. One capsule was given to every group as prophylaxis before the treatment, which according to its code, contained Ibuprofen, Sulindac, or placebo. The  treatment was then performed by one person (a general practitioner) according to standard methods. The pain of each patient was recorded before treatment and at 6, 12, 24, 48, and 72 hours after the treatment using a VAS scale. The results were collected and comparison of the means of pain between the three groups was conducted statistically.                                                                                                 
Results: A reduction in pain was seen in Sulindac and Ibuprofen group at 6,12,24,48, and 72 hours after treatment than compared to before treatment and placebo group, but the difference was not statistically significant (P>0.05).                                                                                                          
Conclusion: Since no statistically significant difference was observed between the groups, prophylactic use of these drugs for reduction of post-endodontic pain is not suggested.                                                                                              
Introduction: Endodontic treatment causes local trauma and subsequent inflammation,  making pain and discomfort common side effects of endodontic treatment. Since there is an important  relationship between post- endodontic pain and pre-endodontic pain, use of non-steroidal anti-inflammatory drugs (NSAIDs) before root canal therapy can suppress the inflammatory process before it starts, and  reduce the pain after root canal therapy. The aim of this study was to compare the efficacy of prophylactic Ibuprofen Sulindac (both are from NSAIDs) and placebo in controlling of pain after root canal therapy.
Materials & Methods: In this triple-blind clinical trial study, 48 patients with vital, single rooted anterior teeth were selected. These teeth were divided into three groups. One capsule was given to every group as prophylaxis before the treatment, which according to its code, contained Ibuprofen, Sulindac, or placebo. The  treatment was then performed by one person (a general practitioner) according to standard methods. The pain of each patient was recorded before treatment and at 6, 12, 24, 48, and 72 hours after the treatment using a VAS scale. The results were collected and comparison of the means of pain between the three groups was conducted statistically.                                                                                                 
Results: A reduction in pain was seen in Sulindac and Ibuprofen group at 6,12,24,48, and 72 hours after treatment compared to before treatment and placebo group, but the difference was not statistically significant (P>0.05).                                                                                                          
Conclusion: Since no statistically significant difference was observed between the groups, prophylactic use of these drugs for reduction of post-endodontic pain is not suggested.                                                                                              

Keywords


مقدمه

درد یک حس ناخوشایند است که از یک ناحیه خاص از بدن منشأ می‏گیرد و معمولاً به وسیله روند‏‏هایی که باعث آسیب به بافت‏های بدن می‏شوند یا به صورت بالقوه قادرند باعث آسیب شوند، ایجاد می‏شود.(1) تحریک بافت‏های پری آپیکال در حین درمان، باعث ایجاد التهاب و آزادسازی گروهی از مواد شیمیایی می‏شود که پاسخ‏های التهابی را آغاز می‏کنند.التهاب به وسیله هیستامین، برادی کینین و پروستاگلندین‏ها آغاز می‏شود.(2) پروستاگلندین‏ها نفوذپذیری عروقی و فعالیت کموتاکتیک و حساسیت رسپتورهای درد را نسبت به دیگرمدیاتورهای التهابی افزایش می‏دهند.(3) در نتیجه درد و ناراحتی از عوارض جانبی معمول در درمان‏های اندودنتیک است (این مشکل برای 40-25% بیماران اتفاق می‏افتد)(4) بنابراین به منظور کاهش التهاب و در نتیجه کاهش درد پس از درمان ریشه، استفاده از داروهای مختلفی مانند آنتی‏بیوتیک‏ها، ضدالتهاب‏های استروئیدی و غیراستروئیدی (NSAID‏ها) توصیه شده است.(5)

استفاده از آنتی‏بیوتیک‏ها محدود به موارد درگیری سیستمیک عفونت یا در مواردی که تهاجم به فضاهای صورتی وجود داشته باشد و یا بیماران با نقص ایمنی می‏باشد، در حالی که استفاده پروفیلاکتیک از NSAID‏ها و استروئید‏ها به منظور پروفیلاکسی برای درد پس از کار، حتی در دندان‏های بدون علامت توصیه شده است.(7و6)

به نظر می‏آید NSAIDها به وسیله پیشگیری از فعالیت آنزیم‏های سیکلواکسیژنازمانع سنتز پروستاگلندین‏ها و نهایتاً باعث کاهش التهاب و درد می‏شوند. دو فرم آنزیم سیکلواکسیژناز شناخته شده است: 1-Cox و 2-Cox. آنزیم 1-Cox در همه حال و در همه بافت‏ها حضور دارد و مسؤل ساخت پروستانوئید‏ها و فعالیت‏های حفاظتی سلول است. آنزیم 2-Cox به طور نرمال در بافت‏ها حضور ندارد و تنها زمانی که صدمه و التهابی در بافت اتفاق می ‏افتد وارد عمل می‏گردد. NSAIDها مانع فعالیت هر دو آنزیم می‏گردند.(8)

ایبوپروفن یک مسکن رایج از خانواده NSAID است که دارای کمترین میزان عوارض معدی-روده‏ای در بین سایر NSAID‏ها است. فعالیت وابسته به دوز ایبوپروفن
8-4 ساعت است که در مقایسه با نیمه عمر کوتاه آن (حدود 2 ساعت) طولانی‏تر است و دوز پیشنهادی برای آن 400-200 میلی‏گرم می‏باشد.(9)

سولینداک یک نمونه نخستین از عامل ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) است که دارای اثرات تسکینی و ضدالتهابی است.(10) نیمه عمر این دارو 8 ساعت و مدت زمان فعالیت آن 16-12 ساعت است. دوز پیشنهادی ضدالتهابی برای آن 200 میلی‏گرم می‏باشد.(9)این دارو در مقایسه با داروهای ضدالتهابی که نیازمند دوز بالا هستند (مانند آسپیرین یا ایندومتاسین) دو مزیت بزرگ دارد:
1- می‏تواند به صورت دو دوز در روز مصرف شود 2- به خوبی تحمل می‏شود و نسبت به آسپیرین دارای عوارض جانبی کمتری بر دستگاه گوارش است.(11)

هدف از مطالعه حاضر مقایسه اثر ضددردی ایبوپروفن و سولینداک بر کاهش درد پس از درمان ریشه بود. ایبوپروفن، یک مسکن معمول مورد استفاده در درمان دردهای پس ازدرمان اندو می‏باشد و سولینداک یک مسکن شناخته شده و مؤثر از خانواده ضدالتهاب‏های غیراستروئیدی می‏باشد و تاکنون در درمان‏های اندو مورد استفاده قرار نگرفته است، البته این دارو در سایر موارد دندانپزشکی مانند پریودنتولوژی مورد مطالعه قرار گرفته است.(12)

مواد و روش‏ها

این مطالعه مداخله‏ای به صورت کارآزمایی بالینی تصادفی شده سه سوکور، که در پایگاه WWW.IRCT.ir با شماره IRCT138809222847 N1 ثبت شده است، انجام شد. همچنین این مطالعه توسط کمیته اخلاق دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان نیز مورد تائید واقع گردید. تعداد 48 بیمار با بازه سنی 50-25 سال انتخاب شدند. همگی بیماران دارای یک دندان دارای یک کانال، زنده، دارای پوسیدگی شدید و درد خود به خود کمتر از 30 (بر مبنای درجه بندی Visual Analog Scale)، بودند. اما ضایعه، تورم، حساسیت به دق و فیستول نداشتند و به تست‏های پالپی پاسخ مثبت می‏دادند. نحوه Randomization بیماران بدین ترتیب بود که مجری طرح مسئولیت کدگذاری داروها را به سه کد A,B,C برعهده گرفت، سپس از هر کد 16 برگه تهیه و برگه‏ها پس از بر زدن همراه با داروی مورد نظر داخل پاکت‏های سربسته قرار داده شدند. عمل‏کننده به ترتیب به افرادی که واجد شرایط ورود به مطالعه بودند یک پاکت، که حاوی داروی مصرفی مورد نظر بود، می‏داد. از آنجایی که تمام داروها در اندازه و شکل یکسان تهیه شده بودند، بیمار نیز مانند عمل‏کننده، نسبت به نوع داروی دریافتی بی‏اطلاع بود، در مرحله آخر، پس از جمع‏آوری کلیه اطلاعات مربوط به بیماران، این داده‏ها در اختیار مشاور آماری (که وی نیز از نوع دارو بی‏اطلاع بود)، جهت تجزیه و تحلیل قرار گرفت. داده‏ها بر اساس کد اختصاص یافته تجزیه و تحلیل شدند و پس از اتمام تجزیه و تحلیل‏ها، کد هر دارو توسط مجری طرح مشخص گردید.

بیماران از نظر سابقه پزشکی سالم بودند. بیمارانی که به هر دلیل منع مصرف داروهای مورد مطالعه را داشتند، افرادی که ظرف 12 ساعت گذشته مسکن دریافت کرده بودند و همچنین بیمارانی که دارای درد شدید و غیرقابل‏تحمل پس از درمان ریشه بودند و ناچار شده بودند که از داروی مسکنی به جز استامینوفن کدئین (300 میلی‏گرم استامینوفن و 10 میلی‏گرم کدئین) داده شده به آنها استفاده کنند، از مطالعه حذف شدند.

قبل از انجام درمان، برای بیماران در مورد تحقیق در حال انجام توضیح داده شد و پس از دادن آگاهی‏های لازم به بیماران، رضایت آگاهانه از آنها دریافت شد. در تمام گروه‏های آزمایشی، درمان به صورت یک جلسه‏ای و توسط یک نفر (دندانپزشک عمومی) انجام شد.

داروهای مـورد نظر (سولینداک، ایبوپروفن ودارونما)

در کپسول‏های متحدالشکلی قرارداده شدند. به هرسه گروه A و B وC یک ساعت قبل از درمان کپسولی به عنوان پروفیلاکسی داده شد. این کپسول بسته به گروهی که بیمار در آن قرار گرفته بود شامل: دارونما (نشاسته)، 400 میلی‏گرم ایبوپروفن (آریا، تهران، ایران) یا 200 میلی‏گرم سولینداک (Merck sharp & Dohme, USA) بود. با توجه به این که دادن مسکن به صورت پروفیلاکسی به طور معمول در درمان دندانپزشکی رایج نیست و شرایط ورود به مطالعه داشتن درد خفیف (40-0 VAS) بود و همچنین به بیماران توصیه شده بود که در صورت داشتن درد از استامینوفن کدئین (300 میلی‏گرم استامینوفن و 10 میلی‏گرم کدئین) (فاخر، تهران، ایران) داده شده به آن‏ها، استفاده کنند و با توجه به اینکه در صورت عدم تحمل درد می‏توانستند از مطالعه خارج شوند، بنابراین استفاده از پلاسبو در این مطالعه منعی نداشت.

 در این بیماران حداکثر تعداد کارپول لیدوکائین به همراه اپی‏نفرین تزریق شده دو کارپول بود که پس از برداشتن پوسیدگی‏ها و تهیه حفره دسترسی و ایزولاسیون دندان بوسیله کلمپ و رابردم، درمان به روش استاندارد انجام شد. با توجه به رادیوگرافی اولیه، اندازه طول کانال توسط یک فایل با شماره مناسب که متناسب با اندازه کانال بوده و به کمک آن بتوان تعیین طول (با فاصله یک میلی‏متر کوتاه‏تر از آپکس رادیوگرافیک) را انجام داد، تعیین شد. پس از انجام رادیوگرافی برای اندازه‏گیری طول کانال، قسمت آپیکالی کانال تا سه شماره بالاتر از فایل اندازه گیری (در این مطالعه از K-file استفاده شد) آماده‏سازی شد و شستشوی کانال به وسیله محلول نرمال سالین انجام شد، (بین هر دو شماره فایل استفاده شده 2 میلی‏لیتر از محلول به کار رفت). پس از انجام پاک‏سازی و شکل دهی به روش backStep-، کانال‏ها توسط گوتاپرکا و سیلر  AH26(Densply detrey GmbH, Germany) به روش تراکم جانبی پر شد و با کویت ترمیم موقت انجام شد و در نهایت هم اکلوژن چک شد. برای اندازه‏گیری شدت درد، در جلسه درمان پرسشنامه‏ای به بیماران داده شد تا شدت درد احتمالی خود را با استفاده از معیار VAS)) که به صورت پرسشنامه به آنها ارائه گردیده بود گزارش کنند. طبق این معیار، صفر بدون درد و 100 حداکثر درد تجربه شده می‏باشد.

پس از پایان درمان، همه بیماران به مدت 72 ساعت تحت کنترل قرار گرفتند و همچنین به بیماران دو عدد قرص استامینوفن کدئین (300 میلی‏گرم استامینوفن و 10 میلی‏گرم کدئین) (فاخر، تهران، ایران) داده شد و از آنها خواسته شد که در صورت وجود درد، ضمن ذکر میزان درد تجربه شده در (VAS) ساعت مصرف آن را یادداشت کرده و هر 4 ساعت یکی از آنها را مصرف کنند و در صورت وجود درد شدید که با استامینوفن کدئین تسکین نیابد بیمار مجاز به استفاده از مسکن قوی‏تر بود واز مطالعه خارج می‏گردید.

اطلاعات پس از جمع‏آوری در محیط SPSS با ویرایش 15 مورد پردازش قرارگرفتند. برای مقایسه میانگین درد بین گروه‏ها از آزمون Chi-Squere، ANOVA و Repeated measurement استفاده شد و مقادیر 05/0P< معنی‏دار تلقی گردید.

یافته‏ها

با توجه به انتخاب تصادفی بیماران تعداد مردها و زن‏ها در گروه ایبوپروفن مساوی اما در گروه دارونما، تعداد مردها 6 نفر (5/37%) و تعداد زن‏ها 10 نفر (5/62%) بود. در گروه سولینداک، تعداد مردها 9 نفر (3/56%) و تعداد زن‏ها 7 نفر (8/43%) بود که از لحاظ آماری این تفاوت معنی‏دار نبود. (جدول 1)

در این مطالعه، محدوده سنی بیماران 50-25 سال بود که میانگین سنی در گروه دارونما (93/6±88/33) سال، در گروه سولینداک (66/6±81/33) سال و در گروه ایبوپروفن (52/6±81/33) سال بود که از لحاظ آماری این تفاوت معنی‏دار نبود.

میزان درد قبل از درمان تمام بیماران در محدوده
30-0 (با توجه به معیار
VAS) بود، به طوری که در گروه دارونما میانگین درد (47/4±50/27)، در گروه سولینداک (14/10±13/23) و در گروه ایبوپروفن (56/8±50/22) بود که این تفاوت از لحاظ آماری معنی‏دار نبود.
(جدول 2)

مطالعه نشان داد که 6 ساعت پس از درمان، درگروه دارونما میانگین درد (01/17±13/33)، در گروه سولینداک (78/18±63/20)، در گروه ایبوپروفن (69/15±38/19) بود که اختلاف بین گروه‏ها از لحاظ آماری معنی‏دار نبود. (جدول 2)

میانگین درد 12 ساعت پس از درمان، در گروه دارونما (96/20±63/25)، در گروه سولینداک (58/12±25/11) و در گروه ایبوپروفن (04/15±63/15) بود و این اختلاف از لحاظ آماری معنی‏دار نبود.
(جدول 2)

در این مطالعه مشخص شد که 24 ساعت پس از درمان، در گروه دارونما میانگین درد (93/16±50/17)، در گروه سولینداک (56/8±50/7) و در گروه ایبوپروفن (23/11±38/9) بود ولی اختلاف از لحاظ آماری معنی‏دار نبود. (جدول 2)

همچنین این مطالعه نشان داد که 48 ساعت پس از درمان، در گروه دارونما میانگین درد (69/15±38/9)، در گروه سولینداک (30/7±5) و در گروه ایبوپروفن (78/4±13/3) بود و اختلاف از لحاظ آماری معنی‏دار نبود. (جدول 2)

و یافته آخر این بود که 72 ساعت پس از درمان، در گروه دارونما میانگین درد (93/10±38/4)، در گروه سولینداک (47/4±50/2) و در گروه ایبوپروفن (13/8±38/4) بود که این اختلاف از لحاظ آماری معنی‏دار نبود. (جدول 2)

در این مطالعه از آزمون Repeated measurement نیزاستفاده و نتایج نشان داد مدت زمان باعث کاهش درد در همه گروه‏ها شده است (8/162F= و001/0P<)، اما گروه‏ها با هم تفاوت معنی‏داری نداشتند.


 

 

جدول 1 : توزیع فراوانی افراد شرکت‏کننده در مطالعه بر حسب نوع داروی دریافتی و جنسیت

جنسیت

گروه

دارونما

(درصد) تعداد

سولینداک

(درصد) تعداد

ایبوپروفن

(درصد) تعداد

کل

(درصد) تعداد

مرد

(5/37%) 6

(3/56%) 9

(50%) 8

(9/47%) 23

زن

(5/62%) 10

(8/43%) 7

(50%) 8

(1/52%) 25

کل

(100%) 16

(100%) 16

(100%) 16

(100%) 48

557/0=P       2=df      169/1=Chi-square

جدول 2 : میانگین و انحراف معیار درد بر اساس زمان در سه گروه مورد مطالعه

درد بر اساس زمان

گروه‏ها

سولینداک

انحراف معیار±میانگین

ایبوپروفن

انحراف معیار±میانگین

دارونما

انحراف معیار±میانگین

نتیجه آزمون

ANOVA

قبل از درمان

14/10 ± 13/23

56/8 ± 50/22

47/4 ± 50/27

815/1=(45/2)F

175/0P=

6 ساعت پس از درمان

78/18 ± 63/20

69/15 ± 38/19

01/17 ± 13/33

122/3=(45/2) F

054/0P=

12 ساعت پس از درمان

58/12 ± 25 /11

04/15 ± 63/15

 

96/20 ± 63/25

162/3= (45/2)F

052/0P=

24 ساعت پس از درمان

56/8 ± 50/7

23/11 ± 38/9

93/16 ± 50/17

789/2=(45/2)F

072/0P=

48 ساعت پس از درمان

30/7 ± 5

78/4 ± 13/3

69/15 ± 38/9

531/1= (45/2)F

227/0P=

72 ساعت پس از درمان

47/4 ± 50/2

13/8 ± 38/4

93/10 ± 38/4

273/0= (45/2)F

762/0P=

 

 

 

 

 

نمودار 1 : مقایسه میانگین درد در بین سه گروه مورد آزمایش


بحث

مطالعات متعددی فاکتورهای مرتبط با دردهای پس از درمان اندو را بررسی کرده‏اند. نتایج نشان داده است عواملی از قبیل حضور درد قبل از درمان، نوع دندان، سن، جنس، تاریخچه آلرژی و درمان مجدد پیش‏بینی‏کننده‏های مهمی برای دردهای پس از درمان اندو و Flare-up هستند.(13) در هر صورت اغلب مطالعات نشان داده‏اند که بیشترین میزان درد، در 24 ساعت اول پس از درمان، اتفاق می‏افتد،(14) و مشخص‏ترین عاملی که درد پس از درمان اندودنتیک را پیش‏بینی می‏نماید وجود بیش‏دردی (هایپرآلژزیا) قبل از درمان می‏باشد. بنابراین استفاده از داروهای NSAID به صورت پروفیلاکسی در کاهش درد پس از درمان ریشه کمک شایانی می‏نماید.(13)

در این مطالعه از داروهای سولینداک و ایبوپروفن به عنوان مسکن و دارونما جهت مقایسه اثرات ضددردی این دو دارو استفاده شد. میانگین شدت درد در سه گروه، در مقطع زمانی قبل از درمان، تفاوت معنی‏داری با یکدیگر نداشت که این امر نشانگر همسانی نسبی سه گروه از نظر میزان درد اولیه و به عبارت دیگر همسانی شرایط مقایسه بود.

در مورد سولینداک و ایبوپروفن، کاهش درد در تمام دوره‏های زمانی 6، 12، 24، 48 و 72 ساعت پس از درمان مشاهده شد. در حالی که در گروه دارونما، کاهش درد در دوره‏های 12، 24، 48 و 72  ساعت پس از درمان مشاهده شد. اما 6 ساعت پس از درمان در این گروه، درد نسبت به درد قبل از درمان، افزایش یافته بود.

 در 6، 12، 24 و 48 ساعت پس از درمان، سولینداک و ایبوپروفن، کاهش درد بیشتری را نسبت به دارونما نشان دادند خصوصاً در زمان‏های 6 و12 ساعت پس از درمان که P به ترتیب 054/0 و 052/0 بود و با توجه به اینکه در این مطالعه 05/0>P معنی‏دار تلقی گردید می‏توان آن‏ها را از نظر کلینیکی حائز اهمیت دانست (نمودار 1) البته این تفاوت‏ها از نظر آماری معنی‏دار نبودند. اما در 72 ساعت پس از درمان، سولینداک در مقایسه با دو داروی دیگر کاهش درد بیشتری را نشان داد که باز هم از نظر آماری معنی‏دار نبود.

Dieppe و همکارش مطالعه‏ای را جهت مقایسه اثر سولینداک و ایبوپروفن بر 40 بیمار دارای استئوآرتریت لگن، در یک دوره 8 هفته‏ای انجام دادند و دریافتند که سولینداک به طور معنی‏دار، باعث کاهش درد بهتری نسبت به ایبوپروفن در این بیماران شد.(15) این نتایج با مطالعه حاضر در تضاد بود که می‏تواند به دلیل متفاوت بودن موضوع مورد بررسی در این دو مطالعه، از جمله پروفیلاکتیک نبودن مطالعه Dieppe و تفاوت در طول دوره بررسی آن‏ها باشد. همچنین مطالعه‏ای برای مقایسه اثر ضددردی سولینداک و آسپیرین بر بیماران دارای استئوآرتریت و روماتوئید آرتریت، توسط  Huskisson و همکارش انجام شد و نتایج نشان داد که سولینداک به اندازه آسپیرین در کاهش درد مؤثر است، هر چند تفاوت بین این دو گروه از نظر آماری معنی‏دار نبود.(11)

در مطالعات متعدد دیگری مقایسه دو داروی مسکن جهت کاهش درد انجام شده است. Menk و همکارانش، متوجه اثرات ضد دردی بهتر ایبوپروفن در فواصل 4 و 8 ساعت پس از درمان نسبت به اتودولاک شدند.(16) قشلاقی آذر با هدف مقایسه اثر تسکینی ایبوپروفن و سلکوکسیب بر درد ناشی از پریودونتیت حاد آپیکال، مطالعه‏ای را انجام داد و نتایج به دست آمده نشان دهنده عدم وجود تفاوت معنی‏دار بین این دو گروه تا مقطع زمانی 75 دقیقه بود. اما پس از 90 دقیقه اثر سلکوکسیب به صورت معنی‏داری بهتر از ایبوپروفن بود.(17) پرتویی با هدف مقایسه اثر ضد دردی سلکوکسیب و ایبوپروفن در کنترل درد پس از درمان اندو مطالعه‏ای را انجام داد که نتایج آن نشان‏دهنده عدم معنی‏دار بودن اختلاف اثر ضددردی این دو داروی مسکن در زمان‏های مختلف بود.(18)

Gopikrishna و همکارانش، مطالعه‏ای پیرامون مؤثر بودن استفاده پروفیلاکتیک رفکوکسیب در مقایسه با ایبوپروفن روی درد پس از درمان ریشه انجام دادند. نتایج این مطالعه بدین صورت بیان شد که در یک دوره زمانی 12 و 24 ساعته رفکوکسیب کاهش درد معنی‏دار بهتری را نسبت به ایبوپروفن و دارونما نشان داد.(19)

Holesten و همکارانش نیز مطالعه‏ای مروری را با عنوان تأثیر NSAIDها بر دردهای پس از درمان اندو انجام دادند. نتیجه گیری نهایی بدین صورت بود که NSAID‏ها برای درمان دردهای پس از درمان اندو مؤثرند و مؤثرترین مسکن به صورت ترکیبی از Flurbiprofen و ترامادول یا استفاده از یک رژیم ترکیبی مصرف Flurbiprofen، قبل یا بعد از درمان است.(20)

در مطالعه‏ای دیگر که به منظور مقایسه اثر ضددردی ترامادول هیدروکلراید و ایبوپروفن توسط بیدار و همکارانش انجام شد، نتایج حاصل نشان داد که در فاصله زمانی 12 ساعت پس از درمان اختلاف آماری معنی‏داری بین اثر تسکینی ترامادول و ایبوپروفن وجود نداشت؛ اما این اختلاف 24، 48 و72 ساعت پس از درمان معنی‏دار بود، به طوری که قدرت ضد دردی ترامادول بیشتر از ایبوپروفن بود.(21)

Attar و همکارانش جهت بررسی اثر پیش‏درمانی داروهای مسکن از قرص ایبوپروفن و ژل ایبوپروفن به صورت تک دوز قبل از درمان استفاده کردند و بدین نتیجه رسیدند که کاهش درد ناشی از استفاده از تک دوز مسکن قبل از درمان، بیشتر از کاهش درد ناشی ازانجام درمان نیست.(22) در مطالعه ما نیز کاهش درد ناشی از کاربرد تک دوز ایبوپروفن و سولینداک قبل از درمان، بیشتر از کاهش درد ناشی از درمان نبود.

نتیجه گیری

هر چند در هر دو گروه سولینداک و ایبوپروفن نسبت به گروه پلاسبو در زمان‏های مختلف پس از درمان، کاهش درد مشاهده شد اما به دلیل اینکه اختلافات از لحاظ آماری بین گروه‏ها معنی‏دار نبود، این مطالعه کاربرد پروفیلاکتیک هیچ کدام از دو داروی فوق را برای کاهش درد پس از درمان اندو پیشنهاد نمی‏کند.

تشکر و قدردانی

بدین وسیله از اعضای محترم شورای پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان و نیز جناب آقای دکتر علی روحبخش و جناب آقای دکتر محسن رضائیان که صمیمانه در انجام این تحقیق زحمات زیادی متقبل شدند، کمال قدردانی و تشکر را داریم.

  1. Bernadette J, Marcela RR. Non-odontogenic toothache and chronic head and neck pain. In: Ingle JI, Bakland LK, Baumgartner JC. Ingle's Endodontics. 6th ed. London: BC Decker Inc Hamilton; 2008; P. 392.
  2. Weissman G. Prostaglandins in acute inflammation (Current concepts). Kalamazoo, MI: The Upjohn Co; 1980. P. 5-13.
  3. Ryon GB, Majno G. Inflammation. Kalamazoo, MI: Scope Publications, the Upjohn Co; 1977; P. 51-2.
  4. O'Keefe EM. Pain in endodontic therapy:Preliminary study. J Endod 1976; 2(10):315-9.
  5. Torabinejad M, Kettering JD, McGraw JC, Cummings RR, Dwyer TG, Tobias TS. Factors associated with endodontic inter appointment emergencies of teeth with necrotic pulps. J Endod 1988; 14(5): 261-6.
  6. Nekoofar MH, Sadeghipanah M, Dehpour AR. Evaluation of Meloxi cam (A Cox-2 inhibitor)for management of post operatire endodontic pain: A double-blind placebo-controlled study. J Endod 2003; 29(10): 634-7.
  7. Torabinejad M, Cymerman JJ, Frankson M, Leman RR, Maggio JD, Schider H. Effectiveness of various medications on postoperative pain following complete instrumentation. J Endod 1994; 20(7): 345-54.
  8. Crofford LJ. Cox-1 and Cox-2 tissue expression: Implication and predictions.J Rheumatol 1997; 24(49): 15-9.
  9. Katzung B. Basic & Clinical Pharmacology. 9th ed. London: McGraw-Hill Co; 2007. P. 576-82.
  10. Kurumbail RG, Stevens AM, Gierse JK. Structural basis for selective inhibition of cycloxygenase-2 by anti-inflammatory agents. Nature 1996; 384(6610): 644-8.
  11. Huskisson EC, Scott J. Sulindac. Trials of a new anti- inflammatory Drug. Ann Rheum Dis 1978; 37(1): 89-92.
  12. Vogel RI, Copper SA, Schneider LG, Goteiner D. The effects of topical steroidal and systemic nonsteroidal anti-inflammatory drugs on experimental gingivitis in man. J Periodontol 1984; 55(4): 247-51.
  13. Hargreaves KM, Keiser K, Byrne BE. Analgesics in Endodontics.In: Cohen S, Harvgrcaves KM, Keiser K. Pathways of the Pulp. 10th ed. St. Louis: Mosby Co; 2011. P. 679.
  14. Torabinejad M, Walton RE. Endodontics Principles and Practice. 4th ed. London: W.B. Saunders Co; 2008.
    P. 160.
  15. Dieppe PA, Burry HC, Grahame R, Perera T. Sulindac in osteoarthrosis of hip. Rheumatol Rehabil 1976; 15(2): 112-5.
  16. Menke ER, Jackson CR, Bagb MD, Tracy TS. The effectiveness of prophylactic Etodolac on postendodntic pain. J Endod 2000; 26(12): 712-5.
  17. Gheshlaghi Azar N, Kheradmand R. Comparison of efficacy of Celecoxib (Cox-2 inhibitor)and Ibuprofen on apical acute periodontitis pain. Journal of Dental School Shahid Beheshti University of Medical Sciences 2006; 24(3): 363-8. (Persian)
  18. 18.   Partovi M, Moghaddamnia AA, Peiravi AH. Comparison of the analgesic effect of celebrex VS. Iboprofen on post endodontic pain. Beheshti Univ Dent J 2005; 23(1):1-10. (Persian)
  19. Gopikrishna V, Parameswaran A. Effectiveness of prophylactic use of rofecoxib in comparison with ibuprofen on postendodontic pain. J Endod 2003; 29(1): 62-4.
  20. 20.   Holstein A, Hargreaves KM, Niederam R. Evaluation of NSAIDs for treating post-endodontic pain: A systematic review. Endodontic topics 2002; 3(1): 3-13.
  21. Bidar M, Zarrabi MH, Sadeghi GH, Alipour N. A comparative study between the efficacy of Tramadol Hydrochloride and Ibuprofen in control of pain after root canal therapy. J Mash Dent Sch 2008; 32(2): 111-6. (Persian)
  22. Attar S, Bowles WR, Baisden MK, Hodges JS, McClanahan SB. Evaluation of pretreatment analgesia and endodontic treatment for postoperative endodontic pain. J Endod 2008; 34(6): 652-5.