Comparison of the antimicrobial effects of Iranian disinfectant Disept with disinfectants Helvemed forte and Micro10 enzyme

Document Type : original article

Authors

1 Assistant Professor, Dept of Oral & Maxillofacial, Oro-Maxillofacial Develompental Disease Research Center, Guilan University of Medical Sciences, Rasht, Iran

2 Oro-Maxillofacial Develompental Disease Research Center, Guilan University of Medical Sciences, Rasht, Iran

3 Assistant Professor, Dept of Community Dentistry, Oro-Maxillofacial Develompental Disease Research Center, Guilan University of Medical Sciences, Rasht, Iran

4 Dentist

Abstract

Introduction: Quarternary ammonium compounds are a group of chemical compounds that are antiseptic and are used to disinfect surfaces and dental devices nowadays. In this study, the antimicrobial effects of disinfectant Disept, Micro10 enzyme and Helvemed forte on dental instruments contaminated with Staphylococcus aurous and Candida albicans were compared.
Materials & Methods: In this experimental study, 88 drills were divided into four equal groups and and using on autoclave, were sterilized. Burs were immersed in Staphylococcus aurous and Candida albicans suspension. Burs contaminated with the microorganisms in group A were placed in the antiseptic solution Helvemed forte, Group B in Micro10 enzyme and Group C in Disept and were them Set in BHI culture environment. Next, the polluted environment was cultivated with candida albicans in sabouro dextrose agar and in SBA for staphylococcus aurous. Group D as controls were cultured without exposure to the disinfectant solution. The data were analyzed usage SPSS software and chi square test. PResults: No microbial growth was observed in the first 3 groups but in group D (control), culture was positive.
Conclusion: Disinfectant Iranian solution Disept at a concentration of 5% is similar to products Micro10 enzyme and Helvemed forte. Disept is cheaper and more available compared to the other products.

Keywords

Full Text

مقدمه

در حیطه ارائه خدمات درمانی، انتقال بیماری‏های عفونی و به موازات آن پیشگیری از انتقال عفونت یکی از مهمترین جنبه‏های کاری می باشد. از آن جایی که معالجات دندانپزشکی به طور مستقیم با پراکنده شدن خون و بزاق همراه است، احتمال انتقال عفونت در افراد جامعه را به شدت بالا می‏برد و از علل مهم انتشار عوامل بیماری‏زا که گاهی حتی حیات فرد را به خطر می‏اندازند محسوب می‏گردند.(1) هدف از کنترل عفونت در محیط‏های دندانپزشکی، جلوگیری از انتقال عفونت از فردی به فرد دیگر است. این برنامه با ارزیابی عوامل خطرساز آغاز و با طراحی و به کارگیری روش‏های مناسب حذف آنها پایان می‏یابد.(2)

معاینه و درمان بیماران متعدد طی یک روز کاری، ایجاد خونریزی حین اعمال دندانپزشکی، گوناگونی روزافزون سوش‏های میکروبی و ویروسی و همچنین پیدایش سوش‏های مقاوم، لزوم استفاده از ضدعفونی‏کننده‏ها و استریل کردن توسط مواد شیمیایی یا استریل کردن حرارتی جهت زدودن آلودگی‏ها را بیش از پیش ضروری می‏سازد.(4و3)

ترکیبات آمونیوم چهارتایی QAC (Quaternary Ammonium Compounds) درابعاد وسیعی به عنوان ضدعفونی کننده وسائل و تجهیزات پزشکی کاربرد دارند. منابع تحقیقات عمومی نشان می‏دهند که این ترکیبات خاصیت قارچ کشی، باکتری‏کشی و ویروس‏کشی دارند ولی قابلیت کشتن اسپور باکتری‏ها را ندارند.(5) به دلیل عدم توانایی نابودی تمامی میکروارگانیسم‏های پاتوژنیک، ترکیبات چهارتایی آمونیوم از سال 1978 از لیست ترکیبات ضدعفونی‏کننده حذف شدند.(6) نسل جدید این ترکیبات در سال‏های دهه 90 تولید و به عنوان ضدعفونی‏کننده‏های مؤثر بر علیه انواع سوش‏های میکروبی شناخته شدند. ترکیبات آمونیوم چهارتایی جدید اصولاً برای بهداشت سطوح غیربحرانی مثل کف، اسباب، تجهیزات و دیوارها استفاده می‏شوند. آمونیوم‏های چهارتایی در برابر ویروس‏ها مثل نانو ویروس‏ها و مُلتی ویروس‏ها و پلی ویروس‏ها تأثیر بیشتری داشته و در مدت زمان 1 الی 2 دقیقه بر روی باسیل سل خاصیت باکتریوسیدال دارند.(7)

محلول‏های Micro10 و Helvemed دو نمونه مطرح از نسل جدید ترکیبات آمونیوم چهارتایی هستند. هر یک از این ترکیبات توسط استانداردهای معتبری از کشورهای مختلف مورد بررسی و آزمایش قرار گرفته و تأیید شده‏اند.( 11-8و5)

محلول ضدعفونی کننده Disept که در ایران ساخته می‏شود، در طبقه‏بندی آنتی سپت‏ها، به گروه ترکیبات چهارگانه آمونیوم تعلق دارد. میزان تأثیرگذاری آن کاهش حداقل 105 در تمام سویه‏های میکروبی و کاهش حداقل 104 در سویه‏های قارچی می‏باشد. Disept بر روی میکروارگانیسم‏هایی مانند سود و موناس آئروژینوزا، اشرشیاکلی، استافیلو کوکوس ارئوس، باسیلوس سرئوس، آسپرژیلوس نایجر، کاندیدا آلبیکانس و ویروس‏ها تأثیرگذار می‏باشد و از بین برنده طیف وسیعی از باکتری‏های گرم مثبت و گرم منفی و انواع ویروس‏ها، قارچ‏ها و اسپور باکتری‏ها بوده و در غلظت‏های مناسب اثر بسیار سریع و طولانی مدتی روی انواع میکروارگانیسم‏‏ها دارد. محصول موجود توانایی ضدعفونی کردن وسایل به روش غوطه‏ورسازی را در مدت زمان 5 دقیقه دارا بوده و به روش اسپری کردن برای سطوح کارایی دارد. این ماده ضدعفونی کننده با داشتن مواد Corrosion inhibitor مانع از زنگ‏زدگی لوازم فلزی می‏گردد.

با توجه به کلونیزاسیون استافیلوکوک طلایی و کاندیداآلبیکانس در حفره دهان و اهمیت عفونت‏های متقاطع مرتبط با این میکروارگانیسم‏ها به ویژه در حیطه دندانپزشکی(12)، بررسی میزان اثربخشی محلول‏های ضدعفونی‏کننده بر روی میکروارگانیسم‏های مذکور حائز اهمیت می‏باشد. در میان طیف گسترده مواد ضدعفونی‏کننده موجود، انتخاب مواد ضدعفونی‏کننده با اثربخشی وسیع و اثرات جانبی کمتر از نظر دندانپزشکان حائز اهمیت فراوان است. هدف از این مطالعه استفاده از ماده ضدعفونی کننده Disept در جهت ضدعفونی کردن وسایل دندانپزشکی و مقایسه اثرات آن با ترکیبات آمونیومی چهارتایی رایج در بازار بود تا در صورت مطلوب بودن اثرات ضدعفونی کنندگی آن بتوان به عنوان جایگزین محصولات مشابه خارجی در بازار از آن استفاده کرد.

مواد و روش‏ها

در این مطالعه که به صورت آزمایشگاهی انجام شد، 88 فرز مستعمل مورد استفاده قرار گرفت. در ابتدا فرزها به 4 گروه 22 تایی از گروه A تا D تقسیم شدند (3 گروه مورد A و B و C و گروه شاهد D). این تحقیق در محیط آزمایشگاه مرجع زیر نظر استاد مشاور آزمایشگاهی طرح انجام شد.

پیش از شروع کار کلیه فرز‏های مورد استفاده برای گروه‏های مورد A و B و C وگروه شاهد D اتوکلاو شدند. برای جلوگیری از ایجاد خطا پس از انجام مرحله اتوکلاو جهت اطمینان از صحت استریلیزاسیون فرزها، به صورت تصادفی یکی از فرزها در محیط کشت قرار داده شد و برای 24 ساعت در انکوباتور 37 درجه قرار گرفت و سپس به محیط جامد منتقل گردید که عدم رشد میکروب شاهدی برای صحت استریلیزاسیون به وسیله اتوکلاو بود. در مرحله بعد آماده سازی سوسپانسیون‏های باکتریایی و قارچی صورت گرفت. در این مرحله ابتدا استافیلوکوک طلایی و کاندیداآلبیکانس در محیط کشت جامد رشد داده شدند. سپس از میکروب‏های فوق در محیط کشت مایع (TSB) Tissue soy broth سوسپانسیونی برابر استاندارد نیم مک فارلند (برای استاندارد کردن غلظت تلقیح و دارای ترکیبات اسیدسولفوریک 1% و کلرید باریم 175/1% کدورت ایجاد‏کننده 108×5/1 CFU×ML) تهیه گردید. هر فرز داخل یک لوله در سوسپانسیون فوق گذاشته شد و به مدت 24 ساعت جهت آلوده‏سازی در انکوباتور 37 درجه قرار گرفت. در مرحله سوم برای انجام ضدعفونی، فرزها از محیط‏های کشت خارج شده و به صورت جداگانه در 2 پلیت استریل که یک پلیت مخصوص فرزهای خارج شده از محیط‏های استافیلوکوک و یک پلیت مخصوص فرزهای خارج شده از محیط‏های کاندیداآلبیکانس بود، قرار گرفتند. سپس 3 ظرف هم اندازه و یکسان، به صورت مجزا از ماده‏های ضدعفونی‏کننده موردنظر بر اساس دستور استفاده کارخانه سازنده با ترکیب مشخص شده از ماده ضدعفونی‏کننده و آب آماده شد، بدین صورت که برای گروه A از ماده Helvemed آبی، برای گروه B از ماده Micro10enzyme و برای گروه C از ماده Disept استفاده شد. در ادامه فرزهای آلوده شده به استافیلوکوک طلایی و کاندیداآلبیکانس در ظرف‏های حاوی ماده ضدعفونی‏کننده به صورت جداگانه قرار گرفتند. پس از گذشت مدت زمانی که برای عمل ضدعفونی کردن توسط کارخانه سازنده برای هر یک از مواد ضدعفونی‏کننده مشخص شده (مدت زمانی که روی بسته بندی محصول ذکر شده)، فرزهای ضدعفونی شده در هریک از ظرف‏ها توسط پنس استریل از درون ماده ضدعفونی‏کننده به درون محیط کشت‏های استریل منتقل شده و برای مدت زمان 24 ساعت در درون انکوباتور 37 درجه قرار گرفتند. در مرحله آخر که مرحله کشت جامد بود، به وسیله لوپ استریل از محیط مایع نمونه برداری شد و به منظور بررسی وجود کاندیداآلبیکانس و Blood agar برای استافیلوکوک طلایی، نمونه‏ها به محیط کشت جامد سابورو منتقل شدند. سپس محیط‏های مذکور در دمای 37 درجه سانتیگراد به مدت زمان 24 ساعت قرار گرفتند. گروه D نیز به عنوان گروه شاهد همراه هر یک از گروه‏های A و B و C برای تأیید تأثیر مواد ضدعفونی‏کننده در نظر گرفته شد. فرزهای این گروه درون ماده ضدعفونی‏کننده قرار داده نشد و تنها از محیط آلوده به محیط کشت استریل منتقل گردید و برای مدت زمان 24 ساعت در درون انکوباتور 37 درجه قرار گرفت تا در مقایسه با محیط‏های فرزهای ضدعفونی شده تأثیر ماده ضدعفونی‏کننده بر روی فرزها مشخص گردد. محیط‏های کشت شاهد برای استافیلوکوک طلایی و برای کاندیداآلبیکانس همراه با هر یک از گروه‏های مورد (A و B و C) جهت تأیید تأثیر مواد ضدعفونی‏کننده در نظر گرفته شد.

یافته‏ها

برای اثبات عدم رشد باکتری و قارچ پس از طی مراحل و خروج از محیط مایع در محیط جامد
SBA (Sheep blood agar) برای استافیلوکوک آرئوس و برای کاندیداآلبیکانس محیط Saboro dextrose agar ساب‏کالچر گردید. محیط جامد به انکوباتور منتقل گردید، پس از طی مدت زمان 24 ساعت در محیط جامد هیچ گونه تشکیل کلونی قارچ و باکتری در محیط‏های سابورو و SBA مشاهده نگردید و نتیجه کشت‏ها منفی بود. اثربخشی محلول‏های ضدعفونی‏کننده به کار رفته در جدول 1 و نمودار 1 مشخص گردیده است.

در گروه D که گروه شاهد عفونی بود و به صورت مجزا همراه هر یک از گروه‏ها برای مشخص شدن تأثیر ماده ضدعفونی‏کننده در نظر گرفته شد، نتیجه نهایی کشت میکروبی، مثبت بود.

 

 

 

 

 

 

جدول 1 : بررسی تأثیر محلول Micro 10 enzyme و Helvemed با غلظت 2% و Disept با غلظت 5% بر روی استافیلوکوک طلایی و کاندیدا آلبیکانس (مشاهده رشد کلونی میکروبی : +، عدم مشاهده رشد کلونی میکروبی: - )

 

سوش‏های میکروبیال

نتیجه بررسی کشت‏ها پس از تماس با Micro 10 enzymes

نتیجه بررسی کشت‏ها پس از تماس با Helvemed forte

نتیجه بررسی کشت‏ها پس از تماس با Disept

نتیجه بررسی کشت‏ها بدون استفاده از ضدعفونی کننده

استافیلوکوک طلایی

_

_

_

+

کاندیداآلبیکانس

_

_

_

+

 

 

 

 

 

 

 

 

 

نمودار 1 : مقایسه ای تاثیر محلول Micro 10 enzyme با غلظت 2% و Helvemed با غلظت 2% و Disept با غلظت 5% بر روی استافیلوکوک طلایی و کاندیدا آلبیکانس

 

 

 

 

 

 

 

 

 

بحث

عمل ضدعفونی کردن یکی از اصول اولیه و اساسی در جلوگیری از انتقال عفونت باکتری‏های بیماری‏زا به بیماران می‏باشد. با توجه به اینکه بسیاری از وسایل دندانپزشکی جزو وسایل نیمه بحرانی و غیربحرانی قرار دارند و از طرفی ممکن است در اتوکلاو آسیب ببینند، لذا استفاده از مواد ضدعفونی‏کننده در وسایل دندانپزشکی، همچنین سطوح یونیت و صندلی دندانپزشکی اهمیت پیدا می‏کند. بهترین مواد ضدعفونی‏کننده مواد حد متوسط می‏باشند که برای ضدعفونی کردن وسایل و سطوح دندانپزشکی مورد استفاده قرار می‏گیرند. با توجه به اینکه فرزهای دندانپزشکی جزو وسایل دندانپزشکی هستند که بیشتر مورد استفاده قرار می‏گیرند، معرفی یک ماده ضدمیکروبی موثر، ارزان و قابل دسترس که در زمان کوتاه و با تاثیر زیاد سبب کاهش حجم میکروبی موجود بر روی فرزها شده و در نهایت موجب کاهش احتمال بروز آلودگی‏های متقاطع موثر باشد، حائز اهمیت می‏باشد. لذا در این مطالعه از فرزها جهت بررسی خواص ضدعفونی کنندگی استفاده شد. مطالعات متعددی حاکی از اهمیت کلونیزاسیون استافیلوکوک طلایی و کاندیدا آلبیکانس در حفره دهانی و عفونت‏های متقاطع مرتبط با این میکروارگانیسم‏ها در حیطه دندانپزشکی می‏باشد.(14-12) در این بررسی نیز تمامی نمونه‏ها به سوش‏های میکروبی مشخص (استافیلوکوک طلایی و کاندیداآلبیکانس) آلوده شدند.

در این بررسی ضدعفونی‏کننده Disept در مقایسه با Micro10 enzyme, Helvemed forte پس از آلوده سازی فرزها و ضدعفونی کردن با این محلول‏ها در شرایط یکنواخت دارای تاثیر یکسان شناخته شد. این امر مشابه نتایج مطالعه واحدی و همکاران(15) بوده است. آنها در مطالعات خود فعالیت ضدعفونی‏کنندگی میکروتن را ارزیابی کرده بودند. علاوه بر این نتایج بررسی ما با مطالعه شرف‏الدین(16) و عظیمی حسینی(17) و جواهری و همکاران(18) که اثرات ضدعفونی‏کنندگی ترکیبات آمونیومی چهارتایی در ضدعفونی کردن سطوح را با هم مقایسه کرده بودند، نیز هم‏خوانی دارد.

در مجموع به نظر می‏رسد که Disept قابلیت ضدعفونی کنندگی مناسبی در مقابل محصولات خارجی مشابه و روتین دارد و از طرف دیگر با استفاده از این ترکیب و ترکیبات مشابه دیگر زمان کمتری در جهت پاک‏سازی و ضدعفونی کردن صرف می‏شود. همچنین این ماده که تولید داخل می‏باشد در مقایسه با محصولات خارجی صرفه اقتصادی دارد و هزینه هر لیتر از ماده Disept یک پنجم ماده Micro10 می‏باشد و به دلیل دشواری دسترسی به محصولات خارجی استفاده از این ماده برای دندانپزشکان آسان‏تر است. ماده Disept عوارض اثرات حرارتی اتوکلاو روی توربین‏ها مانند فرسودگی و کوتاه شدن عمر این وسایل را ندارد، با این حال باید در نظر داشت که با استفاده از مواد ضدعفونی‏کننده فقط سطوح وسایل از آلودگی احتمالی پاک می‏شود و اتاقک توربین و لوله‏های آب و هوا که از منابع مهم انتقال آلودگی هستند پاک‏سازی نمی‏شوند. از این رو اکثر محققین برای جلوگیری از عفونت‏های متقاطع، ایده‏آل‏ترین روش پاکسازی سطوح و وسایل را استفاده از مواد ضدعفونی کننده، لوبریکاسیون و اتوکلاو کردن توربین‏ها و هندپیس‏های دندانپزشکی بعد از استفاده برای هر بیمار و در فواصل بین بیماران می‏دانند.

با توجه به اینکه فرز دندانپزشکی جزو وسایلی است که می‏بایست استریل گردد، استفاده از مواد ضدعفونی‏کننده بیشتر در مورد سطوح یا قالب‏های گرفته شده از دهان بیمار اهمیت دارد. شاید بهتر بود این مطالعه در همین موارد و بر روی ضدعفونی کردن سطوح انجام می شد.

نتیجه گیری

قدرت ضدعفونی کنندگی محلول ایرانی Disept در غلظت 5% مشابه محصولات Micro10 enzyme و Helvemed forte است. Disept نسبت به محصولات خارجی ارزان‏تر بوده و آسان‏تر در دسترس دندانپزشکان قرار می‏گیرد.

تشکر و قدردانی

این مقاله برگرفته از پایان نامه دوره دکتری عمومی دندانپزشکی دکتر مینو باقرنیا به شماره ثبت 1399 در کتابخانه دانشکده دندانپزشکی گیلان می‏باشد. بدین وسیله از حمایت معاونت محترم پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی گیلان و پرسنل، تقدیر و تشکر می‏گردد.

References

  1. Gerberding JL. Occupational exposure to HIV in helth care settings. N Engl J Med 2003; 348(9): 826-33.
  2. Kohn WG, Harte JA, Malvitz DM, Collins AS, Cleveland JL, Eklund KJ. Center for Disease Control and Prevention. Guidelines for infection control in dental health care settings--2003. J Am Dent Assoc 2004; 135(1): 33-47.
  3. Kohil A, Puttaiah R. Infection Control and Occupational Safe Recommendation for Oral Health Professionals. 1st ed. Delhi: Dental council of India 2007. P. 40-5.
  4. Terezhalmy GT, Gitto CA. Today's minimal requirements for a practical dental office infection control and exposure control program. Clin Nort Am 1998; 42(4): 629-42.
  5. Saboori A, Fallah F, Dastgerdi M. A comparison on two disinfectants: Micro10+ and Deconex 53 plus on dental instruments. J Islamic Dent Assoc Iran 2006; 18(1): 49-55. (Persian)
  6. Association Report. Council on dental therapeutics: Quaternary ammonium compounds not acceptable for disinfection of instruments and environmental surfaces in dentistry. J Am Dent Assoc 1978; 97: 855-6.
  7. Buffet-Bataillon S, Tattevin P, Bonnaure-Mallet M, Jolivet-Gougeon A. Emergence of resistance to antibacterial agents: The role of quaternary ammonium compounds--a critical review. Int J Antimicrob Agents 2012; 39(5): 381-9.
  8. Xaplanteri MA, Andreou A, Dinos GP, Kalpaxis DL. Effect of polyamines on the inhibition of peptidyltransferase by antibiotics: Revisiting the mechanism of chloramphenicol action. Nucleic Acids Res 2003; 31(17): 5074-83.
  9. Hyo Y, Yamada S, Ishimatsu M, Fukutsuji K, Harada T. Antimicrobial effects of Burow's solution on Staphylococcus aureus and Pseudomonas aeruginosa. Med Mol Morphol 2012; 45(2): 66-71.
  10. Elsaka SE. Antibacterial activity and adhesive properties of a chitosan-containing dental adhesive. Quintessence Int 2012; 43(7): 603-13.
  11. Farhad AR, Barekatain B, Allameh M, Narimani T. Evaluation of the antibacterial effect of calcium hydroxide in combination with three different vehicles: An in vitro study. Dent Res J (Isfahan) 2012; 9(2):167-72.
  12. Baena-Monroy T, Moreno-Maldonado V, Franco-Martinez F, Aldape-Barrios B, Quindos G, Sanchez-Vargas LO. Candida albicans, Staphylococcus aureus and Streptococcus mutans colonization in patients wearing dental prosthesis. Med Oral Patol Oral Cir Bucal 2005; 1(10): 27-39.
  13. Yilmaz H, Aydin C, Bal BT, Ozcelik B. Effects of disinfectants on resilient denture-lining materials contaminated with Staphylococcus aureus, Streptococcus sobrinus, and Candida albicans. Quintessence Int 2005; 36(5): 373-81.
  14. Al-Hiyasat AS, Ma’ayeh SY, Hindiyeh MY, Khader Ys. The presence of Pseudomonas aeruginosa in the dental unit waterline systems of teaching clinics. Int J Dent Hyg 2007; 5(1): 36-44.
  15. Vahedi M, Bakianian Vaziri P, Abdolsamadi HR, Pahlavan A, Hajilooii M, Abdollahzadeh SH. Evaluation of antimicrobial effect of four disinfectant solutions on handpieces contaminated to staphylococcus aureus, Pseudomonas aeruginosa and Candida albicans. J Dent Med 2008; 21(2): 132-9.
  16. Sharaffedine F, Sadeghi AR, Kohanteb G. Comparison of the Effect of Deconex (Solarsept), Micro 10 and Cidex in disinfecting dental instruments. Journal of Dentistry Shiraz University of Medical Sciences 2005; 6(1,2): 38-46. (Persian)
  17. Azimi Hoseini S, Shahcheraghi F, Ghaemmaghami A. Evaluation of the clinical efficiency of (QAC) as surface disinfectant. Journal of Dentistry Tehran University of Medical Sciences 2006; 3(4): 190-4.
  18. Javaheri M, Zanganeh N. Evaluation of antibacterial effect of three disinfectants on dental operatory. Journal of University of Medical Siences 2008; 11(4): 36-41. (Persian)

Files

History

  • Receive Date: 11 November 2014
  • Accept Date: 11 November 2014

Share

How to cite

Statistics