The Relationship between Severe Early Childhood Caries and BMI in 3-6-Year-Old Children

Document Type : original article

Authors

1 Assistant Professor, Department of Pediatric Dentistry, School of Dentistry, Mazandaran University of Medical Sciences, Sari, Iran

2 Dentistry Student, School of Dentistry, Mazandaran University of Medical Sciences, Sari, Iran

3 Professor, Department of Biostatics, Health Sciences Research Center, Mazandaran University of Medical Sciences, sari, Iran

Abstract

Introduction: Severe early childhood caries is an acute type of dental caries which causes adverse effects on the quality of nourishment and growth of the baby. The purpose of this study was to determine any relationship between s-ECC and BMI in children aged 3-6 years old of sari`s kindergartens.
Materials and Methods: In this descriptive study 401 systematically healthy children aged 3-6 years old, were selected randomly from sari kindergartens. After completing the questionnaire, variables such as height, weight and dmft (according to WHO`s standard) were recorded in a checklistand the relationship between BMI and s-ECC was investigated. Data were subjected to Chi-square and Logistic regression tests.
Result: Totally 188 children (46.8%) suffered from s-ECC and 213 (53%) were not affected by. Also, 38.1% had normal status, 28.1% were preoverweight, 19.7% were over weighted and 13.7% were underweighted. Statistical Society had mean dmft of 3.5 and mean age of 4.7. According to the data analysis, age, BMI status (obesity and weight deficiency), milk intake during sleep and consumption of snacks have significant effect on incidence of s-ECC. (Pvalue< 0.001)
Conclusion: The results of the current study indicate a positive relationship between s-ECC and obesity and weight loss based on the BMI status chart of the disease control center.

Keywords

Full Text

مقدمه

پوسیدگی­های زودرس دوران کودکی(Early Childhood Caries) شکل خاصی از پوسیدگی­های دندانی شایع در کودکان خردسال بوده و یکی از جدی­ترین مشکلات دندانی را در آن­ها ایجاد می­­نماید.(1) تعاریف مختلفی برای توصیف این نوع پوسیدگی ذکر­شده است. طبق گزارش انجمن دندانپزشکی کودکان آمریکا، وجود یک یا چند سطح پوسیده (حفره دار یا بدون حفره)، ترمیم شده یا از دست­رفته (به علت پوسیدگی) در هر­یک از دندان­های شیری کودک 71 ماهه یا کمتر به عنوان پوسیدگی زودرس دوران کودکی ECC تعریف شده است.(2) پوسیدگی شدید زودرس دوران کودکی S-ECC  به وجود یک سطح صاف پوسیده در کمتر از سه سالگی، وجود یک یا بیشتر از یک سطح از دست رفته به علت پوسیدگی یا سطح ترمیم شده در دندان­های قدامی فک بالا در سنین 6-3 سالگی به همراه dmfs  معادل 4،5 و 6 در سنین 3، 4 و 5 سالگی اطلاق شده است.(3)

عواقب ECC شامل  ریسک افزایش یافته ایجاد ضایعات پوسیدگی جدید، افزایش زمان و هزینه درما­ن­های دندانپزشکی،نیاز به ملاقات­های اورژانس دندانپزشکی، ایجاد پوسیدگی­های بعدی در دندان­های دائمی، افزایش روزهای غیبت از مهدکودک­ها و ایجاد مال اکلوژن در برخی موارد می­باشد.(4) با وجود اینکه ECC تهدیدکننده زندگی کودک نیست، اما اثر نامطلوبی بر کیفیت سلامت و رشد وی دارد.(5) در ﺑﺴﻴﺎری از ﻛﺸﻮرﻫﺎی ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ و در حال ﺗﻮﺳﻌﻪ 90 درصد ﭘﻮﺳﻴﺪﮔﻲ ﻫﺎی درﻣﺎن ﻧﺸﺪه در ﻛﻮدﻛﺎن ﭘﻴﺶ دﺑﺴﺘﺎﻧﻲ وﺟﻮد دارد.

اختلال در خواب و تحریک پذیری از پیامدهای پوسیدگی شدید و درمان نشده است که در تولید گلوکواستروئید و رشد نیز مؤثراست. مکانیسم دیگر این است که پوسیدگی شدید با درگیری پالپ، روی ترشح سایتوکاین ها و خونسازی تأثیر دارد.(6)عوامل ایجاد کننده ECC شامل میکروارگانیسم­های پوسیدگی­زا، کربوهیدرات­های قابل تخمیر و میزبان مستعد گزارش شده­اند.(7و2) از نظر اکولوژیک، پوسیدگی دندانی نیز همانند سایر بیماری­ها به تعادل یا عدم تعادل بین عوامل مهاجم که ضایعه اولیه را ایجاد می­کنند، عوامل اکتسابی که مقاومت و استعداد مینای دندان را تغییر می­دهند و عوامل تعدیل کننده که در محیط مجاور دندان­ها وجود دارند، یعنی پلاک و بزاق بستگی دارد.(8) اخیرا ارتباط بین پوسیدگی­های دوران کودکی و رشد کودک به طور قابل ملاحظه­ای مورد توجه  قرار گرفته­است. نمایه توده بدنی (BMI) بصورت کیلوگرم/مترمربع بیان می­شود، توده بدنی مناسب بین 5/18 تا 5/24 تعیین شده است، افرادی که توده بدنی بین 25 تا 9/29 دارند دارای اضافه وزن و افرادی که توده بدنی بالای 30 دارند چاق و افرادی که توده بدنی آنها زیر 5/18 باشد کمبود وزن دارند. شاخص توده بدنی معیاری از توده چربی بدن بوده و برای کودکان بیشتر از 24 ماه استفاده می­شود.(9) شواهد فعلی حاکی از آنست که پوسیدگی­های شدید مرتبط با سوءتغذیه بوده و به شکل انحراف از میانگین BMI نمایان می­شوند.(10)برخی از انواع غذاها و عادات تغذیه­ایی می­توانند ریسک داشتن وزن نا­متناسب و بروز پوسیدگی دندانی در کودکان را افزایش دهند.(11)BMI مقیاس غربالگری مناسبی است ولی به دلیل اختلاف درصد چربی در بین جنس مذکر و مونث، دارای محدودیتهای مقایسه­ای است.(9) خوشبختانه مرکز کنترل بیماری­ها (CDC)  منحنی­های BMI مبتنی بر سن رشدی، به تفکیک جنس تدارک دیده­است.(12) این منحنی­ها محدودیت BMI برای مقایسه افراد با سن و جنس متفاوت را برطرف نموده و این کار را با در نظر گرفتن یک حد طبیعی برای هر سن و هر جنس به انجام رسانده است تا مقایسه با اطمینان بیشتری انجام شود. BMI به چهار دسته تقسیم می­شود: کم­وزن، سالم، اضافه وزن و چاق. این طبقه بندی دارای بازه عددی برای بالغین و بازه درصدی برای کودکان است. هر دو انتهای این بازه مشکل­ساز بوده و بر سلامتی اثرگذار است.(9) کم­وزنی کودکان را در معرض خطراتی مثل اختلال رشد، ضعف سیستم ایمنی و سایر بیماری­های مکرر و کمبود­های تغذیه­ای قرار می­د­هد.(13) اضافه­وزن و چاقی در کودکان ریسک ابتلا به دیابت نوع 2، فشار خون، بیماری­های قلبی­عروقی و سایر بیماری­های مزمن را افزایش می­دهد.(14)از آنجا که برای کشورهای درحال توسعه صرفه­جویی وپیشگیری از هزینه­های اضافی بسیار ضروری می­باشد، تعیین اولویت­ها اهمیت خاصی پیدا می­کند. برای شناخت اولویت­های منطقه­ای و گروهی در اجرای برنامه­های پیشگیری، بررسی و ارتباط عوامل مهمی مانند شاخص توده­ بدنی و پوسیدگی دندان ضروری به نظر می­رسد. ازسوی دیگر با توجه به وجود برخی تناقضات در زمینه ارتباط وزن و پوسیدگی دندانی، تحقیق حاضر با هدف تعیین رابطه پوسیدگی­های شدید دوران کودکی (S-ECC) با شاخص توده بدنی (BMI) در کودکان 6-3 ساله مهدکودک­های سطح شهرستان ساری در سال 1396 انجام پذیرفت.

مواد و روش ها

این مطالعه یک مطالعه توصیفی بوده و نمونه برداری آن به روش انتخاب تصادفی صورت گرفته است. 401 کودک از 9 مهدکودک خصوصی و دولتی با سطح مختلف اجتماعی در شهر ساری در سال 1396 انتخاب شدند. نمونه­های این مطالعه کودکان 6-3 سال بودند که هیچ­گونه مشکل سیستمیک ژنتیکی یا مادر­زادی نداشتند. پس از اخذ رضایت نامه کتبی از والدین،پرسشنامه که روایی و پایایی آن توسط پور هاشمی و همکاران(23) سنجیده شده بود، به ترتیب توسط والدین و محقق تکمیل گردید. متغیرهای جنس، قد، وزن، سن، شاخص dmft، میزان تحصیلات و شغل والدین، وزن کودک هنگام تولد، نوع تغذیه در دو سال اول (شیر مادر، شیر خشک یا هر دو)، چگونگی مصرف شیر (شیشه شیر یا سینه مادر) و دفعات مصرف آن، مصرف مکمل غذایی، مصرف تنقلات (نوشابه، شیرینی، شکلات...)، روش تمیز کردن دندان­ها (مسواک، گاز، سایر) و زمان تمیزکردن آن­ها مورد بررسی قرار گرفت. معاینات دندانی بوسیله پروب پلاستیکی یکبار مصرف (ایلیا طب، ایران) و آینه پلاستیکی یکبار مصرف (ایلیا طب. ایران)، برای مشاهده سطوح زبانی دندان­ها، صورت پذیرفت. از رادیوگرافی دندانی در این مطالعه استفاده نشد. این معاینات توسط معاینه­گر (دانشجوی سال آخر دندانپزشکی) با توجه به روش­ها و معیار­های سازمان جهانی بهداشت انجام شد. در شاخص dmft ثبت شده، دندان­های خارج شده بدلیل ضربه به عنوان دندان از دست رفته (Missing) و ضایعات سفید (white spots) به عنوان دندان پوسیده (Decayed) لحاظ نشدند. دندان­های ترمیم شده­ای که دچار عود پوسیدگی شده ­بودند، در شاخص dmft به عنوان پوسیده (Decayed) ثبت شدند. براساس پوسیدگی، داده­ها به دو گروه تقسیم شدند: گروه عاری از پوسیدگی (dmft = 0) و گروه دارای s-ECC.

وزن کودکان بدون کفش و با حداقل لباس با ترازوی دیجیتال سکا (کمپانی Seca، آلمان) با دقت 100g اندازه­گیری ­شد. قد کودکان با استفاده از متر نواری استاندارد که بر روی دیوار ثابت شده بود بدون کفش و با دقت 5±  میلیمتر ثبت گردید. شاخص توده بدنی BMI در آنها از تقسیم وزن (برحسب کیلوگرم) بر مجذور قد (برحسب متر) محاسبه ­شد. برای مقایسه از استاندارد منحنی رشد کودکان مربوط به مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری­ها استفاده شد.نمونه ها برحسب مقادیر BMI به 4 گروه کم وزن (صدک زیر 5%)، وزن طبیعی (صدک بین 5 تا 85%) و اضافه وزن (صدک بین 85 تا 95%) و چاق (صدک بالای 95%) تقسیم شدند.برای تجزیه و تحلیل داده­ها از نرم­افزار SPSS نسخه 20 استفاده شد.در بخش توصیفی از جدولهای فراوانی یک و چند بعدی (برای متغیرهای گروه­بندی شده تحقیق) و محاسبه آماری توصیفی (برای متغیرهای کمی) استفاده شد.

از آزمونهای کا-اسکوئر و رگرسیون لوجستیک برای آنالیز داده ها استفاده شد. (05/0P<) به عنوان سطح معناداری در نظر گرفته شد.

یافته­ها

در این مطالعه، 401 کودک 6-3 سال مورد بررسی قرار گرفتند که از این تعداد 188 نفر(% 8/46) مبتلا به s-ECC و 213 نفر (53%) غیر مبتلا بودند. همچنین از نظر وضعیت توده بدنی، 1/38 درصد در محدوده نرمال، 1/28 درصد در محدوده اضافه وزن، 7/19 درصد در محدوده چاقی و 7/13 درصد در محدوده کمبود وزن قرار داشتند. متوسط dmft جامعه آماری 5/3 و متوسط سن جامعه آماری 7/4 سال بوده­است. شیوع s-ECC در جامعه مورد مطالعه 9/46 درصد بود که با در نظر گرفتن فاصله اطمینان 95 درصد، شیوع s-ECC در بازه 7/41 تا 5/51 درصد قرار می­گرفت.

در مجموع براساس یافته­های این تحقیق متغیرهای سن، وضعیت BMI (چاقی و کمبود وزن)، سن شروع تمیز کردن دندانها، شغل مادر، چگونگی مصرف شیر، مصرف شیر حین خواب و مصرف تنقلات با شیوع s-ECC رابطه معنادار و مستقیم داشتند. (05/0P<)

براساس اطلاعات نشان داده شده در جدول فوق، هر یک سال افزایش سن شانس ابتلا را 70 درصد بیشتر می کرد شانس ابتلا در پسران نسبت به دختران 58 برابر بیشتر بوده است. شانس ابتلا در کودکان دارای اضافه وزن 9 برابر بیشتر، در کودکان چاق 31 برابر بیشتر و در کودکان دارای کمبود وزن 38 برابر بیشتر بوده است.

هر یک سال تاخیر در شروع تمیز کردن دندانها، شانس ابتلا را 4 برابر بیشتر می کرد و شانس ابتلا در کودکانی که مادر خانه دار داشتند نسبت به آنهایی که مادران شاغل داشتند، 20 برابر بیشتر بوده است. شیر خوردن حین خواب 80 برابر، شیرخشک 4 برابر، مکمل های غذایی 24/2 برابر و تنقلات 50 برابر شانس ابتلا را افزایش داده است.

وضعیت BMI براساس جدول مرکز کنترل بیماری­ها­ به چهار طبقه نرمال، دارای اضافه وزن، چاق و دچار کمبود وزن تقسیم شد. بررسی توزیع فراوانی s-ECC در این چهار طبقه نشان داد که بین BMI و s-ECC ارتباط وجود داشت و بیشترین شیوع s-ECC مربوط به طبقه چاق و کم وزن بود. یعنی با قرارگیری کودک در محدوده «چاقی و کمبود وزن» افزایش میزان dmft مشاهده شد.

 

 

جدول 1 : رابطه متغییرهای زمینه ای و عوامل خطر با شیوع S-ECC با آزمون رگرسیون لوجستیک تک متغییره

متغیر

ضریب رگرسیون

SE

P-value

نسبت شانس

فاصله اطمینان 95%

سن

549/0

110/0

001/0>

732/1

15/2 -40/1

جنس (پسر)

459/0

202/0

023/0

583/1

35/2 -07/1

وضعیت BMI:

 

 

 

 

 

    اضافه وزن

    چاقی

    کمبود وزن

087/0

462/3

645/3

468/0

474/0

572/0

852/0

001/0>

001/0>

091/1

88/31

28/38

73/2 -44/0

72/80 – 4/14

46/117 -48/12

سن شروع تمیز کردن دندان­ها

425/1

213/0

001/0>

157/4

31/6 -74/2

وزن هنگام تولد

516/0

648/0

426/0

675/1

97/5 -47/0

دفعات مصرف شیر

22/1-

110/0

268/0

885/0

73/2 -24/0

فرزند چندم

218/0-

111/0

050/0

804/0

65/0 – 0/1

شغل مادر (خانه دار)

995/2

269/0

001/0>

99/19

86/33 -80/11

تحصیلات مادر

062/0

215/0

773/0

940/0

62/1 -70/0

تحصیلات پدر

293/0

262/0

265/0

340/1

24/2 -80/0

نوع زایمان

027/0-

211/0

898/0

973/0

47/1 -64/0

تغذیه دو سال اول

130/0

201/0

517/0

139/0

69/1 -77/0

شیر خوردن حین خواب

39/4

334/0

001/0>

9/80

19/155 – 90/41

چگونگی مصرف شیر (شیرخشک)

40/1

217/0

001/0>

094/4

20/6 -65/2

مصرف مکمل غذایی (بلی)

805/0-

235/0

001/0>

447/0

71/0 -28/0

مصرف تنقلات (بلی)

91/3

341/0

001/0>

11/55

35/97 -58/25

روش تمیز کردن دندان­ها:

 

 

 

 

 

    با گاز استریل

    با مسواک

    سایر روش

87/2

158/3-

708/6-

17/1

753/0

937/0

014/0

001/0>

001/0>

65/17

043/0

001/0

72/174- 78/1

01/0- 19/0

0001/0-

Dmfs

007/2

264/0

001/0>

439/7

48/12 -44/4

Dmft

000/2

223/0

001/0>

388/7

44/11 -77/4

 

 


بحث
در تحقیقی که توسط Willerhausen و همکاران(15) در مورد بررسی ارتباط شاخص توده بدنی با پوسیدگی­های شدید دوران کودکی درآلمان انجام شد، ارتباط مثبت بین چاقی و پوسیدگی نشان داده شد، که این موضوع با یافته­های تحقیق حاضر همخوانی دارد. قاسم­پور و همکاران(16) در مطالعه­ای که در بابل انجام دادند، نشان دادند که بین افزایش وزن و ابتلا به پوسیدگی ارتباط مستقیم وجود دارد و با قرار گرفتن کودک در محدوده اضافه وزن، شانس ابتلا به پوسیدگی بیشتر می­شود. مطالعه بحرالعلومی و همکاران(17) که در یزد صورت گرفت نیز حاکی از ارتباط مثبت بین BMI و شیوع پوسیدگی بود و در کودکان دارای اضافه وزن و چاقی، فراوانی dmft بطور معناداری بالاتر از سایر کودکان بود. ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻣﺮوری Hooly و همکاران(18) نشان داد که 35 درصد مطالعات در زمینه ﭼﺎﻗﯽ و ﭘﻮﺳﯿﺪﮔﯽ ﭼﻨﯿﻦ ارﺗﺒﺎﻃﯽ را ﻣﺸﺨﺺ ﮐﺮدﻧﺪ. اﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻋﻤﺪﺗﺎً در ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﺑﺴﯿﺎر ﺗﻮﺳﻌﻪﯾﺎﻓﺘﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎی ﺑﺎﻻی زﻧﺪﮔﯽ و ﺑﺎ دﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﺎﻻ ﺑﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎی ﺳﻼﻣﺖ ﻋﻤﻮﻣﯽ، مانند اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﻠﻮراﯾﺪ، ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه ﺑﻮدﻧﺪ. وﺟﻪ ﻣﺸﺘﺮک دﯾﮕﺮ اﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺑﻬﺮه ﮔﯿﺮی از ﺷﯿﻮه­ﻫﺎی دقیقتر اﺳﺖ ﮐﻪ اﺟﺎزه ﺗﺸﺨﯿﺺ ﺣﺘﯽ ﭘﻮﺳﯿﺪگی­های اوﻟﯿﻪ را ﻫﻢ ﻣﯽ­دﻫﺪ. ﻋﻠﺖ وﺟﻮد ﭼﻨﯿﻦ ارﺗﺒﺎط ﻣﺜﺒﺘﯽ، رﯾﺴﮏ ﻓﺎﮐﺘﻮر ﻣﺸﺘﺮک در ﻫﺮ دو ﺑﯿﻤﺎری اﺳﺖ. ﻣﺼﺮف زﯾﺎدﺗﺮ ﺳﻮدا ﯾﺎ ﻏﺬاﻫﺎی ﺑﺎ ﻣﺤﺘﻮای ﮐﺮﺑﻮﻫﯿﺪرات ﺑﺎﻻ، ﻏﺬاﻫﺎی ﺑﺴﯿﺎر ﻓﺮآوری ﺷﺪه ﯾﺎ ﺳﺎﯾﺮ ﻏﺬاﻫﺎی ﺳﺮﺷﺎر از اﻧﺮژی ﮐﻪ ﺑﺎ ﮐﺎﻫﺶ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺰاق ﻫﻤﺮاهند، ﻫﻢ ﭼﺎقﮐﻨﻨﺪه ﺑﻮده و ﻫﻢ ﭘﻮﺳﯿﺪﮔﯽ­زا ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ.(19)برخی مطالعات نیز بیانگر ارتباط معکوس بین BMI و S-ECC هستند.(22-20)ﺗﻮﺟﯿﻪ اﯾﻦ ارﺗﺒﺎط ﻧﯿﺰ ﺑﺪﯾﻦ ﻧﺤﻮ اﺳﺖ ﮐﻪ درد و ﻋﻔﻮﻧﺖ ﻧﺎﺷﯽ از ﭘﻮﺳﯿﺪگی­های دﻧﺪاﻧﯽ ﻣﺎﻧﻌﯽ ﺑﺮای ﻏﺬاﺧﻮردن و وزن ﮔﺮﻓﺘﻦ ﮐﻮدک ﺑﻮده و ﺷﺎﻫﺪ اﯾﻦ ﻣﺪﻋﺎ ﻧﯿﺰ اﯾﻦ اﺳﺖﮐﻪ ﺑﺎ ﺑﺎزﺳﺎزی ﺣﻔﺮه دﻫﺎﻧﯽ اﯾﻦ ﮐﻮدﮐﺎن و ﺗﺮﻣﯿﻢ دﻧﺪاﻧﻬﺎی دردﻧﺎک، روﻧﺪ وزن ﮔﯿﺮی ﮐﻮدک از ﺳﺮﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ­اﺳﺖ. ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺑﺮﺧﯽ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﭼﺎﻗﯽ، ﭘﻮﺳﯿﺪﮔﯽ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑد. ﻣﻨﻄﻖ اﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﯾﻦ اﺳﺖﮐﻪ ارﺗﺒﺎط ﻣﯿﺎن اﺿﺎﻓﻪ وزن و ﭘﻮﺳﯿﺪﮔﯽ در ﮐﻮدﮐﺎن ﺧﯿﻠﯽ ﭘﯿﭽﯿﺪهﺗﺮ از آن اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻣﺼﺮف ﮐﺮﺑﻮﻫﯿﺪرات ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﯾﯽ ﺑﺘﻮان آن را ﺗﻮﺿﯿﺢ داد. اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﺼﺮف ﻗﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﭘﻮﺳﯿﺪﮔﯽ دﻧﺪاﻧﯽ ﻣﯽﺷﻮد ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻋﻠﺖ اوﻟﯿﻪ ﭼﺎﻗﯽ ﻧﺒﺎﺷﺪ. با اینحال برخی دیگر بیانگر این مسأله­اند که ﻣﯿﺎن این دو ﻫﯿﭻ ارﺗﺒﺎﻃﯽ وﺟﻮدﻧﺪارد.(26-23و3)اﺳﺘﺪﻻل اﯾﻦ دﺳﺘﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ وﺟﻮد ﭼﺎﻗﯽ و ﭘﻮﺳﯿﺪﮔﯽ دﻧﺪان در دوران ﮐﻮدﮐﯽ ﯾﮏ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﺗﺼﺎدﻓﯽ ﺑﻮده ﮐﻪ اﺣﺘﻤﺎﻻ ًﻧﺎﺷﯽ از ﻓﺎﮐﺘﻮرﻫﺎی ﺧﻄﺮ ﻣﺨﺪوشﮐﻨﻨﺪه ﺷﺎﯾﻌﯽ ﻫﻤﭽﻮن ﻣﺼﺮف ﻣﮑﺮر ﻣﻮادﻏﺬاﯾﯽ ﭘﻮﺳﯿﺪﮔﯽزا و ﺑﻬﺪاﺷﺖ دﻫﺎﻧﯽﺿﻌﯿﻒ اﺳﺖ.(27)

درخصوص ﻋلت ﺗﻨﻮع و گاهی ﺗﻀﺎد ﻣﻮﺟﻮد در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ ﺑﺎ اﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﭼﻨﺪ ﻣﻮرد را ﻣﯽﺗﻮان ﻣﻄﺮح ﮐﺮد. اﮔﺮﭼﻪ ارﺗﺒﺎط ﻣﯿﺎن ﭘﻮﺳﯿﺪﮔﯽ دندانی و رشد کودکان توسط برخی مطالعات اولیه و مبتنی بر جمعیت مطرح شده(28) ولی به دلیل چند عاملی بودن پوسیدگی و ﭼﺎﻗﯽ، ارﺗﺒﺎط ﻣﯿﺎن اﯾﻦ دو ﭘﯿﭽﯿﺪه اﺳﺖ زﯾﺮا ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ ﻓﺎﮐﺘﻮرﻫﺎی زﯾﺎدی ﻫﻤﭽﻮن ﺳﻦ، ﺟﻨﺲ، ﻧﮋاد و ﺳﺎﯾﺮ ﻓﺎﮐﺘﻮرﻫﺎی ﻣﺤﯿﻄﯽ، ژﻧﺘﯿﮑﯽ، رﻓﺘﺎری و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ دارد.(29)به علاوه BMI ﻧﻤﺎﯾﻪای اﺳﺖ ﮐﻪ اﺳﺘﻔﺎده از آن ﺑﻪﻋﻨﻮان ﺷﺎﺧﺺ رﺷﺪ ﺑﺤﺚﺑﺮاﻧﮕﯿﺰ اﺳﺖ، اﮔﺮﭼﻪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﮔﺴﺘﺮده­ای در ﺣﻮزه دﻧﺪاﻧﭙﺰﺷﮑﯽ، ﺑﻪﺧﺼﻮص ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت در زمینه ارتباط چاقی و پوسیدگی دندان استفاده می­شود.(18)علت دیگر، تنوع در ﺑﺎزهﺳﻨﯽ اﻓﺮاد ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ بود، در ﺣﺎﻟﯽﮐﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ ﻓﻘﻂ ﯾﮏ ﺳﻦ ﺧﺎص را ﺷﺎﻣﻞ ﻣﯽﺷﺪ.(19) همچنین اﺧﺘﻼف در ﺷﯿﻮه ﻣﻌﺎﯾﻨﻪ دﻧﺪاﻧﯽ و وﯾﮋگی­های دﻣﻮﮔﺮاﻓﯿﮑﯽ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ(19) از دیگر علل اختلاف نتایج می باشد.

از ﻣﺤﺪودﯾﺖﻫﺎی اﯾﻦﻣﻄﺎﻟﻌﻪ، ﻣﺎﻫﯿﺖ ﻣﻘﻄﻌﯽ ﺑﻮدن آن اﺳﺖ. در اﯾﻦ ﻧﻮع ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ارﺗﺒﺎط ﻣﯿﺎن ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻄﻮر اﮐﺘﺸﺎﻓﯽ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ و ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ از ﻧﺘﺎﯾﺞ اﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ راﺑﻄﻪ ﻋﻠﺖ و ﻣﻌﻠﻮﻟﯽ را ﻧﻤﯽﺗﻮان اﺳﺘﻨﺘﺎج ﻧﻤﻮد. پیشنهاد می­شود به منظور بدست آوردن رابطه علت-معلولی میان نمایه توده بدنی با پوسیدگی دندانی از مطالعات آینده­نگر استفاده شود. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ در ﺗﻤﺎم ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﯽﮐﻪ ﺑﺮای ﮔﺮدآوری دادهﻫﺎ از ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ اﺳﺘﻔﺎدهﻣﯽﺷﻮد، اﻣﮑﺎنﺧﻄﺎ در ﯾﺎدآوری وﺟﻮد دارد. ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﯿﺰ از اﯾﻦ ﻗﺎﻋﺪه ﻣﺴﺘﺜﻨﯽ ﻧﯿﺴﺖ ﮔﺮﭼﻪ ﺳﻌﯽ ﺷﺪه ﺑﻮد ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ راﺟﻊ ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺋﻠﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺧﻄﺎ را ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ.

با توجه به اینکه تغذیه سالم و مناسب یکی از عوامل اصلی سلامت بدن از جمله سلامت دهان و دندان ها است، این امر در کودکان از اهمیت خاصی برخوردار است. زیرا کودکان در سنین پیش دبستانی و دبستانی برای رشد و تکامل فیزیکی خود نیاز مبرم و مداوم به تغذیه سالم و کافی دارند. ایجاد عادات غذایی مناسب از ابتدای زندگی، نه تنها رشد و تکامل فیزیکی کودک را بهبود می بخشد، بلکه محیط مناسبی را جهت سلامت مطلوب دهان فراهم می سازد.(30)بنابراین با توجه به اهمیت دندانهای شیری در سلامت عمومی کودکان و تغذیه و پایین بودن آگاهی والدین در رابطه با حفظ دندان های شیری، آموزش والدین و کودکان در جامعه ضروری می باشد.(31) در نتیجه امیدواریم با افزایش سطح آگاهی والدین کودکان شیرخوار وهمچنین انجام اقدامات پیشگیرانه و درمانی بتوانیم شاهد کاهش پوسیدگی در جامعه خود باشیم.

نتیجه گیری

در جامعه مورد مطالعه، فراوانی مبتلایان به s-ECC، 8/46 %و شیوع آن  9/46% بود که با در نظر گرفتن فاصله اطمینان 95%، درجه آزادی شیوع s-ECC در بازه 7/41 تا 5/51 قرار می­گرفت.

متغیرهای سن، وضعیت BMI (چاقی و کمبود وزن)، مصرف شیر حین خواب و مصرف تنقلات با شیوع s-ECC رابطه معنادار و مستقیم داشت. بطوری که شانس ابتلا در کودکان چاق نسبت به کودکان با BMI، نرمال، 5/9 برابر بیشتر بوده است و در کودکان دچار کمبود وزن نسبت به کودکان با BMI نرمال، 5/12 برابر بیشتر بوده است. مصرف تنقلات تا 90 برابر و مصرف شیر حین خواب تا80 برابر شانس ابتلا را بیشتر می­کرد. همچنین، به ازای هر یک سال افزایش سن، شانس ابتلا 6/2  برابر افزایش پیدا کرده بود.

تشکر و قدردانی

این مقاله برگرفته از پایان نامه به شماره ثبت 10182 در دانشکده دندانپزشکی ساری می باشد. از معاونت پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی مازندران به جهت انجام هماهنگی های لازم برای پیشبرد مطالعه حاضر بی نهایت سپاسگزاریم.

References

  1. Seow WK. Biological mechanisms of early childhood caries. Community dentistry and oral epidemiology. 1998;26(1):8-27.
  2. McDonal R, Avery D, Dean J. Dentistry for the child and adolescent 8th Ed. Missouri: Mosby. 2004;1(1):201.
  3. Sheller B, Churchill SS,Williams BJ, Davidson B. Body mass index of children with severe early childhood caries. Pediatric dentistry. 2009;31(3):216-21.
  4. Filstrup SL, Briskie D, Da Fonseca M, Lawrence L, Wandera A, Inglehart MR. Early childhood caries and quality of life: child and parent perspectives. Pediatric dentistry. 2003;25(5):431-40.
  5. Tinanoff N, O'sullivan D. Early childhood caries: overview and recent findings. Pediatric dentistry. 1997;19(1):12-6.
  6. Sheiham A. Dental caries affects body weight, growth and quality oflife in pre-school children. British dental journal. 2006;201(10):625-6.
  7. Clarke M, Locker D, Berall G, Pencharz P, Kenny DJ, Judd P. Malnourishment in a population of young children with severe early childhoodcaries. Pediatric dentistry. 2006;28(3):254-9.
  8. Cogulu D, Ersin NK, Uzel A, Eronat N, Aksit S. A long‐term effect of caries‐related factors in initially caries‐free children. International journal of paediatric dentistry. 2008;18(5):361-7.
  9. Ogden CL, Flegal KM, Carroll MD, Johnson CL. Prevalence and trends in overweight among US children and adolescents, 1999-2000. Jama. 2002;288(14):1728-32.
  10. Schroth RJ, Harrison RL, Moffatt ME. Oral health of indigenous children and the influence of early childhood caries on childhood health and well-being. Pediatric Clinics. 2009;56(6):1481-99.
  11. Acs G, Shulman R, Chussid S, Ng M. The effect of dental rehabilitation on the body weight of children with early childhood caries. Pediatric dentistry. 1999;21(5):109-13.
  12. Flegal KM, Wei R, Ogden CL, Freedman DS, Johnson CL, Curtin LR. Characterizing extreme values of body mass index–for-age by using the 2000 Centers for Disease Control and Prevention growth charts–. The American journal of clinical nutrition. 2009;90(5):1314-20.
  13. Meyers A, Joyce K, Coleman SM, Cook JT, Cutts D, de Cuba SE, et al. Health of children classified as underweight by CDC reference but normal by WHO standard. Pediatrics. 2013;131(6):1780-7.
  14. Karnik S, Kanekar A. Childhood obesity: a global public health crisis. Int J Prev Med. 2012;3(1):1-7.
  15. Willershausen B, Haas G, Krummenauer F, Hohenfellner K. Relationship between high weight and caries frequency in German elementary school children. European journal of medical research. 2004;9(1):400-4.
  16. Ghasempour M HK, Moazzezi Z,Zovvar M. Relationship between BMI and dental caries index in preschool children in Babol. Journal of Isfahan Dental School. 2011;7(3):280-7.
  17. Bahrolooloomi Z SM, Kabodan M, Ravaei S. The Relationship between BMI and DMFT/dmft among 7-11 Year-old Children in Yazd. J Shahid Sadoughi Univ Med Sci. 2014;21(6):751-8.
  18. Hooley M, Skouteris H, Boganin C, Satur J, Kilpatrick N. Body mass index and dental caries in children and adolescents: a systematic review of literature published 2004 to 2011. Systematic reviews. 2012;1(1):57-65.
  19. Sahebnasagh M RSS, Motamed Sanaye V, Azani A, Lashkardoost H. Association between body mass index and dental caries in students: School of Public Health, North Khorasan University of Medical Sciences, Bojnurd, Iran. 2014;6(4);819-828.
  20. Floyd B. Associations between height, body mass, and frequency of decayed, extracted, and filled deciduous teeth among two cohorts of Taiwanese first graders. American journal of physical anthropology. 2009;140(1):113-9.
  21. Goodson JM, Tavares M, WangX, Niederman R, Cugini M, Hasturk H, et al. Obesity and dental decay: inference on the role of dietary sugar. PloS one. 2013;8(10):1-8.
  22. Werner SL, Phillips C, Koroluk LD. Association between childhood obesity and dental caries. Pediatric dentistry. 2012;34(1):23-7.
  23. Porhashemi J, Garshasby KG, Nahvi A. Relationship between Sever Early Childhood Caries and BMI in 2-4-Year-Old Children in Tehran Kindergartens. Journal of Mazandaran University of Medical Sciences. 2016;26(140):197-201.
  24. Edalat A, Abbaszadeh M, Eesvandi M, Heidari A. The relationship of severe early childhood caries and body mass index in a group of 3-to 6-year-old children in Shiraz. Journal of Dentistry. 2014;15(2):68-74.
  25. Costa LR, Daher A, Queiroz MG. Early childhood caries and body mass index in young children from low income families. International journal of environmental research and public health. 2013;10(3):867-78.
  26. Mohtadinia J EH, Parizan S, Kalejahi P. Association between dental caries and BMI and nutritional habit in children. journal of lorestan university of medical science. 1389;12(3):71-8.
  27. Hilgers KK, Akridge M, Scheetz JP, Kinane DF. Childhood obesity and dental development. Pediatric dentistry. 2006;28(1):18-22.
  28. Hilgers KK, Kinane DF, Scheetz JP. Association between childhood obesity and smooth-surface caries in posterior teeth: a preliminary study. Pediatric dentistry. 2006;28(1):23-8.
  29. Malek Mohammadi T, Hossienian Z, Bakhteyar M. The association of body mass index with dental caries in an Iranian sample of children. Journal of Oral Health & Oral Epidemiology. 2012;1(1);29-35
  30. Talebi M, Saraf A, Esmaili H. The relationship between diet and oral hygiene and gingival status in private preschool children in the city of mashhad. Journal of dentistry mashhad university of medical sciences 2006;29:223-234.

Ajami B, Ebrahimi M. Evaluation of oral health status amongst 6-7 years old children in mashhad in 2001. Journal of dentistry mashhad university of medical sciences 2006;29:235-242.

Journal of Mashhad Dental School
Volume 45, Issue 2
July 2021
Pages 188-195

Files

History

  • Receive Date: 16 August 2020
  • Revise Date: 19 April 2021
  • Accept Date: 11 April 2021

Share

How to cite

Statistics