In Vitro Evaluation of Enamel Microhardness Following at-Home Bleaching and Laser-Assisted in Office Bleaching

Document Type : original article

Authors

1 Assistant Professor of Orthodontics, Dental Research Center, School of Dentistry, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran

2 Associate Professor of Operative Dentistry, Dental Research Center, School of Dentistry, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran

3 Dentist

Abstract

Introduction: Researchers have reported conflicting results in terms of the effects of tooth bleaching on mechanical properties of enamel. This study aimed to evaluate the effect of at-home bleaching and laser-assisted in-office bleaching on microhardness of enamel.
Materials and Methods: In this experimental study, 18 healthy bovine incisors were selected and divided into two groups. Home-bleaching with 15% carbamide peroxide was applied for the first group for eight hours a day over 15 days. On the other hand, in-office bleaching was performed on the samples of the second group using 40% hydrogen peroxide and a GaAlAs diode laser (wavelength 810 nm), applied to accelerate tooth bleaching at settings of 2 W as a continuous wave in non-contact mode. This process was performed for three sessions over 15 days. Specimens were stored in Fusayama Meyer artificial saliva during the study. Vickers hardness test was performed to assess the microhardness of the specimens before and after bleaching in both groups. Data analysis was performed using paired and independent t-tests, and P-value of less than 0.05 was considered statistically significant.
Results: While hardness of enamel decreased after both at-home bleaching and laser-assisted in-office bleaching, this reduction was not significant (P>0.05). No significant difference was observed between the study groups in terms of enamel hardness before and after the bleaching procedures (P>0.05).
Conclusion: According to the results of this study, none of the bleaching methods had a significant impact on mineral properties of intact enamel. Therefore, both procedures could be recommended as conservative methods for treatment of discolored teeth.

Keywords

Main Subjects


مقدمه

دندان پزشکی آمیزه ای از علم و هنر است. بهبود زیبایی دهان و دندان ها از جمله مهم ترین خدماتی است که دندان پزشک به جامعه ارائه می دهد. رنگ دندان، تأثیر زیادی روی زیبایی دندان ها و لبخند بیمار دارد. به همین دلیل، اصلاح تغییر رنگ دندان ها از عمده ترین مسایلی است که دندان پزشکان با تغییر رویکرد علم دندانپزشکی به سمت «دندانپزشکی زیبایی» با آن مواجه هستند. یکی از روش های درمانی موثر و محبوب برای از بین بردن بدرنگی دندان ها سفیدکردن دندان است که اغلب به دو روش سفیدکردن در خانه (سفید کردن شبانه) و سفیدکردن در مطب انجام می شود. در روش سفیدکردن در خانه غلظت های پایین تری از ژل های سفیدکننده در طی دوره زمانی طولانی (برای نمونه 4-8 ساعت در روز به مدت 2 یا چند هفته) به کار می رود، در حالی که در سفیدکردن در مطب از غلظت های نسبتاً بالای مواد سفیدکننده در مدت های زمانی کوتاه استفاده می شود.(3-1) در روش سفیدکردن در خانه، از یک  تری اختصاصی برای قرار دادن ماده بلیچینگ، که در اغلب موارد کارباماید پراکساید 10 درصد است، استفاده می شود. این تکنیک دارای مزایایی از قبیل کاربرد آسان، غلظت کم ماده پراکساید، قیمت مناسب تر و صرف زمان کمتر در مطب دندان پزشکی می باشد. اگرچه محبوبیت و کاربرد روش بلیچینگ در خانه در سال های اخیر به صورت قابل ملاحظه ای افزایش داشته، ولی معایبی نیز برای این روش ذکر شده است که از جمله آن می توان به دوره نسبتاً طولانی درمان، عدم تحمل تری های بلیچینگ توسط برخی بیماران و طعم نامطلوب ژل های بلیچینگ اشاره کرد. همچنین این روش تا حدود زیادی به میزان همکاری بیمار در استفاده از  تری بستگی دارد.(3و2) در روش سفیدکردن دندان در مطب، تغییر رنگ دندان های زنده با استفاده از غلظت های بالای هیدروژن پراکساید (تا 55 درصد) انجام می شود. روش سفیدکردن در مطب سریع تر و ساده تر از روش سفیدکردن در خانه است و در موارد تغییر رنگ های شدید، تغییر رنگ تک دندان و در مواردی که همکاری بیمار کم است و یا درمان سریع مورد نیاز است، مناسب می باشد.(4-2)

سفید کردن در مطب را می توان با استفاده از منابع انرژی از قبیل گرما و نور جهت فعال سازی گرمایی یا شیمیایی ماده سفیدکننده تسریع کرد. در اغلب موارد استفاده از منابع نوری سبب افزایش دمای هیدروژن پراکساید می شود و به این ترتیب میزان تجزیه اکسیژن و تبدیل آن به رادیکال های آزاد و در نتیجه آزادسازی مولکول های رنگی افزایش می یابد. امروزه منابع نوری مختلفی جهت تسریع روند سفیدکردن در مطب به کار می رود مانند لامپ هالوژن، لامپ پلاسما ارک، LED و لیزر.(6و5) لیزر جزو جدیدترین منابع نوری است که برای سفیدکردن دندان موثر است. طول موج های متفاوتی از لیزرها جهت تسریع روند سفیدکردن دندان از طریق واکنش های فتوشیمیایی یا فتو حرارتی به کار برده شده اند. لیزرهای KTP، آرگون و دیود به طور شایع برای سفیدکردن دندان در مطب استفاده می شوند. لیزر دیود گالیوم آلومینیوم آرسناید (GaAlAs) برای بسیاری از کاربردهای دندانپزشکی از جمله جینجیوکتومی، فیبروتومی، برداشت بافت نرم و کاهش حساسیت دندانی بسیار مناسب است و همچنین می توان از آن برای سفیدکردن دندان در مطب استفاده نمود.(8و7) به طور کلی مزیت اصلی نور لیزر این است که به آزادسازی مولکول های فعال در ماده سفیدکننده کمک می کند تا روند درمان سریع تر انجام شود. دوم این که تابش لیزر ممکن است افزایش حساسیت دندان ها در طی سفیدکردن را کاهش دهد.(9)

روند سفیدکردن دندان شامل تماس مستقیم محصول سفیدکننده روی سطح دندان برای یک دوره زمانی طولانی است. این تماس مستقیم با مینا در مدت زمان طولانی نگرانی هایی را در مورد اثرات بالقوه مضر این عوامل روی ساختار دندان ایجاد کرده است.(11و10) در ارتباط با تأثیر سفیدکردن دندان روی خصوصیات مکانیکی مینا تحقیقات گوناگونی انجام شده و نتایج این تحقیقات متناقض است. برخی مطالعات نشان داده اند که پراکساید و فراورده های بلیچینگ اثر قابل توجهی روی میکروهاردنس یا مورفولوژی سطحی مینا ندارند.(16-12) با وجود این، تعدادی از مطالعات، کاهش در میکروهاردنس و مقداری تغییر در مورفولوژی مینا را به دنبال درمان های بلیچینگ مشاهده و گزارش نموده اند.(18و17و11و2) از آنجا که غلظت و مدت کاربرد مواد سفیدکننده در روش سفیدکردن در خانه و سفیدکردن در مطب متفاوت است، ممکن است اثر این روش ها روی خصوصیات مکانیکی مینا تفاوت داشته باشد. بنابراین، هدف از مطالعه حاضر بررسی و مقایسه اثر سفیدکردن در خانه و سفیدکردن در مطب با کمک لیزر روی خصوصیات مکانیکی مینا بود.

مواد و روش ها

در این مطالعه آزمایشگاهی، 18 دندان انسیزور گاوی دائمی سالم و بدون پوسیدگی، ترک یا نقایص مینایی استفاده شد. دندان ها به مدت یک هفته در محلول تیمول 2/0 درصد قرار گرفتند و سپس تا زمان شروع آزمایش در آب مقطر نگهداری شدند.با استفاده از برس پروفیلاکسی، سطح دندان ها با مخلوط پودر پامیس و آب تمیز شد. سپس نمونه ها به صورت تصادفی به دو گروه 9 تایی تقسیم شدند.

در گروه اول، سفیدکردن در خانه و در گروه دوم، سفیدکردن در مطب به کمک لیزر انجام شد.

در هر دو گروه در ابتدای کار، آزمون ریزسختی انجام شد. برای این منظور تاج دندان از ریشه آن جدا و در داخل اپوکسی رزین مانت شد، به طوری که سطح فاسیال دندان موازی سطح افق بود. با استفاده از کاغذ سمباده 600 و 800 گریت، پنجره کوچکی به ابعاد mm 4×4 در وسط سطح لبیال دندان اکسپوز شد. آزمون ریز سختی توسط دستگاه سختی سنجی Vickers (Matsuzawa, model MHT2, Japan) و با استفاده از نیروی عمودی 100 گرم به مدت 10 ثانیه انجام گرفت. اثر این نیرو روی سطح نمونه به صورت یک لوزی بود که با اندازه گیری دو قطر لوزی و محاسبه میانگین آن، عدد سختی ویکرز (Vickers Hardness Number [VHN]) از جدول مخصوص آن به دست آمد. از هر نمونه در سه نقطه آزمون سختی گرفته شد و میانگین این سه نقطه برای آن نمونه منظور گردید.

بعد از اندازه گیری ریزسختی اولیه، نمونه های گروه اول تحت درمان سفیدکردن در خانه قرار گرفتند. برای این منظور، بلوک های رزینی در داخل گچ مانت شدند به طوری که یک آرک بیضی شکل تشکیل شد که مشابه با قوس بالا بود (تصویر 1). این آرک توسط دو لایه موم صورتی پوشانده شد تا امکان ساخت  تری اختصاصی فراهم شود. بعد از آماده شدن  تری اختصاصی، از نمونه ها قالب آلژیناتی تهیه شد و به لابراتوار ارسال شد تا  تری بلیچینگ برای آرک ساخته شود.

 

 

 

تصویر 1 : مانت کردن نمونه ها جهت ساخت تری بلیچینگ در روش بلیچینگ در خانه

 

 

برای انجام بلیچینگ در خانه از کارباماید پراکساید 15 درصد (Opalescence; Ultradent Products Inc.,South Jordan, UT, USA) استفاده شد. پس از خشک کردن سطح با پنبه، ژل کاربامید پراکساید با ضخامت
mm 2-1 روی پنجره درمانی هر نمونه قرار گرفت و سپس  تری مخصوص بلیچینگ روی سطح آرک گذاشته شد. کست گچی در داخل یک ظرف در بسته حاوی بزاق مصنوعی Fusayama Meyer قرار گرفت. بزاق مصنوعی در دانشکده داروسازی مشهد ساخته شد. بعد از گذشت 8 ساعت، ژل بلیچینگ از سطح دندان ها شسته شد و باقی روز نمونه ها فقط در داخل بزاق مصنوعی نگهداری شدند. این روند به صورت روزانه به مدت 15 روز تکرار شد و در این مدت بزاق مصنوعی هر روز تعویض گردید.

در گروه دوم این مطالعه، از روش سفیدکردن در مطب با کمک نور لیزر استفاده شد. دستگاه مورد استفاده در این تحقیق، لیزر دیود گالیوم - آلومینیوم آرسناید (GaAlAs) با طول موج nm 810 (ARC Laser GmbH, Nuremberg, Germany) بود. پس از خشک کردن سطح نمونه ها با رل پنبه، ژل هیدروژن پراکساید 40 درصد ،(Opalescence Xtra Boost; Ultradent Products Inc., South Jordan, UT, USA) با ضخامت تقریبی mm 2-1 روی هر دندان قرار گرفت. سپس تابش لیزر به منظور فعال سازی حرارتی ژل بلیچینگ انجام شد. برای تابش لیزر از هندپیس غیرتماسی و توان 2 وات در حالت پیوسته استفاده شد و هندپیس دستگاه در فاصله 2-1 میلیمتر نسبت به دندان ها نگه داشته شد. این عمل سه بار با فاصله زمانی 7 روز، و مجموعاً در طی مدت 15 روز انجام گرفت (روزهای 1، 8 و 15). در هر جلسه ژل بلیچینگ روی سطح نمونه در مجموع 10 دقیقه باقی ماند و در این مدت تابش لیزر 4 بار و هر بار به مدت 15 ثانیه (دانسیته انرژی J/cm2 78) با فواصل زمانی 2 دقیقه صورت گرفت. اولین تابش لیزر، یک دقیقه بعد از گذاشتن ژل بلیچینگ انجام شد. سپس نمونه ها با آب فروان شسته شده و در بزاق مصنوعی نگهداری شدند.

در نهایت، نمونه های هر دو گروه مجدداً تحت آزمون سختی ویکرز قرار گرفتند. این آزمون در شرایطی مشابه با شرایط اولیه انجام شد. در این مرحله هم از هر نمونه در سه نقطه اندازه گیری ریزسختی انجام شد و میانگین این سه نقطه برای آن نمونه منظور گردید.

ابتدا آزمون Kolmogorov-Smirnovبرای بررسی نرمال بودن داده ها انجام شد که در سطح 05/0=α فرض نرمال بودن در همه گروه ها پذیرفته شد (05/0P>). جهت مقایسه ریزسختی دو گروه چه در حالت قبل و چه بعد از سفیدکردن دندان ها از آزمون تی مستقل استفاده شد. مقایسه ریزسختی دندان ها قبل و بعد از سفیدکردن در هر گروه با کمک آزمون تی زوجی انجام گرفت. برای تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS با ویرایش 16 استفاده شد و سطح معنی داری در تمام آزمون ها 05/0 در نظر گرفته شد.

 

 

 

یافته ها

جدول 1، آمار توصیفی شامل میانگین و انحراف معیار (SD) مربوط به ریز سختی گروه های مورد مطالعه را قبل و بعد از درمان های سفیدکردن نشان می دهد. میزان سختی مینا بعد از هر دو روش سفیدکردن در خانه و سفیدکردن در مطب به کمک لیزر تفاوت قابل توجهی با حالت اولیه نداشت (05/0<P) (جدول 1). درصد کاهش سختی در گروه 1، به میزان 8 درصد و در گروه 2 به میزان 5/14 درصد بود.

مقایسه بین گروهی توسط آزمون تی مستقل هیچ تفاوت قابل توجهی را در میانگین تغییرات ریزسختی بین دو گروه مورد بررسی نشان نداد (56/0= Pو 59/0t=) (جدول 1).


 

 

 

جدول 1 : میانگین و انحراف معیار مقادیر ریز سختی (VHN) گروه های مورد بررسی قبل و بعد از درمان های سفیدکردن دندان

نتیجه آزمون t زوجی

تفاوت قبل و بعد از سفیدکردن

بعد از سفیدسازی

ابتدای کار

روش

 

انحراف معیار

میانگین

انحراف معیار

میانگین

انحراف معیار

میانگین

 

270/0 P=

09/47

30

1/38

344

9/48

374

بلیچینگ در خانه

154/0 P=

87/49

52

1/38

306

3/63

358

بلیچینگ در مطب به کمک لیزر

 

56/0 P=و 59/0 t=

082/0 P=و 10/2 t=

557/0P= و 6/0t=

نتیجه آزمون t مستقل

 

 

 

 

 

 

 


بحث

در مطالعه حاضر تأثیر دو روش سفیدکردن در خانه و سفیدکردن در مطب به کمک لیزر روی ریزسختی مینا مورد مقایسه قرار گرفت. دندان های انسیزور گاوی به دلیل دسترسی آسان، سطح صاف و ویژگی های مشابه با مینای انسان در بسیاری از تحقیقات مورد استفاده قرار گرفته اند. آزمون ریزسختی شایع ترین تکنیک مورد استفاده برای ارزیابی اثرات پراکساید و فراورده های سفیدکننده روی خصوصیات مکانیکی سطح مینا و عاج است و تغییرات آن نشاندهنده تغییرات در مواد معدنی نمونه های سفیدشده می باشد. مواد مورد استفاده در این مطالعه کارباماید پراکساید 15 درصد و هیدروژن پراکساید 40 درصد بود. کارباماید پراکساید به هیدروژن پراکساید (3/1) و اوره (3/2) تجزیه می شود. اوره به نوبه خود به آمونیاک و دی اکسید کربن تبدیل شده و باعث افزایش PH می شود. هیدروژن پراکساید نیز به آب، اکسیژن و رادیکال های آزاد تبدیل و باعث اکسیداسیون پیگمان ها می شود. در فرایند سفیدکردن دندان، هیدروژن پراکساید به داخل ماتریکس آلی مینا و عاج منتشر می شود. وزن مولکولی هیدروژن پراکساید کم است، بنابراین به راحتی به داخل مینا نفوذ می کند. زمانی که هیدروژن پراکساید به داخل دندان منتشر می شود، می تواند با مواد ارگانیک رنگی داخل ساختار دندان واکنش دهد و باعث اکسیداسیون و کاهش مولکول های رنگی شود. در هر دو گروه مورد بررسی، نمونه ها قبل، بعد و در طول روند سفیدکردن در بزاق مصنوعی نگهداری شدند. pH بزاق و الکترولیت های آن هم مشابه بزاق انسانی تهیه شد. بزاق مهمترین فاکتور در رمینرالیزاسیون مینا می باشد. بنابراین در مطالعه حاضر بزاق به عنوان محلول رمینرالیزه کننده، نقش مهمی در افزایش سختی نمونه ها داشت.

در این مطالعه از لیزر دیود استفاده شد تا روند سفیدکردن در مطب را تسریع کند. اعتقاد بر این است که اثر حرارتی لیزر سرعت تجزیه پراکساید و تشکیل رادیکال های آزاد را افزایش می دهد و بنابراین اثر سفیدکنندگی در یک دوره زمانی کوتاه تر به دست می آید. ادعا شده که لیزر دیود در کاهش حساسیت دندان ها که اغلب بعد از درمان های سفیدکردن مشاهده می شود، موثر است.(19) اما شواهد موجود در این زمینه که آیا کاربرد لیزر در فرایند سفیدکردن دندان شدت حساسیت بعد از درمان را افزایش یا کاهش می دهد، ناچیز است.(2) مسلماً پارامتر های لیزر باید در یک محدوده ایمن حفظ شوند تا از افزایش درجه حرارت در پالپ که منجر به آزار پالپی می شود جلوگیری گردد. در این مطالعه از لیزر دیود در حالت [1]CW مطابق با دستورالعمل سازنده استفاده شد. همچنین از هندپیس غیرتماسی لیزر استفاده شد تا سبب پخش اشعه لیزر و ایجاد یک ناحیه نسبتاً بزرگ روی نمونه شود تا آسیب حرارتی به ساختار دندانی کاهش یابد.

در مطالعه حاضر میزان سختی مینا در گروه سفیدکردن در خانه به میزان 8 درصد و در گروه سفیدکردن در مطب به کمک لیزر 5/14 درصد کاهش نشان داد. با وجود این، میزان کاهش در محتوای معدنی در هیچ یک از دو گروه مورد بررسی از لحاظ آماری قابل توجه نبود. همچنین میزان سختی مینا بین دو گروه سفیدکردن در خانه و سفیدکردن در مطب به کمک لیزر تفاوت قابل توجهی چه در حالت قبل و چه بعد از سفیدکردن دندان نشان نداد. بنابراین، تحت شرایط این مطالعه هر دو روش سفیدکردن در خانه و سفیدکردن در مطب به کمک لیزر سبب کاهش اندکی در محتوای معدنی دندان شدند که از لحاظ آماری قابل توجه نبود. همچنین، بین دو تکنیک مورد بررسی تفاوت قابل توجهی از نظر ایجاد تغییرات مکانیکی در سطح مینا وجود نداشت. با وجود این، در تفسیر داده ها باید به چند نکته توجه داشت. اول این که نمونه های مورد بررسی در طول مدت مطالعه در بزاق مصنوعی نگهداری شدند که خود نقش مهمی در به حداقل رساندن تغییرات ایجاد شده در محتوای معدنی دندان ها در اثر درمان سفیدکردن دندان ایفا می کند. چنانچه نمونه ها در طول فرایند سفیدکردن دندان در معرض چرخه های پوسیدگی زا مشابه با محیط دهان قرار می گرفتند، ممکن بود میزان کاهش در محتوای معدنی دندان چشمگیر شود. دوم این که در مطالعه حاضر دندان های سالم و بدون پوسیدگی یا نقایص مینایی مورد استفاده قرار گرفت. مسلماً در دندان های دارای پوسیدگی اولیه یا حفره دار روند کاهش محتوای معدنی از قبل شروع شده و در صورتی که این دندان ها در معرض درمان های سفیدکردن دندان قرار بگیرند، ممکن است روند دمینرالیزاسیون تسریع شود و کاهش ایجاد شده در محتوای معدنی تأثیر مخرب بیشتری در سلامت و زیبایی درازمدت دندان ایفا نماید. درنهایت باید توجه داشت که در گروه سفیدکردن در خانه امکان آزادسازی کلسیم از گچ وجود داشت که می توانست تا حدودی توجیه کننده کمتر بودن تغییر در ریزسختی در این گروه نسبت به گروه سفیدکردن در مطب با کمک لیزر باشد. البته با توجه به ترکیب گچ استون که کلسیم سولفات کریستالیزه متراکم است و میزان حلالیت بسیار اندکی در آب نشان می دهد، امکان آزاد سازی یون کلسیم ناچیز است.

یافته های این مطالعه در تشابه با برخی از مطالعات پیشین است که هیچ تغییر قابل توجهی در خصوصیات مکانیکی، مورفولوژی یا ترکیب شیمیایی مینا در اثر درمان سفیدکردن با غلظت های متفاوتی از فراورده های حاوی هیدروژن پراکساید یا کاربامید پراکساید گزارش نکردند.(22-20و16-14و12) برای نمونه، de Magalhaes و همکاران(20) نشان دادند که فعال سازی ماده سفیدکننده توسط لیزر دیود تغییر قابل توجهی در میکروهاردنس مینای انسانی سفیدشده با هیدروژن پراکساید 35 درصد ایجاد نکرد. Delfino و همکاران(21) بیان کردند که میکروهاردنس مینای گاوی توسط بلیچینگ با ژل های کاربامید پراکساید 10 درصد یا 16 درصد یا نوارهای هیدروژن پراکساید 5/6 درصد تحت تأثیر قرار نگرفت. در مطالعه Maia و همکاران(13) تأثیر دو ماده سفیدکننده خانگی (کارباماید پراکساید 10 درصد و هیدروژن پراکساید 5/7 درصد) روی سختی مینا با گروه کنترل مقایسه شد. این نویسندگان تفاوت آماری قابل توجهی بین گروه های مختلف مشاهده نکردند، اگرچه تمایل به کاهش میکروهاردنس در گروه هیدروژن پراکساید 5/7 درصد وجود داشت که از لحاظ آماری معنی دار نبود. در مطالعه Sa و همکاران(22) تأثیر دو ماده جهت سفیدکردن در مطب که pH مختلف داشتند روی ساختار و خصوصیات مکانیکی مینا بررسی و تغییر قابل توجهی در میکروهاردنس مینا مشاهده نشد. محققان بیان کردند که حضور بزاق انسانی می تواند اثرات دمینرالیزه کننده ناشی از pH کم مواد بلیچینگ را کاهش دهد. برخی نویسندگان معتقدند که تغییرات به وجود آمده در ریزسختی، ساختار شیمیایی و بافت سطحی مینای سفیدشده از لحاظ بالینی اهمیت چندانی ندارد.(23و12)

برخلاف مطالعه حاضر، در تعدادی از مطالعات پیشین(25و24و18و17و11و10و2) کاهش قابل توجهی در ریزسختی مینا به دنبال درمان های سفیدکردن گزارش شده است. Berger و همکارانش(11) از هیدروژن پراکساید 35 درصد به همراه لیزر دیود، LEDو یا نور هالوژن جهت سفیدکردن دندان استفاده کردند و کاهش قابل توجهی در سختی و تغییر در مورفولوژی مینا را بعد از درمان گزارش نمودند. Basting و همکاران(17) نیز کاهش قابل توجهی را در میکروهاردنس مینای سالم و دمینرالیزه که در معرض کاربامید پراکساید 10 درصد بودند، مشاهده کردند. بعضی مطالعات(26و12و10) از دست رفتن بیشتر کلسیم و کاهش در نسبت کلسیم/فسفر را در نمونه های سفیدشده نشان دادند. سایر محققان(27و18) تغییراتی در مورفولوژی مینا شامل ایجاد حفره، موج دار شدن و افزایش در تخلخل و خشونت سطح را بعد از سفید کردن دندان مشاهده کردند.

شواهدی وجود دارد که نشان می دهد تأثیرات مخرب محصولات سفیدکننده روی مینا مستقیماً متناسب با غلظت هیدروژن پراکساید و مدت درمان سفیدکردن است.(28و10) Al-Salehi و همکاران(10) بیان کردند که هر چه تماس با ماده بلیچینگ بیشتر باشد، میزان از دست رفتن کلسیم از ساختار دندان بیشتر می شود. برخی مطالعات نیز رابطه غلظت هیدروژن پراکساید را با کاهش میکروهاردنس بررسی و بیان کرده اند که هرچه غلظت هیدروژن پراکساید افزایش یابد، میزان کاهش در سختی مینا بیشتر خواهد بود و به همین دلیل استفاده از غلظت های کم مواد سفیدکننده را در طی دوره های زمانی طولانی توصیه کرده اند تا اثرات مضر سفیدکردن مانند حساسیت دندانی و تحریک لثه ای کاهش یابد.(29)در مطالعه حاضر از دو تکنیک مختلف سفیدکردن در خانه و سفیدکردن در مطب به کمک لیزر استفاده شد. در روش سفیدکردن در مطب غلظت هیدروژن پراکساید بیشتر بود (40 درصد). در تکنیک سفیدکردن در خانه غلظت ماده سفیدکننده کمتر بود ولی مدت زمان تماس آن با سطح دندان بیشتر بود (8 ساعت در روز به مدت 15 روز). نتایج این مطالعه پیشنهاد می کند که هر دو تکنیک سفیدکردن در خانه و سفیدکردن در مطب با کمک لیزر سبب کاهش اندکی در سختی مینای سالم می شوند. اگرچه این کاهش در محتوای معدنی مینا در هیچ یک از دو گروه مورد بررسی از لحاظ آماری معنی دار نبود، ولی در گروه سفیدکردن در مطب که از ژل هیدروژن پراکساید 40 درصد استفاده شده بود، میزان کاهش در ریزسختی مینا حدود دو برابر بیشتر از گروه سفیدکردن در خانه بود و این نشان می دهد که غلظت بالای هیدروژن پراکساید احتمالاً نقش مهمی در از دست رفتن مواد مینرال از ساختار مینا ایفا می کند.

بعضی از نویسندگان جهت از بین بردن عوارض جانبی ناشی از درمان های سفیدکردن دندان اجزای رمینرالیزه کننده را به فراورده های بلیچینگ اضافه کرده یا مواد رمینرالیزاه کننده را روی مینای سفیدشده به کار برده اند.(30و25و24) برای نمونه Borges و همکاران(25) تأثیر کلسیم و فلوراید اضافه شده به ژل هیدروژن پراکساید 35 درصد را روی ریزسختی مینا بررسی کردند. در این مطالعه، سختی سطح در گروهی که از ژل سفیدکننده به تنهایی استفاده شده بود به صورت قابل توجهی کاهش یافت، ولی اضافه کردن کلسیم و فلوراید به ژل سفیدکننده، سبب افزایش در سختی مینای سفیدشده گردید. با توجه به این که در مطالعه حاضر نیز مقدار کمی کاهش در محتوای معدنی دندان به خصوص بعد از درمان سفیدکردن در مطب با کمک لیزر مشاهده شد، استفاده از عوامل رمینرالیزه کننده حاوی فلوراید یا CPP-ACP پس از درمان مناسب به نظر می رسد. به جای آن می توان از ژل های سفیدکننده حاوی عوامل رمینرالیزه کننده جهت سفیدکردن دندان استفاده کرد.

پیشنهاد می شود در مطالعات بعدی تأثیر سفیدکردن دندان در مطب با کمک لیزر و سفیدکردن دندان در مطب بدون استفاده از لیزر روی خصوصیات معدنی مینای سالم و دمینرالیزه بررسی و با روش سفیدکردن در خانه مقایسه شود. استعداد دندان های سفیدشده به تشکیل حفره پوسیدگی نیز باید در درازمدت و در شرایط بالینی بررسی شود.

نتیجه گیری

با توجه به محدودیت های این مطالعه آزمایشگاهی:

هر دو فرایند سفیدکردن در خانه و سفیدکردن در مطب به کمک لیزر، به ترتیب باعث کاهش 8 درصد و 5/14 درصد در ریزسختی مینا شدند که البته از لحاظ آماری قابل توجه نبود. تفاوت معنی داری بین دو تکنیک سفیدکردن در خانه و سفیدکردن در مطب به کمک لیزر از نظر تغییر در محتوای معدنی مینا وجود نداشت.

تشکر و قدردانی

این مقاله برگرفته از پایان نامه به شماره 2585 و طرح تحقیقاتی به شماره 900684 از دانشکده دندانپزشکی مشهد می باشد. بدینوسیله از همکاری معاونت پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی مشهد که حمایت مالی را برای انجام این پژوهش فراهم نمودند، تقدیر و تشکر می گردد.



[1]. Continuous wave

  1. Luna A, Nascimento C, Chiavone-Filho O. Photodecomposition of hydrogen peroxide in highly saline aqueous medium. Braz J Chem Eng 2006; 23(3): 341-9.
  2. Ghanbarzadeh M, Ahrari F, Akbari M, HamzeiH. Microhardness of demineralized enamel following home bleaching and laser-assisted in office bleaching. J Clin Exp Dent 2015; 7(3): 405-9.
  3. Ahrari F, Akbari M, Mohammadpour S, Forghani M. The efficacy of laser-assisted in-office bleaching and home bleaching on sound and demineralized enamel. Laser Ther 2015; 24(4): 257-64.
  4. Joiner A. Review of the effects of peroxide on enamel and dentine properties. J Dent 2007; 35(12): 889-96.
  5. Dostalova T, Jelinkova H, Housova D, Sulc J, Nemec M, Miyagi M, et al. Diode laser-activated bleaching. Braz Dent J 2004; 15: I3-8.
  6. Buchalla W, Attin T. External bleaching therapy with activation by heat, light or laser--A systematic review. Dent Mater 2007; 23(5): 586-96.
  7. Kravitz ND, Kusnoto B. Soft-tissue lasers in orthodontics: An overview. Am J Orthod Dentofacial Orthop 2008; 133(4): 110-4.
  8. Walsh L. The current status of laser applications in dentistry. Aust Dent J 2003; 48(3): 146-55.
  9. Wetter NU, Branco EP, Deana AM, Pelino JE. Color differences of canines and incisors in a comparative long-term clinical trial of three bleaching systems. Lasers Med Sci 2009; 24(6): 941-7.
  10. Al-Salehi S, Wood D, Hatton P. The effect of 24h non-stop hydrogen peroxide concentration on bovine enamel and dentine mineral content and microhardness. J Dent 2007; 35(11): 845-50.
  11. Berger SB, Cavalli V, Ambrosano GM, Giannini M. Changes in surface morphology and mineralization level of human enamel following in-office bleaching with 35% hydrogen peroxide and light irradiation. Gen Dent 2010; 58(2): 74-9.
  12. Potocnik I, Kosec L, Gaspersic D. Effect of 10% carbamide peroxide bleaching gel on enamel microhardness, microstructure, and mineral content. J Endod 2000; 26(4): 203-6.
  13. Maia E, Baratieri LN, Caldeira de Andrada MA, Monteiro S, Jr., Vieira LC. The influence of two home-applied bleaching agents on enamel microhardness: An in situ study. J Dent 2008; 36(1): 2-7.
  14. Smidt A, Feuerstein O, Topel M. Mechanical, morphologic, and chemical effects of carbamide peroxide bleaching agents on human enamel in situ. Quintessence Int 2011; 42(5): 407-12.
  15. Uthappa R, Suprith ML, Bhandary S, Dash S. A comparative study of different bleaching agents on the morphology of human enamel: An in vitro SEM study. J Contemp Dent Pract 2012; 13(6): 756-9.
  16. Rajesh AG, Ranganath LM, Kumar KS, Rao BS. Surface morphological changes in human enamel following bleaching: An in vitro scanning electron microscopic study. J Contemp Dent Pract 2012; 13(3): 405-15.
  17. Basting RT, Rodrigues Junior AL, Serra MC. The effect of 10% carbamide peroxide bleaching material on microhardness of sound and demineralized enamel and dentin in situ. Oper Dent2001; 26(6): 531-9.
  18. Grobler SR, Majeed A, Moola MH. Effect of various tooth-whitening products on enamel microhardness. SADJ 2009; 64(10): 474-9.
  19. Strobl A, Gutknecht N, Franzen R, Hilgers RD, Lampert F, Meister J. Laser-assisted in-office bleaching using a neodymium:yttrium-aluminum-garnet laser: An in vivo study. Lasers Med Sci 2010; 25(4): 503-9.
  20. de Magalhaes MT, Basting RT, de Almeida ER, Pelino JE. Diode laser effect on enamel microhardness after dental bleaching associated with fluoride. Photomed Laser Surg 2009; 27(6): 937-41.
  21. Delfino CS, Chinelatti MA, Carrasco-Guerisoli LD, Batista AR, Froner IC, Palma-Dibb RG. Effectiveness of home bleaching agents in discolored teeth and influence on enamel microhardness. J Appl Oral Sci 2009; 17(4): 284-8.
  22. Sa Y, Sun L, Wang Z, Ma X, Liang S, Xing W, et al. Effects of two in-office bleaching agents with different pH on the structure of human enamel: An in situ and in vitro study. Oper Dent 2013; 38(1): 100-10.
  23. Rodrigues JA, Marchi GM, Ambrosano GM, Heymann HO, Pimenta LA. Microhardness evaluation of in situ vital bleaching on human dental enamel using a novel study design. Dent Mater 2005; 21(11): 1059-67.
  24. Cavalli V, Rodrigues LK, Paes-Leme AF, Brancalion ML, Arruda MA, Berger SB, et al. Effects of bleaching agents containing fluoride and calcium on human enamel. Quintessence Int 2010; 41(8): 157-65.
  25. Borges AB, Samezima LY, Fonseca LP, Yui KC, Borges AL, Torres CR. Influence of potentially remineralizing agents on bleached enamel microhardness. Oper Dent 2009; 34(5): 593-7.
  26. Tezel H, Ertas OS, Ozata F, DalgarH, Korkut ZO. Effect of bleaching agents on calcium loss from the enamel surface. Quintessence Int 2007; 38(4): 339-47.
  27. Yeh ST, Su Y, Lu YC, Lee SY. Surface changes and acid dissolution of enamel after carbamide peroxide bleach treatment. Oper Dent 2005; 30(4): 507-15.
  28. Bistey T, Nagy IP, Simo A, Hegedus C. In vitro FT-IR study of the effects of hydrogen peroxide on superficial tooth enamel. J Dent 2007; 35(4): 325-30.
  29. Pretty IA, Edgar WM, Higham SM. The effect of bleaching on enamel susceptibility to acid erosion and demineralisation. Br Dent J 2005; 198(5): 285-90.
  30. Bayrak S, Tunc ES, Sonmez IS, Egilmez T, Ozmen B. Effects of casein phosphopeptide-amorphous calcium phosphate (CPP-ACP) application on enamel microhardness after bleaching. Am J Dent 2009; 22(6): 393-6.