Authors
1 Assistant Professor, Oral Medicine Department, School of Dentistry, Rafsanjan University of Medical Sciences, Rafsanjan, Iran
2 Professor, Department of Restorative Dentistry, School of Dentistry, Rafsanjan University of Medical Sciences, Rafsanjan, Iran
3 Assistant Professor, Department of Endodontic, School of Dentistry, Rafsanjan University of Medical Sciences, Rafsanjan, Iran
4 Dentist, School of Dentistry, Rafsanjan University of Medical Sciences, Rafsanjan, Iran
5 Molecular Medicine Research Center, Research institute of Basic Medical Sciences, Rafsanjan University of Medical Sciences, Rafsanjan, Iran
Abstract
Keywords
مقدمه
درچرخهی تشخیص و درمان بیماریهای دهان، دندانپزشکان اولین و مهمترین نقش را برعهده دارند (1). با تشخیص صحیح میتوان از درمانهای نـادرست و تأخیر در ارائهی درمان صحیح، اتلاف وقت و هزینهی بیمار، تشدید علائم بیماری و دشوارتر شدن روند درمان که گاهی منجر به بیاعتمادی به جامعهی پزشکی، ناتوانی و حتی مرگ بیمار می شود؛ جـلوگیری نمود.(2,3)
آموزش مؤثر برای یادگیری در رشتههای حرفهای، از قبیل دندانپزشکی بسیار ضروری است،(4) زیرا این رشته ها به طور مستقیم با سلامت افراد سروکار دارند. مطالعات نشان داده اند درمانهای نادرست، به علت ضعف مهارت تشخیصی در دانشجویان رشته دندانپزشکی و دندانپزشکان است، کـه میتوان ریشهی آن را در شیوهی آموزشی ناکارآمد دورهی عمومی یا تخصصی یافت(6, 5, 3, 1)
اگر روشهای آموزشی را به دو دسته کلی آموزش سنتی (سخنرانی) و مجازی تقسیم کنیم(7)، در حال حاضر روش غالب تدریس دندانپزشکی روش سخنرانی میباشد (8)که در آن دروس بهصورت تئوری و با حضور استاد مربوطه در کلاس درس ارائه میشود (9). روش سخنرانی در کنار محاسن معدود دارای معایب زیادی از جمله استاد محور بودن، غیرفعال بودن فراگیران و درنتیجه خستگی آنها و نیاز بسیار کم به تفکر خلاق است. همچنین از دیگر معایب این نوع آموزش، عدم تناسب آن با اهداف آموزش ، عدم تحقق اصل فراگیری مستمر در طول زندگی و ماندگاری کم مطالب در ذهن فراگیران است.(9-11)
با توجه به همه معایب ذکر شده نیاز به استفاده از روشهای نوین آموزشی در جهت دستیابی به اهداف آموزشی بالاتر ( اهداف کاربردی و مهارتهای حل مسأله) ضروری به نظر میرسد.(5,9,10)
یکی از راهکارهای اصلاح روشهای سنتی تدریس یا روش سخنرانی، استفاده از یادگیری فعال همراه با مشارکت دانشجویان در فرآیند یادگیری است. بر اساس نظرات روانشناسان، فعال سازی و مشارکت هرچه بیشتر دانشجو در امر یادگیری همراه تاثیر مستقیم بر فرآیند یادگیری است(8). یادگیری فعال و مشارکتی در مقایسه با روش سخنرانی، موجب افزایش یادگیری، ماندگاری طولانیتر مطالب و لذت بیشتر دانشجو از کلاس میشود.(11) فعال شدن ذهن دانشجو در هنگام یادگیری میتواند منجر به افزایش عمق معلومات ایجاد شده و اختصاص زمان بیشتر برای مطالعه توسط دانشجویان شود.(12) در طول چند دههی اخیر، تلاشهای بسیاری انجام شده است تا در کنار روشهای سنتی و معمول آموزش، روشها و راهکارهای نوین در آموزش به کار گرفته شوند.(13) روشهای آموزشی جدید، استفاده از آموزش فعال را به دانشجو القا میکنند، که در برخی دانشگاههای علومپزشکی به برنامهی درسی نیز اضافه شده است.(14) بر خلاف روشهای سنتی که استاد محور هستند، روشهای جدید مبتنی بر توانایی دانشجویان در به کارگیری دانش در حل مسائل است.(15,16) در واقع در این روش ها، استاد در نقش یک تسهیلگر ظاهر میشود که اهداف را تعیین کرده ، مطالب آموزشی را آماده میسازد و مهمتر از آن، آزمونها و مسائلی که ادراک و ساختارهای ذهنی گذشته را به چالش بکشند، مطرح میکند.(17) از طرفی مطالعات نشان داده اند که زمانی که دانشجویان مسئولیت آموزش را بر عهده میگیرند، نسبت به همتایان خود استرس کمتری را وارد میکنند.(8)
کاربرد روش های نوین یادگیری اخیرا در علم پزشکی مورد توجه قرار گرفته است و روش های زیادی در مطالعات مختلف توسط محققان مورد بررسی قرار گرفته است. در مطالعه ای که توسط Sadati و همکاران(18) انجام شد، رویکرد یادگیری وظیفه محور(Task-Based Learning) بر آموزش دانشجویان ترم شش رشته جراحی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بدست آمده نشان داد که روش یادگیری وظیفه محور در مقایسه با روش تدریس سنتی، اثر مثبت معناداری بر نمرات دانشجویان داشت.(18)
روش های مبتنی بر رایانه و یادگیری الکترونیکی از دیگر روش هایی است که در سالهای اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته است. فناوریهای رایانهای تأثیر قابل توجهی بر آموزش پزشکی نشان دادهاند. استفاده از منابع آموزشی گسترده موجود از طریق اینترنت، از اهمیت قابل توجهی برخوردار است. این منابع آنلاین را می توان برای یادگیری عملی روش های بالینی، نمایش تشریح و همچنین یادگیری ناهمزمان از طریق سخنرانیهای آنلاین مورد استفاده قرار داد. در مطالعه ای که توسط Sarihan و همکارانش (19) انجام شد اثر آموزش بر پایه سخنرانیهای ویدئویی در مقایسه با روش سنتی بر یادگیری دانشجویان رشته فوریتهای پزشکی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد نمرات پس آزمون معاینه بالینی در گروه آموزش دیده با آموزش سخنرانی آنلاین مبتنی بر ویدئو نسبت به روش سنتی به طور معنیداری افزایش یافت.
آموزش مبتنی بر کار تیمی (Team Based Learning)، یکی دیگر از روش های نوین تدریس است که اخیرا محبوبیت پیدا کرده است. در این روش گروه کوچکی از فراگیران این فرصت را دارند که مفاهیم آموزشی را از طریق فعالیتهای مختلف که شامل تفکر انتقادی، وظایف فردی و تیمی، بارش فکری و سپس بازخورد فوری از مربی است، به کار گیرند. در این روش توانایی کار تیمی و برقراری ارتباط در فراگیران بهبود می یابد. در مطالعه ای که توسطArja و همکارانش(20) انجام شد، تاثیر بحثهای کوچک گروهی دریادگیری شش موضوع منحصر به فرد در درس فارماکولوژی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل نشان داد، نمره کل دانشجویان (گروه مطالعه؛ تابستان 2018) در درس فارماکولوژی بهتر از نمره کل فارماکولوژی دانشجویانی بود که بحث گروهی نداشتند (گروه کنترل؛ زمستان 2018).
جیگسا(Jigsaw) ، یک روش آموزشی مشارکتی است که در اصل توسط یک روانشناس به نام Elliot Aronson طراحی و در سطوح متنوعی از آموزش مورد استفاده قرار گرفته است.(21) در این روش، دانشجویان ابتدا یک بخش از مطالب کلی را در گروه تخصصی مطالعه میکنند و به اصطلاح در آن قسمت متخصص میشوند؛ سپس یک عضو از هرکدام از گروههای تخصصی وارد یک زیرگروه جیگسا میشود و به تدریس آنچه که در آن متخصص شده، به سایرین میپردازد. به عبارتی دیگر، اعضای گروه جدید آنچه آموختهاند را، با هم ترکیب کرده و دانش جدیدی ایجاد میکنند.(22) این روش با درگیر کردن فعالانه ی دانشجویان در فرآیند یادگیری، تلاش دارد آنها را برای خودآموزی در تمام عمر آماده سازد. علاوه بر این نشان داده شده است که آموزشدادن و آموختن توسط همکلاسیها در بهبود عمق و ماندگاری مطالب سودمند است.(21,23) از جمله مزایای دیگر این روش، کمک به اساتید در شناسایی فوری مفاهیم سخت و شفاف سازی آنهاست، چیزی که تضمین نمیشود در طی آموزش سخنرانیمحور رخ دهد.(17)
اگرچه روشهای آموزش گروهی در حوزه آموزش رشته های علومپزشکی به محبوبیت جهانی رسیده است؛ کاربرد آنها در خاورمیانه نسبتا جدید است. در بررسیهای ما، مطالعهای که نشاندهندهی بکارگیری روش آموزشی جیگسا در تدریس دانشجویان رشتهی دندانپزشکی باشد؛ انجام نشده است.(11) با توجه به ارتباط کلینیکی حائز اهمیت دروس رشتهی دندانپزشکی و ضرورت درگیری فعال دانشجویان با مباحث تئوری و به منظور پایداری هر چه بیشتر یادگیری آن ها، انجام مطالعاتی برای ارزیابی تأثیر این روش بر یادگیری کوتاه مدت و بلندمدت دانشجویان پیش از قرارگیری در کوریکولوم آموزش دندانپزشکی ضرورت دارد. این مطالعه با هدف تعیین تأثیر آموزش درس بیماریهای دهان با روش جیگسا پازل در مقایسه با تدریس به شیوه سخنرانی، بر پیشرفت تحصیلی دانشجویان ترم ششم رشته دندانپزشکی دانشکدهی دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان انجام شده است.
مواد و روش ها
این پژوهش با کد IR.RUMS.REC.1401.143 مورد تصویب کمیتهی اخلاق در پژوهش دانشگاه علومپزشکی رفسنجان قرار گرفت. به منظور رعایت نکات اخلاقی، اطلاعات فردی دانشجویان محرمانه مانده و در محاسبات از کد استفاده گردید.
در این مطالعهی توصیفی-مقطعی که به صورت تمام شماری انجام شد، تمامی دانشجویان سال سوم دانشکدهی دندانپزشکی رفسنجان (31 نفر) به عنوان نمونه انتخاب شدند. مبحث ضایعات پیگمانتهی مخاط دهان از واحد تشخیص 3 نظری در نیمسال تحصیلی دوم سال 1401 به منظور انجام این مطالعه انتخاب شد.
ابتدا طی یک جلسه ضمن حضور تمام دانشجویان، توضیحاتی در خصوص روش آموزشی جیگسا و نحوهی انجام مطالعه ارائه شد. در همان جلسه دانشجویان به صورت تصادفی و بر اساس معدل به دو گروه با تعداد 15و 16 نفر تقسیم شدند؛ سپس تعیین شد که گروه 1 (15 نفر) تحت آموزش با روش سخنرانی و گروه 2 (16 نفر) تحت آموزش با روش جیگسا قرار بگیرند.
گروه جیگسا با روش تصادفی و با استفاده از وب سایت random.com بر اساس معدل به چهار زیرگروه چهار نفره تقسیم شد. اسامی گروه ها به ترتیب حروف الفبا مشخص شد و به هر یک از اعضا گروه عدد یک تا چهار تعلق گرفت. در تمامی تقسیمبندیها تلاش بر این بود تا وزن علمی گروههای تدریس سنتی و تدریس به روش جیگسا و همچنین زیرگروههای جیگسا باهم یکسان باشد.
فصل ششم کتاب بیماریهای دهان برکت چاپ 2015 به عنوان منبع آموزشی به دانشجویان معرفی شد و ذکر شد که استفاده از منابع بیشتر و ابزارهای کمک آموزشی مجاز میباشد. مبحث ضایعات پیگمانتهی مخاط دهان توسط استاد به چهار قسمت با بار علمی یکسان تقسیم شده بود.
قسمت اول شامل مباحث پیگمانتاسیون با منشا داخلی، پیگمانتاسیون ملانوسیتی کانونی و خال ملانوسیتی بود و قسمت دوم شامل مباحث ملانوم بدخیم و پیگمانتاسیونهای چند کانونی بود. قسمت سوم مبحث ملانوزیس به علت بیماریهای سیستمیک یا ژنتیک را شامل میشد و قسمت چهارم مباحث مربوط به پیگمانتاسیونهای مرتبط با آهن و هموگلوبین و پیگمانتاسیون با منشا خارجی بود. هر عضو از هر یک از زیرگروههای جیگسا مسئولیت آموزش یک قسمت را به سایر هم گروهیهایش بر عهده گرفت. یک روز پس از جلسهی توجیهی، همزمان از تمام دانشجویان یک پیشآزمون گرفته شد.
10 روز بعد جلسهی جیگسا تشکیل شد. دانشجویانی که قسمتهای مشابهی از مبحث کلی را انتخاب کرده بودند در زیرگروههای تخصصی به بررسی و تبادل اطلاعات، مفاهیم و نکات حائز اهمیت مبحث پرداختند. سپس آنها به زیرگروههای جیگسای خود بازگشتند و به تدریس مطالب، طبق روش تدریسی که به انتخاب خود برگزیده بودند و با کمک ابزارهای کمک آموزشی نظیر پاورپوینت، خلاصه نویسی و غیره به آموزش همگروهیهای خود پرداختند. هر دانشجو 30 دقیقه زمان در اختیار داشت. استاد در تمام طول جلسه حضور داشت و علاوه بر نظارت به مطالبی که بیان میشد، پاسخگویی به سوالات و اصلاح اشتباهات احتمالی را برعهده داشت.
دو روز پس از آن، گروه دیگر در کلاس با شیوه تدریس سخنرانی حضور یافت و استاد طبق شیوهی مرسوم به آموزش مبحث پرداخت. روز بعد، همزمان از همهی دانشجویان یک پسآزمون گرفته شد.
در راستای بررسی میزان ماندگاری طولانیمدت مطالب، نمرات مربوط به سوالات این مبحث در امتحانات پایانترم که از تمام دانشجویان سه ماه پس از تدریس به صورت همزمان گرفته شده بود؛ مورد مقایسه قرار گرفت.
جمعآوری اطلاعات با استفاده از نمرات به دست آمده از طریق دو آزمون و سوالات این مبحث در امتحان پایانترم صورت گرفت. پیشآزمون و پسآزمون مشتمل بر دو قسمت بودند؛ قسمت اول حاوی مشخصات فردی دانشجویان (نام و نام خانوادگی) و قسمت دوم شامل ۱۵ سوال چهارگزینه ای بود. در صورت انتخاب پاسخ صحیح، یک نمره به فرد اختصاص داده میشد و در صورت انتخاب گزینهی نادرست یا عدم پاسخ به سوال، نمرهای به وی تعلق نمیگرفت. امتحان پایانترم هم هفت سوال داشت که شامل چهار سوال چهارگزینهای و سه سوال تشریحی بود. ضمنا برگهی امتحانی تمام دانشجویان توسط مصحح یکسانی بررسی شد.
پس از ثبت دادهها در نرمافزار SPSS-26؛ توزیع آنها توسط آزمون Shapiro-Wilk بررسی شد و چون دادهها از توزیع نرمال پیروی کردند (۰۵/۰p>)؛ بنابراین تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از آزمونهای پارامتریک (t-test و Paired t-test) انجام شد. همچنین دادههای مطالعه با استفاده از آمار توصیفی (میانگین و انحراف معیار) نیز گزارش شدند، ۰۵/۰p< معنیدار تلقی شد.
یافتهها
این مطالعه بر روی 31 نفر از دانشجویان سال سوم دندانپزشکی دانشگاه علومپزشکی رفسنجان انجام گرفت؛ دانشجویان مورد مطالعه، 17 نفر دختر (8/54 درصد) و 14 نفر پسر (1/45 درصد) بودند. میزان پاسخگویی به سوالات 100 درصد بود؛ میانگین و انحراف معیار نمره امتحان گروه جیگسا به ترتیب در مرحله پیشآزمون 16/1±50/6؛ در مرحله پسآزمون 24/3±06/9 و در مرحله نهائی 88/1±34/13 بود. آزمون Paired t-test نشان داد که نمره مرحله پسآزمون با پیشآزمون (003/0=p)؛ نهائی و پیشآزمون (001/0=p)، همچنین نهائی و پسآزمون (001/0=p) در این گروه به طور معناداری افزایش نشان داد (جدول 1).
بر اساس یافتههای این مطالعه میانگین و انحراف معیار نمره امتحان گروه سخنرانی به ترتیب در مرحله پیشآزمون 78/1±80/5؛ در مرحله پسآزمون 71/2±73/9 و در مرحله نهائی 34/1±65/13 بود. آزمون Paired t-test نشان داد که نمره مرحله پسآزمون با پیشآزمون؛ نهائی و پیشآزمون، همچنین نهائی و پسآزمون در این گروه به طور معناداری افزایش نشان داد (001/0=p). همچنین آزمون آماری تی نشان داد که تفاوت معناداری بین میانگین نمره در گروه جیکسا با سخنرانی در در مرحله پیشآزمون (210/0=p) در مرحله پسآزمون (538/0=p) و در مرحله نهائی (626/0=p) وجود نداشت (جدول 1).
همچنین جدول شماره 1 تغییرات میانگین و انحراف معیار نمره در مرحله پسآزمون با پیشآزمون؛ در مرحله نهائی با پیشآزمون، همچنین مرحله نهائی با پسآزمون در هر دو گروه مورد مطالعه را نشان داد؛ آزمون Paired t-test نشان داد که در هر دو گروه تغییرات میانگین نمرات بین مراحل به طور معناداری افزایش داشت (001≥p).
جدول 1. میانگین و انحراف معیار نمرات در هر مرحله از آزمون و تغییرات آنها
P value |
گروه سخنرانی |
گروه جیگسا |
نوع آزمون |
210/0 |
78/1±80/5 |
16/1±50/6 |
پیش آزمون |
538/0 |
71/2±73/9 |
24/3±06/9 |
پس از آزمون |
626/0 |
34/1±65/13 |
88/1±34/13 |
پایان ترم (نهائی) |
189/0 |
74/2±93/3 |
92/2±56/2 |
تغییرات پسآزمون با پیشآزمون |
214/0 |
53/2±85/7 |
77/1±86/6 |
تغییرات نهائی با پیشآزمون |
694/0 |
65/2±92/3 |
68/2±30/4 |
تغییرات نهائی با پسآزمون |
شکل 1. مقایسهی میانگین نمرات سه آزمون گروه جیگسا با گروه سخنرانی
بحث
بیماریهای دهان و دندان یکی از دروس اصلی رشتهی دندانپزشکی است؛ به نحوی که بخش عمدهی مهارتهای تشخیصی یک دندانپزشک را پایهگذاری میکند. در واقع از تأثیری که دندانپزشکان نسبت به آموختههایشان در دوران دانشجویی بر سراسر فعالیت حرفهای خود احساس میکنند، نمیتوان چشمپوشی کرد.(1)
مطالعه ی حاضر برای اولین بار تأثیر آموزش گروهی با روش جیگسا پازل را بر روی دانشجویان دندانپزشکی بررسی کرد و آن را با روش معمول تدریس در دانشکدهها در کوتاهمدت و بلندمدت مقایسه نمود. برای محدود کردن هرگونه سوگیری و عوامل مخدوشکننده، استاد یکسانی برای تدریس و نظارت بر هردو گروه انتخاب شد. همچنین آزمونها و روش نمرهدهی برای تمامی شرکتکنندگان یکسان بود.
طبق نتایج حاصل از این تحقیق، وجود تفاوت معنادار بین نمرات پیشآزمون و بلافاصله پس از آزمون و همینطور پیشآزمون و امتحان پایانترم در روش جیگسا (مداخله) نشاندهندهی این بود که این روش جهت ارتقا سطح یادگیری دانشجویان مؤثر میباشد؛ ولی تفاوت معناداری بین نتایج سنجش ماندگاری کوتاهمدت و بلندمدت مطالب در گروه سخنرانی و جیگسا مشاهده نشد. نکتهی جالب توجهی که حین بررسی آزمونها به چشم میخورد این بود که دانشجویان سوالات طرح شده از قسمتی که مسئولیت تدریس آنرا برعهده داشتند (در بلافاصله پسآزمون و امتحان پایانترم) صحیحتر پاسخ داده بودند. این امر میتواند تأییدکنندهی اهمیت یادگیری فعال توسط خود دانشجو باشد.
مقالات زیادی درباره کارآیی روش جیگسا منتشر شده است.(24–27) در یک مطالعه ای متاآنالیز مطرح شد که روش جیگسا بیشترین کارآیی را نسبت به سایر روش های سنتی آموزش ندارد، نتایج این پژوهش حاکی از آن است که کارآریی روشهای یادگیری مفهومی (مانند یادگیری با هم) بالاتر از سطح موفقیت روشهایی مانند جیگسا است که بر رویه های خاص متکی هستند.(24)
در مطالعه دیگری محققان از روش جیگسا ترکیبی برای توضیح مفاهیم درس کلیرانس کلیوی برای بیش از 100 دانشجوی داروسازی حرفه ای سال دوم استفاده کردند و بر اساس نتایج آنها تفاوتی در نمرات امتحان نهایی وجود نداشت و 4/55 درصد از پاسخ دهندگان به نظرسنجی احساس کردند که در مقایسه با روش آموزشی سخنرانی، یادگیری کمتری داشتند و تنها 5/43 درصد از دانشآموزان از این روش لذت میبرند و این دانشآموزان همچنان روش سنتی را ترجیح میدادند.(26)
هم راستا با نتایج مطالعه ما، مطالعاتNg و همکاران (28) و Oakes و همکاران(29) ، میانگین نمرات افزایش معنیداری در پس آزمون نسبت به پیشآزمون در گروه جیگسا نشان دادند.
در مطالعهی Wilson و همکاران(30)، دانشجویان گروه سخنرانی تعداد پاسخهای صحیح بیشتری در پسآزمون داشتند، که این اختلاف به لحاظ آماری معنیدار نبود.
برخلاف مطالعه حاضر، در مطالعهی Uppal (23)، تفاوت نمرات پیشآزمون و بلافاصله پس آزمون در گروه آزمون و شاهد معنادار بود و از این امر برتری روش جیگسا بر روش سنتی تدریس استنتاج شد. در مطالعهی ذکرشده، تمام دانشجویان تحت آموزش با روش جیگسا قرار گرفته بودند و نمرات آنها با نمرات آزمون دانشجویانی که سال گذشته این درس را با روش سنتی فراگرفته بودند، مقایسه شد. شاید یکسان نبودن شرایط تدریس و آزمون علت اختلاف در نتایج باشد.
در تحقیق Goolsarran و همکاران (31)، مقایسهی نمرات پیشآزمون، پسآزمون و آزمون فالواپ یکساله دو گروه تحت مطالعه نشان داد، رویکرد آموزشی جیگسا میتواند موثرتر از رویکرد سنتی باشد. لازم به ذکر است که در این تحقیق، تعداد اعضای گروه جیگسا بیشتر از گروه سنتی بود و ممکن است این مسئله علت عدم همخوانی نتایج آنها با نتایج مطالعهی ما باشد.
با توجه به اینکه در مطالعهی ما روش جیگسا نتوانست بهتر از روش سخنرانی عمل کند، می توان استنتاج کرد که جیگسا ممکن است که استراتژی یادگیری فعال ایدهآلی برای این نوع از محتوا نباشد. باور بر این است که توجه به هماهنگی روش تدریس با مبحث مورد تدریس، از موارد مؤثر در افزایش کیفیت آموزش است.(32) لذا ممکن است روش سخنرانی برای تدریس مبحث انتخاب شده در این مطالعه (که ماهیت آن یک بحث پایهای است)، مناسبتر باشد. بر اساس مطالعات قبلی، روش جیگسا ممکن است برای مباحثی که مستلزم تفکر اصولی و کاربردی هستند، اثربخش باشد.(27)
در مطالعه دیگری که توسط Sanaei و همکاران(33) بر روی دانشجویان پرستاری در ایران انجام شد، نتایج نشان داد که روش جیگسا می تواند فرصتی برای دانش آموزان برای کسب مهارت هایی مانند سخنرانی در کلاس، مدیریت زمان و تعیین اهداف برای یادگیری فراهم کند. در پایان، باید بر این موضوع تاکید کرد که روش آموزشی جیگسا تا حدی از سایر استراتژیهای یادگیری فعال پیچیدهتر است.(29) از آنجایی که دانشجویان برای اولین بار با این نوع از یادگیری روبهرو میشدند، فقدان تجربه ممکن است روی کارایی روش جیگسا اثر گذاشته باشد. علاوه بر این، امکان آموزش و راهنمایی لازم برای دانشجویان در راستای اینکه چگونه به همکلاسی های خود آموزش دهند، فراهم نشده بود که میتواند منجر به یادگیری کمتر همگروهیها شود. با توجه به نتایج پژوهش حاضر، پیشنهاد میشود این بررسی در سایر بخشها و دروس عملی رشتهی دندانپزشکی انجام شود. تحقیقات بیشتر میتواند در تعیین بهترین محتوا و مخاطب برای این نوع استراتژی یادگیری فعال کمک کننده باشد.
نتیجه گیری
با توجه به نتایج پژوهش حاضر، به نظر می رسد اگرچه روش جیگسا برای یادگیری مبحث ضایعات پیگمانتهی مخاط دهان مناسب نیست، ولی این روش می تواند در یادگیری سایر دروس عملی رشته دندانپزشکی موثر باشد و تحقیقات بیشتر برای تعیین بهترین محتوا و مخاطب این نوع استراتژی یادگیری فعال کمک کننده است.
تشکر و قدردانی
این پژوهش مستخرج از پایان نامه دانشجوی رشته دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان به شماره 687است که با کد اخلاق . IR.RUMS.REC.1401.143 در این دانشگاه به تصویب رسیده است. بدین وسیله مراتب تقدیر و تشکر از معاونت پژوهش این دانشگاه اعلام می گردد.
تضاد منافع
هیچگونه تضاد منافعی وجود ندارد.