Evaluation of Oral Health Status in Mild to Moderate Mental Disabled Children in Comparison with Normal Children in Isfahan (Iran)

Document Type : original article

Authors

1 Assistant Professor, Dept of Community Dentistry, School of Dentistry, Khorasgan Branch of the Islamic Azad University, Khorasgan, Iran.

2 Assistant Professor, Dept of Pediatric Dentistry, School of Dentistry, Khorasgan Branch of the Islamic Azad University, Khorasgan, Iran.

3 Dentist

Abstract

Introduction: Mental retardation is a general word used for people whose intellectual development is significantly lower than normal individuals, . One consequence is their limited ability to comply with their environment. Providing dental services for a mentally retarded people required requires matching with social growth, intellectual and spiritual factors of the person Therefore dentists should plan methods for communication and reducing anxiety of these patients. The general purpose of this research is to compare the oral health status of normal and mentally retarded children and also to examine the effect of educational intervention on the amount of plaque in both groups.
Materials & Methods: A group of 130 children (70 girls and 60 boys) with mild to moderate mental disability at the elementary level and a group of 130 children (67 girls and 63 boys) aged 7-11 years old from Jay region of Esfahan were randomly selected. The questionnaire was completed with background information from their parents and coaches. Oral health status was evaluated using DMFt, Dental caries treatment, and Sillness-Loe plaque indices.
Results: Decay rates in the healthy group and the mentally disabled group were 93.5% and 93%, respectively. The means of the DMFT index in the mentally disabled group and in control healthy group were 0.26,  and 0.14 respectively. And theThe means of the dmft in the disabled group and in the healthy group were 0.26,  and 0.51, respectively. Dental caries treatment indices for deciduous teeth in the disabled group and in the healthy group was were 0.18,  and 0.97, respectively and dental caries treatment indices of permanent teeth in the disabled group and in healthy group were 0.14,  and 0.13, respectively. The Sillness-Loe plaque indices in for the deciduous and permanent teeth before brushing in the disabled group and in healthy group were 1.51,  and 1.64, respectively, and the Sillness-Loe plaque indices in for the deciduous and permanent teeth after brushing in the disabled group and in the healthy group were 0.56,  and 0.41, respectively.
Conclusion: Oral and dental health status of elementary level students with mild to moderate mental retardation is undesirable. Oral health policy makers should try to promote and improve health policies in this group.

Keywords

Full Text

مقدمه

کم‏توانی طیف وسیعی از جمعیت جهان را در همه سنین و طبقات اجتماعی درگیر کرده است، اما شیوع آن در قسمت‏های مختلف جهان متفاوت است. در آمریکا،
6-2% بچه‏های زیر سه سال، 5-2% از بچه‏ها در سنین 5-3 سال و 12-4% از افراد جوان و نوجوان در سنین 21-6 سال، دارای کم‏توانی هستند.(2و1) در انگلستان حدود 6 میلیون نفر از مردم کم‏توان هستند و حدود 360 هزار نفر از آنها کودک هستند. در کشورهای اسکاندیناوی 5/3-3% از بچه‏ها در سنین 15-0 سال، یک بیماری مزمن یا کم‏توانی طولانی مدت دارند.(3) در ایران با توجه به گزارش مرکز آمار ایران در سال 1375، 479031 خانوار (3/9) دارای معلولیت هستند. در ایران به ازای هر 1000 نفر، 12 نفر کم‏توان ذهنی و 11 نفر معلول جسمی می‏باشند.(4) طبق تعریف سازمان سلامت جهانی(World Health Organization) یک فرد کم‏توان کسی است که برای مدت زمان طولانی از شرایط فیزیکی یا ذهنی، برای شرکت در انجام اعمال نرمال گروه سنی خودش، شامل اعمال اجتماعی، تفریحی، آموزشی و حرفه‏ای فاصله داشته باشد.(5) سازمان سلامت عمومی آمریکا یک کودک کم‏توان را به عنوان کودکی که نمی‏تواند بازی یا آموزش یا کاری که هم سن و سالانش انجام می‏دهند را انجام دهد، تعریف می‏کند. او در رسیدن به پتانسیل کامل در مسائل اجتماعی، ذهنی یا فیزیکی کم‏توان بوده است.(6) بچه‏ها با بیماری‏هایی مزمن یا مادرزادی و یا اکتسابی رشد فیزیکی و یا ذهنی نرمال ندارند که به طور معمول به عنوان یک فرد کم‏توان شناخته می‏شوند.(3)

کم‏توان ذهنی به عنوان کمبود در هوش فرد که ممکن

است به صورت مادرزادی یا اکتسابی در اوایل زندگی رخ دهد نیز تعریف می‏شود. سازمان حمایت از بیماران کم‏توان ذهنی آمریکا[1]، کم‏توان ذهنی را براساس میزان هوش به چهار گروه کم، متوسط، شدید و خیلی شدید تقسیم بندی می‏کند. کم زمانی است که میزان [2]IQ، فرد از 55-50 تا 70 باشد و زمانی آن را متوسط می‏گوییم که IQ فرد از 40-35 تا 50 باشد.(7) یکی از مهمترین تاثیرات کم‏توانی روی فرد، عدم توانایی او در حفظ سلامت دهان و دندان است. سلامت دهان بچه‏ها و نوجوانان با نیازهای خاص مراقبتی سلامت دهان، ممکن است تحت تاثیر اثرات منفی داروها و درمان‏ها یا رژیم‏های خاصی که آنها نیاز دارند و یا از طریق عدم توانایی در تمیز کردن کامل دندان‏ها در یک روز، باشد.(8)

Batista و همکاران با بررسی وضعیت تغذیه‏ای و سلامت دهان بیماران کم‏توان ذهنی مشاهده کردند که میزان پوسیدگی و پرکردگی و از دست دادن دندان‏ها چه در دندان‏های شیری و چه دائمی، بالاتر از افراد عادی هم سن خودشان می‏باشد و همچنین حدود 30% کودکان و 50% بزرگسالان کم‏توان چاق هستند که این یک رابطه مستقیم بین پوسیدگی و چاقی در این گروه را نشان می‏دهد.(9)

عجمی و همکاران مشاهده کردند که میزان پوسیدگی و بیماری‏های پریودنتالی و مال اکلوژن در بیماران کم‏توان ذهنی بیشتر از گروه‏های هم سن سالمشان می‏باشد و میزان درمان‏های پیشگیرانه و ترمیمی و پریو برای این گروه بیماران بسیار پایین است.(10)

در مطالعه‏ای که بر روی وضعیت دهان و دندان نوجوانان استثنایی در آمریکا توسط بوریس وایس لویکا انجام شد میزان پوسیدگی دندانی مرتبط با عدم مراقبت‏های اولیه بهداشت دهان و دندان بالا گزارش شد.(11)

Rodriguez و همکاران مشاهده کردند که میزان پوسیدگی در این گروه بالا ولی در مقابل میزان پرکردگی دندانی کم می‏باشد.(12)

در طی مطالعه‏ای، Mitsea و همکارانش، مشاهده کردند که نیازهای درمانی مرتبط به هر دو وضعیت دندانی (دندان‏های شیری و دائمی) در همه گروه‏های کم‏توان بسیار بالا است به علاوه وضعیت بهداشت دهان در کل جمعیت انتخاب شده، متوسط رو به پایین بوده است، مخصوصاً در گروه افراد با کم‏توانی ذهنی، بالاترین میزان مال اکلوژن مشاهده شده است.(13)

Jeng و همکاران در مطالعه‏ای که بر روی استراتژی مراقبت دهانی برای گروه کم‏توان ذهنی انجام شد، مشاهده کردند که این گروه با توجه به نیازهایشان سرویس نمی‏گیرند و بیمه هم آنها را به طور کامل همانند افراد معمول حمایت نمی‏کند.(14)

این مطالعه با هدف مقایسه وضعیت سلامت دهان و دندان کودکان عادی و کم‏توان و هم چنین تاثیر مداخله آموزشی در میزان پلاک دو گروه انجام گردید.

مواد و روش‏ها

مطالعه حاضر یک مطالعه توصیفی-تحلیلی و از نوع مقطعی بود که پس از اخذ مجوزهای لازم در این زمینه و توضیح مراحل انجام کار برای مسئولان آموزش و پرورش و همچنین دبستان استثنایی برهانی و در نهایت رضایت کتبی از والدین آنها اجرا گردید. تحقیق در یک گروه 130 نفری از بچه‏های کم‏توان ذهنی در مقطع دبستان با میزان کم‏توانی کم تا متوسط (گروه I) و یگ گروه 130 نفری از کودکان 11-7 ساله مدارس منطقه جی اصفهان که به صورت تصادفی انتخاب شدند (گروه II : گروه کنترل) انجام گرفت. وسایل مورد استفاده در این تحقیق شامل سوند، آینه، پروب مدرج پریودنتال و قرص آشکارکننده در زیر نور مصنوعی یونیت بود که به جهت بررسی شاخص DMFT و شاخص درمان پوسیدگی دندانی و ایندکس پلاک سیلنس و لو استفاده شد. شاخص ایندکس پلاک سیلنس و لو در چهار سطح (دیستال- فاسیال)، (مزیال- فاسیال)، (فاسیال) و (لینگوال) و به وسیله آینه و سوند و قرص آشکارکننده پلاک و برروی 6 دندان 16، 12،24، 44، 32، 36 اندازه‏گیری گردید. این شاخص در دو مرحله، یک بار قبل از مسواک زدن و یک بار بعد از مسواک زدن به مدت 5 دقیقه، اندازه‏گیری گردید. در ابتدا به صورت عملی، مسواک زدن به روش چرخشی تغییر یافته، به مدت 7 دقیقه بر روی ماکت، به فرد آموزش داده شد. سپس، فرد قرص آشکارکننده را جوید و آن را با زبان به تمام سطوح دندانی رساند. در زیر نور مصنوعی یونیت، سطوح رنگ گرفته دندانی که نشان‏دهنده حضور پلاک بود در چارت علامت زده شد. با جمع اعداد 4 ناحیه ذکر شده تقسیم بر 4، شاخص پلاک یک دندان به دست آید.

0=عدم وجود پلاک میکروبی

1=وجود لایه نازکی از پلاک میکروبی در مجاورت لثه آزاد

2=تجمع متوسط پلاک درون سالکوس و یا پاکت در ناحیه مجاور لثه آزاد

3=تجمع زیاد پلاک درون سالکوس و یا پاکت در ناحیه مجاور لثه آزاد.(15)

برای مشخص نمودن وضعیت سلامت دهان و دندان افراد از شاخص dmf و DMF (مطابق با معیارهای WHO) استفاده شد. در این شاخص، D نشان‏دهنده تعداد دندان‏های پوسیده که نیازمند ترمیم هستند، می‏باشد. M نشان‏دهنده تعداد دندان‏های غایب که به دلیل پوسیدگی زیاد کشیده شده‏اند و F نشان‏دهنده تعداد دندان‏هایی که دارای ترمیم دائمی هستند، می‏باشد. با جمع سه مولفه D، M و F مقدار DMF بدست می آید.(15)

شاخص DTI[3] یا شاخص درمان پوسیدگی، یک شاخص مشخص‏کننده میزان دندان‏های ترمیم شده گروه هدف می‏باشد، این شاخص از طریق تقسیم F (دندان‏های ترمیم شده) بر DMF بیمار به دست می‏آید.

محاسبات آماری این تحقیق با نرم افزار SPSS با بهره‏گیری از آزمون من-ویتنی (Mann-Whitney)، جهت بررسی رابطه DMFT با شاخص سیلنس و لو و DTI در گروه کم‏توان با گروه عادی انجام شد.

یافته‏ها

در این مطالعه میزان پوسیدگی در دو گروه کم‏توان و عادی به ترتیب 93% و 5/93% بود. میانگین شاخص DMFT در افراد کم‏توان 26/0 و در افراد عادی 14/0 حال آنکه میانگین شاخص dmft، در گروه عادی 51/0 و در افراد کم‏توان 26/0 بود.

پوسیدگی دندان‏های شیری و دائمی، در گروه کم‏توان بیشتر از گروه عادی بود. از دست دادن دندان در دندان‏های شیری و دائمی در گروه کم‏توان کمتر از گروه عادی بود. پرکردگی دندان‏های شیری و دائمی (F) گروه کم‏توان بیشتر از گروه عادی بود. شاخص درمان پوسیدگی دندان‏های شیری (dti) در گروه عادی 97/0 و در گروه کم‏توان 18/0 حال آنکه شاخص درمان پوسیدگی دندان‏های دائمی (DTI) در گروه کم‏توان 14/0 و در گروه عادی 13/0 بود. شاخص ایندکس پلاک سیلنس و لو قبل از مسواک زدن در گروه کم‏توان 51/1 و در گروه عادی 64/1 و مقدار آن بعد از مسواک زدن در گروه عادی 41/0 و در گروه کم‏توان 56/0 بود (جدول 1).

توزیـع پراکندگی اعـداد به دست آمده ایندکس پلاک

قبل از مسواک و بعد از مسواک زدن در نمودار 1 و 2 نشان داده شده است، که نشان‏دهنده همگنی داده‏ها جهت انجام آزمون من ویتنی برای این دو شاخص است.


 

 

جدول 1 : میانگین و انحراف معیار شاخص پلاک سیلنس ولو، DTI و DMFTdmft در دو گروه عادی (*) و کم‏توان (**)

 

میانگین

انحراف معیار

P-value

Mann-Whitney

مقدار Z

شاخص پلاک سیلنس ولو قبل از مسواک زدن

64/1*

51/1**

73/0

65/0

106/0

516/1

516/1

32/1-

شاخص پلاک سیلنس ولو بعد از مسواک زدن

41/0*

56/0**

48/0

51/0

241/0

429/2-

429/2-

43/1-

شاخص پوسیدگی، پرکردگی، غیبت دندانی دندان‏های شیری

51/0*

26/0**

33/0

36/0

010/0

687/5

687/5

04/6-

شاخص پوسیدگی، پرکردگی، غیبت دندانی دندان‏های دائمی

14/0*

26/0**

13/0

17/0

004/0

955/5-

955/5-

6/5-

شاخص درمان پوسیدگی دندان‏های شیری

97/0*

18/0**

85/1

96/0

000/0

288/4-

289/4-

57/4-

شاخص درمان پوسیدگی دندان‏های دائمی

13/0*

14/0**

06/5

02/5

019/0

868/1-

868/1-

96/2-

 

 

نمودار 1 : شاخص پلاک سیلنس و لو قبل از مسواک زدن در دو گروه عادی و کم‏توان

 

نمودار 2 : شاخص پلاک سیلنس و لو بعد از مسواک زدن در دو گروه عادی و کم‏توان

 

 


بحث

افزایش تعداد افراد کم‏توان در دنیای کنونی نگران‏کننده است. این پدیده در ارتباط با توسعه شهرنشینی است که از یک طرف باعث بهبود زندگی مردم شده و از طرف دیگر بالانس روانی را در بین مردم تخریب می‏کند(3) از طرفی وضعیت اقتصادی و اجتماعی نشانگر عدم توجه کافی خانواده به این کودکان است، حال آنکه این کودکان نیازمند مراقبت‏های شدیدتر و احتمالاً بسیار پرهزینه‏تر از کودکان معمولی هستند. لذا در این زمینه بکارگیری رویکرد آموزشی و پیشگیری و تاحدودی بالینی می‏تواند به عنوان یک رویکرد ترکیبی در سیاست گزاری صحیح جهت این گروه کارساز باشد.

در این مطالعه میزان پوسیدگی در دو گروه کم‏توان و عادی (93% و 5/93%) تفاوت چندانی نداشت.

میانگین شاخص DMFT در افراد کم‏توان (26/0) از افراد عادی (14/0) بیشتر بود، اما به طور کلی درصد پوسیدگی دندان‏های شیری و دائمی گروه کم‏توان از گروه

عادی بیشتر بود.

Rodriguez و همکارانش با بررسی وضعیت تغذیه‏ای و سلامت دهان بیماران کم‏توان ذهنی مشاهده کرد که میزان پوسیدگی چه در دندان‏های شیری و چه دائمی بالاتر از افراد عادی هم سن خودشان می‏باشد که این نتایج با مطالعه حاضر هم سو می‏باشد.

Loo و همکارانش طی مطالعه‏ای در آمریکا، میزان شاخص DMFT را در گروه کم‏توان، پایین‏تر از گروه عادی اعلام کردند(16) که علت این عدم هم سویی مطالعه چین با مطالعه حاضر، نوع کم‏توانی و هم چنین نوع نمونه در دو مطالعه می‏باشد.

پوسیدگی در گروه کم‏توان به طور قابل توجهی بالاتر از گروه عادی بود، حال آن که درمان در گروه کم‏توان بیشتر بوده است، که این به علت ارجاع این بیماران از کلینیک‏ها و درمانگاه‏های سطح شهر اصفهان به بخش جامعه‏نگر دانشگاه بود. در غیراین‏صورت میزان بسیار پایین‏تر از گروه عادی، به علت عدم توجه والدین و همچنین فرار دندانپزشکان از این گروه به علت عدم همکاری و عدم اطلاع از طرز رفتار با این گروه می‏بود.(17)

Batista و همکارانش در اسپانیا(9)، میزان پوسیدگی را در کودکان کم توان محدوده کم تا متوسط بالا گزارش کردند. این در حالی است که به علت عدم مداخله درمانی میزان پر کردگی در گروه حاضر پایین بوده است.

در مطالعه‏ای که توسط عجمی و همکارانش(10) در ایران روی نیازهای درمانی بیماران کم‏توان انجام شد، مشاهده شد که میزان پوسیدگی و بیماری‏های پریودنتال در بیماران کم‏توان، بیشتر از گروه‏های هم سن سالمشان بوده است، که با مطالعه حاضر هم راستا می‏باشد.

میزان پوسیدگی دندان‏های شیری افراد عادی (93/2) و کم‏توان (11/2) شبیه هم بود، حال آن که شاخص درمان پوسیدگی دندان‏های شیری (dti) در گروه عادی (97/0) 9 برابر افراد کم‏توان (18/0) بوده است.

میزان پوسیدگی دندان‏های دائمی در افراد کم‏توان (34/4) تقریباً 4 برابر افراد عادی (83/1) بود، حال آنکه شاخص درمان پوسیدگی دندان‏های دائمی (DTI) در گروه کم‏توان (14/0) تقریباً برابر با افراد عادی (13/0) گزارش شد، که به علت انجام درمان‏های روتین در مطب یا کلینیک برای کودکان عادی بود. حال آن که درمان دندان‏های شیری کودکان کم‏توان اغلب به دلیل عدم همکاری و مشکلات خاص این گروه، نیازمند تمهیدات پیچیده‏تر، نظیر اتاق عمل و بیهوشی عمومی و در نهایت هزینه بالا می‏باشد؛ که اکثراً به علت وضعیت اقتصادی نامناسب این گروه برای ایشان قابل انجام نیست. هم چنین با افزایش سن کودکان کم‏توان میزان همکاری آنها افزایش یافته و احتمال درمان‏های دندانپزشکی به شکل روتین برای آنها میسر است.

علیرغم بهبود شاخص DTI باز میزان پوسیدگی‏های اولیه و مجدد در دهان این کودکان بالاست که مرتبط با بیماری‏های آنها، نوع داروهای مصرفی و عوارض جانبی آنها، عدم رعایت بهداشت دهان و دندان و عدم همکاری والدین در انجام درمان‏های به موقع این گروه می‏باشد. این نتایج با نتایج مطالعه بوریس وایس و لویکا(11)، در آمریکا که میزان پوسیدگی دندانی مرتبط با عدم مراقبت‏های اولیه بهداشت دهان و دندان را در گروه کم‏توان بالا گزارش کردند هم خوانی دارد.

براساس تحقیقات دیگری که در امریکا، انجام شده است پوسیدگی به عنوان مهمترین علت از دست دادن دندان در افراد کم‏توان شناخته شده است. این مطالعات نشان‏دهنده درجات بالاتر پوسیدگی و میزان کمتر مراقبت و درمان در گروه کم‏توان نسبت به جمعیت عادی بود که با مطالعه ما هم سو می‏باشد.(18)

Wolff و همکارانش در آمریکا، بیان کردند میزان سرویس‏دهی درمانی به این گروه از بیماران از طرف دندانپزشکان و گروه‏های متخصص به دلیل عدم اطلاع کافی از طرز رفتار با این گروه بسیار پایین بوده است.(19)

طبق بررسی‏های انجام شده، ایندکس پلاک سیلنس و لو قبل از مسواک زدن در دو گروه کم‏توان و عادی تفاوت آماری معناداری نداشت؛ حال آن که ایندکس پلاک سیلنس و لو بعد از مسواک زدن تفاوت آماری معنی‏دار داشته است. با توجه به این که میزان پلاک بعد از مسواک زدن در گروه کم‏توان بیشتر از افراد عادی بود این امر نشان‏دهنده اهمیت بیش از پیش آموزش مهارت و کمک کردن جهت انجام مراقبت‏های بهداشتی در گروه کم‏توان ذهنی می‏باشد. هرچند میانگین پلاک ایندکس بعد از مسواک زدن در گروه کم‏توان (56/0) و در گروه عادی (41/0) هر دو خوب بوده است.

تحقیقی که توسط میتسا و همکارانش(13) در یونان روی افراد کم‏توان انجام شد، نتایج مشابهی با مطالعه حاضر داشته است. میتسا مشاهده کرد که نیازهای درمانی مرتبط با هر دو وضعیت دندانی (دندان‏های شیری و دائمی) در همه گروه‏های کم‏توان بسیار بالا است و وضعیت بهداشت دهان در این گروه‏ها متوسط رو به پایین است.

Jeng و همکارانش در تایوان(14)، تحقیقی در مورد استراتژی مراقبت‏های دهان و دندان برای گروه کم‏توان انجام دادند و مشاهده کردند که این گروه با توجه به نیازهایشان سرویس نمی‏گیرند و مورد حمایت کامل از طرف سیاست‏گزاران بیمه قرار نمی‏گیرند. مطالعه حاضر نیز کمک خانواده و سیاست گزاران و پرسنل سلامت دهان و دندان را در انجام مراقبت‏های بهداشتی به این کودکان حائز اهمیت می‏داند. Thornton و همکارانش در امریکا هم مشاهده شد که وضعیت بهداشت دهان و دندان گروه‏های کم‏توان بسیار ضعیف بوده و برنامه‏های پیشگیرانه دندانی برای بهبود وضعیت بهداشت دهان و دندان این گروه الزامی می‏باشد.(20)

معنی دار بودن پلاک ایندکس در گروه کم‏توان، قبل و بعد از مسواک زدن، نشانگر آموزش‏های مناسب و تاثیرگذار اخیر و اهمیت کمک کردن به این کودکان جهت رعایت بهداشت دهان و دندان آنها می‏باشد. از طرفی چون ایندکس پلاک قبل و بعد از مسواک زدن در هر دو گروه به طور معنی‏داری کاهش یافته است، لذا شاید روش چرخشی تغییر یافته بتواند به عنوان یک روش مناسب جهت حذف پلاک در این گروه سنی توصیه گردد. انجمن پریودنتولوژی امریکا (American Academy of Periodontology) هم این روش را مورد تایید و کارآمد می‏داند(21) طبق مطالعات کنترل شده‏ای که میزان تاثیر متداول‏ترین تکنیک‏های مسواک زدن را ارزیابی می‏کنند هیچ برتری واضحی در مورد هیچ یک از روش‏ها نشان داده نشده است.(22)

نتیجه گیری

سلامت دهان و دندان کودکان کم توان ذهنی در مقایسه با کودکان سالم وضعیت بدتری دارند. لذا به واسطه چندفاکتوری بودن علت وضعیت نیاز هست که در جهت بهبود و ارتقاء آن والدین کودکان دندانپزشکان و سیاستگذاران سلامت دهان و دندان همیاری و همکاری داشته باشند.

تشکر و قدردانی

با تشکر از مسئولین آموزش و پرورش، دبستان شهید برهانی، شهید بهشتی و هم چنین دانشکده دندانپزشکی خوراسگان که در انجام هر چه بهتر این تحقیق به ما یاری رسانیدند.


 

References

  1. Waldman HB, Swerdloff M, Perlman SP. Children with disabilities: More than just numbers. ASDC J Dent Child 1999; 66(3): 192-6.          
  2. Waldman HB, Swerdloff M, Perlman SP. Children with mental retardation: Stigma and stereotype images are hard to change. ASDC J Dent Child 1999; 66(5): 343-7.
  3. Storhaug K, Hallonsten AL, Nielsen LA. Dentistry with handicapped children. 1st ed. Monsgaard; Copenhagen: 1997. P. 349-64.
  4. Kamali M. Osool3. 2002. Available at: URL:http://www.mkamali.com/kamali/download/osool3.ppt. Accessed May 14, 2008.
  5. World Health Organization. International Classification of Impairments, disabilities and handicaps, a manual of classification relating to the consequences of disease. Revised ed. Geneva: World Health Organization; 1980.
  6. Troutman KC. The handicapped child as a dental problem. Temple Dent Rev 1970; 40(2): 4-11.
  7. American Psychiatric Association. Diagnostic and statistical manual of mental disorders. 4th ed. Washington DC: American Psychiatric Association; 1994. P. 634-50.
  8. Casamassimo P. Bright futures in practice, Oral Health. 1st ed. Washington DC. George town university; 1996. P. 53-7.
  9. Borysewicz-Lewicka M, Kaczmarek A, Krokos K. Ocena stanuuzębienia uczniów szkoły specjalnej. Czas Stom 1996; 49(12): 813-6. (German)
  10. Mitsea AG, Karidis AG, Donta-Bakoyianni C, Spyropoulos ND. Oral health status in Greek children and teenagers, with disabilities. J Clin Pediatr Dent 2001; 26(1): 111-8.
  11. Chandra S, Chandra Sh. Text Book of Preventive Dentistry. Delhi: Jaypee 1999: P. 145-85.
  12. Borutta A, Heinrich R. Long-term results with dental treatment concepts for disabled children. Dtsch Zahnarztl Z 1992; 47(1): 23-5. (Poland)
  13. Oredugha F, Alcindayomi Y. Oral health status and treatment needs of children and young adults attending a day centre for individuals with special health care needs. Lagos: Children’s Developmentedcentre; 2008. BMC Oral Health 2008; 8(30).
  14. Thornton JB, al-Zahid S, Campbell VA, Marchetti A, Bradley ELJr. Oral hygiene levels and periodontal disease prevalence among residents with mental retardation at various residential settings. Spec Care Dentist 1989; 9(6): 186-90.
  15. American academy of Periodontology, committee Report: The tooth brush and methods of cleaning the teeth. Dent Item Int 1978; 42: 193.
  16. Newman MG, Takei H, Carranza FA, Klokkevold PR. Carrannz's clinical periodontology. 10th ed. Philadelphia: W.B. Saunders Co; 2006. P. 166-79.

9.        Batista LR, Moreira EA, Rauen MS, Corso AC, Fiatews GM. Oral health and nutritional status of semi-institutionalized persons with mental retardation in Brazil. Res Dev Disabil 2009; 30(5): 839-46.

10.     Ajami BA, Shabzendeda M, Rezay YA, Asgary M. Dental treatment needs of children with disabilities. Journal of Dental Research Dental Clinics, Dental Prospects 2007; 1(2). 93-8.

12.     Rodriguez Vazquez C, Garcilan RA, Riobboo R, Bratos E. Prevalence of dental caries in an adult population with mental disabilities in Spain. Spec Care in Dentist 2002; 22(2): 65-9.

14.     Jeng W, Wang T, Cher T, Lin C, Jeng J. Strategies for oral health care for people with disabilities in Taiwan. J Dent Sci 2009; 4(4): 165-72.

16.     Loo CY, Graham RM, Hnghes CV. The caries experience and behavior of dental patients with autism spectrum disorder. J Am Dent Assoc 2008; 139(11): 1518-24.

19.     Wolff AJ, Waldman HB, Milano M, Perlman SP. Dental students experiences with and attitudes toward people with mental retardation. J Am Dent Assoc 2004; 135(3): 353-7.

Journal of Mashhad Dental School
Volume 35, Issue 4 - Serial Number 4
January 2012
Pages 253-262

Files

History

  • Receive Date: 13 July 2013
  • Accept Date: 13 July 2013

Share

How to cite

Statistics