Evaluation of Educational Status of Oral Health and Community Dentistry Department at Mashhad Dental School using CIPP Evaluation Model in 2013

Document Type : original article

Authors

1 Professor of Pediatric Dentistry, School of Dentistry, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran

2 Assistant Professor of Oral Health and Community Dentistry, School of Dentistry, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran

3 Associate Professor of Oral Medicine, School of Dentistry, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran

4 Professor of Community Medicine, School of Medicine, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran

5 Dentist

6 Assistant Professor of Orthodontics, Dental Research Center, School of Dentistry, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran

Abstract

Introduction: The aim of this study was to evaluate educational curriculum in the community dentistry and oral health department of Mashhad dental school using the CIPP (Context-Input-Process-Product) model in 2013.
Materials & Methods: In this cross - sectional study, data were collected using a self-administered questionnaire which was designed using CIPP Evaluation Model check List. Four domains including Context, Input, Process and Product of educational curriculum at the community dentistry and oral health department of Mashhad dental school were evaluated based on the viewpoints of its staff and students who had passed the related practical course. The sum of acquired scores was computed separately in each domain. The scores were categorized in 0-50 as unfavorable, 51-70 as partly favorable, and
71-100 as favorable. For comparison of mean scores of three groups of students who had passed practical community dentistry courses 1, 2 or 3, ANOVA statistical test was used. Mann-Whitney test was used for comparison of mean scores of staff and students in each domain.
Results: There were no significant differences in mean scores of domains of Context (P=0.91), Process (P=0.11), and Product (P=0.3) among students who had passed practical community dentistry courses 1, 2 or 3. However, a significant difference in Input domain was found among students (P=0.009). In Context (P<0.001), and Process (P=0.001) domains, there was a significant difference between staff and students’ scores. However, no significant difference was observed in the Product domain. In domain of Input, there was a significant difference between staff and students of practical community dentistry course 1 (P=0.03).
Conclusion: From students’ view point, Context, Input, and Process domains of Community dentistry and oral health department of Mashhad dental school educational curriculum were partly favorable and Product domain was unfavorable. From staff view point, Context domain was favorable whereas Input, Process and Product domains were partly favorable.

Keywords

Full Text

مقدمه

 ارزشیابی برنامه­ یکی از مهمترین استراتژی‏های دریافت بازخورد است و می‏تواند آموزش را از حالت سکون به پویایی سوق دهد.(1) ارزشیابی آموزشی آیینه‏ای فراهم می‏آورد تا تصمیم‏گیران و دست اندرکاران فعالیت‏های آموزشی، تصویری از چگونگی فعالیت‏ها به دست آورند.(2)

دسته بندی‏های مختلفی از الگوهای ارزشیابی صورت گرفته است که الگوی مبتنی بر مدیریت، یکی از انواع آن می‏باشد. از الگوی ارزشیابی مدیریت گرا تحت عنوان الگوی تصمیم‏گرا نیز یاد می‏شود. زیرا به تصمیم گیران و مدیران کمک می‏کند در مورد فعالیت‏های آموزشی تصمیم‏گیری نمایند.(3) انواع الگوهای تسهیل در تصمیم‏گیری، شامل الگوی سیپ CIPP[1] و الگوی مرکز مطالعات ارزشیابی دانشگاه کالیفرنیا-لوس‏آنجلس می‏باشد. عنوان سیپ (CIPP)، از حروف اول کلماتِ زمینه (Context)، درون‏داد (Input)، فرآیند (Process)، و محصول (Output) به دست آمده است.(4) هدف ارزیابی زمینه، فراهم آوردن یک زمینه منطقی برای تعیین هدف‏های آموزشی است. همچنین کوشش‏های تحلیل‏گرانه برای تعیین عناصر مربوط در محیط آموزشی و شناسایی مشکلات، نیازها، و فرصت‏های موجود در یک بافت یا موقعیت آموزشی است. ارزیابی درون‏داد برای طراحی و انتخاب روش‏های مناسب برای دستیابی به اهداف کمک می‏کند.(5) ارزیابی فرآیند به منظور تشخیص یا پیش‏بینی مشکلات اجرایی در جریان انجام فعالیت‏های آموزشی و میزان مطلوبیت فرآیند اجرای این فعالیت‏ها به عمل می‏آید.(6) ارزیابی محصول، به منظور قضاوت درباره مطلوبیت بازده فعالیت‏های آموزشی انجام می‏شود.(7) در واقع نتایج حاصل از برنامه با اهداف برنامه مقایسه می‏گردند و رابطه بین انتظارات و نتایج واقعی مشخص می‏شود.

مطالعه‏ای در سال 1390 توسط پاکدامن و همکاران(8) برای ارزیابی میزان دستیابی به اهداف آموزشی گروه‏های پریودنتیکس و سلامت دهان از دیدگاه دانشجویان دندانپزشکی علوم پزشکی تهران با کمک الگوی CIPP صورت گرفت. نتایج نشان ‏داد که در دو حیطه محتوا و فرآیند بین دو گروه آموزشی تفاوت آماری معنی‏داری وجود داشت و عناوین فرعی در این دو حیطه نیاز به بازنگری دارد. ارزیابی دیگری در سال 1380 تحت عنوان بررسی میزان دستیابی به اهداف آموزش گروه‏های آموزشی ترمیمی و پریو در دانشگاه شاهد و تهران با استفاده از الگوی سیپ صورت گرفت که نتایج حاکی از آن بود که دانشجویان به اهداف مطلوب در این دو رشته دست پیدا نکرده بودند و بازنگری در سیستم و برنامه‏های آموزشی و ارائه راهکار‏های جدید را ضروری می‏دانست.(9)

 با توجه به نگرانی موجود در زمینه تحقق اهداف آموزشی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در دانشکده‏های پزشکی و جدید بودن رشته دندانپزشکی اجتماعی در بین رشته‏های دندانپزشکی، در این مطالعه وضعیت موجود آموزشی در بخش سلامت دهان و دندانپزشکی دانشکده دندانپزشکی مشهد از دید دانشجویان و اساتید در ابعاد الگوی ارزشیابی CIPP بررسی شد.

مواد و روش‏ها

در این مطالعه مقطعی، افراد مورد مطالعه به دو گروه تقسیم شدند. دانشجویان دوره عمومی دانشکده دندانپزشکی مشهد در سال تحصیلی 1392-1391، که در حال گذراندن واحد‏های درسی جامعه‏نگر عملی 1، 2 یا 3 بودند و اساتید بخش سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی همین دانشکده که در مجموع 13 نفر بودند.

پرسشنامه‏های محقق ساخته در بین تمام شرکت‏کنندگان توزیع شد. این پرسشنامه‏ها با استفاده از چک لیست الگوی ارزشیابی سیپ تهیه شد که چک لیستی پذیرفته شده در سطح بین المللی می‏باشد(6) با استفاده از این چک لیست زمینه، درون‏داد، فرآیند و محصول آموزش سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی در دانشکده دندانپزشکی مشهد ارزیابی شد. پرسشنامه اساتید و دانشجویان به ترتیب شامل 29 و 36 سوال بود. به منظور ارزیابی پایایی (تکرارپذیری) پرسشنامه‏ها، از روش آزمون و پس آزمون استفاده گردید. تعداد 20 پرسشنامه در اختیار 20 نفر از دانشجویان و 3 پرسشنامه در اختیار 3 نفر از اساتید قرار گرفت و به فاصله یک هفته این آزمون تکرار گردید. ضریب همبستگی آزمون و پس آزمون اساتید 82/0 و آزمون و پس آزمون دانشجویان 79/0 بود. همچنین به منظور تایید روایی پرسشنامه، از نظر متخصصین و کارشناسان آموزش پزشکی استفاده شد و پرسشنامه مورد تایید آنها قرار گرفت. در بخش اول هر دو پرسشنامه، سوالاتی در رابطه با ویژگی‏های فردی دانشجویان و اساتید وجود داشت. این سوالات در پرسشنامه دانشجویان شامل: سن، جنس، آخرین واحد جامعه‏نگر عملی گذرانده شده و وضعیت سکونت (خوابگاهی، غیرخوابگاهی) و در پرسشنامه اساتید شامل سن، جنس، آخرین مدرک تحصیلی، درجه علمی، نام گروه آموزشی و وضعیت گذراندن کارگاه روش تدریس بود. در بخش بعدی پرسشنامه‏ها، در قسمت ارزشیابی زمینه، خط مشی‏های آموزشی و محیط آموزشی بخش سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی در دانشکده مشهد بررسی شد. که سوالاتی نظیر ارتباط این برنامه درسی با دیگر برنامه‏های درسی دانشجویان، ارائه برنامه درسی مجزا یا ادغام شده با دیگر دروس، مرتبط بودن این درس با نیازهای شغلی آنها، نیاز به وجود این برنامه درسی و ... مطرح گردید. سوالات مربوط به حیطه زمینه، سوال 1 تا 6 پرسشنامه اساتید و دانشجویان را تشکیل می‏داد. تعداد 6 سوال مشترک بین اساتید و دانشجویان در این حیطه وجود داشت.

در بخش درون‏داد مطالعه، به ارزیابی عناصر ورودی به برنامه آموزشی پرداخته شد که شامل عناصر چهارگانه ذیل بود: برنامه ریزی، تجهیزات، بودجه و منابع انسانی. برای این منظور سوالات 7 تا 17 در پرسشنامه اساتید و 7 تا 22 در پرسشنامه دانشجویان طراحی گردید. تعداد 7 سوال مشترک بین اساتید و دانشجویان در این حیطه وجود داشت.

در بخش ارزیابی فرآیند، حجم تکالیف دانشجویان، انجام تکالیف با علاقه، مشکلات مربوط به فرآیند یاددهی مدرسان، مشکلات مربوط به یادگیری دانشجویان، ارتباط دوسویه استاد و دانشجو، ارزشیابی مداوم فرآیند یاددهی – یادگیری، وجود قوانین برای حفظ نظم و انضباط و مطالبی از این دست مورد بررسی قرار گرفت که شامل سوالات 18 تا 26 پرسشنامه اساتید و 23 تا 31 پرسشنامه دانشجویان بود و 8 سوال مشترک بین اساتید و دانشجویان در این حیطه وجود داشت.

در پایان، در بخش محصول، به ارزیابی میزان رضایت دانشجویان و اعضای هیات علمی از وضعیت آموزش بخش سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی و کاربردی بودن برنامه آموزشی این بخش پرداخته شد. که شامل سوالات 27 تا 29 پرسشنامه اساتید و 32 تا 36 پرسشنامه دانشجویان بود و 3 سوال مشترک بین اساتید و دانشجویان در این حیطه وجود داشت.

پرسش‏های مربوط به این چهار حیطه در هر دو پرسشنامه، توسط گزینه‏های بله (مطلوب)، تاحدودی (نسبتاً مطلوب) و خیر (نامطلوب) پاسخ داده شد. که برای سوالاتی که ماهیت مثبت داشتند به ترتیب امتیازات 2 و 1 و 0 در نظر گرفته شد و برای سوالاتی که ماهیت منفی داشتند عکس این حالت در نظر گرفته شد. مجموع نمرات کسب شده در هر حیطه به طور جداگانه محاسبه شد و برای این که نمرات دانشجویان و اساتید در هر کدام از حیطه‏ها قابل مقایسه باشند نمرات به دست آمده از هر حیطه به 100 رسانده شد. نمرات 50-0، در محدوده وضعیت نامطلوب، 70-51 در محدوده نسبتاً مطلوب و 100-71 در دسته وضعیت مطلوب طبقه‏بندی شد. 135 نفر از دانشجویان و 11 نفر از اساتید به پرسشنامه‏ها پاسخ دادند.

فراوانی و درصد پاسخ‏های مربوط به سوالات هر حیطه برای پرسشنامه اساتید و دانشجویان در جداول جداگانه‏ای تعیین گردید. برای مقایسه تفاوت در پاسخ‏دهی به سوالات هر حیطه، در بین سه گروه دانشجویان (دانشجویان در حال گذراندن جامعه‏نگر عملی 1 و 2 و 3)، از آزمون ANOVA  استفاده گردید. همچنین برای مقایسه پاسخ سوالات مشترک بین اساتید و دانشجویان در هر حیطه، از آزمون من ویتنی استفاده شد.

یافته‏ها

در این مطالعه به 165 نفر از دانشجویان دندانپزشکی و 13 نفر از اساتید درس سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی دانشکده دندانپزشکی مشهد، پرسشنامه‏های محقق ساخته مستقل داده شد. از میان دانشجویان، 135 نفر از آنان (8/81 درصد) به پرسشنامه پاسخ دادند. از میان اساتید نیز 11 نفر از آنان (61/84 درصد) به پرسشنامه پاسخ دادند.

میانگین سنی دانشجویان مطالعه 31/1±5/22 سال و میانگین سنی اساتید 1±09/39 سال بود. توزیع فراوانی متغیرهای زمینه‏ای دانشجویان و اساتید، در جداول 1 و 2 خلاصه شده است.

 

 

جدول 1 : توزیع فراوانی متغیرهای زمینه ای مطالعه برای دانشجویان

درصد

تعداد

نام متغیر

7/56

58

مونث

جنسیت

3/43

76

مذکر

3/33

45

دندانپزشکی جامعه‏نگر عملی 1

آخرین واحد جامعه‏نگر عملی گذرانده شده

8/37

51

دندانپزشکی جامعه‏نگر عملی 2

9/28

39

دندانپزشکی جامعه‏نگر عملی 3

9/31

43

خوابگاهی

وضعیت سکونت

1/68

92

غیرخوابگاهی

 

جدول 2 : توزیع فراوانی متغیرهای زمینه ای مطالعه برای اساتید

درصد

تعداد

نام متغیر

6/63

7

مونث

جنسیت

 

4/36

4

مذکر

2/18

2

دندانپزشکی عمومی

آخرین مدرک تحصیلی

6/63

7

دکترای تخصصی

2/18

2

PHD

4/36

4

مربی

درجه علمی

4/36

4

استادیار

2/18

2

دانشیار

1/9

1

استاد

5/54

6

سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی

نام گروه آموزشی

2/18

2

اطفال

1/9

1

پریو

1/9

1

آموزش پزشکی

1/9

1

EDO پرستاری

8/81

9

گذرانده اند

گذراندن کارگاه روش‏های تدریس

2/18

2

نگذرانده اند

 

مقایسه بین سه گروه دانشجویان در پاسخ‏دهی به سوالات، در حیطه‏های زمینه، فرآیند و محصول با کمک آزمون آماری ANOVA انجام شد که براساس آن تفاوت بین سه گروه معنی‏دار نبود (جدول 3) و تنها در حیطه درون‏داد این تفاوت معنی‏دار بود.

مـقایسه بین نظرات اساتید و دانشجویان در حیطه‏های

زمینه، فرآیند و محصول با استفاده از آزمون آماری Mann-Whitney انجام شد. در حیطه‏های زمینه (001/0(P< و فرآیند) 001/0(P= تفاوت معنی‏داری بین نظرات دانشجویان و اساتید وجود داشت، ولی در حیطه محصول تفاوت معنی‏داری وجود نداشت (07/0P=) (جداول 4 تا 6).

 

 

جدول 3 : میانگین و انحراف معیار نمره کسب شده دانشجویان در حیطه‏های چهارگانه مورد مطالعه به تفکیک واحدجامعه‏نگر عملی

حیطه

نمره دانشجویان

جامعه‏نگر عملی 1

میانگین ±انحراف معیار

نمره دانشجویان

جامعه‏نگر عملی 2

میانگین ±انحراف معیار

نمره دانشجویان

جامعه‏نگر عملی 3

میانگین ±انحراف معیار

P-value

محتوا

40/16±18/55

10/17±92/53

28/24±55/55

912/0

درون‏داد

98/9±88/52

13/12±19/59

03/11±11/53

009/0

فرآیند

73/13±42/52

62/13±05/57

88/14±28/51

114/0

محصول

92/20±22/48

04/27±54/52

93/26±35/44

308/0

 

جدول 4 : توزیع فراوانی پاسخ به سوالات حیطه زمینه درس سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی از دیدگاه دانشجویان و اساتید

 

 

سوالات

نظر اساتید

نظر دانشجویان

P-value*

بله

تاحدودی

خیر

کل

بله

تاحدودی

خیر

کل

 

درصد

تعداد

درصد

تعداد

درصد

تعداد

درصد

تعداد

درصد

تعداد

درصد

تعداد

درصد

تعداد

درصد

تعداد

مرتبط بودن مطالب درسی ارائه شده در بخش با مطالب ارائه شده در سایر بخش‏های دانشکده

0/60

6

0/20

2

0/20

2

0/100

10

3/33

45

1/48

65

5/18

25

0/100

135

285/0

مناسب بودن زمان(ترم) ارائه شدن این واحد درسی

3/33

3

6/55

5

1/11

1

0/100

9

8/37

51

7/40

55

5/21

29

0/100

135

819/0

احساس نیاز به ادغام شدن این واحد درسی با سایر دروس

0/40

4

0/20

2

0/40

4

0/100

10

1/32

43

1/26

35

8/41

56

0/100

134

730/0

متناسب بودن مطالب درسی ارائه شده در این بخش با نیازهای دندانپزشکان آینده

6/63

7

4/36

4

0/0

0

0/100

11

8/38

52

8/48

60

4/16

22

0/100

134

062/0

وجود ارتباط بین این واحد درسی با فعالیت تحقیقاتی دانشجو یا استاد

9/90

10

1/9

1

0/0

0

0/100

11

5/18

25

6/32

44

9/48

66

0/100

135

001/0<

احساس نیاز به وجود این واحد درسی در دوره آموزش دانشجویان دندانپزشکی عمومی

0/100

11

0/0

0

0/0

0

0/100

11

7/46

63

6/32

44

7/20

28

0/100

135

002/0

میانگین کل نمره

78/78

54/81

 

* آزمون Mann-Whitney

جدول 5 : مقایسه میزان فراوانی پاسخ به سوالات حیطه فرآیند درس سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی از دیدگاه دانشجویان و اساتید

سوالات

نظر اساتید

نظر دانشجویان

P-value*

بله

تاحدودی

خیر

کل

بله

تاحدودی

خیر

کل

 

درصد

تعداد

درصد

تعداد

درصد

تعداد

درصد

تعداد

درصد

تعداد

درصد

تعداد

درصد

تعداد

درصد

تعداد

 

متناسب بودن حجم تکالیف با وقت

3/27

3

5/45

5

3/27

3

0/100

11

6/35

48

5/38

52

9/25

35

0/100

135

001/0

 

انجام با علاقه و فعالانه تکالیف محوله

0/70

7

0/30

3

0/0

0

0/100

10

6/32

43

1/37

49

3/30

40

0/100

132

228/0

وجود مشکلات مرتبط با یاددهی اساتید

1/9

1

6/63

7

3/27

3

0/100

11

9/23

32

0/47

63

1/29

39

0/100

134

517/0

آیا انتقال چگونگی کاربرد دانش سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی صورت گرفته است؟

0/40

4

 

0/60

6

 

0/0

0

0/100

10

0/17

23

3/56

76

7/26

36

0/100

135

058/0

مواجه شدن با مشکلات در زمینه فرآیند یادگیری درس سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی توسط دانشجو

3/27

3

4/36

4

4/36

4

0/100

11

6/21

29

8/44

60

6/33

45

 

0/100

134

050/0

وجود همکاری و ارتباط خوب بین اساتید و دانشجویان

5/54

6

5/45

5

0/0

0

0/100

11

8/38

52

3/43

58

9/17

24

0/100

134

904/0

آیا ارزیابی فرآیند یاددهی-یادگیری به طور مستمر توسط اساتید انجام می‏شود؟

5/45

5

5/54

6

0/0

0

0/100

11

2/22

30

7/46

63

1/31

42

0/100

135

080/0

آیا در بخش قوانینی برای حفظ نظم وجود دارد؟

5/45

5

5/54

6

0/0

0

0/100

11

2/60

80

6/31

42

3/8

11

0/100

133

854/0

میانگین کل نمره

44/68

84/53

 

* آزمون Mann-Whitney

 

 

 

 

 

 

 

 

جدول 6 : مقایسه میزان فراوانی پاسخ به سوالات حیطه محصول درس سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی از دیدگاه دانشجویان و اساتید

سوالات

نظر اساتید

نظر دانشجویان

P-value*

بله

تاحدودی

خیر

کل

بله

تاحدودی

خیر

کل

 

درصد

تعداد

درصد

تعداد

درصد

تعداد

درصد

تعداد

درصد

تعداد

درصد

تعداد

درصد

تعداد

درصد

تعداد

 

مناسب بودن کیفیت امتحان

0/30

3

0/60

6

0/10

1

100

10

4/24

33

4/47

64

1/28

38

100

135

0001/0<

رضایت از محتوای دوره درسی بخش سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی

4/44

4

6/55

5

0/0

0

100

9

7/26

36

2/45

61

1/28

38

100

135

0001/0<

رضایت از تجربه آموزشی بخش سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی

0/40

4

0/60

6

0/0

0

100

10

0/23

31

2/45

61

9/31

43

100

135

037/0

میانگین کل نمره

18/66

74/48

 

* آزمون Mann-Whitney

 

 

در حیطه درون‏داد تفاوت آماری معنی‏داری بین نظرات اساتید و دانشجویان جامعه‏نگر عملی 2 و 3 وجود نداشت. ولی بین نظرات دانشجویان جامعه‏نگر عملی 1 و اساتید تفاوت معنی‏داری وجود داشت (036/0P=). میانگین نمره اساتید دراین حیطه 69/61 و میانگین نمره

دانشجویان جامعه‏نگر عملی 1، 88/52 بود.

اساتید و دانشجویان در حیطه‏های درون‏داد، فرآیند و محصول به سوالات غیرمشترک نیز پاسخ دادند. میزان فراوانی پاسخ به این سوالات در جداول جداگانه‏ای آورده شده است. (جدول 7 و 8)

 

 

جدول 7 : میزان فراوانی پاسخ اساتید به سوالات غیر مشترک در حیطه‏های درون‏داد، فرآیند و محصول

 

حیطه

 

سوالات

نظر دانشجویان

بله

تاحدودی

خیر

کل

درصد

تعداد

درصد

تعداد

درصد

تعداد

درصد

تعداد

درون‏داد

متناسب بودن محتوای آموزشی که در بخش سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی توسط اساتید تدریس می‏شود با نیازها و الویت‏های کشوری

5/45

5

5/54

6

0/0

0

0/100

11

آشنایی با رویکرد ارزشیابی دانشجویان

 

8/81

9

2/18

2

0/0

0

0/100

11

آیا کتابخانه دانشکده دندانپزشکی مشهد مجهز به کتاب‏ها، مجلات و سی دی‏های مرتبط باسلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی می‏باشد؟

1/11

1

8/77

7

1/11

1

0/100

9

وجود پاداش و مشوق برای ایجاد انگیزه تدریس در دانشکده دندانپزشکی مشهد

2/22

2

4/44

4

3/33

3

0/100

9

فرآیند

آیا فرآیند یاددهی – یادگیری شما تحت تأثیر مشکلات خارجی، نظیرعدم همکاری سازمان‏های مرتبط با سلامت مثل آموزش و پرورش، بهزیستی و... قرار می‏گیرد؟

0/30

3

0/60

6

0/10

1

0/100

10

جدول 8 : میزان فراوانی پاسخ دانشجویان به سوالات غیر مشترک، در حیطه‏های درون‏داد، فرآیند و محصول

 

حیطه

 

سوالات

نظر دانشجویان

بله

تاحدودی

خیر

کل

درصد

تعداد

درصد

تعداد

درصد

تعداد

درصد

تعداد

درون‏داد

آشنایی با زبان انگلیسی جهت خواندن و درک منابع درسی سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی

0/37

50

0/43

58

0/20

27

0/100

135

آیا آشنایی با مهارت‏های اصلی کامپیوتر(ویندوز، ورد، اکسل، و پاورپونت) دارید؟

1/34

46

6/52

71

3/13

18

0/100

135

آیا با روش‏های جست و جو در پایگاه‏های اینترنتی مختلفی آشنایی دارید؟

3/33

46

0/43

58

7/23

32

0/100

135

آیا انگیزه اصلی شما از مطالعه دروس سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی، کسب توانمندی در پاسخگویی به نیازهای سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی است؟

9/51

70

8/34

47

3/13

18

0/100

135

سابقه داشتن تجربه فردی مرتبط با سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی قبل از شروع دوره آموزشی این درس در دانشکده دندانپزشکی

6/30

41

1/26

35

3/43

58

0/100

134

مشخص و قابل فهم بودن محتوای مطالب درسی بخش سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی

0/20

27

6/55

75

4/24

33

0/100

135

در دسترس بودن منابع درسی سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی

 

6/36

49

1/35

47

4/28

38

0/100

134

فرآیند

مناسب بودن حجم تکالیف

6/33

45

5/42

57

9/23

32

0/100

134

محصول

رضایت از آموزش اساتید در بخش سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی

9/25

35

0/57

77

0/17

23

0/100

135

کاربردی بودن برنامه آموزشی سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی برای فرد

0/20

27

6/52

71

4/27

37

0/100

135

 

 

 

بحث

در این مطالعه چهار حیطه محتوا، درون‏داد، فرآیند و محصول برنامه آموزشی گروه سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی دانشکده دندانپزشکی مشهد در سال تحصیل 92-91 از دیدگاه دانشجویانی که واحد جامعه‏نگر نظری را گذرانده و در حال گذراندن واحدهای جامعه‏نگر عملی 1، 2 یا 3 بودند (ورودی سال‏های 88 و 87، 86) و همینطور اساتید این درس ارزیابی شد.

 در ارزیابی حیطه محتوا بین دانشجویان و اساتید اختلاف نظر وجود داشت، به طوری که دانشجویان حیطه محتوای برنامه آموزشی را نسبتاً مطلوب و اساتید آن را مطلوب ارزیابی کردند. ضعف‏هایی که در این حیطه از نظر دانشجویان وجود داشت، مرتبط نبودن مطالب این درس با سایر دروس و فعالیت‏های تحقیقاتی دانشجویان، مناسب نبودن ترم ارائه این درس و متناسب نبودن مطالب این درس با نیازهای شغلی دانشجویان به عنوان دندانپزشکان آینده بود. در ضمن حدود یک پنجم از دانشجویان مورد مطالعه نیازی به وجود ایـن درس در دوره آموزش آکادمیک خــود احساس نمی‏کردند و حدود 42 درصد دانشجویان نیاز به ادغام این درس در دروس دیگر را عنوان کردند. به نظر می‏رسد برای رفع این مشکل علاوه بر توسعه و همکاری بین بخشی ایجاد تغییراتی در کوریکولوم آموزشی برای کمک به دانشجویان دندانپزشکی در ایجاد شبکه ارتباطی بین دانش فراگرفته شده در دروس مختلف لازم است. یادگیری مشارکتی و یادگیری مبتنی برحل مشکل می‏تواند به ایجاد این شبکه کمک کند. در برخی مطالعات از جمله مطالعه‏ای که توسط دکتر پاکدامن و همکاران صورت گرفته، ترم ارائه این درس از دیدگاه دانشجویان نامناسب بیان شد و علت آن را ارائه واحد‏های عملی در ترم‏های آخر و تداخل آن با زمان مطالعه جهت امتحان دستیاری اعلام کردند.(8) این در حالی است که واحدهای عملی درس سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی در دانشکده دندانپزشکی مشهد در ترم‏های 8، 9 و 10 ارائه می‏گردد. خوشبختانه در کوریکولوم آموزشی جدید دندانپزشکی(10)، به این امر توجه شده و زمان ارائه واحد درسی جامعه‏نگر از ترم اول آغاز شده است.

میانگین نمره حیطه درون‏داد دانشجویانی که جامعه‏نگر عملی 1، 2 یا 3 را گذرانده بودند نسبت به این حیطه، با هم متفاوت بود. در این حیطه اساتید با دانشجویانی که جامعه‏نگر عملی 1 را گذرانده بودند اختلاف نظر داشتند. می‏توان چنین برداشت کرد که اختلاف نظر موجود، مربوط به ابتدای دوره عملی این درس بوده و به تدریج با آشنایی بیشتر دانشجویان با این درس، این اختلاف نظر کم‏رنگ‏تر شده است. ضعف‏هایی که در این حیطه از نظر دانشجویان وجود داشت عبارت بودند از: واضح وروشن نبودن اهداف درس، کاربردی نبودن درس، متناسب نبودن حجم دروس تئوری و عملی، مناسب نبودن تجهیزات، فضای آموزشی ناکافی و مهارت تدریس اساتید. ضعف‏هایی که در این حیطه از نظر اساتید وجود داشت عبارت بودند از: مناسب نبودن تجهیزات و فضای آموزشی ناکافی.

در مطالعه‏ای که توسط جعفری و همکارانش(11) به منظور ارزیابی درونی گروه سلامت دهان دانشکده دندانپزشکی تهران صورت گرفت، تجهیزات آموزش و پژوهش این بخش، از دیدگاه دانشجویان در حد نسبتاً مطلوب ارزیابی شد که علت آن را تازه تاسیس بودن بخش و عدم پیش‏بینی فضای کافی بیان کردند. به علاوه در این حیطه، انگیزه دانشجویان از مطالعه درس سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی، مورد ارزیابی قرار گرفت. حدود 13% از دانشجویان، انگیزه ضعیفی برای مطالعه این درس داشتند.

در حیطه درون‏داد طرح درس اساتید با اهداف آموزشی متناسب و همراستا ارزیابی شد. نتایج مطالعه جعفری(11) نیز در این زمینه مطلوب گزارش شد که با مطالعه ما مطابقت دارد. با توجه به این که در حیطه درون‏داد نیاز به حضور هیأت علمی با مدرک دندانپزشکی اجتماعی جهت تدریس این درس لازم است فقدان متخصص دندانپزشکی اجتماعی هم جزو ضعف‏های بخش سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی در دانشکده دندانپزشکی مشهد در نظر گرفته شد.

در حیطه فرآیند، بین نظر دانشجویان و اساتید تفاوت

نظر وجود داشت. با این وجود از نظر اساتید و دانشجویان حیطه فرآیند بخش سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی نسبتا مطلوب بود. ضعف‏هایی که در این حیطه وجود داشتند از نظر دانشجویان عبارت بودند از: نامتناسب بودن حجم تکالیف با وقت در اختیار دانشجو، بی‏علاقگی دانشجویان در انجام تکالیف، مشکلات مرتبط با فرآیند یاددهی - یادگیری دانشجویان، انتقال چگونگی کاربرد دانش سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی، ارتباط بین اساتید و دانشجویان، ارزیابی مستمر فرآیند یاددهی -یادگیری و قوانین مربوط به حفظ نظم و انضباط.

در ضمن در حیطه فرآیند به ارزیابی تأثیر مشکلات خارجی نظیر عدم همکاری بین سازمان‏های مرتبط با سلامت بر فرآیند یاددهای - یادگیری پرداختیم. نتایج حاصل از این ارزیابی نشان‏داد که تنها 10% از اساتید معتقدند که این مشکلات بر فرآیند یاددهی - یادگیری تأثیری ندارد.

در مطالعه قاسمی و همکارانش(12) به این نکته اشاره شده که در سیستم آموزشی، ارتباط قوی بین دانشکده‏های دندانپزشکی و سایر نهادهای اجتماعی وجود ندارد که این مسئله سبب بروز محدودیت و مشکلاتی در ارائه واحد عملی سلامت دهان در مواردی که نیاز به ورود به محیط واقعی زندگی گروه‏های اجتماعی دارد، می‏گردد برای رفع این ضعف، همکاری بیشتر بین بخشی، دانشکده‏ها، معاونت سلامت دانشگاه‏ها و سایر نهادهای اجتماعی مرتبط با سلامت برای بهره‏مندی بهتر از خدمات بخش سلامت به گروه‏های هدف نیاز است.

یکی از فاکتور‏هایی که در حیطه فرآیند مورد ارزیابی قرار گرفت، رابطه کلی دانشجویان با اساتید گروه سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی بود که نتایج حاصل از آن نشان‏داد حدود 18% از دانشجویان این رابطه را مناسب ندانستند. در مطالعه جعفری(11) رابطه دانشجویان با اساتید گروه سلامت دهان از دیدگاه دانشجویان مطلوب گزارش گردید.

از دید دانشجویان ضعف‏هایی که در حیطه محصول وجود داشت عبارت بودند از: مناسب نبودن کیفیت امتحان، راضی نبودن از محتوای درس دوره، تدریس اساتید و راضی نبودن از تجربه آموزشی. از دید اساتید ضعف حیطه محصول مربوط به مناسب نبودن کیفیت امتحان بود.

در بررسی فاکتور رضایت‏مندی از محتوای دوره درسی بخش سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی نتایج حاصل حاکی از آن بود که حدود 28% از دانشجویان از محتوای دوره درسی بخش سلامت دهان و دندانپزشکی رضایت نداشتند. در مطالعه انتظاری و همکارانش هم فقدان محتوای مناسب و منابع علمی ملی برای آموزش جامعه‏نگر، جزو ضعف‏های آموزش درس جامعه‏نگر در ایران بیان شد.(13) حدود 17% از دانشجویان از نحوه تدریس اساتید رضایت نداشتند. لذا تقویت مهارت‏های آموزش اساتید و تغییر روش‏های تدریس و محتوای درسی توصیه می‏گردد.. در مطالعه پاکدامن رضایتمندی از نحوه تدریس اساتید 52% ذکر گردید.(8) در مطالعه جعفری و همکارانش آموزش کارگاهی درس دندانپزشکی اجتماعی با روش مبتنی بر حل مساله، باعث افزایش رضایتمندی دانشجویان گردید.(14)

در زمینه رضایت‏مندی از تجربه آموزشی، در این مطالعه حدود 32% از دانشجویان از تجربه آموزشی خود در این بخش ناراضی بودند. در مطالعه‏ای که توسط نقی‏زاده(15) در سال 1390-1389 به منظور بررسی نگرش دانشجویان دانشکده دندانپزشکی مشهد نسبت به فیلدهای دندانپزشکی اجتماعی صورت گرفت، حدود یک سوم دانشجویان تجربه آموزشی حضور در فیلدهای دندانپزشکی اجتماعی را منفی قلمداد کرده بودند که تقریبا مشابه این مطالعه است. به نظر می‏رسد اتخاذ راهبردهایی در جهت مثبت‏تر شدن تجربه آموزشی دانشجویان ضروری است.

نتیجه گیری

نتایج این مطالعه نشان داد، حیطه زمینه برنامه آموزشی دندانپزشکی اجتماعی در دانشکده دندانپزشکی مشهد از نظر دانشجویان نسبتاً مطلوب واز دید اساتید مطلوب بود. حیطه‏های درون‏داد، فرآیند و برون‏داد برنامه آموزشی هم از نظر دانشجویان و هم از نظر اساتید، نسبتاً مطلوب بود.

تشکر و قدردانی

بدینوسیله از معاونت پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی مشهد به دلیل حمایت مالی از این طرح قدردانی می‏گردد. این مقاله منتج از پایان نامه دکترای عمومی دندانپزشکی است که با شماره 2675 در کتابخانه دانشکده دندانپزشکی مشهد به ثبت رسیده است.


[1]. Context Input Process Output

پرسشنامه دانشجو

سن :                              جنس :                                     وضعیت سکونت:     خوابگاهی       غیر خوابگاهی

آخرین واحد جامعه نگر عملی را که گذرانده اید، مشخص کنید؟

جامعه نگر عملی 1      جامعه نگر عملی 2       جامعه نگر عملی 3 

توجه : لطفا به دور پاسخ مورد نظر خود یک دایره بکشید

1

آیا مطالب ارائه شده در بخش سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی با مطالب ارائه شده در بخش های دیگر دانشکده دندانپزشکی مرتبط است؟                                                                        بله/خیر/تاحدودی

2

آیا زمان (ترم) ارائه واحد درسی سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی مناسب است؟           بله/خیر/تاحدودی

3

آیا نیاز به ادغام درس سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی را در دروس دیگر احساس می کنید؟

         بله/خیر/تاحدودی

4

آیا مطالب درسی ارائه شده در بخش سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی متناسب با نیازهای شغلی شما به عنوان یک دندا نپزشک می باشد؟                                                                         بله/خیر/تاحدودی

5

آیا ارتباطی بین درس سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی و فعالیتهای تحقیقاتی شما وجود دارد؟                                                                                                    

 بله/خیر/تاحدودی

6

آیا نیاز به وجود درس سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی را در دوره آموزشی خود در دانشکده دندانپزشکی احساس می کنید؟                                                                                                            بله/خیر/تاحدودی

7

آیا با زبان انگلیسی جهت خواندن و درک منابع درسی سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی آشنایی دارید؟

بله/خیر/تاحدودی

8

آیا با مهارتهای اصلی کامپیوتر (ویندوز، ورد، اکسل، پاورپوینت) آشنایی دارید؟                 بله/خیر/تاحدودی

9

آیا با روشهای جستجو در پایگاه های اطلاعاتی مختلف اینترنت آشنایی دارید؟                   بله/خیر/تاحدودی

10

آیا انگیزه اصلی شما از مطالعه دروس دندانپزشکی اجتماعی کسب توانمندی برای پاسخگویی به نیازهای سلامت دهان و دندان جامعه است؟                                                                       بله/خیر/تاحدودی

11

 آیا قبل از شروع دوره آموزشی سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی در دانشکده دندانپزشکی، اطلاعات قبلی یا تجربه های فردی مرتبط با سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی داشته اید؟                    بله/خیر/تاحدودی

12

آیا اهداف مطالب درسی ارائه شده در بخش سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی واضح و روشن است؟   

بله/خیر/تاحدودی

13

آیا طرح درس اساتید بخش سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی دانشکده دندانپزشکی مشهد همراستا با اهداف آموزشی این درس است؟                                                                                   بله/خیر/تاحدودی                                                                                           

14

آیا محتوای مطالب درسی بخش سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی دانشکده دندانپزشکی مشهد کاملا مشخص و قابل فهم است؟                                                                                 بله/خیر/تاحدودی

15

آیا محتوای درس سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی کاربردی و عملی است؟                 بله/خیر/تاحدودی

16

آیا بین حجم دروس تئوری و عملی ارائه شده تناسب وجود دارد؟                                  بله/خیر/تاحدودی

17

آیا منابع درسی سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی به سادگی در دسترس شما هستند؟       بله/خیر/تاحدودی

18

آیا تجهیزات آموزشی بخش سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی مناسب است؟                 بله/خیر/تاحدودی

19

آیا فضای فیزیکی آموزشی بخش سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی مناسب است؟           بله/خیر/تاحدودی

20

آیا مهارتهای تدریس اساتید سلامت دهان و دندا نپزشکی اجتماعی قوی است؟                   بله/خیر/تاحدودی

21

آیا نگرش شما نسبت به درس سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی مثبت است؟                بله/خیر/تاحدودی

22

آیا در مقایسه با حجم تکالیفی که باید در بخش سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی انجام دهید، وقت کافی دارید؟                                                                                                         بله/خیر/تاحدودی

23

آیا حجم تکالیف شما در بخش سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی مناسب است؟             بله/خیر/تاحدودی

24

آیا با علاقه و فعالانه تکالیف محوله در بخش سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی را انجام می دهید؟

بله/خیر/ تاحدودی

25

آیا مشکلات مربوط به آموزش اساتید وجود دارد؟                                                     بله/خیر/تاحدودی

26

آیا چگونگی استفاده و کاربرد دانش سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی به شمـا منتقل می شود؟       

بله/خیر/تاحدودی    

27

آیا شما با مشکلاتی در زمینه یادگیری درس سلامت دهان و دندانپزشکی مواجه هستید؟         بله/خیر/تاحدودی                                                                                         

28

آیا همکاری وارتباط خوبی بین اساتید و دانشجویان دربخش سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی وجود دارد؟

بله/خیر/تاحدودی

29

آیا فرایند یادگیری – یاد دهی توسط مدرسین به طور مداوم ارزیابی می شود؟                    بله/خیر/تاحدودی

30

آیا فرایند یادگیری – یاد دهی توسط مدرسین به طور مداوم ارزیابی می شود؟                    بله/خیر/تاحدودی

31

آیا کیفیت امتحان (منظور از کیفیت  امتحان، اندازه گیری سه جنبه دانشی، نگرشی و مهارت دانشجو در زمینه سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی است) در بخش سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی، به نظر شما مناسب است؟                                                                                                          بله/خیر/تاحدودی

32

آیا از محتوای دوره درسی بخش سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی راضی هستید؟           بله/خیر/تاحدودی    

33

آیا از وضعیت یادگیری خود در بخش سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی راضی هستید؟    بله/خیر/تاحدودی

34

آیا از آموزش اساتید در بخش سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی راضی هستید؟              بله/خیر/تاحدودی

35

آیا برنامه آموزشی سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی برای شما کاربردی بوده است؟        بله/خیر/تاحدودی

 

 

 

پرسشنامه اساتید

سن :                             جنس :                                آخرین مدرک تحصیلی:                                            نام گروه آموزشی: درجه علمی:                               وضعیت گذراندن کارگاه روش تدریس:        بله      خیر

توجه : لطفا به دور پاسخ مورد نظر خود یک دایره بکشید

1

آیا مطالب درسی ارائه شده در بخش سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی با مطالب ارائه شده در بخش های دیگر دانشکده دندانپزشکی مرتبط است؟                                                                              بله/خیر/تاحدودی

2

آیا زمان (ترم) ارائه واحد درسی سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی مناسب است؟                 بله/خیر/تاحدودی

3

آیا نیاز به ادغام درس سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی را در دروس دیگر احساس می کنید؟

بله/خیر/تاحدودی

4

آیا مطالب درسی ارائه شده در بخش سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی متناسب با نیازهای شغلی دندانپزشکان آینده می باشد؟                                                                                                    بله/خیر/تاحدودی

5

آیا ارتباطی بین درس سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی و فعالیتهای تحقیقاتی شما وجود دارد؟  

بله/خیر/تاحدودی

6

آیا نیاز به وجود درس سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی را در دوره آموزشی دانشجویان دندانپزشکی احساس می کنید؟                                                                                                           بله/خیر/تاحدودی

7

آیا اهداف درس سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی در کوریکولوم درسی آن به وضوح مشخص شده است؟

بله/خیر/تاحدودی                                                                

8

آیا اهداف آموزشی کوریکولوم درسی  هم راستا با اهداف طرح درس شما هستند؟                     بله/خیر/تاحدودی

9

آیا محتوای درس سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی کاربردی و عملی است؟                       بله/خیر/تاحدودی 

10

آیا محتوای آموزشی که در بخش سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی تدریس می کنید، متناسب با نیازها و اولویتهای کشوری است؟                                                                                         بله/خیر/تاحدودی                                     

11

آیا کارگاه روش های تدریس را گذرانده اید؟                                                                            بله/خیر

12

آیا با رویکردهای ارزشیابی دانشجویان آشنایی دارید؟                                                       بله/خیر/تاحدودی                                     

13

آیا بین حجم دروس تئوری و عملی ارائه شده به دانشجو تناسب وجود دارد؟                          بله/خیر/تاحدودی                                                                                                                                                   

14

آیاکتابخانه دانشکده دندانپزشکی مجهز به کتابها، مجلات و سی دی های مرتبط با سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی است؟                                                                                                    بله/خیر/تاحدودی                                                                                                                                                                                                    

15

آیا در دانشکده دندانپزشکی پاداش و مشوقی برای ایجاد انگیزه تدریس در اساتید وجود دارد؟      بله/خیر/تاحدودی

16

آیا فضای فیزیکی آموزشی بخش سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی مناسب است؟                بله/خیر/تاحدودی

17

آیا تجهیزات آموزشی بخش سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی مناسب است؟                       بله/خیر/تاحدودی

18

آیا در مقایسه با حجم کار آموزشی و پژوهشی که باید انجام دهید، وقت کافی دارید؟                بله/خیر/تاحدودی

19

آیا مشتاقانه و فعالانه تکالیف محوله در بخش سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی را انجام می دهید؟

بله/خیر/تاحدودی

20

آیا فکر می کنید مشکلاتی در زمینه فرایند یاد دهی تدریس شما وجود دارد؟                           بله/خیر/تاحدودی

21

آیا فکر می کنید مشکلاتی در زمینه فرایند یاد گیری دانشجویان شما وجود دارد؟                      بله/خیر/تاحدودی

22

آیا چگونگی کاربرد و استفاده از دانش سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی را به دانشجویان خود منتقـل می کنید؟                                                             بله/خیر/تاحدودی

23

آیا ارتباط خوبی (دو سویه) بین شما و دانشجویانتان وجود دارد؟                                         بله/خیر/تاحدودی

24

آیا قوانین و مقررات آموزشی به خوبی در بخش سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی اجرا می شوند؟

بله/خیر/تاحدودی

25

آیا فرایند یاد گیری – یاد دهی خود را به طور مداوم ارزیابی می کنید؟                                  بله/خیر/تاحدودی

26

آیا فرایند یاددهی – یادگیری شما تحت تاثیر مشکلات خارجی، نظیر عدم همکاری سازمانهای مرتبط با سلامت مثل آموزش و پرورش، بهزیستی و غیره قرار می گیرد؟                                                          بله/خیر/تاحدودی   

27

آیا کیفیت امتحان (منظور از کیفیت امتحان، اندازه گیری سه جنبه دانشی، نگرشی و مهارت دانشجو در زمینه سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی است) در بخش سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی، به نظر شما مناسب است؟

بله/خیر/تاحدودی 

28

آیا از تجربه آموزشی خود در بخش سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی راضی هستید؟             بله/خیر/تاحدودی

29

آیا از محتوای دوره درسی بخش سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی راضی هستید؟                بله/خیر/تاحدودی  

                        

 

 

References

  1. Worthen BR, Sanders JR. Educational Evaluation: Alternative Approaches and Practical Guidelines. 1st ed. New York: Longman; 1987. P. 73.
  2. Scriven M, Tyler RW. The Methodology of evaluation. Perspective of curriculum evaluation (AERA monograph series on Curriculum Evaluation, No 1). 1st ed. Chicago, II: Ranel McNally; 1967. P. 101.
  3. Rezaei M, Almasi A. Evaluation of knowledge and attitudes of medical students toward community oriented medical education. Behbood the Scientific Quarterly Journal 1376; 4(1): 71-8. (Persian)
  4. Kuo-Hung T, Ray Diez C, Shi-Jer L, Tsai HL, Tien-Sheng T. Using the Context, Input, Process and Product model to assess an engineering curriculum. World Transactions on Engineering and Technology Education 2010; 8(3): 38-41.
  5. Seyf AA. Educational Measurement, Assessment and Evaluation. 32nd ed. Tehran: Doran publishers; 1389. P. 59. (Persian).
  6. Stufflebeam D. L. CIPP Evaluation Model check list. 2007. Availble at http://wmich. edu/evalctr/checklists. Accessed March 17, 2012.
  7. Bazargan A. Educational Evaluation. 4th ed. Tehran: Ministry of foreign affairs publishers; 1383. P 10. (Persian).
  8. Pakdaman A, Soleymani Y, Kharazi Fard MJ, Kaboosi R. Evalution of the achievement of educational objectives of the Community Oral Health and Periodontics Departments using the CIPP model of evaluation- students, perspective. Journal of Dental medicine Tehran University of Medical Sciences 2011; 24(1): 20-5. (Persian).
  9. Samyari H, Kamani Gh, Zanieh D. The achievement of educational objectives of the restorative and periodontics departments of Mashhad and Tehran univershties, 1380. Journal of Babol university of medical Sciences 1382; 2(2): 29-32. (Persian)
  10. Sar fasle dorose doctoraye omoomie dandan pezeshki. 2012; Available at: http://www. gpde. behdasht. gov. ir/index. aspx. Accessed August 23, 2013.
  11. Jafari Ghavam abad A, Khami M, Yazdani R, Nasibi M, Mohammadi M. Internal evaluation of oral health and commynity dentistry department. Tehran University of Medical Sciences1392; 6(2): 107-12. (Persian)
  12. Ghasemi H, Zafarman A, Nakhostin M. R. An evaluation of the quality of teaching “Community Oral Health” course for undergraduates in Dental School in Iran. J Mash Dent Sch 1392; 37(1): 55-64. (Persian)
  13. Entezari A, Jalili Z, Mohagheghi M, Momtaz Manesh N. Challenges of community oriented medical education in Iran. Teb & Tazkieh Journal 1389; (77): 52-64. (Persian)
  14. Jafari A, Khami M. R, Yazdani R, Mohammadi M. Presenting the course of community dentistry as problem based learning workshop and comparing it to learning through lecture. Iran J Med Educ 2009; 9(3): 216-24. (Persian)
  15. Naghizadeh B. Evaluation of students „s attitudes of Mashhad Dental University toward community dentistry fields. [Doctorate Thesis]. Iran. Dental School of Mashhad University of Medical Sciences; 1390-1. (Persian).
Journal of Mashhad Dental School
Volume 38, Issue 4 - Serial Number 91
January 2015
Pages 347-362

Files

History

  • Receive Date: 24 September 2014
  • Accept Date: 24 September 2014

Share

How to cite

Statistics