Document Type : Review article & Meta-analysis
Authors
1 Assistant Professor, Torabinejad Dental Research Center, Dept of Oral Public Health, School of Dentistry, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran.
2 Dental Students Research Center, School of Dentistry, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran.
Abstract
Keywords
مقدمه
امروزه استفاده از گیاهان دارویی به دلیل عوارض جانبی کمتر نسبت به داروهای شیمیایی در درمان بسیاری از بیماریها به ویژه بیماریهای عفونی روند رو به رشدی یافته است.(1) چای را میتوان به عنوان یکی از گیاهان دارویی به حساب آورد که از عمدهترین نوشیدنیها در دنیا میباشد. برگهای گیاه کاملیا سینسیز[1]برای تهیه چای بلافاصله بعد از برداشت تحت حرارت و مالش قرار میگیرد تا برگهای سبز تخمیر یافته و چای فرآوری گردد.(2) چای تقریباً شامل 400 ترکیب فعال زیستی میباشد که یک سوم آنها پلیفنولها میباشد.(3) پلیفنول موجود در چای شامل یک گروه بزرگ از مواد تحت عنوان کاتچینها[2] میباشد که وجود این ترکیب در چای میتواند اثرات مفید و بالقوه چای در سلامت دهان را توجیه کند.(4) گروههای اصلی کاتچین موجود در چای شامل Epicatechingallat (ECG)، Gallocatechingallat (GCG)، Epigallocatechin (EGC)، Epigallocatechingallate (EGCG) و Epicatechin (EC) میباشد و فعالترین جزء این کاتچینها EGCG میباشد.(5) چای سبز مدت زمان کمی تخمیر میشود و دارای مقادیر زیادی از کاتچین (پلیفنول) میباشد در حالی که چای سیاه مدت زمان بیشتری دچار تخمیر گشته و میزان کاتچین بیشتری در آن تجزیه میشود.(6) چای سبز به خاطر دارا بودن این ترکیبات، خواص منحصر به فردی از جمله آنتیاکسیدان، ضدالتهاب، ضدسرطان، ضدباکتری، ضدپوسیدگی و کاهش دهنده التهاب لثهای دارد.(8و7)
پوسیدگی دندان به دلیلمیکروارگانیسمهای فراوان موجود در دهان مثل استرپتوکوک موتانس اتفاق میافتد.(9) استرپتوکوکهای گروه موتانس و لاکتوباسیلها قادر به تولید مقادیر زیادی اسید بوده، تحمل بالایی نسبت به محیط اسیدی دارند.(10) مواد آنتیپلاک تجاری عمدتاًَ ترکیبات آنتیباکتریال میباشند، اما این ترکیبات میتوانند فلور باکتریال دهان را برهم زنند و منجر به القا و افزایش رشد پاتوژنهای فرصت طلب از جمله کاندیدا آلبیکانس شوند. در مطالعات انجام شده بر روی عوامل آنتیپلاک، برای پیشگیری از بروز پوسیدگیهای دندانی، نشان داده شده است که برخی انواع چای و اجزای آن میتواند بر فعالیت باکتری استرپتوکوک موتانس و میزان بروز پوسیدگی موثر واقع شوند.(12و11) شواهدی دال بر تاثیر چای سبز در کاهش پوسدگی دندانی در انسانها و حیوانات آزمایشگاهی ذکر شده است بر این اساس که چای سبز میتواند سطح استرپتوکوک موتانس در جریان بزاق را به طور چشمگیری کاهش داده و احتمال پوسیدگی را کاهش دهد. از سویی شواهدی دال بر تاثیر غیرمستقیم آنتیباکتریال از طریق افزایش ترشح ترکیبات محافظتکننده بزاق همچون ایمنوگلوبولینها، لیزوزیم، لاکتوفرین، هیستاتینها و موسین موجود میباشد.(13) از دیگرمکانیسمهای دخیل در کاهش پوسیدگی میتوان به تاثیر چای سبز در کنترل PH اشاره کرد؛ عصاره EGCG موجود در چای سبز از طریق مهار آنزیم لاکتات دهیدروژناز، تولید اسید به دنبال مصرف شکر را کاهش میدهد.(14) همچنین پلیفنولها به طور محسوسی میتوانند مانع چسبیدن باکتریهای دهان به لایه گلیکوپروتئین سطح دندانها شوند.(15)
ژنژیویت و پریودنتیت از جمله بیماریهای التهابی دهان میباشد که علت اولیه آنها باکتریهایی است که باعث از بین رفتن بافت لثهای و اتصالات پریودنشیم میشود.(16) در ژنژیویت لثهها قرمز و متورم و در پریودنتیت لثهها تحلیل رفته و پاکت ایجاد می شود.(17) در مطالعات زیادی نشان داده شده است که ترکیبات طبیعی میتواند به طور موثری در کنترل و پیشگیری از بیماری پریودنتال موثر باشد.(18)از جمله تاثیر مهاری چای سبز بر رشد باکتریهایی مثل P.Nigrescen، P.Intermedia، P.Gingivalis که عامل ایجادکننده بیماری لثهای میباشد، پیشنهاد شده است.(19) چای سبز به مقدار زیادی ترکیبات پلیفنول دارد که مطالعات زیادی برای این ترکیبات اثرات آنتیاکسیدان قایل شدهاند تا آنجا که این اثر را حتی از اثر آنتیاکسیدان ویتامین Cهم بیشتر میدانند.(20) از سویی مطالعات آزمایشگاهی تاثیر کاتچینهای موجود در چای سبز بر کاهش رشد P Gingivalis، P.Intermedia و کاهش قدرت چسبندگی P.Gingivalis به سطح سلولهای اپیتلیال را نشان دادهاند.(21) همچنین خاصیت آنتیاکسیدانی چای سبز نیز میتواند باعث کنترل پریودنتیت شود.(22)
هدف ما در این مطالعه بررسی اثربخشی یا کارآمدی مصرف چای سبز در کنترل و کاهش بیماریهای پریودنتال و پوسیدگی دندان بر اساس مرور نظاممند مطالعات کارآزمایی بالینی بود.
مواد و روشها
مطالعه در قالب مرور نظاممند شواهد موجود در پایگاههای دادهای الکترونیک و غیرالکترونیک میباشد.
معیار ورود مطالعات و نوع شرکت کنندگان: در مطالعه حاضرتنها مطالعات کارآزمایی بالینی تصادفی لحاظ شدند که مداخله آنها به شکل مصرف دهانشویه چای سبز، مصرف روزانه چای سبز، استفاده موضعی از چای سبز و آدامس حاوی چای سبز بودند. همچنین تنها مقالاتی مورد بررسی قرار گرفتند که شرکتکنندگان آنها (در ردههای سنی مختلف) هیچ گونه بیماری سیستمیک نداشتند و فاقد بیماری پریودنتال حاد بودند. محدوده زمانی برای جستجو وجود نداشت و کلیه مقالات تا دسامبر 2012 (آبان 1391) وارد مطالعه گردیدند.
پیامدهای مورد ارزیابی: پیامدهای اولیهای که از مقالات استخراج و مورد بررسی قرار گرفت شامل تاثیر چای سبز در کاهش میزان پلاک، کاهش میزان پوسیدگی، کاهش میزان خونریزی در هنگام پروب کردن، کاهش ایندکس پلاک، کاهش عمق پاکت در هنگام پروب کردن و افزایش بازسازی بافتهای نگهدارنده بود. پیامدهای ثانویهای که مورد بررسی قرار گرفت شامل تغییر در کشت استرپتوکوک موتانس و لاکتوباسیل و تغییر ترکیبات بزاق بود. درنهایت عوارض جانبی مصرف چای نیزبه عنوان پیامدهای ایمنی مورد بررسی قرار گرفتند. عوارض احتمالی جانبی چای سبز عبارتند از: تحریک پذیری، کم خوابی، تاکیکاردی، عصبانیت.(23)
شیوههای جستوجو برای شناسایی مقالات: جست وجوی الکترونیکی شامل جستجو در پایگاههای دادهای الکترونیک قابل دسترسی Pubmed، Iranmedex، GoogleScholar و Cochraneبود. در پایگاههای دادهای Embase و Scopus با وجود اهمیت به علت عدم دسترسی، امکان جستجو نبود. مقالاتی که عنوان آنها با موضوع مورد مطالعه همخوانی نداشت، حذف گردیدند. پس از بررسی خلاصه مقالههای باقی مانده، تعداد دیگری از مقالات حذف شدند. برای انتخاب نهایی، متن کامل هر مقاله برگزیده توسط 2 نفر از نویسندگان و بر اساس معیارهای چک لیست CONSORT 2010(24) نمرهدهی گردیدند. (پروتکل جستوجو در جدول 1). منابع ذکر شده در مقالات مرتبط نیز جهت یافتن مطالعات مرتبط دیگر مورد ارزیابی قرار گرفتند. تیم ارزیابی مقالات پیش از انجام کار آموزش دیده و کالیبراسیون لازم جهت همخوانی نحوه ارزیابیها با کار بر روی چند مقاله مشترک کسب گردید. در این مطالعه محدودیت زبانی اعمال نگردید. جستوجوی غیرالکترونیک منابع شامل جستجوی دستی پایاننامههای ثبت شده عمومی و تخصصی در دانشکده دندانپزشکی و داروسازی علوم پزشکی اصفهان و جستجو در سایت SID بود.
استخراج اطلاعات و ارزیابی کیفیت مقالات: جزئیات مقالات در جدول 2، ارائه گردیده است. این جزئیات شامل عنوان مقاله، سال انتشار، نویسندگان، طرح مطالعه، خصوصیات افراد شرکتکننده و تعداد آنها، پیامدهای اصلی ارزیابی شده، نتایج اصلی و مدت زمان پیگیری بود. از این اطلاعات به منظور بررسی ارزش، تورشهای احتمالی و ارزیابی هتروژنیسیتی مقالات استفاده شد. مطالعات براساس چک لیستهای موجود (Consort 2010) مورد ارزیابی قرار گرفتند.(24) برای هر کدام از معیارهای چک لیست با توافق جمعی براساس میزان اهمیت هر معیار وزن دهی در نظر گرفته شد.
جدول 1 : پروتکل جستجو وکلید واژهها در PubMed, Iranmedex, Google Scholar, Cochrane
|
PubMed Oct 2012 |
Query |
Items found |
|
Search (#1 OR #2 OR #3 OR #4 OR #5 OR #6 OR #7 OR #8 OR #9) AND #10 |
||
|
Search green tea OR camellia sineasis OR japonica |
||
|
Search tooth caries OR tooth carious OR dental caries OR dental carious OR teeth caries OR teeth carious |
||
|
Search dental plaque |
||
|
Search gingivitis or periodontitis or periodontal disease |
||
|
Search pocket depth* OR depth of pocket OR pocket reduction |
||
|
Search gingival bleeding index OR bleeding on probing index |
||
|
Search attachment gain OR regeneration OR attachment loss |
||
|
Search "Periodontitis"[Mesh] |
||
|
Search "Periodontal Diseases"[Mesh] |
||
|
Search "Dental Caries"[Mesh] |
Iranmedex:
1. Search for “green tea or camellia sinensis ”: 124 papers
2. Search for “green tea or camellia sinensis and periodontal disease or periodontitis or gingivitis or caries or anticaries”: 2 papers accept
Cochrane:
("green tea" OR "camellia sinensis") AND ("dental caries" OR gingival OR "pocket" OR periodontitis OR gingivitis OR plaque): 11 trials, 1 review
Google Scholar:
1. Search for “green tea or camellia sinensis and periodontitis or gingivitis”: 4 papers accept
2. Search for “green tea or camellia sinensis and caries or anticaries or plaque”: 3 papers accept
3. Search for “green tea or camellia sinensis and periodontal disease or periodontitis or gingivitis and caries or anticaries”: 2 papers accept
4. Search for “چای سبز و پوسیدگی یا ژنژیویت یا پریودنتیت" : 1 paper accept
Total: 10 papers accept
بدین ترتیب مشخص بودن طرح مقاله در عنوان، داشتن خلاصه جامع و ساختاردار، توضیح نحوه کورسازی، واضح بودن اهداف و فرضیات، مشخص کردن پیامدهای اولیه و ثانویه و طول مدت پیگیری مطالعه، نمره 2 و در غیراین صورت نمره 0 را به خود تعلق داد. مابقی معیارها در صورت لحاظ شدن در مقالات نمره 1 دریافت میکردند. مقالات با نمره حدنصاب 30 و بالاتر در مطالعه وارد شدند. در نهایت مطالعات براساس تاثیر آنها بر بیماریهای پریودنتال و پوسیدگی به زیرگروههایی تقسیمبندی شده و نتایج هر کدام از آنها مورد ارزیابی قرار گرفتند.
یافتهها
با جستوجو در پایگاه دادهای PubMed ابتدا 94 مقاله یافت شد که بعد از بررسی عنوانهای مقالات، 37 مورد متناسب با موضوع مورد نظر بودند و در نهایت13 عنوان انتخاب شدند. نتیجه جستوجوی در جستوجوگر GoogleSchoolar منجر به یافتن 112 مورد شد که 10 عدد از آنها متناسب با موضوع مورد نظر بودند. نتیجه جستوجوی در جستوجوگر IranMedex به این صورت بود که از بین 124 مقالهای که راجع به چای سبز یافت شد، 2 عدد از آنها متناسب با عنوان مورد نظر بودند. بعد از بررسی در جستوجوگر Cochrane هیچ مقاله مرتبط افزون بر Pubmed یافت نشد. پس از بررسی 1397 عدد پایاننامه عمومی در دانشکده دندانپزشکی اصفهان که در بین سالهای 1364 تا 1390 نگارش شده بودند، هیچ کدام از آنها متناسب با موضوع مورد نظر نبودند. پس از بررسی 270 عدد پایاننامه تخصصی که در بین سالهای 1372 تا 1390 نگارش شده بودند، 4 عدد دارای عناوین متناسب با عنوان بودند که از بین این 4 عدد یک عدد مورد قبول واقع شد. پس از بررسی در بین پایاننامههای دانشکده داروسازی اصفهان، هیچ کدام مورد قبول واقع نشدند. از بین 25 مقالهای که در اثر جستوجو در جستوجو گرهای الکترونیکی و غیرالکترونیکی یافت شد، 14 عدد مطالعه In vitro بودندکه حذف شدند. در نهایت بر اساس فرم چک لیست 8 عدد از مقالات یافت شده حائز امتیازلازم گشتند (جدول 2و نمودار 1). از میان مقالات یک مقاله مرتبط به زبان چینی بود که پس از مرور خلاصه مقاله، به علت عدم همخوانی با معیارهای ورود حذف گردید. 2 مقاله به زبان فارسی نگاشته شده بود که در بخش نتایج از دستاوردهای آن استفاده گردید.
یافتههای بالینی: از بین 8 مطالعه انتخاب شده، در 4 مطالعه شرکتکنندگان در مطالعات از گروه بزرگسالان و در 4 مطالعه، شرکتکنندگان از گروه کودکان و نوجوانان بودهاند. 4 مورد استفاده از چای سبز در قالب دهانشویه، 2 مورد به صورت آدامس، 1 مطالعه به صورت مصرف روزانه چای سبز و یک مطالعه مصرف چای سبز به صورت موضعی ارزیابی شده بود. نتایج این مطالعات در دو دسته کلی بیماریهای پریودنتال و پوسیدگی تقسیم و گزارش شدند:
الف- بیماریهای پریودنتال: مطالعه جنابیان و همکاران(25) تحت عنوان بررسی اثر دهانشویه چای سبز بر ژنژیویت القاء شده با پلاک به صورت کارآزمایی بالینی تصادفی روی دو گروه 25 نفر 16-14 ساله شاهد و مورد انجام شده است. یکی از پیامدها (GI) Gingival index بوده است. گروه آزمایش دهانشویه چای سبز 5% و گروه شاهد دهانشویه نرمالین سالین دریافت کرده بودند (هر دو گروه 2 بار در روز، هر بار 5 بار میلیلیتر برای مدت 30 ثانیه) و هر گروه به مدت 6 هفته پیگیری شدند. پیگیری هفته به هفته نشان داد که گروه مورد بهبودی (کاهش) قابل ملاحظهای در GI (001/0>P) یافت. (البته به جز در هفته 2 تا 3 (27/0=P) پیامدهای دیگر شامل
Bleeding index (BI) و Plaque index (PI) بوده که در گروه مطالعه BI, PI بهبودی قابل ملاحظهای داشتند (001/0>P) لیکن نسبت به گروه کنترل در مورد هرسه شاخص اختلاف معنیدار نبود. مطالعه Kudva و همکاران(26) جهت ارزیابی تاثیر چای سبز به عنوان داروی با استفاده موضعی برای کمک به جرم گیری و تمیز سازی سطح ریشه در بیماران با پریودنتیت مزمن طرحریزی شد. مطالعه به صورت کارآزمایی بالینی تصادفی برروی 14 نفربالغین باعمق پاکت 8-5 میلیمتر انجام گرفت (هر نفر 2 پاکت). در یک گروه، نوار سلولزی هیدروکسی پروپیل آغشته به چای سبز و در دیگری دارونما قرار گرفت و افراد تحت مطالعه، 7 روز و 21 روز پیگیری شدند. پیامدهای مورد مطالعه پلاک ایندکس (PI)، اندکس لثهای (GI) و عمق پاکت در پروبینگ (PD)بوده است. عدد پایه پلاک ایندکس (PI) در گروه کنترل 53/0±25/2 و در گروه مطالعه 55/0±11/2 بود و نتایج از لحاظ آماری تغییر قابل ملاحظهای را در PI بعد از 21 روز در هر دو گروه نسبت به پایه نشان داد هرچند نتیجه مقایسه دو گروه کنترل و تست از لحاظ آماری قابل ملاحظه نبود (05/0<P). عدد پایه ایندکس لثهای (GI) برای گروه کنترل 4/0±74/1 و برای گروه مورد 37/0±67/1 بود و در هر دو گروه بعد از 21 روز کاهش قابل ملاحظهای در GI نسبت به حالت پایه ملاحظه شد. مقایسه بین دو گروه کنترل (45/0±71/5) و تست (49/0±43/6) نشان داد اختلاف بین این دو گروه قابل ملاحظه بوده است (001/0>P). آنالیز میکروبی روی P.Gingivalis نشان دهنده 57/28% تغییر نسبت به حالت پایه بعد از 21 روز در گروه تست بوده است، اما در مقایسه با گروه کنترل تغییری حاصل نشد. سایر گونههای باکتری (جدول 2) پس از 21 روز نسبت به گروه کنترل کاهش چشمگیری داشتند. مطالعه Awadalla و همکاران(27) تحت عنوان نقش چای سبز بر روی سلامت دهان به صورت کارآزمایی بالینی تصادفی بر روی 25 نفر شرکتکننده بالغ انجام شد و دهانشویه 2% چای به عنوان مداخله در نظر گرفته شد. شاخص خونریزی لثه قبل از مصرف دهانشویه (4/5±7/10) و 5 دقیقه بعد از مصرف دهانشویه (08/5±8/3) اندازهگیری و ثبت شد. اختلاف میانگین 64/5 گزارش شد و نتایج آماری حاکی از کاهش قابل ملاحظهای شاخص خونریزی بعد از مصرف دهانشویه چای سبز بوده است (001/0>P). مطالعه Krahwinkel و همکاران(28) تحت عنوان تاثیر شکلات جویدنی چای سبز بدون قندبر درجه التهاب لثه در قالب کارآزمایی بالینی تصادفی روی دو گروه 22 و 25 نفره بالغین انجام گرفت. در گروه مورد مطالعه برای 8 بار در روز، آدامس چای سبز بدون قند و در گروه کنترل، پلاسبو داده شد و دو پیگیری 7 روز و 21 روزه انجام گرفت. در این مطالعه پیامدهای (API) Approximal Plaque Index و
Sulcus bleeding index (SBI) اندازه گیری شد. جزئیات نتایج در جدول 2 (جدول شواهد) ذکر شده است. نتایج نشان داد در گروه تست، بهبودی در API و SBI قابل ملاحظه بوده و در گروه کنترل نتایج API و SBI بدتر شده است.
ب- پوسیدگی: مطالعه Ferrazzano و همکاران(12) با عنوان خصوصیات ضدمیکروبی عصاره چای سبز روی میکروفلورپوسیدگیزا به صورت کارآزمایی بالینی تصادفی روی دو گروه 33 نفره نوجوان انجام شد. گروه تست 40 میلیلیتر دهانشویه چای سبز و گروه کنترل ml40 دهانشویه پلاسبو برای 1 دقیقه سه بار در روز به مدت 3 هفته دریافت کردند. نمونهها 3 روز و 7 روز بعد برای بررسی استرپتوکوک موتانس (SM) و لاکتوباسیل بزاق بررسی شدند. نمونه در ابتدای کار، To، در روز چهارم، T1 و در روز هفتم، T2 نامیده شد. بین T1 و T2 کاهش دانسیته SM بر حسب CFU قابل ملاحظه بود (001/0>P) Odds ratio T1= 3/12 (95% CI: 1/13-8/6) Odds ratio T2= 4/2 (95% CI: 1/44-11/23)). در بین T1 و T2 کاهش در مواد لاکتوباسیل بر حسب CFU
نیز از لحاظ آماری قابل ملاحظه بود (001/0>P).
Odds ratio T1=4/02(95% CI: 1/44-11/23) و Odds ratio T2=4/24(95% CI: 1/47-12/11)). Suyama و همکاران(29) مطالعهای تحت عنوان رمینرالیزه شدن و مقاومت به اسید ضایعات مینایی بعد از مصرف آدامسهای حاوی فلوراید استخراج شده از چای سبز طرحریزی کردند. مطالعه به صورت کارآزمایی بالینی تصادفی با مقایسه اثر مصرف آدامسهای حاوی چای سبز و پلاسبو در دو گروه 45 نفره بزرگسال به صورت 2 بار در روز به مدت 20 دقیقه، برای 4 هفته، انجام شد. پیامدها شامل غلظت فلوراید بزاق و رمینرالیزه شدن بلوک مینایی آماده شده بود. غلظت فلوراید بر حسب ppm در گروه تست 14/137±74/711 و در گروه کنترل 82/70±378 بود. عمق لایه سطحی بر حسب میکرومتر برای بررسی رمینرالیزاسیون در گروه تست 8/3±98/340 و در گروه کنترل 05/4±87/32 بود. نتایج حاکی از افزایش قابل ملاحظه فلورایدبزاق (01/0>P) و افزایش قابل ملاحظه رمینرالیزاسیون (05/0>P) بود. مطالعه Awadala و همکاران(27) به صورت کارآزمایی بالینی تصادفی جهت ارزیابی نقش چای سبز بر سلامت دهان انجام شد. افراد قبل از کار محلول سوکروز به مدت 2 دقیقه دریافت کردند و سپس دهانشویه چای سبز به مدت 5 دقیقه استفاده کردند. سنجش PH بزاق و نمونهگیری از پلاک برای بررسی استرپتوکوک موتانس انجام شد. تعداد استرپتوکوک موتانس پیش از مصرف دهانشویه 64/0±72/1 و پس ازآن به 76/0±1 کاهش یافت. اختلاف میانگین 72/0 گزارش شد که از لحاظ آماری قابل ملاحظه بوده است (001/0>P).PH بزاق در حالت پیش از مصرف دهانشویه 15/0±43/6 و در حالت پس از مصرف 2/0±92/6 بود. اختلاف میانگین 4/0 که حاکی از افزایش قابل ملاحظه در PH بزاق بود، معنیدار بود (001/0>P). مطالعه Soekanto و همکاران(30) به صورت نیمه تجربی[3] تحت عنوان تاثیر چای سبز بر روی فعالیت پوسیدگیزایی استرپتوکوک صورت گرفت. این مطالعه روی 30 نفر کودک مدرسهای با مداخله چای نوشیدنی انجام شد و فعالیت میکروبی استرپتوکوک موتانس در پلاک و PH پلاک اندازهگیری شد. نتایج حاکی از کاهش قابل ملاحظه در استرپتوکوک موتانس و افزایش قابل ملاحظه در PH پلاک بود (01/0>P). مطالعه تهرانی و همکاران(31) با عنوان مقایسه تاثیر دهانشویه سدیم فلوراید و چای سبز بر میزان استرپتوکوک موتانس و لاکتوباسیل در بزاق کودکان انجام شده است: مطالعه به صورت کارآزمایی بالینی دو سوکور و موازی روی 60 کودک انجام شده و دهانشویهها 2 بار در روز و به مدت 2 هفته داده شد (دهانشویه NaF 05/0% و چای سبز 5%) قبل از مداخله و پس از دو هفته باکتری بزاق تعیین شد. میانگین تعداد باکتریها تفاوت معنیداری بین دو گروه نشان نداد (05/0<P).
عوارض جانبی: در هیچ یک از مطالعات آثار سوئی از چای سبز گزارش نشده است. نتایج مربوط به مقایسه شاخص خطر[4] و محاسبات NNT برای مطالعاتی که درآنها پیامدهای دوحالتی لحاظ شده بود در جدول3آمده است.
جدول 2 : مطالعات کارآزمایی بالینی تصادفی یافت شده، نمرات نقد و تصمیم گیری در خصوص لحاظ کردن آنها در مرور نظام مند
|
نویسنده |
عنوان |
طرح مقاله |
شرکت کنندگان |
پیامد اصلی |
نتایج اصلی |
امتیاز نقد |
|
1-Krahwinke و همکاران(28) |
The effect of sugar free green tea chew candies on the degree of inflammation of the gingiva |
RCT گروه مورد مطالعه 8 بار در روز، هربار 5 دقیقه، آدامس چای سبز بدون قند(هرآدامس 1/1 گرم و درصدوزنی چای سبز 55/1) و گروه کنترل پلاسبو استفاده کردند. پیگیری 7 روز و 21 روز بعد انجام شد. |
47 نفر (23 مرد و 24 زن)، متوسط سنی 76/25 سال |
پیامدهای (API) Approximal Plaque Index, Sulcus Bleeding Index (SBI) سنجیده شدند. |
در روز هفتم API-1, SBI-1 و برای 3 هفته دیگر API-2, SBI-2اندازه گرفته شد. نتایج نشان داد در گروه تست بهبودی در API و SBI قابل ملاحظه بوده و در گروه کنترل نتایج API و SBI بدتر شده بود. نتایج در دوگروه به صورت زیر میباشد: گروه درمان: :API-1= 33.2%±18.3% API-2= 29.6%±17.5% SBI-1=5.9±7.6%, SBI-2= 3.6±5.8% گروه پلاسبو: API-1= 30.3%±16.3, API-2=31.8%±17.2% SBI-1=3.4±4.1% SBI-2= 4.7±6.4% |
46/31 accepted |
|
2- Hirasawa و همکاران(14) |
Improvement of periodontal status by green tea catechin using a local delivery system
|
RCT Local delivery system |
6 نفر بزرگسال |
عمق پاکت شمارش باکتری |
کاهش در عمق پاکت و تعداد باکتری |
46/24 Rejected Sample size |
|
3- Soekanto و همکاران(30) |
Effect of green tea on canes activity of Mutans streptococci |
Quasi experimental Drink قبل از مداخله یک ماه کودکان تحت نظر بوده واندازه گیری نمونه پلاک انجام شد. سپس یک لیوان چای سبز حاوی 2 گرم چای در 140 ml آب جوش و 10 گرم شکر به کلیه افراد داده شد. نحوه مصرف به صورت دو بار در روز قبل از رفتن به مدرسه در 6 صبح و 12 ظهر در مدرسه برای یک ماه بود.
|
30 نفر دانش آموز دبستانی |
اسیدیته پلاک به عنوان معیاری برای فعالیت پوسیدگی زایی استرپتوکوک موتانس سنجیده شد. (بعد از یک ماه از مصرف، نمونههای پلاک جمع آوری شد و پس از انکوبه کردن در Cariostat شدند. تغییر رنگ محلول موجود بیانگر درجه PH بود. |
کاهش قابل ملاحظه در پوسیدگی زایی استرپتوکوک موتانس به صورت افزایش قابل ملاحظه در PH پلاک از 0-85% با23/0 SE= (01/0>P) مشاهده شد. {با احتساب حد آستانه5/5 برایPH بیماریزا؛ پس از یک ماه درگروه چای سبز از 30 بیمار 8 بیمار زیر 5/5 و در گروه پلاسبو از 30 بیمار 20 بیمار زیر 5/5 بودند. |
46/30 accepted |
|
4- Hirasawa و همکاران(14) |
Inhibition of acid production in dental plaque bacteria by green tea catechins
|
RCT mouthwash |
|
فعالیت لاکتاز دهیدروژناز شمارش باکتری اسیدیته بزاق |
کاهش در هر سه پارامتر |
46/22 Rejected Not clear method |
|
5- Awadalla و همکاران(27) |
A pilot study of the role of green tea use on oral health |
RCT Mouthwash مداخله به صورت استفاده از محلول سوکروز به مدت 2 دقیقه و پس از 1 ساعت، شستشو با 10ml دهانشویه2% چای سبز به مدت 5 دقیقه انجام شد. |
25 نفر 21 تا 46 میانگین (35.5±3.6) سال |
شمارش تعداد استرپتوکوکهای براق و پلاک با استفاده از Dentocult S. mutans strips (Orion Diagnostica) صورت گرفت. اسیدیته بزاق و پلاک با استفاده از digital pH meter CG-820 (Schott-Gerate, Hofheim ATS, Germany) انجام شد. (Gingival Bleeding Index) GBI نیز سنجیده شد.
|
نتایج نشان دهنده افزایش PH بزاق و کاهش باکتری بود؛ کاهش قابل ملاحظه (001/0>P) در شاخص خونریزی بعد از مصرف دهانشویه چای سبز (قبل از مصرف دهانشویه (4/5±7/10)و 5 دقیقه بعد از مصرف دهانشویه (08/5±8/3) نشان داده شد. شمارش استرپتوکوک موتانس بزاق پیش ازمصرف دهانشویه 64/0±72/1 و پس از آن به 76/0±1 (colony forming count (CFU) ml-1) کاهش یافت (001/0>P). و کاهش در استرپتوکوک پلاک از 47/0±68/1 (colony forming count(CFU)ml-1) به 52/0±88/0 بود. |
46/30 accepted |
|
6- Suyama و همکاران(29) |
Remineralization and acid resistance of enamel lesions after chewing gum containing fluoride extracted from green tea |
RCT Chewing gum مداخله به صورت جویدن آدامس 2 بار در روز به مدت 20 دقیقه برای 4 هفته بوده است. |
45 نفر 25 تا 55 سال |
غلظت فلوراید بزاق و رمینرالیزه شدن بلوک مینایی سنجیده شد. |
نتایج بیانگر افزایش قابل ملاحظه فلوراید بزاق (01/0>P) و افزایش قابل ملاحظه رمینرالیزاسیون (05/0>P) بوده است. |
46/31 accepted |
|
7- حاجی احمدی و همکاران(31) |
مقایسه تاثیر دهانشویه فلوراید و چای سبز بر میزان استرپتوکوک موتانس و لاکتوباسیل در بزاق کودکان |
RCT Mouthwash دهانشویهها 2 بار در روز و به مدت 2 هفته داده شدند. (دهانشویه Naf 05/0% و چای سبز 5%) |
60 کودک 8 تا 12 سال با میانگین سنی 31/1±6/9 سال |
شمارش استرپتوکوک موتانس و لاکتوباسیل بزاق قبل از مداخله و پس از دو هفته انجام شد. |
نتایج حاکی از کاهش تعداد باکتریها در هر دو گروه نسبت به قبل از درمان و عدم تفاوت معنیدار بین دو گروه (05/0<P) بود؛ قبل از شروع درمان، 3/88% نمونهها استرپتوکوک کمتر از 6000cfu/ml و 1/87% نمونهها لاکتوباسیل کمتر از 500cfu/ml داشتند. پس از دوهفته 8/99% از نمونهها در گروه سدیم فلوراید و 7/98% نمونهها در گروه چای سبز استرپتوکوک کمتر از حد آستانه داشتند. در مورد لاکتوباسیل، پس ازدوهفته3/83%کمتر از آستانهبودند. تعداد استرپتوکوک گروه چای سبز قبل از درمان cfu/ml47067±7/3854 و پس از درمان 103±7/459 cfu/ml (001/0P<) داشتند. |
46/35 accepted |
|
8- Ferrazzano و همکاران(12) |
Antimicrobial properties of green tea extract against cariogenic microflora |
RCT mouthwash گروه تست 40 میلیلیتر دهانشویه چای سبز و گروه کنترل ml40 دهانشویه پلاسبو برای 1 دقیقه سه بار در روز به مدت 1 هفته استفاده کردند. |
66 نفر 12 تا 18 سال در دو گروه 33 نفره
|
نمونه بزاق در ابتدای کار، 4 روز و 7 روز بعد گرفته شد.اندازه گیری تعداد استرپتوکوک و لاکتوباسیل در بزاق با کیتهای chair-sideانجام شد. |
کاهش قابل ملاحظه استرپتوکوک موتانس و لاکتوباسیل مشاهده شد؛ نمونه در ابتدای کار،To و در روز 4،T1 و در روز 7،T2 نامیده شد. بین T1 و T2 کاهش دانسیته استرپتوکوک موتانس بر حسب CFU قابل ملاحظه بود (001/0>P). در بین T1 و T2 کاهش در تعداد لاکتوباسیل نیز از لحاظ آماری قابل ملاحظه بود(001/0>P). |
46/32 accepted |
|
9- Kudva و همکاران(26) |
Effect of green tea catechin a local drug delivery system as an adjunct to scaling and root planning in chronic periodontitis patients |
RCT Local system در دو سمت دهان پاکت با عمق 8-5 میلیمتر انتخاب شدند. دریک پاکت علاوه بر جرمگیری و تمیز سازی سطح ریشه، نوار سلولزی هیدروکسی پروپیل حاوی چای سبزو در دیگری دارونما قرارگرفت. پیگیری در روزهای 7و 21 انجام شد. |
14 نفر با پریودنتیت مزمن و سن 30-55 سال |
پلاک ایندکس (PI) ژنژیوال ایندکس (GI) عمق پاکت و آنالیز میکروبی P.gingivalis, Fusibacterium , Aggregatibacter Actinomycetemcomitas, Provotella intermedia انجام شد. |
تغییر قابل ملاحظهای در پلاک ایندکس و ژنژیوال ایندکس بعد از 21 روز در هر دو گروه نسبت به پایه دیده شد، هرچند اختلاف دو گروه کنترل و تست از لحاظ آماری قابل ملاحظه نبود. (05/0<P) عمق پاکت نیز در هر دو گروه بعد از 21 روز کاهش قابل ملاحظه داشت و مقایسه بین دو گروه کنترل و تست نیز قابل ملاحظه بوده است (001/0>P). آنالیز میکروبی روی P.gingivalis نشان دهنده 57/28% تغییر نسبت به حالت پایه بعد از 21 روز در گروه تست بوده است. در گروه کنترل نیز در مقایسه یک هفته و بیس تغییرات مشابه گروه تست بود. برای سایر گونههای میکروبی نتایج گروه تست در روز 21 بهتر از نتایج کنترل بوده است. درصد تغییرات برای Provotella intermedia بیانگر 28/14% تغییر در گروه تست در مقایسه با عدم تغییر در گروه کنترل میباشد. برای Aggregatibacter: 57/28% تغییر در گروه تست در مقایسه با 85/42% تغییر در گروه کنترل نشان داده شد. برای Capnocytophaga نیز 9/14% تغییر در گروه کنترل در مقایسه با 5/28% تغییر در گروه کنترل نشان داده شد. |
46/30 accepted |
|
10- عبدالحسین مقبل و همکاران(28) |
فرمولاسیون دهانشویه آنتیباکتریال چای سبز و بررسی اثر فرآورده بر کاهش باکتری |
RCT mouthwash |
25 نفر 20 تا 25 سال |
تعداد باکتری آزمایش کوآگولاز |
کاهش تعداد باکتری |
46/20 Rejected Method not clear |
|
11-Jenabian و همکاران(25) |
The effect of Camellia sinensis mouth wash on plaque induced gingivitis |
RCT mouthwash دهانشویه 5%، دوبار در روز 5 میلیلیتر هر بار 30 ثانیه به مدت 6 هفته استفاده شد. |
50 نفر 14 تا 16 سال دختر درشهر بابل |
ایندکس ژنژیوال (GI)، ایندکس پلاک (PI)و ایندکس خونریزی از لثه (BI)اندازه گیری شد. |
بهبودی (کاهش) قابل ملاحظهای در GIBI, PI (001/0>P) گروه مطالعه صورت گرفت ولیکن اختلاف با گروه کنترل معنیدار نبود. |
46/34 accepted |
نمودار 1 : چارت انتخاب مقالات (39)
جدول 3 : مطالعاتی که در ارزیابی کمی مورد استفاده قرار گرفتند و محاسبات انجام شده
|
نویسنده |
گروه کنترل/ قبل درمان |
گروه تست/ بعد از درمان |
شکل ترکیب چای سبز |
نمونهها |
ARR , NNT |
|
Ferrazzano و همکاران(12) |
نمونه در ابتدای کار To و در روز 4، T1 و در روز 7، T2 نامیده شد. بین T1 و T2 کاهش دانسیته استرپتوکوک موتانس بر حسب CFU قابل ملاحظه بود (001/0>P). در بین T1 و T2 کاهش در لاکتوباسیل بر حسب CFU نیز از لحاظ آماری قابل ملاحظه بود (001/0>P). |
استرپتوکوک موتانس Odds ratio T1= 3/12 (95% CI: 1/13-8/6) Odds ratio T2= 4/2 (95% CI: 1/44-11/23) لاکتوباسیل Odds ratio T1= 4/02 (95% CI: 1/44-11/23) Odds ratio T2= 4/24 (95% CI: 1/47-12/11) .T1) |
Mouthwash
|
66 نفر 12 تا 18 سال |
ARR[5] (for Streptococcus mutans T1) = 55%-27% =28 % , NNT= 3.57
ARR(for Streptococcus mutans T2)= 60%-27% =33% , NNT= 3.03
ARR(for Lactobaccilus, T1)= 60%-27% =33% NNT= 3.03
ARR(for Lactobaccilus, T2)= 57%-21% =36% NNT= 2.78 |
|
مریم حاجی احمدی و همکاران(31) |
قبل از شروع درمان، 3/88% نمونهها استرپتوکوک کمتر از 6000cfu/ml داشتند و 3/83% نمونهها لاکتوباسیل کمتر از 500cfu/ml
|
پس از دوهفته 8/99% از نمونهها در گروه سدیم فلوراید و 7/98% نمونهها در گروه چای سبز استرپتوکوک کمتر از حد آستانه داشتند. در مورد لاکتوباسیل، پس از دو هفته 1/87% کمتر از آستانه بودند. |
Mouthwash
|
60 کودک 8 تا 12 سال |
ARR(for Streptococcus in green tea)= 98.7%- 88.3%=10.4% , NNT= 9.61
ARR(for Lactubacillus in green tea)= 87.1%- 83.3%= 88.3%=3.8% , NNT= 26.30 |
|
Kudva و همکاران(26) |
درصد تغییرات P.gingivalis(control) =14.28% درصد تغییرات Capnocytophagia (control)= 14.29% درصد تغییرات Aggregatibacter (control =28.57% Provotella Intermedia (control)= بدون تغییر |
درصد تغییرات P.gingivalis(test) =14.28% درصد تغییرات Capnocytophagia (Test)= 28.57% درصد تغییرات Aggregatibacter (test)= 42.85% درصد تغییرات Provotella Intermedia(test)= 14.28% |
Local strips
|
14 نفر 30-55 سال |
ARR(for Capnocytophagia)= 28.57%- 14.29% = 14.28% , NNT = 7
ARR(for Aggregatibacter)= 42.85%- 28.57% =14.28% , NNT = 7
|
|
Soekanto و همکاران(30) |
کاهش قابل ملاحظه در پوسیدگی زایی استرپتوکوک موتانس به صورت افزایش قابل ملاحظه در PH پلاک از 0-85% با 23/0SE= (01/0>P) دیده شد.
|
{با احتساب حد آستانه 5.5 برای PH بیماریزا؛ در گروه چای سبز از 30 بیمار 22 بیمار بالای 5/5 (4/73%) و در گروه پلاسبو از 30 بیمار 10 بیمار بالای 5/5 (4/33%)} |
Drink |
30 نفر دانش آموز دبستانی |
ARR (for PH)= 4/73% - 4/33%= 40% , NNT= 2.5 |
|
Krahwinke و همکاران(28) |
:API-1= 30.3%±16.3 API-2= 31.8%± 17.2% SBI-1=3.4±4.1%, SBI-2= 4.7±6.4% |
:API-1= 33.2%±18.3 API-2=29.6%± 17.5% SBI-1=5.9±7.6%, SBI-2= 3.6±5.8% |
Chewing Gum
|
47 نفر متوسط سنی 76/25 سال |
ARR(for API-2= 31.8% -29.6%)=2.2% , NNT=45
ARR(for SBI-2= 4.7%- 3.6%)= 1.1% , NNT= 90 |
بحث
نتایج مطالعات به دست آمده در این مقاله تا حدودی موید فرضیات ذکر شده برای تاثیر چای سبز روی کنترل پوسیدگی میباشند؛ چنانچه مشخص گردید استفاده از دهانشویه چای سبز باعث کاهش قابل توجه استرپتوکوک موتانس ولاکتوباسیل در بزاق و پلاک و افزایش PH بزاق میگردد.(27و12) Suyama و همکاران(29) در مطالعه خود نشان دادند که مصرف آدامس چای سبز، باعث افزایش مقاومت به اسید مینا و رمینرالیزاسیون آن گردیده و میتواند در پیشگیری از پوسیدگی دندانی موثر واقع شود. در مطالعات گردآوری شده که تاثیر چای سبز را بر پوسیدگیهای دندانی مورد ارزیابی قرار داده بود، معیارهای مورد بررسی در مطالعات شامل پلاک ایندکس، غلظت فلوراید بزاق، میزان رمینرالیزه شدن مینا، تعداد باکتریهای استرپتوکوک موتانس و لاکتوباسیل و فعالیت پوسیدگی زدایی استرپتوکوک موتانس بوده است. هرچند استرپتوکوک موتانس و همچنین لاکتوباسیلها گونه اصلی ایجادکننده پوسیدگی دندانی است که با تشکیل پلاک و تولید ساکارز منجر به پوسیدگی میشوند(32و30)، با این وجود سنجش DMFT و میزان بروز پوسیدگیهای جدید و بررسی دیگر پیامدهای نهایی با ارزش از نظر بالینی، برای مشاهده تاثیر مصرف چای سبز بر پوسیدگیهای دندانی، در هیچ یک از مطالعات گردآوری شده، مورد توجه قرار نگرفته است. پیامدهایی مانند تعداد استرپتوکوک و اسیدیته بزاق از دسته پیامدهای بینابینی و جایگزین محسوب میشوند. یک پیامد بالینی نهایی متغیری است که بر میگردد به احساسات، عملکرد و بقا بیماران. پیامدهای جایگزین بیومارکرهایی هستند که به عنوان جایگزین برای پیامدهای نهایی لحاظ میشوند و انتظار میرود، براساس مطالعات اپیدمیولوژی و پاتوفیزیولوژیک، تاثیرات بالینی را پیشبینی کنند.(33) علت این که در مطالعات به کار رفته در این مقاله پیامدهای نهایی همچون بقا دندان یا ایجاد حفره پوسیدگی استفاده نشدهاند میتواند به سبب زمان بر و هزینهبر بودن این نوع تحقیقات، فالوآپهای طولانی مدت (در حدود 3 سال)و حجم نمونه بالای مورد نیاز باشد.(34) از 45 مقالهای که در آن به پوسیدگی پرداخته بودند؛ در 3 مطالعه دهانشویه حاوی چای سبز استفاده شده بود که در مدت زمانهای 1 هفته (Frrazzano و همکاران)، 5 دقیقه پس از مصرف (Awadalla و همکاران)،غلظت 2% و نیز 2 هفته (حاجی احمدی و همکاران) غلظت 5% و با شمارش باکتری ارزیابی شده بود. با توجه به هتروژنیسیتی موجود بین روشهای ذکر شده چه از نظر غلظت دهانشویه، چه میزان مصرف و مدت پیگیری امکان ترکیب کردن نتایج (متاآنالیز) وجود نداشت. محاسبات تخمینی NNT تنها بر روی نتایج مطالعه Ferrazzano و همکاران(12) و حاجی احمدی و همکاران(31) بود که در آنها با لحاظ حد آستانه CFUنتایج گروههای کنترل و مداخله مقایسه شده بودند. هر چند باز حد آستانه دو مطالعه هم متفاوت از هم و به صورت 105.در مطالعه Ferrazzano و 6000 CFU در مطالعه حاجی احمدی بودند. اختلاف بالای مشاهده شده بین این میزان NNT دو مطالعه هم (3/3 در مقابل 61/9 در مطالعه Ferrrazzano و حاجی احمدی) میتواند تا حدی به علت همین تفاوت در انتخاب حد آستانه باشد. با توجه به شواهد موجود(35) حد آستانه 105 باکتری به عنوان معرفی میزان بالای استرپتوکوک مناسبتر میباشد. نتایج مطالعه حاجی احمدی نشان داد چای سبز میتواند باعث کاهش تعداد کلونیهای باکتری شود که میزان تاثیر آن با دهانشویه سدیم فلوراید قابل مقایسه است و شاید با نگرانی کمتری نسبت به سدیم فلوراید بتواند در کودکان مورد استفاده قرار گیرد.
در مـطالعه Soekanto(30) کـه به ارزیـابی PH بـزاق
دانشآموزان پس از یک ماه مصرف روزانه چای سبز پرداخته بود، با لحاظ حد آستانه PH 5/5 به عنوان آستانه بیماریزایی و دمینرالیزاسیون مینا NNT به طور تقریبی 3 (لزوم استفاده از چای سبز توسط 3 نفر جهت یک مورد افزایش PH بزاق به بالای حد آستانه خطر) محاسبه شد. در این مطالعه میزان بزاق به عنوان معرفی برای فعالیت پوسیدگیزایی استرپتوکوک درنظر گرفته شده است. هرچند افزاش اسیدیته بزاق تنها به عنوان یکی از شاخصهای فعالیت پوسیدگیزایی استرپتوکوک میتواند باشد. بخشی از کاهش اسیدیته دیده شده نیز میتواند به وجود فلوراید و خاصیت بافرینگ آن در چای سبز بر گردد(37و36)، چنانچه در مطالعه Suyama و همکاران(29) هم نشان داده شد مصرف آدامسهای حاوی چای سبز به طور معنیداری باعث افزایش فلوراید بزاق گردیده بود. مطالعه دیگری نیز نشان داده است که حداقل غلظت 50 و 1000 μg/mlکاتچین چای سبز میتواند به طور موثری رشد استرپتوکوک موتانس و سوربینوس را کاهش دهند و این غلطتها به طور معمول با مصرف یک فنچان چای سبز قابل حصول است.(13)
در دیگر مطالعات به کار رفته در این مقاله به علت نداشتن پیامدهای دوحالتی امکان محاسبه کاهش خطر و به تبع NNT نبود.(38)
در مطالعات یافت شده مرتبط با بیماریهای پریودنتال، در دو مورد دهانشویه چای سبز با غلظت 2% و 5% (مطالعه Awadalla و همکاران(27) و جنابیان و همکاران(25)، در یک مورد شکلات یا آدامس جویدینی و در یک مورد به صورت استفاده موضعی به کار رفته بود. مرور نظاممند حاضر نشان داد مصرف چای سبز در قالبهای نامبرده میتواند باعث کاهش ایندکس خونریزی از لثه(27)، کاهش عمق پاکت پریودنتال، کاهش Attachment loss و کاهش خونریزی با پروب، بهبود پاسخ التهابی ساختار پریودنتال و بهبود التهاب پریودنتال شود.(20و17) Kudva و همکاران(26) در مطالعه خود نشان دادند که استفاده از چای سبز به صورت موضعی و در کنار جرم گیری نسبت به استفاده از جرم گیری به تنهایی میتواند باعث کاهش عمق پاکت و کاهش تمامی گونههای باکتریایی به جز P.Gingivalis در طی 1 ماه شود. اگرچه در این مطالعه باکتریهای عامل بیماری پریودنتیت به میزان زیادی کاهش یافته بودند ولی شاخصهای بالینی مانند PI و GI کاهش معنیداری نداشتند که میتواند بیانگر این نکته باشد که تغییرات بالینی به دنبال کاهش کلونیزاسیون باکتریایی و در مراحل بعدی رخ میدهد و مدت زمان پیگیری 7 روزه یا 2 ماهه برای مشاهده تغییرات عمده در این شاخصها ناکافیست. شاخص NNT در مطالعه Krahwinke و همکارشان(28) که به بررسی شاخصهای بالینی SBI, API پرداخته بود به ترتیب 90 و 45 محاسبه شد؛ در حالی که در مطالعه Kudva و همکاران(26) که به بررسی کشت باکتریایی پرداخته بود این شاخص محاسبه شد که باز مؤید همین نکته است.
مطالعه توصیفی Kushiyama و همکاران(22) بر روی 940 شرکتکننده بالغ نشان داد هر فنجان چای در روز 023/0 میلیمتر کاهش در عمق پاکت و 028/0 میلیمتر کاهش در از دست رفتن چسبندگی لثه و 63/0% کاهش در شاخص خونریزی حین پرابینگ داشته و نتایج معنیدار بوده است (05/0P<). در مطالعات گردآوری شده که تاثیر چای سبز را بر بیماریهای پریودنتال مورد ارزیابی قرار داده بودند، معیارهای مورد بررسی شامل ایندکس ژنژیوال، عمق پاکت، ایندکس خونریزی از لثه، خونریزی با پروب و Attachment loss بوده است که به نظر میرسد این معیارها در بررسی وضعیت پریودنتال بیماران مـعیارهای بـاارزشـی بوده به پـیامدهای نـهایی نزدیکتر
هستند.
نتیجه گیری
به طور کلی و بر طبق مطالعاتی که گردآوری شده، چای سبز هم در بهبود وضیت پریودنتال و هم در کاهش میزان پوسیدگی میتواند تاثیر مثبتی داشته باشد و نتایج حاصل در بیشتر مطالعات بیانگر این تاثیر مثبت میباشد. با وجود این معیارهای ارزیابی شده در مطالعاتی که به بررسی تاثیر چای سبز بر بیماریهای پریودنتال پرداخته بودند، از نظر کلینیکی و بالینی قابل اعتمادتر و باارزشتر بودند. بنابراین بررسی تاثیر چای سبز بر پوسیدگی هم چنان نیازمند مطالعاتی با مدت زمان طولانیتر و با معیارهای عینیتر میباشد.
در مطالعات استفاده شده در این تحقیق، چای سبز به اشکال دهانشویه، آدامس حاوی چای، مصرف موضعی و نوشیدنی به صورت روزانه مورد استفاده قرار گرفته بود. در اکثر مطالعات فرمولاسیون دهانشویه و ترکیبات مصرفی با جزئیات شرح داده نشده بود، مدت زمان فالوآپ متفاوت بود و نحوه استفاده (تکرار در روز) و گروههای مورد مطالعه کاملاً همخوانی نداشت و بنابراین امکان تجمیع آنالیزها و نتایج آماری وجود نداشت.
با توجه به این که در بازه زمانی انجام تحقیق، دسترسی به لیست منابع الکترونیکی مانند Embase و Scopus مقدور نبود، بنابراین از دیگر محدودیتهای مطالعه محدود شدن جستجوی الکترونیکی به منابع ذکر شده در بخش روش اجرا میباشد.
تشکر و قدردانی
نویسندگان مقاله مراتب تقدیر و تشکر خود را از مرکز تحقیقات ترابینژاد، مرکز پژوهشهای دانشجویی و اساتید گروه جامعهنگر دانشکده دندانپزشکی علوم پزشکی اصفهان ابراز مینمایند.
)