Evaluating Risk Factors of Dental Caries in Children under 6-Years-Old Supported by Welfare Organization of Mashhad in 2012

Mehrabkhani, Maryam; Ajami, Behjatolmolok; Khademi, Mehrnaz; Arastoo, Sara

doi:10.22038/jmds.2014.2848

Evaluating Risk Factors of Dental Caries in Children under 6-Years-Old Supported by Welfare Organization of Mashhad in 2012

Document Type : original article

Authors

¹ DDS, MSc, Assistant Professor of Pediatric Dentistry, Dental Research Center, School of Dentistry, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran

² DDS, MSc, Professor of Pediatric Dentistry, Dental Research Center, School of Dentistry, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran

³ DDS, Dentist

⁴ DDS, Postgraduate student, Dept of Pediatric Dentistry, Dental Research Center, School of Dentistry, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran

10.22038/jmds.2014.2848

Abstract

Introduction: Dental caries is a common and preventable disease in children. The goal of this study was to evaluate the risk factors of dental caries in children under 6-years-old supported by welfare organization of Mashhad in 2012.
Material & Methods: A cross sectional study was carried out on 143 children under 6-years-old (63 female, 80 male) from all sub-centers of Mashhad welfare organization. Prevalence and severity of dental caries (dmft) was evaluated and a caries risk factors questionnaire was completed. The results were statistically analyzed using Chi-Square and Mann-Withney tests.
Results: Caries prevalence was 81.1% and the mean dmft was 6.1±5.4, in which decay (d) was the major component. Age, complications during pregnancy, dental plaque, white spot, deep fissures, initial caries of occlusal fissures, treatment within the past 2 years, dental extraction due to caries and the childs mother or caregivers DMFT were factors correlated with dental caries in children.
Conclusion: Caries prevalence was high among the study population, which could be partly due to inadequate attention of the children's caregivers and their lack of knowledge regarding oral hygiene.

Keywords

Full Text

مقدمه

پوسیدگی دندانی یک بیماری عفونی مزمن بوده که برخلاف سایر بیماری‏های عفونی، نمی‏توان آن را توسط آنتی‏بیوتیک متوقف کرد. لذا سازمان بهداشت جهانی (WHO) توصیه کرده که تمام کشورها بر برنامه‏های آموزش بهداشت دهان و دندان تأکید داشته باشند.⁽¹⁾ برنامه‏ریزی در سیستم مراقبت‏های دندانی باید در جهت شناسایی فاکتورهای خطر که مستقیماً در ایجاد پوسیدگی نقش دارند، بوده و با اتخاذ استراتژی‏های مناسب مبتنی بر اصول ارتقاء سلامت، پوسیدگی را کنترل و یا از ایجاد آن جلوگیری کند. استراتژی‏های ارتقاء سلامت دندانی جزئی از استراتژی‏های ارتقاء سلامت عمومی بدن است، و دارای یک سری ریسک فاکتور‏های مشترک می‏باشد. رویکرد ریسک فاکتور مشترک بیان می‏کند که می‏توان با کنترل ریسک فاکتورهای مشترک بین یک سری بیماری‏های شایع، از بروز آنها جلوگیری کرد.⁽²⁾ رویکرد ریسک فاکتور مشترک باید در روند پیشگیری از پوسیدگی دندانی نیز اعمال شود. مثلاً اصلاح رژیم غذایی که حاوی مقادیر زیادی از مواد قندی است، نه تنها منجر به کاهش پوسیدگی دندانی می‏گردد، بلکه از چاقی و سوء تغذیه ناشی از کاهش دریافت مواد مغذی نیز جلوگیری می‏کند. هدف از این مطالعه بررسی فاکتور‏های خطر موثر بر پوسیدگی در کودکان تحت حمایت بهزیستی که جزء گروه‏های پر خطر (چه از نظر وضعیت اجتماعی اقتصادی و چه از نظر مشکلات جسمانی) محسوب می‏شوند،
بود⁽^5-3⁾، با استفاده از نتایج این مطالعه می‏توان برنامه‏ریزی‏های صحیح بهداشتی دست یافته و امکانات درمانی و آموزشی را در جهت ارتقا بهداشت دهان و دندان این گروه هدف، به کار بست.

مواد و روش‏ها

این مطالعه از نوع توصیفی و مقطعی (Cross sectional) بوده و بر روی تمامی کودکان زیر 6 سال تحت حمایت سازمان بهزیستی مشهد، در سال 1391 صورت گرفت. شرکت کنندگان شامل 150 کودک از 22 مرکز نگهداری تحت حمایت سازمان بهزیستی مشهد بودند، که به دلیل عدم همکاری 7 نفر از آنها جهت معاینه، تعداد کل نمونه‏ها به 143 کودک (63 دختر و 80 پسر) کاهش یافت.

متغیرهای مورد بررسی شامل موارد زیر بودند:

1) فاکتورهای مرتبط با وضعیت دموگرافیک و تاریخچه پزشکی کودکان (سن، تعداد فرزندان، رتبه تولد کودک در خانواده، جنس، درآمد سرانه برای کودک در ماه، مشکل طی حاملگی مادر، مشکل حین تولد کودک و بیماری خاص کودک)

2) فاکتور‏های مرتبط با وضعیت تغذیه کودکان (تغذیه با شیر مادر، استفاده از فنجان شیر، تغذیه با شیشه حاوی مایعات دیگر و استفاده از پستانک)

3) فاکتور‏های مرتبط با وضعیت بهداشت، سلامت دهان و عوامل مستعدکننده پوسیدگی (مسواک زدن، استفاده از خمیردندان، پلاک قابل مشاهده روی دندان، لکه سفید روی سطح دندان، شیار عمیق، شیار عمیق با پوسیدگی اولیه، ترمیم دندان طی دو سال اخیر، کشیدن دندان به دلیل پوسیدگی و آموزش بهداشت به والد یا مراقب)

معاینه کودکان با معرفی نامه اداره بهزیستی شهرستان مشهد و هماهنگی با مسئولین مراکز صورت گرفت و قبل از معاینه رضایت نامه از والد یا پرستار کودک گرفته شد.

جهت ارزیابی ریسک فاکتورهای دخیل در پوسیدگی، چک لیستی تهیه شد که روائی آن با استفاده از نظرات تعدادی از متخصصین تایید شد. اطلاعات کودکان از روی پرونده‏های پزشکی تکمیل شد و در صورت نداشتن پرونده از طریق مصاحبه با پرستار مرکز کسب شد. معاینات دندانی کودکان در مراکز نگهداری توسط یک دندانپزشک واحد، در نور معمولی اتاق و با استفاده از آینه مسطح دندانپزشکی و سوند انجام گرفت. تشخیص پوسیدگی طبق معیار WHO صورت گرفت و جهت تعیین وضعیت پوسیدگی دندانی کودکان از شاخص dmft استفاده شد. در صورت صفر بودن dmft کودک در گروه Caries free و در غیر این صورت در گروه ECC[1] قرار می‏گرفت. طریقه معاینه به این صورت بود که معاینه‏کننده بر روی یک صندلی و کودک بر روی صندلی دیگر در مقابل او قرار گرفته و اطلاعات مربوط در چک لیست کودک ثبت می‏شد. جهت کاهش خطای معاینه و کالیبره کردن معاینه‏کننده، قبل از شروع معاینات اصلی یک نمونه 25 نفری از کودکان جهت تعیین dmft مورد معاینه قرار گرفته و نتایج ثبت شد، نمونه‏ها دوباره توسط یک دندانپزشک متخصص کودکان معاینه شده و نتایج با هم مقایسه شد. کل معاینات در مدت زمان 3 ماه صورت گرفت.

آنالیز آماری با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 5/11 انجام شد و جهت مقایسه بین گروه‏ها از آزمون من ویتنی و برای مقایسه شاخص‏ها آزمون کای دو به کار برده شد. جهت بررسی اثر همزمان متغیر‏ها روی dmft از رگرسیون لوجستیک استفاده گردید. در تمام آزمون‏ها سطح معنی‏داری، 05/0 در نظر گرفته شد.

یافته‏ها

این مطالعه به منظور ارزیابی ریسک فاکتور‏های مرتبط با پوسیدگی بر روی 143 کودک زیر 6 سال (میانگین سنی 3/1±41/4 سال) تحت پوشش سازمان بهزیستی مشهد انجام شده است. به دلیل عدم دسترسی به والدین یا نبود پرونده پزشکی، اطلاعات در خصوص برخی از متغیرها در همه کودکان قابل دسترسی نبود، لذا آزمون تصادفی بودن مقادیر گمشده (MCAR) به کمک نرم افزار SPSS صورت پذیرفت، مقدار به دست آمده به صورت 104/0=P، 1=df و 64/2= Chi-squareبود. نتیجه آزمون فوق نشان داد که مقادیر گمشده به صورت تصادفی رخ داده‏اند. جهت دستیابی به اهداف مطالعه، داده‏های کمی و کیفی توسط چک لیست جمع‏آوری و مورد تجزیه و تجلیل آماری قرار گرفت.

اطلاعات مرتبط با وضعیت دموگرافیک و تاریخچه پزشکی کودکان در جدول 1 نشان داده شده است. تنها 29 نفر از کودکان مورد مطالعه، تحت سرپرستی والدینشان بودند. که در همه این کودکان بیماری‏های خاص از قبیل معلولیت‏های بینایی، شنوایی، حرکتی و دیابت دیده می‏شد. از 114 کودک ساکن در پرورشگاه‏ها، 5 نفر دارای بیماری قلبی مادرزادی و استئوپروز بودند.

از بین فاکتور‏های بررسی شده تنها افزایش سن (001/0=P)، افزایش رتبه تولد کودک در خانواده (039/0=P) و مشکلات طی حاملگی (023/0=P) با افزایش پوسیدگی در کودکان ارتباط معنی‏دار داشت.

میانگین شاخص DMFT والدین در گروه کودکان دارای پوسیدگی زودهنگام کودکی (ECC)02/3±56/9 و در گروه کودکان بدون پوسیدگی 16/2±38/7 بود، که نشان‏دهنده این است که DMFT والدین با شیوع پوسیدگی در کودکان از نظر آماری ارتباط معنی‏داری دارد.

کودکان از نظر تغذیه با شیر مادر، استفاده از فنجان شیر، استفاده از شیشه حاوی مایعات دیگر و استفاده از پستانک مورد بررسی قرار گرفتند. مقایسه دو گروه با آزمون مجذور کای نشان داد که، هیچ یک از این فاکتورها با افزایش پوسیدگی در کودکان ارتباط معنی‏داری نداشت.

اطلاعات مرتبط با وضعیت بهداشت، سلامت دهان و عوامل مستعدکننده پوسیدگی در جدول 2 نشان داده شده است. از بین فاکتور‏های بررسی شده، در گروه ECC، تعداد (1/70%) 82 کودک پلاک قابل مشاهده روی دندان‏ها داشتند (020/0=P)، (1/64%) 75 کودک لکه سفید روی سطح دندان‏ها داشتند (001/0>P)، (7/54) 64 کودک دندان‏های با شیار عمیق داشتند (004/0=P)، (5/38) 45 کودک شیار عمیق با پوسیدگی اولیه داشتند (001/0=P)، (9/17) 21 کودک ترمیم دندان طی دو سال اخیر داشته (014/0=P) و (9/23) 28 کودک کشیدن دندان به دلیل پوسیدگی داشتند (005/0=P)، لذا این فاکتور‏ها با افزایش پوسیدگی در کودکان ارتباط معنی‏دار داشت، و سایر فاکتورهای مورد بررسی با افزایش پوسیدگی در کودک رابطه معنی‏داری نداشتند.

نتیجه رگرسیون لوجستیک نشان داد که سن کودک و حضور وایت اسپات روی دندان با dmft به صورت مستقل ارتباط داشتند، و با افزایش سن کودک احتمال رخداد پوسیدگی افزایش می‏یابد. نتایج جدول 3 نشان می‏دهد که شانس پوسیدگی در کودکان 6-5 سال و 4-3 سال به ترتیب 13/16 و 54/4 برابر کودکان زیر 2 سال می‏باشد. همچنین شانس پوسیدگی در کودکان دارای لکه سفید نسبت به سایر افراد 85/11 برابر می‏باشد.

جدول 1 : توزیع فراوانی افراد تحت مطالعه بر حسب متغیرهای دموگرافیک و تاریخچه پزشکی به تفکیک وضعیت پوسیدگی، (درصد) تعداد

وضعیت پوسیدگی

تعداد کل

P-value

ECC

Caries free

کل

سن

2-0 سال

4-2 سال

6-4 سال

(1/5) 6

(3/39) 46

(6/55) 65

(1/23) 6

(8/53) 14

(1/23) 6

(4/8) 12

(0/42) 60

(7/49) 71

143 (0/100)

001/0

چندمین فرزند خانواده

(1/58) 18

(8/25) 8

(1/16) 5

(0/0) 0

(0/50) 4

(5/12) 1

(25) 2

(4/56) 22

(1/23) 9

(4/15) 6

(1/5) 2

39 (3/27)

039/0

جنس

مؤنث

مذکر

(9/41) 49

(1/58) 68

(8/53) 14

(2/46) 12

(1/44) 63

(9/55) 80

143 (0/100)

266/0

درآمد سرانه برای کودک در ماه

<200هزارتومان

500-200هزارتومان

(2/75) 88

(8/24) 29

(6/84) 22

(4/15) 4

(9/76) 110

(1/23) 33

143 (0/100)

303/0

مشکل مادر در طی حاملگی

داشته

نداشته

(3/32) 10

(7/67) 21

(8/77) 7

(2/22) 2

(5/42) 17

(5/57) 23

40 (0/28)

023/0

مشکل حین تولد کودک

داشته

نداشته

(0/28) 7

(0/72) 18

(0/0) 0

(0/100) 4

(1/24) 7

(9/75) 22

29 (3/20)

546/0

بیماری خاص کودک

داشته

نداشته

(2/22) 26

(8/77) 91

(8/30) 8

(2/69) 18

(8/23) 34

(2/76) 109

143 (0/100)

354/0

مصرف داروی خاص توسط کودک

داشته

نداشته

(8/12) 15

(2/87) 102

(5/11) 3

(5/88) 23

(6/12) 18

(4/87) 125

143 (0/100)

000/1

جدول 2 :توزیع فراوانی افراد تحت مطالعه بر حسب متغیرهای وضعیت بهداشت دهان، سلامت دهان و عوامل مستعدکننده پوسیدگی به تفکیک وضعیت پوسیدگی، (درصد) تعداد

P-value	تعداد کل	وضعیت پوسیدگی
P-value	تعداد کل	کل	Caries free	ECC
429/0	(0/100) 143	(1/44) 63	(2/22) 8	(0/47) 55	داشته	مسواک زدن
429/0	(0/100) 143	(9/55) 80	(8/77) 18	(0/53) 62	نداشته	مسواک زدن
359/0	(0/100) 143	(7/42) 61	(6/34) 9	(4/44) 52	داشته	استفاده از خمیردندان
359/0	(0/100) 143	(3/57) 82	(4/65) 17	(6/55) 65	نداشته	استفاده از خمیردندان
020/0	(0/100) 143	(7/65) 94	(2/46) 12	(1/70) 82	داشته	پلاک قابل مشاهده روی دندان
020/0	(0/100) 143	(3/34) 49	(8/53) 14	(9/29) 35	نداشته	پلاک قابل مشاهده روی دندان
000/0	(0/100) 143	(2/55) 79	(4/15) 4	(1/64) 75	داشته	وایت اسپات روی سطح دندان
000/0	(0/100) 143	(8/44) 64	(6/84) 22	(9/35) 42	نداشته	وایت اسپات روی سطح دندان
004/0	(0/100) 143	(0/49) 70	(1/23) 6	(7/54) 64	داشته	فیشور عمیق
004/0	(0/100) 143	(0/51) 73	(9/76) 20	(3/45) 53	نداشته	فیشور عمیق
001/0	(0/100) 143	(2/32) 46	(8/3) 1	(5/38) 45	داشته	فیشور عمیق با پوسیدگی
001/0	(0/100) 143	(8/67) 97	(2/96) 25	(5/61) 72	نداشته	فیشور عمیق با پوسیدگی
014/0	(0/100) 143	(7/14) 21	(0/0) 0	(9/17) 21	داشته	ترمیم دندان طی 2سال اخیر
014/0	(0/100) 143	(3/85) 122	(0/100) 26	(1/82) 96	نداشته	ترمیم دندان طی 2سال اخیر
005/0	(0/100) 143	(6/19) 28	(0/0) 0	(9/23) 28	داشته	کشیدن دندان بدلیل پوسیدگی
005/0	(0/100) 143	(4/80) 115	(0/100) 26	(1/76) 89	نداشته	کشیدن دندان بدلیل پوسیدگی
705/0	(0/100) 143	(1/9) 13	(5/11) 3	(5/8) 10	داشته	آموزش بهداشت والد
705/0	(0/100) 143	(9/90) 130	(5/88) 23	(5/91) 107	نداشته	آموزش بهداشت والد

ECC: Early Childhood Caries

جدول 3 : آنالیز رگرسیون لوجستیک (متغیر وابسته: dmft، و متغیر مستقل: سن و وایت اسپات روی سطح دندان)

	ضریب مدل	O.R.	فاصله اطمینان 95%	Sig.
سن 2-1 سال	-	^r1	-
سن 4-3 سال	513/1	54/4	(408/21 و 963/0)	056/0
سن 6-5 سال	781/2	13/16	(685/85 و 039/3)	001/0
وایت اسپات	472/2	851/11	(277/40 و 487/3)	001/0>

r: گروه رفرنس

بحث

در این مطالعه فراوانی ریسک فاکتورهای مرتبط با پوسیدگی در کودکان زیر 6 سال تحت حمایت سازمان بهزیستی شهر مشهد مورد بررسی قرار گرفت. مطالعه حاضر رابطه معنی‏داری بین افزایش سن و افزایش شیوع پوسیدگی نشان داد، که همسو با یافته‏های مطالعات Ngatia⁽⁶⁾، Dimitrova⁽⁷⁾ و قندهاری⁽¹⁾ در این زمینه است. در مطالعه پاکپور⁽⁸⁾ نیز با افزایش سن، افزایش پوسیدگی در دندان‏های دائمی مشاهده شد، که این افزایش پوسیدگی با افزایش سن را می‏توان به باقی ماندن ریسک فاکتورهای پوسیدگی در طی زمان و لذا افزایش شیوع آن با افزایش سن نسبت داد. در مقابل، در مطالعه Ito⁽⁹⁾، سن نقش برجسته‏ای در پوسیدگی نداشت. در مطالعه قندهاری⁽¹⁾ مشاهده شد که، افزایش رتبه تولد کودک در خانواده با افزایش شاخص dmft رابطه معنی‏داری دارد، که این یافته در راستای نتایج مطالعه حاضر می‏باشد.

در مطالعه حاضر شیوع پوسیدگی 1/81% و میانگین شاخص dmft 4/5±1/6 به دست آمد. در مطالعات مشابهی که بر روی کودکان پرورشگاهی در عربستان⁽⁵⁾ و هند⁽¹⁰⁾ صورت گرفت، شیوع پوسیدگی به ترتیب 30% و 58%، و میانگین dmft، 95/0±03/2 و 77/2±86/2 بوده است. لذا شیوع پوسیدگی و میانگین شاخص dmft در جمعیت مطالعه حاضر در مقایسه با مطالعات مشابه بسیار بالا می‏باشد، که از دلایل آن می‏توان به بی توجهی و نبود نظارت درست بر تغذیه و بهداشت این کودکان و ضعف آگاهی مراقبین در این زمینه اشاره کرد.

این مطالعه بر روی 63 دختر و 80 پسر صورت گرفته است، که از بین افراد دارای پوسیدگی، 9/41% را دختران و 1/58% را پسران تشکیل می‏دادند. میزان شیوع افراد فاقد پوسیدگی 9/18 درصد (26 نفر) بود که شامل 14 دختر و 12 پسر بود. در کل جنس رابطه معنی‏داری با شیوع پوسیدگی و افزایش dmft نداشت. در مطالعه پاکپور⁽⁸⁾، dmft در پسران بیشتر از دختران بوده که این اختلاف را می‏توان با تفاوت سن افراد مورد مطالعه توجیه کرد، زیرا مطالعه پاکپور بر روی نوجوانان صورت گرفت و با افزایش سن، توجه به ظاهر در دختران نسبت به پسران افزایش بیشتری می‏یابد که احتمالاً عاملی در کاهش شیوع پوسیدگی در دختران است.

در این مطالعه 9/76% از خانواده‏های شرکت کننده درآمد پایین (کمتر از 200 هزار تومان) و 1/23% درآمد متوسط (200 تا 500 هزار تومان) داشتند، که 2/75% از کودکان متعلق به خانواده‏های با درآمد پایین و 8/24%% از کودکان متعلق به خانواده‏های با درآمد متوسط، پوسیدگی داشتند. بنابراین، رابطه معنی‏داری بین سطح درآمد و پوسیدگی یافت نشد. بر اساس مطالعه مروری انجام شده در سال 2012⁽¹¹⁾، اکثر کودکان دچار ECC متعلق به خانواده‏های با درآمد کم بوده‏اند، که این اختلاف احتمالاً به دین دلیل می‏باشد که در مطالعه حاضر تمام کودکان تحت حمایت بهزیستی بوده‏اند، لذا فاکتور وضعیت اقتصادی خانواده در شرایط نگهداری کودکان کمتر مؤثر است.

8/23% (34 نفر) از کل کودکان مورد مطالعه، بیماری‏هایی از قبیل دیابت، معلولیت بینایی، شنوایی و یا حرکتی، بیماری قلبی مادر زادی و استئوپروز داشتند، که از این تعداد 5/76% (26 نفر) دارای پوسیدگی بودند. علاوه بر این 16 نفر از این تعداد دارو (انسولین تزریقی، آمپول کلسیم، پروپرانولول) مصرف می‏کردند. همچنین 2 نفر از کودکان بدون بیماری خاص، به دلیل بیش‏فعالی مصرف دارو داشتند، که از این 18 کودک، در 15 مورد پوسیدگی مشاهده شد. اما رابطه معنی‏داری بین وجود بیماری و یا مصرف دارو، با پوسیدگی مشاهده نشد. که شاید بدین دلیل باشد که داروهای مصرف شده توسط کودکان، حاوی مواد شیرین کننده نبوده‏اند. این یافته با مطالعه Petersson⁽¹²⁾، سالم⁽¹³⁾ و Rodrigues⁽¹⁴⁾ همسو بوده است.

بین فاکتور‏های تغذیه‏ای مورد بررسی و شیوع پوسیدگی در مطالعه حاضر ارتباط معنی‏داری یافت نشد. نبود اطلاعات کافی از کل جامعه در زمینه تغذیه با شیر مادر و لذا کم بودن حجم نمونه می‏تواند دلیل این امر باشد. در خصوص سایر فاکتور‏های مورد بررسی، احتمالاً مایع موجود در شیشه شیر، شیرین نبوده و لذا تأثیر چندانی در ایجاد پوسیدگی نداشته است.

1/44% (63 نفر) از کودکان، از مسواک استفاده می‏کردند، در حالی که در 9/55% (80 نفر) اصلاً این عادت وجود نداشت و نکته قابل توجه این است که 52 نفر از این تعداد، کودکان تحت نگهداری موسسه دولتی علی اصغر بودند، که در زمان انجام این مطالعه برنامه بهداشت دهان و مسواک در این موسسه اجرایی نشده بود. از بین کودکانی که عادت مسواک زدن داشتند، 7/66%، 9/15% و 5/17% آن‏ها به ترتیب یک، دو و سه بار در روز مسواک می‏زدند، که البته این کودکان در مراکز خصوصی نگهداری می‏شدند. 8/96% کودکانی که مسواک می‏زدند از خمیردندان نیز استفاده می‏کردند. از بین کودکانی که مسواک می‏زدند، 1/84% خودشان مسواک می‏زدند و در 9/15% موارد والدین این مسؤلیت را عهده دار بودند. لازم به ذکر است که در هیچ موردی مسواک زدن توسط پرستار برای کودک صورت نمی‏گرفت. هیچ یک از فاکتور‏های فوق ارتباط معنی‏داری با پوسیدگی نداشتند. از آنجا که میانگین سنی کودکان در مطاله حاضر 41/4 سال بوده، در این سن کودک هنوز مهارت لازم جهت مسواک زدن را کسب نکرده و لذا جهت انجام مراقبت‏های بهداشتی نیازمند کمک والدین می‏باشد. تنها 1/9% از والدین یا پرستاران در زمینه بهداشت دهان آموزش دیده بودند، که این فاکتور با حضور پوسیدگی ارتباط معنی‏داری نداشت. این یافته در مطالعه Telishevesky⁽¹⁵⁾ نیز مشاهده شد، والدینی که در گذشته در زمینه مسواک زدن آموزش دیده بودند، عملکردی مشابه افرادی داشتند که هرگز آموزش ندیده بودند. زیرا با گذشت زمان عملکرد والدین آموزش دیده تضعیف شده، و تمایل بازگشت به عادات بهداشت دهانی سابق مشاهده می‏شود.

در مطالعه حاضر بین فاکتور‏های لکه سفید
(White spot) روی سطح دندان، داشتن شیارهای عمیق روی سطوح دندان، شیار عمیق با پوسیدگی اولیه، ترمیم دندان طی دو سال گذشته و کشیدن دندان به دلیل پوسیدگی (که دو فاکتور آخر می‏توانند بیانگر تجربه پوسیدگی در گذشته باشند) با dmft ارتباط معنی‏داری وجود داشت، که این یافته‏ها با نتایج سایر مطالعات که نشان دادند بین فاکتورهای تجربه پوسیدگی در گذشته و پوسیدگی اولیه، با پوسیدگی حال حاضر دندان‏ها ارتباط مثبت وجود دارد، همسو می‏باشد.^(18-16و12) همچنین در مطالعه Sanchez Perez⁽¹⁹⁾، شکل شیار‏های دندانی ارتباط قوی با پوسیدگی داشته است. مطالعه حاضر بر روی یک جمعیت خاص (کودکان زیر 6 سال تحت حمایت سازمان بهزیستی شهر مشهد) صورت گرفت، لذا نتایج آن قابل تعمیم به جامعه نمی‏باشد. همچنین از محدودیت‏های مطالعه این است که، مدت نگهداری کودکان در مراکز مورد بررسی قرار نگرفت. لذا توصیه می‏شود در مطالعات آتی این فاکتور به عنوان یک عامل مهم و تاثیرگذار مورد بررسی قرار گیرد. با توجه به ریسک و شیوع بالای پوسیدگی در این گروه آسیب‏‏پذیر، توصیه می‏شود برنامه‏های آموزش بهداشت و پیشگیری به صورت دوره‏ای برای مراقبین و والدین کودکان برگذار شود تا با کاهش ریسک فاکتورهای مربوط به عادات تغذیه‏ای و بهداشت دهان، بتوان شیوع پوسیدگی و کیفیت زندگی مرتبط با سلامت دهان را در این کودکان نیازمند حمایت بهبود بخشید.

نتیجه گیری

نتایج مطالعه حاضر نشانگر شیوع بالای پوسیدگی در کودکان تحت حمایت سازمان بهزیستی شهر مشهد می‏باشد، که این می‏تواند تا حدودی مربوط به توجه ناکافی مراقبین این کودکان و عدم آگاهی آنها در زمینه بهداشت دهان باشد. لذا، برنامه‏ریزی صحیح و تخصیص منابع انسانی و مالی برای بهبود وضعیت سلامت دهان و بهداشت این قشر از جامعه ضروری می‏باشد.

تشکر و قدردانی

این طرح با پشتیبانی معاونت پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی مشهد و همکاری سازمان بهزیستی مشهد انجام گردیده است، که بدین وسیله، مراتب سپاس پژوهشگران ابراز میگردد. همچنین از جناب آقای مهندس سعید اخلاقی جهت همکاری ارزنده ایشان در تجزیه و تحلیل آماری مطالعه قدردانی می‏شود. نتایج به دست آمده از این تحقیق برگرفته از پایان‏نامه دوره عمومی دندانپزشکی است که با شماره 2567 در کتابخانه دانشکده دندانپزشکی مشهد به ثبت رسیده است.

[1]. Early child caries

References

Ghandahari-Motlagh M, Zeraati H. Dental health status in 3-5 year old kindergarten children in Tehran-Iran in 2003. J Dent (Tehran) 2005; 2(1):
Sheiham A, Bönecker M. Promoting Children's Oral Health: Theory & Practice. 1^st ed. Germany: Quintessence Pub; 2006.
ALI AL-MAWERI S, Al-Soneidar WA, Halboub ES. Oral lesions and dental status among institutionalized orphans in Yemen: A matched case-control study. Contemp Clin Dent 2014; 5(1):
Dixit S, Chaudhary M, Singh A. Molluscum contagiosum and dental caries: a pertinent combination. J Indian Soc Pedod Prev Dent 2009; 27(4): 197-201.
Al‐Malik M, Holt R. The prevalence of caries and of tooth tissue loss in a group of children living in a social welfare institute in Jeddah, Saudi Arabia. Int Dent J 2000; 50(5): 289-92.
Ngatia E, Imungi J, Muita J, Ng'ang'a P. Dietary patterns and dental caries in nursery school children in Nairobi, Kenya. East Afr Med J 2004. 78(12): 673-7.
Dimitrova M, Kukleva M, Kondeva V. Prevalence of early childhood caries and risk factors in children from 1 to 3 years of age in Plovdiv, Bulgaria. Folia Med (Plovdiv) 2002; 44(1/2): 60-3.
Pakpour AH, Hidarnia A, Hajizadeh E, Kumar S, Harrison AP. The status of dental caries and related factors in a sample of Iranian adolescents. Med Oral Patol Oral Y Cir Bucal 2011; 16(6).
Ito A, Hayashi M, Hamasaki T, Ebisu S. Risk assessment of dental caries by using classification and Regression Trees. J Dent 2011; 39(6): 457-63.
Muralidharan D, Fareed N, Shanthi M. Comprehensive dental health care program at an orphanage in Nellore district of Andhra Pradesh. Indian J Dent Res 2012; 23(2): 171-5.
Kim Seow W. Environmental, maternal, and child factors which contribute to early childhood caries: A unifying conceptual model. Int J Paediatr Dent 2012; 22(3): 157-68.
Hänsel Petersson G, Twetman S, Bratthall D. Evaluation of a computer program for caries risk assessment in school children. Caries Res 2002; 36(5): 327-40.
Salem K, Salem F, Khalilzadeh S, Hakemi-vala M, Salamzadeh J. Caries status in asthmatic children receiving anti-asthma inhalers. J Dent Sch 2009; 27(2): 60-6.
Rodrigues MJ, Menezes VA, Marques KMG, Santos FA. Caries prevalence and socioeconomic factors in children with sickle cell anemia. Braz Oral Res 2012; 26(1): 43-9.
Telishevesky YS, Levin L, Ashkenazi M. Assessment of parental tooth-brushing following instruction with single-headed and triple-headed toothbrushes. Pediatr Dent 2012; 34(4): 331-6.
Reich E, Lussi A, Newbrun E. Caries‐risk assessment. International dental journal 2011; 49(1): 15-2.
Fontana M, Zero DT. Assessing patients’ caries risk. J Am Dent Assoc 2006; 137(9): 1231-9.
Gudkina J, Brinkmane A. Caries experience in relation to oral hygiene, salivary cariogenic microflora, buffer capacity andsecretion rate in 6-year olds and 12 year olds in Riga. Stomatologija 2008; 10(2): 76-80.
Sánchez‐Pérez L, Golubov J, Irigoyen‐Camacho Me, Moctezuma Pa, Acosta‐Gio E. Clinical, salivary, and bacterial markers for caries risk assessment in school children: A 4‐year follow‐up. Int J Paediatr Dent 2009;19(3): 186-92.

Evaluating Risk Factors of Dental Caries in Children under 6-Years-Old Supported by Welfare Organization of Mashhad in 2012

Full Text

References

Volume 38, Issue 3 - Serial Number 90
October 2014
Pages 257-266

Files

History

Share

How to cite

Statistics

Volume 38, Issue 3 - Serial Number 90October 2014Pages 257-266

Volume 38, Issue 3 - Serial Number 90
October 2014
Pages 257-266