Clinical Evaluation of the Accuracy of Raypex5 Electronic Apex Locator on Root Canal Length Determination in Primary Teeth

Document Type : original article

Authors

1 Assistant Professor, Dept of Endodontics, School of Dentistry, Hamadan University of Medical Sciences, Hamadan, Iran

2 Assistant Professor, Dept of Pediatric Dentistry, School of Dentistry, Hamadan University of Medical Sciences, Hamadan, Iran.

Abstract

Introduction: Radiographic usage for determination of working length is difficult in children, because of hazardous irradiation, superimposition of the permanent tooth germ and primary tooth root, mouth opening limitation, lack of cooperation, and radiographic misinterpretation of primary teeth. The purpose of this clinical study was to evaluate the accuracy of the Raypex5 apex locator for root canal length determination in primary teeth.
Materials & Methods: This experimental study used 23 primary second molar teeth that were scheduled for extraction. Following access cavity preparation, the working length was determined with a Raypex5 electronic apex locator. The teeth were extracted and real lengths of root canals were measured with insertion of a K-type file into the each canal until it emerged at the apical foramen. This length, minus 0.5 mm, was recorded as the real root canal length. The data were statistically analyzed using a One Sample t-test.
Results: The accuracy of the Raypex5 electronic apex locator in determining working length within 0.5 mm of the real length was 81.2% and 100% within 1mm of the real length.
Conclusion: This study concluded that the Raypex5 apex locator is a useful tool for measuring root canal lengths in primary teeth.

Keywords

Full Text

مقدمه

حفظ سیستم دندانی شیری تا زمانی که این دندان‏ها به طور فیزیولوژیک بیفتند، هدف اصلی دندانپزشکی کودکان است. در مواردی که درگیری پالپ کانال‏های دندان شیری وجود دارد، مجبور به انجام پالپکتومی خواهیم بود. انجام چنین درمانی مستلزم تعیین طول کارکرد کانال ریشه، پاکسازی و شکل‌دهی کانال‌‏ها و پرکردن فضای کانال با استفاده از ماده پرکننده مناسب می‌باشد.(1) در این میان تعیین طول کارکرد و حفظ آن در طی مراحل آماده سازی کانال ریشه، به عنوان عامل اصلی در موفقیت درمان محسوب می‌شود.(2) به طور معمول از روش‌‏های مختلفی برای تعیین طول کارکرد در طی درمان ریشه استفاده می‌شود که در این میان معمول‌ترین روش استفاده از رادیوگرافی است.(3) با این حال آناتومی غیرقابل پیش‏بینی دندان‏های شیری، وجود فرآیند‏های مداوم تحلیل و رسوب بافت سخت و موقعیت متغیر فورامن اپیکالی در دندان‏های شیری باعث شده تا تفسیر رادیوگرافیک در این دندان‏ها دشوار باشد، به علاوه وضعیت آناتومیک دهان کودکان و محدودیت در باز شدن دهان همراه با عدم همکاری کودک، تهیه رادیوگرافی در کودکان را مشکل ساخته است.(4)

امروزه استفاده از آپکس‏یاب‌‏های الکترونیکی جهت تعیین طول کانال ریشه توصیه شده است. استفاده از این دستگاه‏ها باعث کاهش مدت زمان درمان، کاهش میزان اشعه دریافت شده توسط بیمار و همچنین باعث بهبود تعیین طول کانال ریشه دندان می‏گردد.(5) طبقه بندی‏‏های مختلفی برای آپکس‏یاب‏‏های الکترونیکی ذکر شده است.(6و4و3) Ingle دستگاه‌‏های اپکس‌یاب الکترونیکی را بر اساس نوع جریان الکتریسیته، مقاومت و یا امپدانس در برابر جریان و نیز تعداد فرکانس‌‏های استفاده شده در هر دستگاه، به صورت زیر طبقه‌بندی کرده است:(3)

آپکس‏یاب‏‏هایی که بر اساس مقاومت کار می‏کنند: این دستگاه‌‏ها مقاومت در برابر شدت جریان مستقیم را اندازه‏گیری می‌کنند. دستگاه‌‏های این نسل همگی در عمل مشکلاتی داشتند و امروزه بیشتر انواع آن دیگر در بازار موجود نیستند. این دستگاه‌‏ها در مقایسه با رادیوگرافی از دقت کمتری برخوردار هستند و ممکن است کاربرد آنها همراه با درد باشد.(5) از انواع این دستگاه‌‏ها می‏توانRoot Canal Meter، Endodontic Meter و Endodontic Mete S II را نام برد.

آپکس‏یاب‏‏های با فرکانس پایین: دستگاه‌‏های این نسل به جای مقاومت، امپدانس (مقاومت در برابر جریان متناوب) یک فرکانس را اندازه‏گیری می‌کنند. امپدانس بین مخاط د‏هان و عمق سالکوس لثه‏ای به مقدار امپدانس جریان یافته از میان مخاط د‏هان و PDL منطبق می‏باشد، پس دستگاه زمانی انتهای کانال را نشان می‏دهد که مقدار دو امپدانس نزدیک هم باشد. دستگاه‏های Sono-Explorer و Sono-Explorer II از این دسته می‏باشند. این دستگاه‏ها باید قبل از کار کالیبره شوند. به هرحال دقت این دسته از آپکس‏یاب‏ها نیز کافی نبود.

آپکس‏یاب‏‏های با فرکانس بالا: دستگاه Endocater در این گروه قرار می‏گیرد. این وسیله قادر است در حضور الکترولیت‏‏ها و بافت پالپی اندازه‏گیری دقیقی داشته باشد. این دستگاه‏ها فایل اختصاصی دارند که یک پوشش اختصاصی به جز در ناحیه نوک دارند. بنابراین کاربرد آن در کانال‏های تنگ مشکل است و همچنین اتوکلاو کردن مکرر باعث تخریب پوشش فایل می‏گردد.

آپکس‏یاب‏‏های Voltage Gradient : Ushiyama کاربرد الکترود‏‏های دو قطبی را پیشنهاد نمود و عنوان کرد که ولتاژ متغیر در تنگ‏ترین نقطه کانال حداکثر است. روش Voltage gradient اندازه‏گیری دقیقی در حضور مایعات رسانا ایجاد می‏نماید ولی به حضور یا عدم حضور تنگ شدگی کانال حساس است. همچنین ضخامت الکترود‏های دوقطبی نمی‏توانند در کانال‏های تنگ نفوذ کنند.(5)

آپکس‏یاب‏‏های دو فرکانسی: در سال 1990 از Endex جهت تعیین طول کارکرد استفاده شد. این وسیله از طریق تفریق دو امپدانس ایجاد شده از دو فرکانس مختلف، انتهای کانال را مشخص می‏نماید. مطالعات نشان دادند که این دستگاه در حضور سالین، هیپوکلریت سدیم، EDTA و بافت پالپی اندازه‏گیری بهتری نسبت به سایر آپکس‏یاب‏‏ها ایجاد می‏کند.

آپکس‏یاب‏‏های چند فرکانسی: در این آپکس‏یاب‏ها موقعیت نوک فایل از تقسیم دو امپدانس ایجادشده از دو فرکانس مختلف به دست می‏آید. از انواع دستگاه‏های این گروه می‏توان به root ZX، Raypex4، Element Diagnostic EAL، و .... اشاره کرد.

البته آپکس‏یاب‏‏ها دقت 100% ندارند.(7) نشان داده شده است که نسل‏‏های جدید این آپکس‏یاب‏ها به نوع ماده شستشودهنده داخل کانال، اندازه فایل مورد استفاده، نکروز و یا وایتال بودن بافت پالپی حساس نیستند.(11-7) مطالعات مختلف میـزان دقت Root ZX در دندان‏های دائمی را در حد فاصل 5/0± میلی‏متر از فورامن اپیکال، در حدود 90% و در حد فاصل 1 میلی‏متر از فورامن اپیکال را 100% نشان داده‌اند.(6) Wrbas و همکاران نتیجه گرفتند که کاربرد آپکس‏یاب Root ZX و Raypex5 برای تعیین طول کارکرد قابل اعتماد است و تفاوتی بین این دو آپکس لوکیتور وجود ندارد.(12) Stoll و همکاران در مقایسه چهار آپکس‏یاب نسل سوم نتیجه گرفتند که همه در تعیین موقعیت آپکس مورد آزمایش فورامن ماژور را به دقت نشان می‏دهند ولی فواصل نشان داده شده تا آپکس در Raypex5 قابل اطمینان نیست.(13) Kielbassa و همکاران استفاده از آپکس‏یاب Root ZX در دندان‏های شیری که نیاز به درمان ریشه دارند را قویاً توصیه نمودند.(14) دستگاه Raypex 4 در سال 1999 به بازار ارائه شد و مطالعات نشان دادند که این دستگاه برای تعیین طول کارکرد در دندان‏های دائمی، دقتی مشابه با Root ZX دارد و کاربرد آن خصوصاً برای افراد مبتدی آسان است.(15)

با این وجود اطلاعات اندکی در رابطه با تعیین دقت دستگاه‌ آپکس‏یاب Raypex5 در دندان‏های شیری وجود دارد و استفاده از این دستگاه‌ها در دندان‏های شیری با توجه به شرایط تحلیل در دندان‏های شیری و آناتومی غیر قابل پیش‏بینی این دندان‏ها مورد بحث است. هدف از انجام این مطالعه، بررسی میزان دقت دستگاه آپکس‏یاب الکترونیکی Raypex5 در تعیین طول کارکرد دندان‏های شیری در شرایط کلینیکی، به روش مقایسه با مقادیر واقعی طول کارکرد بود.

 

مواد و روش‏ها

در این مطالعه تجربی-بالینی 23 دندان مولر دوم شیری از کودکان بین سنین 5 تا 12 سال که به بخش کودکان دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی همدان در سال 86 مراجعه کرده بودند، انتخاب شدند و در مجموع تعداد 80 کانال (23 کانال مزیوباکال، 15 کانال مزیولینگوال، 21 کانال دیستوباکال، 14 کانال دیستولینگوال و 7 کانال پالاتال) مورد بررسی قرار گرفتند. این دندان‏ها تحلیل داخلی و درگیری فورکا نداشته و تحلیل انتهای ریشه آنها بیش از یک سوم طول ریشه نبود. این دندان‏ها به دلایل مختلف مانند غیر قابل ترمیم بودن تاج دندان، طرح درمان ارتودنتیک یا خواست والدین باید کشیده می‏شدند. انجام این تحقیق در کمیته اخلاق معاونت پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی همدان تایید شد. بعد از توضیح اهداف و روش مطالعه، برای ورود بیماران به مطالعه رضایت نامه از والدین کودکان مبنی بر شرکت کودکشان در این مطالعه گرفته شد.

پس از انجام بی‌حسی موضعی و برداشت پوسیدگی‌، حفره دسترسی آماده گردید و با محلول نرمال سالین شستشو داده شد. سپس دندان مورد نظر به وسیله رول پنبه ایزوله گردید. طول کانال ریشه بوسیله دستگاه Raypex5 Germany)(VDW, Munich, مطابق با دستور کارخانه سازنده و با استفاده از فـایل K-Type (Mani, Japan) شـماره 15 اندازه‏گیری شد. بعد از اندازه‏گیری طول کارکرد با استفاده از دستگاه Raypex5، فایل اندازه‏گیری از کانال ریشه خارج شد و نقاط مرجع بر روی تاج هر دندان با استفاده از ماژیک مشخص شدند و در مرحله اندازه‏گیری طول کارکرد واقعی نیز از همین نقاط استفاده شد. در مورد هر دندان، علاوه بر طول کانال ریشه، موقعیت نقاط مرجع، تعداد کانال‏ها، حضور یا عدم حضور خون‌ریزی و شروع تحلیل انتهای ریشه نیز ثبت شد. سپس دندان کشیده شده و طول واقعی به وسیله همان فایل‌ها و بر اساس نقاط مرجع اندازه‏گیری شد. بدین ترتیب که فایل K-Type (Mani, Japan) شماره 15 وارد کانال ریشه شده و آن قدر فرو برده شد تا به ناحیه فورامن اپیکال رسید و نوک آن تحت بزرگنمایی دو برابر مشاهده گردید. در این وضعیت با استفاده از یک رابر استاپ، محل نقطه مرجع روی فایل مشخص شده و پس از خارج نمودن فایل از کانال، فاصله رابر استاپ تا نوک فایل به وسیله اندومتر اندازه‏گیری شد. از این طول 5/0 میلی‏متر کاسته شد و مقدار به دست آمده به عنوان طول کارکرد ثبت گردید. همچنین وجود یا عدم وجود تحلیل انتهای ریشه مشخص شد. در مواردی که کانال‏ها تحلیل انتهای ریشه داشتند نیز به همین روش طول کانال تعیین شد.

داده‌های به دست آمده با تعیین میانگین طول کانال‏های ریشه در دو روش و محاسبه فاصله اطمینان 95% میانگین‌‏ها و انجام آزمون t یک نمونه‌ای تجزیه و تحلیل آماری گردید.

یافته‏ها

در مطالعه حاضر 23 دندان مولر دوم شیری (80 کانال) از کودکان سنین 12-5 ساله با میانگین سنی 67/1±9/8 سال وارد مطالعه شده و مورد بررسی قرار گرفت. در جدول 1 توزیع کانال‏ها بر اساس فاصله بین نوک فایل و آپکس حقیقی با استفاده از آپکس‏یاب Raypex5 نشان داده شده است.

یافته‏‏های مطالعه نشان دادند که دقت دستگاه Raypex5 با اختلاف 0 تا 5/0- میلی‏متر 2/81 درصد و با اختلاف
0 تا 1- میلی‏متر از طول واقعی برابر 100 درصد می‏باشد. قابل ذکر است که در 7/63 درصد موارد، طول تعیین شده توسط دستگاه با طول واقعی برابر بود.

جدول 1 : توزیع کانال‏ها بر اساس فاصله بین نوک فایل و آپکس حقیقی با استفاده از آپکس‏یاب Raypex5

فاصله از آپکس حقیقی

تعداد (%)

1-  میلی‏متر

(8/18%) 15

5/0-  میلی‏متر

(5/17%) 14

0 میلی‏متر

(7/63%) 51

 

جدول 2 میانگین و انحراف معیار طول کارکرد واقعی و دستگاه اپکس‏یاب الکترونیکی Raypex5 را نشان می‏دهد. در فاصله اطمینان 95 درصد میانگین اختلاف یاد شده (Confidence interval) برابر 186/0- ~ 363/0- به دست آمد که چون این فاصله مقدار صفر را شامل نمی‏گردید لذا از نظر آماری معنی‏دار بود. هرچند که اختلاف ناچیز و از نظر کلینیکی قابل اغماض بود. به علاوه آزمون t-test یک نمونه‌ای One-sample test نیز میانگین اختلاف در طول کارکرد فوق‏الذکر را معنی‌دار اعلام نمود (001/0P<).

در 52 مورد خونریزی از کانال ریشه و در 46 مورد نیز تحلیل ریشه وجود داشت میانگین اختلاف طول کارکرد روش Raypex5)) نسبت به طول کارکرد واقعی در دو مورد یاد شده در جدول 2 نشان داده شده است. در این دو حالت نیز تفاوت بین دو روش تعیین طول کارکرد از نظر آماری معنی‏دار بود. هرچند که اختلاف از نظر کلینیکی ناچیز بود. بنابراین اختلاف میانگین دو مورد یاد شده (وجود خونریزی و تحلیل ریشه) نسبت به اختلاف میانگین طول کارکرد تعیین شده با دستگاه Raypex5)) و طول کارکرد واقعی تفاوت قابل توجهی نداشت واختلاف ناچیز بود.

بحث

تـعیین طول کـارکرد، مـرحله‌ای بااهـمیت طی درمان

ریشه دندان‏های شیری و دائمی است. محل ختم اپیکالی آماده سازی کانال ریشه باید به درستی مشخص گردد تا از آسیب بافت‏های پری‌اپیکال و به خصوص جوانه دندان دائمی در دندان‏های شیری جلوگیری شود.(14) ابداع دستگاه‌های آپکس‌یاب الکترونیکی تحول چشمگیری را در تعیین طول کارکرد در طی درمان‏های اندودنتیک ایجاد نموده است و مطالعات متعدد کارآیی این دستگاه‌ها را در تعیین طول کارکرد نشان داده‌اند. Mello-Moura و همکاران عنوان نمودند که اندازه‏گیری طول کارکرد به کمک آپکس‏یاب الکترونیکی در دندان‏های شیری نسبت به سایر روش‏های اندازه‏گیری دقیق‏تر و قابل قبول‏تر است.(16)


 

 

جدول 2 : میانگین و انحراف معیار طول کارکرد واقعی و دستگاه اپکس یاب الکترونیکی Raypex5 بر حسب میلی متر

 

تعداد کانال

طول واقعی

انحراف معیار ± میانگین

دستگاه اپکس یاب

انحراف معیار ± میانگین

اختلاف

P-value

کل کانال‏ها

80

24/0 ± 5/13

23/0 ± 32/13

39/0 ± 27/0-

001/0P<

همراه با خونریزی

52

23/0 ± 87/13

22/0 ± 65/13

39/0 ± 22/0-

001/0P<

همراه با تحلیل ریشه

46

22/0 ± 25/11

20/0 ± 64/10

39/0 ± 31/0-

001/0P<


 


با هدف رفع محدودیت‌‏ها و افزایش دقت اندازه‌گیری توسط آپکس‏یاب‌‏ها، مکرراً دستگاه‌‏های جدیدی به بازار عرضه می‌شوند که از سوی سازندگان، دقت بالا و عملکرد مطلوب آنها مورد ادعاست. دستگاه Raypex4 در سال 1999 به بازار ارائه شده است. این دستگاه جهت تعیین طول کارکرد از دو فرکانس مختلف (بر اساس Ratio method) استفاد می‏کند. مطالعات نشان دادند که این دستگاه دقت مشابه با Root ZX دارد و کاربرد آن خصوصاً برای افراد مبتدی آسان است.(15)

مطالعات متعددی در زمینه بررسی دقت دستگاه‌های آپکس‌یاب صورت گرفته است. در یک مطالعه Katz و همکارانش در سال 1996 دقت دستگاه Root ZX را در اندازه‏گیری طول کانال ریشه دندان‏های شیری، در شرایط in vitro، مورد ارزیابی قرار دادند. آنها با قرار دادن دندان‏های مولر شیری کشیده شده در یک مدل آلژیناتی، شرایط in vivo را بازسازی نمودند. نتایج مطالعه آنها نشان داد که هیچ تفاوت معنی‌داری بین روش تعیین طول الکترونیک و رادیوگرافیک و طول واقعی دندان وجود ندارد، هرچند که طول کارکرد به دست آمده به روش الکترونیک، اندکی کوتاه‌تر از طول به دست آمده توسط روش رادیوگرافیک و طول واقعی دندان بود.(17) در یک مطالعه دیگر Nilson-filho و همکاران نتیجه گرفتند که Ipex (Japan, NSK) که یک آپکس‏یاب چندفرکانسی است، در اندازه‏گیری طول کارکرد دندان‏های شیری دقیق می‏باشد.(18) Beltrame و همکاران نیز عنوان کردند که آپکس‏یاب Root ZX در بیش از 90% موارد در حضور تحلیل ریشه در دندان‏های شیری دقیق می‏باشد.(19) Leonardo و Ghaemmaghami نیز دریافتند که آپکس‏یاب الکترونیکی در اندازه‏گیری کانال‏های شیری مفید و دقیق هستند.(21و20) مطالعات دیگر نیز تایید کردند که اندازه‏گیری طول کارکرد در دندان‏های شیری با و بدون تحلیل انتهای ریشه به وسیله آپکس‏یاب‏های الکترونیکی جدید دقیق و قابل اعتماد می‏باشد.(26-22و20و16) یافته‌های مطالعه حاضر موافق با مطالعات فوق می‌باشد.

 در استفاده از آپکس‌یاب در مطالعات دیگر، تفاوت معنی‌داری بین مقادیر به دست آمده توسط عمل کننده‌های مختلف مشاهده شده است.(2) بنابراین در مطالعه حاضر برای جلوگیری از خطای Inter-operator، تمام اندازه‏گیری‏ها توسط یک نفر انجام شد. مطالعاتی که به ارزیابی دقت آپکس‌یاب‏ها پرداخته‌اند از روش‏های متفاوت استفاده نموده‌اند. برخی مطالعات دقت آپکس‌یاب‏ها را در مقایسه با تفسیرهای رادیوگرافیک مورد سنجش قرار داده‌اند. برخی مطالعات دیگر میزان دقت یک دستگاه را نسبت به سایر دستگاه‌ها ارزیابی نموده‌اند و در سایر مطالعات دقت روش الکترونیک بر اساس مقایسه با طول واقعی کانال در دندان‏های کشیده شده، تعیین شده است؛ که این روش نسبت به دو روش دیگر از قابلیت اعتبار بالاتری برخوردار است. بنابراین در مطالعه حاضر از این روش استفاده شد. اکثر این مطالعات، دندان‏های دائمی را مورد ارزیابی قرار داده‌اند و در مطالعات اندکی دقت آپکس‌یاب‌ها در تعیین طول کانال ریشه دندان‏های شیری مورد سنجش قرار گرفته است.

طبق یافته‌های مطالعه حاضر، دستگاه Raypex5 در 100 درصد موارد طول‏های اندازه‌گیری شده را برابر یا کمتر از طول واقعی نشان داد و در هیچ مورد طول کارکرد بیش از میزان واقعی نبود. این ویژگی به عنوان یک مزیت برای Raypex5 محسوب می‌شود، زیرا گسترش درمان به ورای فورامن اپیکالی که بر اساس تخمین بیش از حد طول کارکرد انجام شده باشد، مخصوصاً در دندان‏های ضایعه‏دار می‏تواند نتیجه درمان ریشه را تحت تاثیر قرار دهد.(27و3) علت کوتاه‌تر نشان دادن طول کانال توسط دستگاه را می‌توان این گونه توجیه نمود که در اغلب موارد، بافت‌های اطراف آپکس، مقداری اندکی به داخل فضای کانال نفوذ می‌کنند که این نفوذ در مورد تحلیل‌ها و آپکس‌های باز و گشاد بیشتر است و در نتیجه نوک فایل در فاصله‌ای کوتاه‌تر از فورامن اپیکال ممکن است با این بافت‌ها تماس یافته و طول کارکرد را قدری کوتاه‏تر نشان دهد.

شهرابی و همکاران در ارزیابی دستگاه Dentaport ZX در تعیین طول کانال‌های دندان‏های شیری در شرایط کلینیکی، دقت دستگاه را در حد فاصل 5/0± میلی‏متر از فورامن اپیکال 17/92% گزارش کردند.(28) اگرچه در مطالعه ما دقت دستگاه Raypex5 در فاصله صفر تا 5/0 میلی‏متر نسبت به طول واقعی کانال 2/81 درصد و کمتر از مطالعه شهرابی و همکارانش بود، با این حال باید به این مسأله مهم توجه داشت که Error tolerance استفاده شده در مطالعه شهرابی و همکارانش 5/0± میلی‏متر بود. در حالی که در مطالعه حاضر این میزان به صورت صفر تا 5/0- میلی‏متر قابل قبول در نظر گرفته شد که از لحاظ کلینیکی نسبت به 5/0± میلی‏متر قابل قبول‌تر است. چون خطای 5/0+ میلی‏متر به معنی عبور وسایل از فورامن اپیکال و آماده سازی کانال فراسوی محدوده کانال ریشه است و پیش‌آگهی درمان را به مخاطره می‌اندازد، خصوصاً در دندان‏های شیری که احتمال آسیب به جوانه دندان دائمی وجود دارد.

Kielbassa و همکارانش، دقت دستگاه Root ZX را در تعیین طول کانال‏های ریشه دندان‏های شیری به صورت کلینیکی مورد ارزیابی قرار دادند و نشان دادند که در اکثر موارد، این دستگاه طول کانال ریشه را منطبق یا کوتاه‌تر از طول واقعی کانال اندازه‏گیری کرده بود
(mm75/1±98/0) و تنها در 9/1 درصد موارد طول کارکرد بیشتر از طول واقعی کانال ریشه اندازه‏گیری شده بود.(14) که نتایج این مطالعه موافق با مطالعه ما می‌باشد. با این تفاوت که Raypex5 در هیچ موردی طول کانال ریشه را بیش از طول واقعی کانال ریشه برآورد نکرده بود، که مزیت این دستگاه محسوب می‌شود. همچنین در مطالعه Kielbassa و همکارانش نشان داده شد که شرایط کلینیکی داخل کانال نظیر وایتال بودن پالپ و وجود یا عدم وجود تحلیل ریشه و نوع دندان و کانال ریشه تأثیر معنی‌داری بر عملکرد دستگاه نداشت.(14) در مطالعه حاضر نیز خونریزی از داخل کانال و یا تحلیل ریشه تاثیری روی اندازه‏گیری بوسیله آپکس لوکیتور نداشت.

نتیجه گیری

با توجه به نتایج این مطالعه، آپکس‌یاب الکترونیکی Raypex5 جهت تعیین طول کارکرد دندان‏های شیری از دقت قابل قبولی برخوردار است. به علاوه، عدم تأثیر خون‌ریزی داخل کانال و تحلیل ریشه‌ بر نتایج حاصله و همچنین سهولت کار با Raypex5 موجب شده‌اند این دستگاه در همراهی با رادیوگرافی به عنوان یک ابزار سودمند جهت کاربردهای کلینیکی معرفی گردد.

تشکر و قدردانی

نویسندگان بر خود لازم می‏دانند از همکاری صمیمانه سرکار خانم مریم نقدی (دانشجوی دندانپزشکی همدان) و اساتید محترم بخش کودکان دانشکده دندانپزشکی همدان که در انجام این تحقیق ما را یاری نموده‏اند و همچنین معاونت پژوهشی دانشکده دندانپزشکی تشکر و سپاسگزاری نمایند.

References

  1. Cohen S, Burns RC. Pathways of the Pulp. 9th ed. St. Louis: Mosby Co; 2006: P. 822-82.
  2. Goldberg F, De Silvio AC, Manfré S, Nastri N. In vitro measurement accuracy of an electronic apex locator in teeth with simulated apical root resorption. J Endod 2002; 28(6): 461-3.
  3. Ingle JI, Bakland LK. Endodontics. 6th ed. Hamilton: BC Decker Inc; 2008. P. 600-25, 848-56.
  4. Mc Donald RE, Avery DR, Dean JA. Dentistry for the Child and Adolescent. 8th ed. Indiana Elsevier: 2004. P. 391-412.
  5. Kim E, Lee SJ. Electronic apex locator. Dent Clin North Am 2004; 48(1): 35-54.
  6. Gordon MP, Chandler NP. Electronic apex locators. Int Endod J 2004; 37(7): 425-37.
  7. Pascon EA, Marrelli M, Congi O, Ciancio R, Miceli F, Versiani MA. An ex vivo comparison of working length determination by 3 electronic apex locators. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod 2009; 108(3): e147-51.
  8. Meares WA, Steiman HR. The influence of sodium hypochlorite irrigation on the accuracy of the Root ZX electronic apex locator. J Endod 2002; 28(8): 595-8.
  9. Jenkins JA, Walker WA 3rd, Schindler WG, Flores CM. An in vitro evaluation of the accuracy of the root ZX in the presence of various irrigants. J Endod 2001; 27(3): 209-11.
  10. Nguyen HQ, Kaufman AY, Komorowski RC, Friedman S. Electronic length measurement using small and large files in enlarged canals. Int Endod J 1996; 29(6): 359-64.
  11. Dunlap CA, Remeikis NA, BeGole EA, Rauschenberger CR. An in vivo evaluation of an electronic apex locator that uses the ratio method in vital and necrotic canals. J Endod 1998; 24(1): 48-50.
  12. Wrbas KT, Ziegler AA, Altenburger MJ, Schirrmeister JF. In vivo comparison of working length determination with two electronic apex locators. Int Endod J 2007; 40(2): 133-8.
  13. Stoll R, Urban-Klein B, Roggendorf MJ, Jablonski-Momeni A, Strauch K, Frankenberger R. Effectiveness of four electronic apex locators to determine distance from the apical foramen. Int Endod J 2010; 43(9): 808-17.
  14. Kielbassa AM, Muller U, Munz I, Monting JS. Clinical evaluation of the measuring accuracy of ROOT ZX in primary teeth. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod 2003; 95(1): 94-100.
  15. Goldberg F, Marroquin BB, Frajlich S, Dreyer C. In vitro evaluation of the ability of three apex locator to determine the working length during retreatment. J Endod 2005; 31(9): 676-8.
  16. Mello-Moura AC, Moura-Netto C, Araki AT, Guedes-Pinto AC, Mendes FM. Ex vivo performance of five methods for root canal length determination in primary anterior teeth. Int Endod J 2010; 43(2): 142-7.
  17. Katz A, Mass E, Kaufman AY. Electronic apex locator: A useful tool for root canal treatment in the primary dentition. ASDC J Dent Child 1996; 63(6): 414-7.
  18. Nelson-Filho P, Romualdo PC, Bonifácio KC, Leonardo MR, Silva RA, Silva LA.Accuracy of the iPex multi-frequency electronic apex locator in primary molars: An ex vivo study. Int Endod J 2011; 44(4): 303-6.
  19. Beltrame AP, Triches TC, Sartori N, Bolan M.Electronic determination of root canal working length in primary molar teeth: An in vivo and ex vivo study.Int Endod J 2011;44(5): 402-6.
  20. Leonardo MR, da Silva LA, Nelson-Filho P, da Silva RA, Lucisano MP. Ex vivo accuracy of an apex locator using digital signal processing in primary teeth. Pediatr Dent 2009; 31(4): 320-2.
  21. Ghaemmaghami S, Eberle J, Duperon D. Evaluation of the Root ZX apex locator in primary teeth. Pediatr Dent 2008; 30(6): 496-8.
  22. Odabaş ME, Bodur H, Tulunoğlu O, Alaçam A. Accuracy of an electronic apex locator: A clinical evaluation in primary molars with and without resorption. J Clin Pediatr Dent 2011; 35(3): 255-8.
  23. Beltrame AP, Triches TC, Sartori N, Bolan M. Electronic determination of root canal working length in primary molar teeth: An in vivo and ex vivo study. Int Endod J 2011; 44(5): 402-6.
  24. Angwaravong O, Panitvisai P. Accuracy of an electronic apex locator in primary teeth with root resorption. Int Endod J 2009; 42(2): 115-21.
  25. Leonardo MR, Silva LA, Nelson-Filho P, Silva RA, Raffaini MS. Ex vivo evaluation of the accuracy of two electronic apex locators during root canal length determination in primary teeth. Int Endod J 2008; 41(4):
    317-21.
  26. Bodur H, Odabaş M, Tulunoğlu O, Tinaz AC. Accuracy of two different apex locators in primary teeth with and without root resorption. Clin Oral Investig 2008; 12(2): 137-41.
  27. Chugal NM, Clive JM, Spångberg LS. Endodontic infection: Some biologic and treatment factors associated with outcome.Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod 2003; 96(1): 81-90.
  28. Shahrabi M, Seraj B, Heidari A. Invivo evaluation of the accuracy of an apex locator in root canal length determination in primary teeth. Journal of Dental Medicine Tehran University of Medical Sciences 2006; 19(1): 79-83.
Journal of Mashhad Dental School
Volume 35, Issue 4 - Serial Number 4
January 2012
Pages 263-270

Files

History

  • Receive Date: 13 July 2013
  • Accept Date: 13 July 2013

Share

How to cite

Statistics