Evaluation of Evidence Based Dentistry Knowledge and Usage among Postgraduate Dental Students of Mashhad Dental School in 2012-2013

Document Type : original article

Authors

1 Professor of Periodontics, Dental Materials Research Center, School of Dentistry, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran

2 Assistant Professor of Periodontics, Oral & Maxillofacial Diseases Research Center, School of Dentistry, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran

3 Dentist

4 Assistant Professor of Oral Medicine, North Khorasan University of Medical Sciences, Bojnourd, Iran

5 Specialist of Oral & Maxillofacial Radiology

Abstract

Introduction: In recent years, clinical expertise has been mixed with research evidence in order to increase the quality of treatments. Learning evidence based dentistry (EBD) is important because of difficulties in finding the evidence based sources in huge amount of articles, books. This article was carried out to show the amount of knowledge and usage of EBD at Mashhad dental school, postgraduate students.
Materials & Methods: Ninety nine post graduate students participated in this cross sectional study conducted at Mashhad dental school, in 2012. The data were collected by questionnaires and analysed by SPSS version 11.5.
Results: Ninety Six percent of postgraduate students believed that using EBD would bring better results in treating patients, while only 5 percent of them use EBD in clinic as a usual trend.
Conclusion: Despite postgraduate students’ positive attitude toward EBD and access to the internet, they have little knowledge about special evidence based web sites and references. Maybe this is due to they have not spent special courses. Because of the importance of this concept in clinical decisions and the need for educational programs (curriculum) should be corrected and modified.

Keywords

Full Text

مقدمه

دندانپزشکی در طی چند دهه گذشته شاهد تحولات زیادی در زمینه تکنولوژی و مواد بوده است، اما در چند سال اخیر جنبه دیگری از علم دندانپزشکی که اصطلاحاً تصمیم‏گیری مبتنی بر شواهد نامیده می‏شود، شروع به تغییرات اساسی نموده است.(1)

روزانه، متخصصین رشته‏های دندانپزشکی تصمیماتی در مورد مراقبت‏های کلینیکی اتخاذ می‏کنند. در این امر، باید بهترین مدارک علمی موجود تلفیق شوند تا احتمال موفقیت در نتایج مراقبتی بیمار، به حداکثر ممکن برسد. قابلیت یافتن، افتراق، ارزیابی و استفاده از اطلاعات، مهم‏ترین مهارتی است که باید توسط یک متخصص آموخته شود. انجمن دندانپزشکی آمریکا (ADA)، دندانپزشکی مبتنی بر شواهد (EBD)[1] را این طور تعریف کرده است: «رویکردی در مراقبت سلامت دهانی است که نیاز به اجماع قضاوت گرانه و ارزیابی‏های سیستماتیک شواهد علمی، در رابطه با تاریخچه و شرایط دهانی و پزشکی بیمار، تجارب کلینیکی دندانپزشک و نیاز‏های درمانی و خواسته‏های بیمار دارد.»

از دانشکده‏های دندانپزشکی انتظار می‏رود که امکاناتی را برای پرورش دانش‏آموختگانی متفکر، قادر به حل مشکلات و استفاده کننده یافته‏های تحقیقاتی جدید فراهم سازند تا آنها قادر باشند که در طول زندگی، همواره فراگیرنده باشند.(2)

در پژوهشی که توسط Rohwer و همکاران(3) با عنوان «مؤثر و یا واقعا عملی؟ ارزیابی دستیاران در بک برنامه آن لاین در مورد پزشکی مبتنی بر شواهد» صورت گرفت، از یک روش ادغام شده استفاده شد. در این بررسی، دستیاران تمایل و علاقمندی خود را به این شیوه آموزشی-درمانی ابراز کردند ولی عنوان داشتند که باز هم به کمک و حمایت اساتید خود نیازمند هستند. در این مطالعه اساتید عنوان کردند که بهترین روش برای فراگیری و آموزش EBM[2]، اجرایی کردن آن به صورت روزانه و برای هر مریض می‏باشد. این بررسی نشان داد که ظرفیت‏های بسیاری برای افزایش دانش EBM، از طریق آن لاین وجود دارد.(3)

در تحقیقی که توسط Curro و همکاران(4) کور و با عنوان «فواید شبکه‏های تحقیقاتی مبتنی بر تمرین و فعالیت و نقش آنها در آموزش دندانپزشکی» در دانشکده دندانپزشکی نیویورک انجام شد، گزارش شد که شبکه‏های تحقیقاتی مبتنی بر تمرین و فعالیت راه جدیدی را ایجاد کردند که در آن استفاده کنندگان می‏توانند آگاهی خود را افزایش دهند و مراقبت‏های لازم هنگام شرکت در مطالعات بالینی را ارتقا دهند و یک راه سازمان یافته، برای ترقی پیشرفت تخصصی با شرکت در فرایند‏های جمع‏آوری داده از طریق تحقیقات بالینی ایجاد کنند.(4)

در پژوهشی که با عنوان «پزشکی فردی، نمونه‏ای از پزشکی مبتنی بر شواهد» توسط Kumar(5) در انگلستان انجام شد، فلسفه وجود پزشکی مبتنی بر شواهد را به میانه‏های قرن 19 میلادی و یا حتی قدیمی‏تر از آن، مربوط می‏داند؛ اما جرقه اولیه که باعث توجه بیشتر و اشاعه پزشکی مبتنی بر شواهد گردیده، به دانشگاه McMaster کانادا ارتباط می‏دهد. این تحقیق سعی دارد که توجه خواننده را به اهمیت موضوع پزشکی مبتنی بر شواهد و سرعت بسیار زیاد در تغییر اطلاعات پزشکی مبتنی بر شواهد، معطوف نماید.(5)

مطالعه‏ای توسط بیدختی(6)، با عنوان «سطوح شواهد بالینی در مقالات منتشر شده در مجلات علمی-پژوهشی علوم پزشکی کشور ایران» انجام گردید. براساس یافته‏های این پژوهش، انتشار مجلات و مقالات علوم پزشکی در کشور رشد چشمگیری داشته و 6/63 درصد مقالات منتشر شده، در حوزه پزشکی بالینی بوده است. سطح شواهدمقالات بالینی مجلات علمی- پژوهشی علوم پزشکی ایران در طی دوره مطالعه به طور معنی‏داری افزایش یافته، لذا تحقیقات بالینی داخلی براساس استاندارد پزشکی مبتنی برشواهد روند کیفی رو به رشدی را پیموده است.

یک مطالعه مقطعی توسط صادقی و همکاران(7) در

دانشکده دندانپزشکی کرمان، با عنوان «میزان آگاهی، نگرش و بکارگیری پزشکی مبتنی بر شواهد در دستیاران بالینی دانشگاه علوم پزشکی کرمان» انجام شد. پرسشنامه‏هایی توسط 94 نفر از دستیاران تخصصی دانشگاه علوم پزشکی کرمان تکمیل گردید. یافته‏ها نشان داد که 3/83% معتقد بودند که استفاده از پزشکی مبتنی بر شواهد در مراقبت از بیماران مفید است؛ اما فقط 3/5% آنها اظهار کردند که در بیش از نیمی از کارهای بالینی خود از رویکرد پزشکی مبتنی بر شواهد استفاده می‏کنند. منبع کسب اطلاعاتی برای تصمیم‏گیری بالینی در 6/59% کتاب، 4/41% تجارب کلینیکی توام با کتب درسی و تنها 3/19% آنها، مقالات بود.(7)

پژوهشی به صورت پایلوت توسط Cameron(8) با عنوان «پیدا کردن شکاف بین پزشکی مبتنی بر شواهد و درمان‏های بالینی» انجام شد. در این مطالعه با 29 پزشک عمومی و سه گروه متمرکز درمانی مصاحبه‏ای انجام شد. هدف، دریافت اطلاعاتی راجع به نحوه استفاده پزشکان و گروه‏های درمانی از منابع مختلف اطلاعاتی در مراقبت‏های بالینی بود. در این مطالعه مشخص شد که پزشکان به هنگام اتخاذ تصمیمات درمانی و انجام مراقبت‏های بالینی، بیشتر بر تجربیات بالینی، نظر همکاران و خلاصه مقالات الکترونیکی اتکا دارند تا مراجعه مستقیم به مقالات و مراجع معتبر.

در یک مطالعه مقطعی با عنوان «بررسی میزان آگاهی و استفاده از پزشکی مبتنی بر شواهد در بین دستیاران تخصصی دانشگاه علوم پزشکی شیراز» که توسط امینی(9) انجام شد، پرسشنامه‏هایی توسط 71 نفر از دستیاران تخصصی دانشگاه علوم پزشکی شیراز پر گردید. یافته‏ها نشان داد که 9/93 درصد از دستیاران معتقد بودند که استفاده از نتایج تحقیقات می‏تواند سبب بهبود در تصمیم‏گیری روزانه آنان گردد، اما 3/80 درصد آنان، آموزش مدونی در زمینه پزشکی مبتنی بر شواهد ندیده بودند. 85 درصد از پاسخ دهندگان، به اینترنت دسترسی داشتند، لیکن بیش از 70 درصد آنان از منابع پزشکی مبتنی بر شواهد بی‏اطلاع بودند و 9/90 درصد اعلام کردند که در سال گذشته کمتر از 10 بار از مدلاین یا سایر موتورهای جستجوی اطلاعات پزشکی جهت بیماران خود استفاده کرده بودند. دستیاران تخصصی با وجود نگرش مثبت نسبت به پزشکی مبتنی بر شواهد، عملا از پزشکی مبتنی بر شواهد استفاده نمی‏کردند و از سایت‏های تخصصی پزشکی مبتنی بر شواهد بی‏اطلاع بودند.(9)

مطالعه‏ای در مورد پزشکی مبتنی بر شواهد توسط سلطان و همکاران(10) نشان داد که پزشکان دید روشنی نسبت به اصطلاحات مورد استفاده در پزشکی مبتنی بر شواهد نداشتند.

پژوهشی توسط Al-Baghli و همکاران(11) در مورد نگرش پزشکان عمومی به پزشکی مبتنی بر شواهد در عربستان سعودی انجام گردید. این مطالعه نشان داد که فقط 40 درصد از پزشکان در مراقبت‏های بهداشتی اولیه، درخصوص پزشکی مبتنی بر شواهد مطالبی آموخته بودند.

در مطالعه‏ای توسط Al-Ansary و همکاران(12) در بین

650 نفر از پزشکان عمومی مشغول در سطح اولیه مراقبت‏های سلامت، در منطقه‏ای از عربستان سعودی انجام گردید. نشان داده شد که 559 نفر از پزشکان موافق بودند که ارتقای سطح پزشکی مبتنی بر شواهد، سطح مراقبت‏های بهداشتی را نیز افزایش می‏دهد. از این تعداد پزشک، فقط 16 درصد به بانک‏های اطلاعاتی بیبلیوگرافیک و فقط 10 درصد به اینترنت دسترسی داشتند. از آن جایی که بخش عمده‏ای از خدمات دندانپزشکی توسط دستیاران دندانپزشکی ارایه می‏شود و با توجه به لزوم استفاده از بهترین شواهد کلینیکی در ارایه این خدمات بر آن شدیم که میزان آگاهی و استفاده از دندانپزشکی مبتنی بر شواهد را توسط دستیاران دندانپزشکی مشهد در سال تحصیلی 92-91 ارزیابی نماییم.

مواد و روش‏ها

این مطالعه مقطعی، در زمستان 1391 و بهار 1392 برای اولین بار در دانشکده دندانپزشکی مشهد انجام شد. جامعه آماری این پژوهش، کلیه دستیاران تخصصی دندانپزشکی دانشکده مذکور، در تمامی رشته‏ها و سال‏های تحصیلی در نظر گرفته شدند. روش انتخاب جمعیت هدف، سرشماری بوده است.

 جهت گردآوری داده‏ها و اطلاعات از پرسشنامه‏ای که اعتبار و روایی آن توسط صاحب نظران تأیید شده و پایایی آن نیز با انجام Test, Retest مورد تأیید قرار گرفته بود، استفاده گردید. پرسشنامه مزبور، دارای سه بخش بود؛ بخش اول شامل معرفی پژوهش و تقدیر از همکاری دستیاران محترم، بخش دوم شامل سؤالاتی در مورد خصوصیات دموگرافیک افراد شرکت کننده نظیر سن، جنس، سال تحصیلی، و در نهایت بخش سوم شامل سؤالاتی در خصوص نقش دندانپزشکی مبتنی بر شواهد در درمان‏های روزمره بیماران، درصد فعالیت‏های بالینی کنونی مبتنی بر شواهد، جستجو در موتورهای جستجو، میزان آشنایی با دندانپزشکی مبتنی بر شواهد، میزان آشنایی و مهارت در نقد مقالات، اولویت منابع مورد استفاده در درمان بیماران، میزان علاقه آنها به فراگیری دندانپزشکی مبتنی بر شواهد، میزان دسترسی به اینترنت و آشنایی با مفاهیمی نظیر خطر، فاصله اطمینان، نسبت شانس و هم چنین آشنایی با منابعی نظیرکوکرن، PubMed و ... بود. جهت دستیابی به جمعیت هدف، پرسشنامه‏ها در کلاس‏های دروس مشترک بین دستیاران سال‏های اول و دوم توزیع گردید. دستیاران سایر سال‏ها، به صورت انفرادی و حضور در بخش‏ها و سمینارهای گروه‏های مربوط، پرسشنامه‏ها را دریافت نمودند.

در راستای رعایت اخلاق در پژوهش، افراد شرکت‏کننده در مطالعه، ملزم به ذکر نام و مشخصات فردی خود نبودند و فقط در صورت موافقت ایشان مبنی بر تمایل به شرکت در مطالعه، پرسشنامه مورد نظر، در اختیارشان قرار می‏گرفت. داده‏های حاصل از این مطالعه توسط نرم افزار SPSS  با ویرایش 5/11 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و جهت ارزیابی متغیر‏های تحت بررسی، از جداول فراوانی و شاخص‏های توصیفی استفاده گردید.

یافته‏ها

از 106 پرسشنامه توزیع شده، 99 پرسشنامه توسط دستیاران تکمیل و دریافت گردید.

9/92 درصد از دستیاران عنوان کردند که تاکنون نام EBD را شنیده‏اند و فقط 5/1 درصد اظهار بی‏اطلاعی از EBD نموده‏اند. 9/88 درصد از دستیاران هدف اصلی دندانپزشکی مبتنی بر شواهد را «تلفیقی بین بهترین دانش موجود (شواهد یا Evidence) با تجربه بالینی و ارزش‏های

بیمار» می‏دانستند.

درخصوص منابعی که دستیاران برای پاسخگویی به سؤالاتشان به آنها مراجعه می‏کردند، 4/64 درصد مراجعه به جزوات درسی و یا سوال از اساتید بالینی، 4/40 درصد جستجو در پایگاه‏های مبتنی بر شواهد و 5/54 درصد کتب مرجع زبان اصلی و تنها 3/29 درصد کتب مرجع ترجمه شده را عنوان کردند.

اطلاعات در خصوص میزان ساعات جستجو و دسترسی به اینترنت، به طور متوسط 4/3±8/5 ساعت در هفته بود.

 در رابطه با میزان کاربرد دندانپزشکی مبتنی بر شواهد در کارهای بالینی، 6/43 درصد «به ندرت»، 1/55 درصد «گاهی» و 5/1 درصد «زیاد» را عنوان داشتند. همچنین در مورد نظرسنجی از دستیاران در خصوص تغییر برنامه‏های آموزشی برای رسیدن به پروتکل‏های مبتنی بر شواهد، 96 درصد موافق لزوم تغییر برنامه‏های آموزشی بودند.

جدول 1، نتایج و اطلاعات مربوط به مطالعه مقالات در پایگاه‏های مبتنی بر شواهد توسط دستیاران را نشان می‏دهد به صورتی که بیشترین درصد مطالعه مقالات مربوط به سایت PubMed, Scopus بوده است (حدود 50 درصد).

جدول 3 و 2 میزان آشنایی دستیاران مورد پژوهش با بعضی مفاهیم کلیدی در مبحث «دندانپزشکی مبتنی بر شواهد» را نشان می‏دهد به طوری که بیشترین میزان آشنایی مربوط به مرور سازمان یافته می‏باشد.

 

 

 

 


جدول 1 : توزیع فراوانی دستیاران در خصوص مطالعه مقالات در سایت‏های معتبر مبتنی بر شواهد (99n=)

 

تعداد دستیاران

درصد

Scopus

46

4/46

Journal of the evidence based dental practice

10

1/10

SUM search

3

0/3

Center for evidence-based dentistry

5

0/5

TRIP database, oral health page

2

0/2

Cochrane Database of Systematic Reviews

30

3/30

PubMed systematic review search page

50

5/50

AHRQ evidence based practice center

2

0/2

The journal of the American association (JADA)

20

2/20



 

 

 

 

جدول 2 : توزیع فراوانی دستیاران در مورد آشنایی با مفاهیمی همچون ریسک مطلق، نسبت شانس

 

نمی دانم ولی مایل به دانستن آن هستم

تا حدودی می‏دانم

می دانم و می‏توانم برای دیگران شرح بدهم

 

تعداد

درصد

تعداد

درصد

تعداد

درصد

absolute risk (ریسک مطلق)  

16

2/16

51

5/51

22

2/22

Relative risk (ریسک نسبی)

11

2/11

54

54/5

24

2/24

systematic review (مرور سازمان یافته)

3

0/3

34

34/3

60

6/60

Odds Ratio (نسبت شانس)

22

2/22

46

5/46

23

2/23

Likelihood ratio (LR) (نسبت احتمال)

64

6/64

18

2/18

4

4/0

Confidence interval (فاصله اطمینان)

33

3/33

42

4/42

14

1/14

Publication bias (سوگرایی انتشار)

33

3/33

36

4/36

24

2/24

Relative risk reduction (کاهش خطر نسبی)

50

5/50

32

3/32

11

1/11

 

 

 

 

 

 

جدول 3 : توزیع فراوانی دستیاران در نتایج نظرسنجی رابطه EBD با هزینه‏های درمان، نتایج بالینی

 

موافق

مخالفم

 

تعداد

درصد

تعداد

درصد

به کاربردن دندانپزشکی مبتنی بر شواهد روز در مراقبت از بیماران نتایج بالینی بهتری را برای آنان به دنبال دارد.

95

9/95

2

0/2

دندانپزشکی مبتنی بر شواهد روز باعث پایین آوردن هزینه‏های سیستم سلامت و مراقبت مطلوب تری ازبیماران می‏شود.

85

8/85

11

1/11

دندانپزشکی مبتنی بر شواهد روزبه امر تصمیم‏گیری بالینی کمک می‏نماید.

95

96/0

2

0/2

مهارت دریافتن قویترین پژوهش‏ها از بین حجم عظیم اطلاعات دندانپزشکی وافتراق آنها از تحقیقاتی که به میزان کافی قوی و معتبر نیستند برای دندانپزشکان امری واجب وضروری می‏باشد.

90

9/90

6

1/6

علی رغم حجم بالای مقالات علمی در حیطه دندانپزشکی به میزان بسیار کمی می‏توان به گونه‏ای کاربردی ازاین اطلاعات در زمینه مراقبت از بیماران سود جست

78

8/78

16

2/16

آموختن دندانپزشکی مبتنی بر شواهد روز به گونه‏ای کاربردی برای تمام دانشجویان دندانپزشکی امری واجب وضروری می‏باشد

85

9/58

8

1/8

هیچ مانعی در به کار‏گیری دندانپزشکی مبتنی بر شواهد روز در مورد همه بیماران در یک محیط بالینی وجود ندارد و EBD در چنین محیطی به آسانی قابل اجراست

45

45/4

47

5/47


 

 

 


بحث

همانگونه که ذکر شد ترکیبی از شواهد کلینیکی به همراه استفاده از شواهد پژوهشی، دندان پزشکی مبتنی بر شواهد نام دارد. بدون استفاده از این روش، ممکن است در مورد بیماران بر اساس اطلاعات قدیمی و از رده خارج تصمیم گیری شود.(9) نتایج نشان داد که بیشتر دستیاران، شناخت دقیقی از پزشکی مبتنی بر شواهد ندارند، در حالی که متوسط ساعات هفتگی استفاده از اینترنت، 5/8 می‏باشد؛ لیکن کمتر جهت جستجوی اطلاعات و یافتن شواهد بالینی مرتبط با بیماران خود به آن مراجعه میکنند (حدود 41 درصد). در مطالعه‏‎ای که امینی(9) انجام داد، نتایج نشان داد که بیشتر پزشکان به طور آزاد در وب به جستجو می‏پردازند و به علت دم دست بودن و راحتی کتاب‏های متن به آنها مراجعه می‏کنند در حالی که کتاب‏ها، منابع روزآمد و مناسبی برای یافتن شواهد جهت اتکا به آنان در تصمیم گیری بالینی نمی‏‎توانند باشند.

در خصوص منابع آموزشی نظیر Cochrane نیز نتایج به همین منوال بود و بیشتر دستیاران از آن استفاده نمی‏کردند. امینی و همکاران(9) در بررسی پزشکان عمومی یافتند که با وجود افزایش استفاده از اینترنت، 49 درصد از جامعه مورد تحقیق، نیاز به آموزش استفاده از پایگاه‏های اطلاعاتی را گزارش کرده‏اند. درخصوص آشنایی دستیاران با واژه‏های اپیدمیولوژی رایج در بحث علوم پزشکی مبتنی بر شواهد نیز نتایج نشان داد که نیاز به آموزش بیشتر در این خصوص وجود دارد. به همین جهت اهمیت زیادی وجود دارد که با تأکید بر آموزش اپیدمیولوژی بالینی، دستیاران با مفاهیمی نظیر خطر نسبی، نسبت شانس، مرور سازمان یافته و ... بیشتر آشنا شوند و در تصمیم‏گیری‏های بالینی از آنها استفاده کنند. در مطالعه Harison و همکاران(1) اشاره شده است که پزشکان نیاز به آموزش جهت ارزیابی شواهد دارند زیرا در مطالعه آنان تنها 1/9 درصد از پزشکان اعلام کردند که از روش‏های خاص جهت یافتن شواهد معتبر استفاده می‏کنند. این موضوع در مطالعه فعلی امیدوارکننده‏تر است، زیرا حدود 51 درصد از دستیاران اعلام نموده‏اند که گاهی از دندانپزشکی مبتنی بر شواهد در کارهای بالینی خود استفاده می‏کنند. و این در حالی است که 9/95 درصد دستیاران معتقدند که به کار بردن دندانپزشکی مبتنی بر شواهد در مراقبت از بیماران، نتایج بالینی بهتری را برای آنان به دنبال دارد.

در مطالعه فعلی، اکثریت دستیاران (96 درصد) معتقد بودند که تغییر برنامه‏های آموزشی، برای رسیدن به پروتکل‏های مبتنی بر شواهد، اجتناب ناپذیر به نظر می‏رسد. در مجموع، نتایج پژوهش نشان می‏دهد که متأسفانه دستیاران تخصصی دانشکده دندانپزشکی مشهد، با وجود اینکه اکثراً آشنایی و استفاده از EBD را مفید و یا حتی ضروری می‏دانند و در این زمینه علاقمند نیز می‏باشند، با مفاهیم و کاربردهای بالینی آن، آشنایی کافی را ندارند. بنابراین نیاز به برنامه ریزی دقیق نظری و عملی به صورت کلاس یا کارگاه‏های بیشتر در این زمینه لازم و ضروری است.(7)

راهکارهایی که جهت آشنایی بیشتر دستیاران با EBD پیشنهاد می‏شوند، متعدد هستند.، از آنجا که دستیاران تخصصی وقت بسیار کمی جهت شرکت در کارگاه‏های دوره‏ای خارج از مراکز درمانی که در آن مشغول به کار هستند، دارند؛ به نظر می‏رسد برگزاری کارگاه‏ها و دوره‏های مدون پشکی مبتنی بر شواهد، با فواصل منظم در بیمارستان‏های آموزشی مختلف و تک تک گروه‏های بالینی، راهکار مناسبی در جهت رفع این مشکل باشد.(7)

راهکار عملی دیگری که به نظر می‏رسد، این است که به دلیل مشغله کاری دستیاران، بهترین زمان جهت آشنایی و یادگیری EBD، تحصیل در دوره دندانپزشکی عمومی است و قرار دادن این مقوله در برنامه‏های درسی دانشجویان عمومی، بسیار مفید و کارا خواهد بود.(7)

محدودیت این تحقیق استفاده از یک پرسشنامه خود ایفا بود. پیشنهاد می‏شود که یک پرسشنامه قبل و یک پرسشنامه پس از آموزش و گذراندن گارگاه‏های آموزشی و عملی دستیاران و بررسی عینی و عملی استفاده از شواهد در تصمیم‏گیری بالینی، به صورت مجزا طراحی و توسط دستیاران تکمیل گردد.

نتیجه‏گیری

این تحقیق برگرفته از پایان‏نامه دوره عمومی دندانپزشکی است که با شماره 2591 در کتابخانه دانشکده دندانپزشکی مشهد به ثبت رسیده است. با توجه به اهمیت روزافزون مفاهیمی چون دندانپزشکی مبتنی بر شواهد و تصمیم گیری مبتنی بر شواهد و آشنایی و استفاده کم دستیاران دندانپزشکی از آن، لزوم برنامه‏ریزی‏های صحیح آموزشی و تغییر برنامه‏های آموزشی برای رسیدن به پروتکل‏های آموزشی مبتنی بر شواهد، اجتناب ناپذیر می‏باشد.


[1]. Evidence Based Dentistry

[2]. Evidence Based Medicine

References

  1. Harison J, Ismaeil A, Nidleman Y, Wertington H, Clarcson J. Evidence-based Dentistry for Effective Practice Tabrizizade M, Tahmili H, Moeentaghavi A. 1st ed. Yazd: Teb Gostar; 2004. P. 257. (Persian)
  2. Newman M, Takei H, Carranza F. Carranza's Clinical Periodontology. Translated by: Soleymani Shayeste Y, Khorsand A. 10th ed. Tehran: Shayan Nemudar; 2008. P. 322. (Persian)
  3. Rohwer A, Young T, Van Schalkwyk S. Effective or just practical? An evaluation of an on line postgraduate module on evidence based medicine. BMC Medical Educ 2013; 13: 77.
  4. Curro FA, Grill AC, Thompson VP, Craig RG, Vena D, Keenan AV, et al. Advantages of the dental practice-based research network initiative and its role in dental education. J Dent Educ 2011; 75(8): 1053-60.
  5. Kumar D. The personalised medicine,a paradigm of evidence-based medicine. Ann 1st Super Sanita 2011; 47(1): 31-40.
  6. Cameron Hay M. Harnessing experience: Exploring the gap between evidence-based medicine and clinical practice. J Eval Clin Pract 2008; 14(5): 707-13.
  7. Amini M, Sagheb MM, Moghadami M, Shayegh S. Knowledge and usage of evidence based medicine in Shiraz. Journal of Education Development Center 2007; 4(1): 30-5. (Persian)
  8. Soltan A, Ahmadi Abhari S, Oshtor nakhaei P, Safavi M, Enzevaei A, Farshi S, et al. Evidence based medicine. 1st ed. Shiraz: Shiraz Medical University 2005. 6-9. (Persian)
  9. Al-Baghlie N, Al-AlmaieSM. Physician attitudes towards evidence-based medicine in eastern Saudi Arabia. Ann Saudi Med 2004; 24(6): 425-8.
  10. Al-Ansary A, Tawfik A khoja. The place of evidence-based medicine among primary health care physicians in Riyadh regoin, Saudi Arabia. Oxford J 2002; 19(5): 537-42.

6.       Bidokhti H. Level of clinical significant in Iran university of medical science articles (1994-2008). Iran University of Medical Sciences Journal 2010: 28-36. (Persian)

7.       Sadeghi M, Khanjani N, Motamedi F. Knowledge and usage of evidence based medicine in Kerman university of medical sciences. Iranian Journal of Epidemiology 2011; 7(3): 20-6. (Persian)

Files

History

  • Receive Date: 08 January 2014
  • Accept Date: 08 January 2014

Share

How to cite

Statistics