Evaluation of P53 and PCNA Expression in Oral Leukoplakic Lesions with and without Epithelial Dysplasia by Immunohistochemistry Technique

Document Type : original article

Authors

1 Associate Professor, Dept of Oral and Maxillofacial Pathology, School of Dentistry and Dental Research Center of Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran

2 Assistant Professor, Dept of Oral and Maxillofacial Pathology, School of Dentistry and Dental Research Center of Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran

3 Associate Professor, Dept of Pathology, Ghaem Hospital, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran

4 Associate Professor, Dept of Epidemiology, Ghaem Hospital, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran

5 Dentist

6 Postgraduate Student, Dept of Oral and Maxillofacial Pathology, Dental School, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran

Abstract

Introduction: Leukoplakia is the most common precancerous lesion of the oral mucosa and may range microscopically form benign hyperkeratosis to invasive squamous cell carcinoma. P53 is a tumor suppressor protein; whereas, proliferative cell nuclear antigen (PCNA) is a proliferative marker. The aim of this study was to evaluate the immunohistochemical expressions of P53 and PCNA in oral leukoplakia with and without dysplasia.
Materials & Methods: The expression of P53 and PCNA proteins were determined immunohistochemically in paraffin sections of 53 leukoplakias (17 without dyplasia, 15 with mild dysplasia, 14 with moderate dysplasia and 7 with severe dysplasia), in addition to 10 normal oral mucosa. Statistical analysis was performed using One-Way ANOVA, Kruskal-Wallis, and spearman tests.
Results: P53 protein was expressed in 60% of normal oral mucosa, 82.4% of leukoplakias without dysplasia and 100% of leukoplakias with dysplasia. PCNA protein was expressed in all of the specimens. There were statistical differences between P53 and PCNA expression among normal mucosa, leukoplakias with and without dysplasia, regarding their grading and severity (P<0.001). There was a positive correlation between P53 and PCNA expression.
Conclusion: Increase in P53 and PCNA expression is related to the degree of dysplasia in oral leukoplakias. Therefore, we can use these markers in order to indicate and grade dysplastic lesions more exactly. PCNA and P53 could also be used as appropriate markers to estimate the potential of malignant transformation in oral leukoplakia lesions.

Keywords

Full Text

مقدمه

لکوپلاکیا بنا به تعریف WHO عبارت است از: پلاک یا لکه (Patch) سفیدی که از لحاظ بالینی یا آسیب‏شناسی به هیچ ضایعه دیگری اطلاق نشود و نتوان آن را از روی مخاط پاک کرد.(4-1) به علت اینکه لکوپلاکیا محدوده وسیعی از یک هایپرکراتوز خوش‏خیم تا یک سرطان سلول سنگفرشی مهاجم را دربرمی‏گیرد، بیوپسی برای تشخیص قطعی الزامی می‏باشد. مانند اکثر ضایعات سفید دهانی، رنگ ضایعه در نمای بالینی، ناشی از ضخیم‏شدن لایه کراتین سطحی یا ضخیم‏شدن لایه خاردار می‏باشد.(3-1)

لکوپلاکیا معمولاً به عنوان یک ضایعه پیش‏بدخیم یا پیش‏سرطانی در نظر گرفته می‏شود. شیوع تغییرات بدخیمی این ضایعات بیشتر از مخاط طبیعی است.(1)           

تغییرات هیستوپاتولوژیک از یک هایپرکراتوز، دیسپلازی تا کارسینوم درجا و سرطان سلول سنگفرشی متفاوت است.(3و1)

از لحاظ میکروسکوپی، لکوپلاکیا به وسیله یک لایه ضخیم کراتین روی اپی‏تلیوم سطحی (هایپرکراتوز)، همراه یا بدون افزایش ضخامت لایه خاردار (آکانتوزیس) مشخص می‏شود. برخی از لکوپلاکیاها در عین حال که هایپرکراتوز سطحی دارند، آتروفی یا نازک شدن اپی‏تلیوم زیرین را نشان می‏دهند. اغلب در بافت همبندی زیرین، تعداد متفاوتی از سلول‏های آماسی مزمن مشاهده می‏شوند.(3و1)

دیسپلازی اصولاً در اپی‏تلیوم دیده می‏شود و با مجموعه‏ای از تغییرات شامل عدم یک شکل بودن سلول‏ها و نیز از بین رفتن نظم ساختاری آنها مشخص می‏شود. همچنین سلول‏های دیسپلاستیک تفاوت قابل توجهی در شکل (پلی‏مورفیسم) از خود نشان می‏دهند و اغلب دارای هسته‏های هیپرکروماتیک می‏باشند و نسبت اندازه هسته به سیتوپلاسم به طور غیرطبیعی بزرگ می‏باشند. اشکال میتوزی بیشتر از حد عادی دیده می‏شوند. به طور شایع میتوز در نواحی غیرطبیعی در اپی‏تلیوم ظاهر می‏شود.(5) اکثر ضایعات لکوپلاکیایی در بیوپسی هیچ گونه تغییر دیسپلازی را نشان نمی‏دهند. شواهد مبنی بر وجود دیسپلازی اپی‏تلیال تنها در 5% تا 25% موارد (در صورت احتساب کلیه نقاط دهان) دیده شده است. در صورتی که دیسپلازی حضور داشته باشد، این تغییرات دیسپلاستیک معمولاً از قسمت‏های بازال و پارابازال اپی‏تلیوم آغاز می‏شوند. هر قدر اپی‏تلیوم بیشتر دیسپلاستیک گردد، تغییرات غیرمعمول اپی‏تلیال به سوی درگیری کل ضخامت اپی‏تلیوم وسعت می‏یابند.(3و1)

در مطالعه‏ای که توسط Warnakulasuriya و همکارانش در سال 2008 بر روی سیستم‏های طبقه بندی دیسپلازی دهانی انجام شد، پیشنهاد شده است به علت اختلاف در بین پاتولوژیست‏ها در تصمیم‏گیری برای وجود دیسپلازی و شدت آن، بهتر است از سیستم جدید طبقه‏بندی دوتایی (بدون دیسپلازی، مشکوک، ریسک پایین/ متوسط تا شدید و متمایل به ریسک بالا) استفاده کرد. به نظر می‏رسد کاهش میزان انتخاب از سیستم سه‏تایی به دوتایی، باعث افزایش میزان توافق در بین پاتولوژیست‏ها می‏شود. میزان کارآیی این سیستم باید در آینده ارزیابی شود.(6)

PCNA[1]، یک پروتئین با وزن مولکولی 36 کیلودالتون می‏باشدو در اوایل فاز G1 و فاز S از چرخه سلولی ساخته می‏شود. این پروتئین همچنین در ارتباط با مکانیسم‏های تخریب و ترمیم DNA می‏باشد. PCNA بطور قوی با مناطق هسته‏ای که در آن سنتز DNA اتفاق می‏افتد مرتبط می‏باشد

PCNA یک مارکر مفید در پرولیفراسیون سلولی است چون تظاهر و انتشار آن با میزان پرولیفراسیون سلولی و سنتز DNA مرتبط می‏باشد.

P53 یک مهارکننده ذاتی رشد سلولی می‏باشد و شکل جهش یافته آن در ایجاد تومور نقش دارد.(8و7) ژن سرکوب کننده تومور P53 اثرات مهارکننده رشد خود را حداقل تا حدی به وسیله تنظیم افزایشی تولید مهارکننده کینازهای وابسته به سیکلین اعمال می‏کند. موتاسیون این ژن و افزایش پروتئین آن در کارسینوم‏های سر و گردن مشاهده می‏گردد.(5و3) Soares و همکارانش در سال 2006 یک مطالعه گذشته نگر بر روی 95 بیوپسی دهانی انجام دادند که 27 نمونه فیبروز هیپرپلازی، 40 نمونه لکوپلاکیا و 28 نمونه کارسینوم سلول‏های سنگفرشی دهانی بود. از 40 نمونه لکوپلاکیا، 16 مورد غیردیسپلاستیک و 24 مورد دیسپلاستیک بودند که 50% آنها دیسپلازی متوسط تا شدید داشتند. مقایسه بین این 4 گروه نشان داد که P53 و Ki67 به ترتیب در ضایعات خوش‏خیم، پیش‏بدخیم و بدخیم افزایش داشت. در مقابل ارتباط بین افزایش سطح PCNA و ضایعات پیش‏بدخیم و بدخیم غیرممکن بود و در نتیجه آنها نتیجه گرفتند که PCNA مارکر خوبی برای نشان دادن ضایعات پیش‏سرطانی نمی باشد.(9)

هدف از این مطالعه تعیین و مقایسه بروز آنتی ژن P53 و

PCNA در لکوپلاکیای مخاط دهان با و بدون دیسپلازی و اپی‏تلیوم طبیعی مخاط دهان به روش ایمونوهیستوشیمی بود.

مواد و روش‏ها

در این مطالعه توصیفی-تحلیلی که به صورت مقطعی اجرا گردید، نمونه‏ها از آرشیو دانشکده دندانپزشکی مشهد بخش آسیب‏‏شناسی تهیه شد. نمونه‏های مورد مطالعه شامل 63 بلوک موجود در بایگانی بخش آسیب‏‏شناسی دانشکده دندانپزشکی مشهد بود. 53 مورد از این 63 بلوک، مربوط به لکوپلاکیا (17 مورد بدون دیسپلازی، 15 مورد با دیسپلازی خفیف، 14 مورد با دیسپلازی متوسط و 7 مورد با دیسپلازی شدید) و 10 مورد مربوط به مخاط طبیعی دهان بود. ولی به دلیل آماسی بودن بافت همبندی مربوط به مخاط طبیعی دهان در اکثر موارد، نتوانستیم نمونه‏های بیشتری تهیه نماییم.

پس از بازبینی نمونه‏ها توسط دو پاتولوژیست و نشانه‏گذاری کانون مناسب از هر بلوک پارافینی دو برش 4 میکرونی جهت رنگ‏آمیزی ایمونوهیستوشیمی برای مشخص شدن میزان بروز پروتئین‏های P53 و PCNA طبق دستورالعمل کارخانه سازنده (Novo Castra) تهیه گردید.

روش رنگ آمیزی: پس از تهیه برش‏های بافتی از بلوک‏های پارافینی به ضخامت 4 میکرون، آنها را بمدت 24 ساعت در حرارت اتاق قرار دادیم. سپس آنها را در گزیلن دپارافینه کرده و سپس مراحل رنگ‏آمیزی را براساس دستورالمعل کارخانه سازنده (Novo Castra) بدینگونه انجام دادیم: به منظور بازیافت آنتی‏ژنی ابتدا آنها را در محلول سیترات در ماکروویو به مدت 35 دقیقه قرار دادیم. سپس آنها را با آب‏مقطر شسته و آنها را در محیط مرطوب گذاشتیم و پس از آن به ترتیب در محلول‏های پراکسیداز، آنتی‏بادی
(PCNA, P53)، Link، استرپتاویدین، کروموژن، هماتوکسیلین گذاشته و در بین هریک از مراحل فوق، به مدت 5 دقیقه آنها را در آب‏مقطر شستشو دادیم. سپس در الکل مطلق قرار داده و با چسب انتلان چسباندیم. اسلایدهای رنگ‏آمیزی شده زیر میکروسکوپ نوری با درشت نمایی 400´ و 100´ تحت مطالعه قرار گرفته و با استفاده از مقایسه با نمونه شاهد مثبت (آدنوکارسینوم کولون، گره لنفی راکتیو) از صحت رنگ‏آمیزی اطمینان حاصل گشت. برای ارزیابی فعالیت نشانگر P53 نمونه‏هایی که کمتر از 5% سلول‏های اپی‏تلیالی آنها رنگ گرفته بود به عنوان (-)، نمونه‏هایی که 25-6% سلول‏های اپی‏تلیالی آنها رنگ گرفته بود به عنوان (+) در نظر گرفته شدند. نمونه‏هایی که 50-26% سلول‏های اپی‏تلیالی آنها رنگ گرفته بود به عنوان (++) در نظر گرفته شدند.(10) در نهایت چنانچه بیش از 50% سلول‏های اپی‏تلیالی رنگ می‏گرفت به عنوان (+++) در نظر گرفته می‏شد. برای ارزیابی فعالیت نشانگر PCNA، تعداد سلول‏های مثبت در حداقل 1000 سلول در مناطقی با حداکثر فعالیت PCNA شمارش گردید و تعداد سلول‏های مثبت به شکل درصدی از کل سلول‏های شمارش شده برآورد شد (Label Index).(11)

از لحاظ شدت رنگ پذیری نشانگرها، رنگ پذیری هسته سلول‏های تومورال به 4 دسته عدم بروز (-) ضعیف (قهوه‏ای کم رنگ+)، متوسط (قهوه‏ای بلوطی ++) و شدید (قهوه‏ای سوخته +++) تقسیم‏بندی شدند.(12)

موقعیت بروز P53 و PCNA به تفکیک محل در اپی‏تلیوم در 1) طبقه بازال، 2) در طبقه بازال و پارابازال، 3) در 3/1 ضخامت اپی‏تلیوم، 4) در 2/1 ضخامت اپی‏تلیوم، 5) در 3/2 ضخامت اپی‏تلیوم، 6) در تمام ضخامت اپی‏تلیوم مشخص گشت.

آزمون‏های آماری مورد استفاده عبارت بود از آزمون‏های آنالیز واریانس یک طرفه، کروسکال-والیس و ضریب همبستگی اسپیرمن. در همه آزمون‏ها سطح معنی‏داری 05/0 بود.

 یافته‏ها  

 اکثریت نمونه‏های بافت نرمال و لکوپلاکیای بدون دیسپلازی، پروتئین P53 را در طبقه بازال بروز دادند (به ترتیب 50% و 5/76%) و همچنین اکثریت نمونه‏های لکوپلاکیا با دیسپلازی خفیف، P53 را در ناحیه بازال بروز دادند (7/66%). این ارقام در مورد لکوپلاکیا با دیسپلازی متوسط (4/21%) و مربوط به ناحیه بازال و پارابازال و برای لکوپلاکیا با دیسپلازی شدید (9/42%) و مربوط به کل ضخامت اپی‏تلیوم بود (تصویر 1).

در نهایت 40% نمونه‏های نرمال و 6/17% لکوپلاکیای بدون دیسپلازی P53 را بروز دادند. با توجه به آزمون کروسکال-والیس اختلاف معنی‏داری از لحاظ درجه بندی P53 در بین گروه‏های تحت مطالعه وجود داشت (001/0P<). با توجه به این آزمون اختلاف معنی‏داری از لحاظ درجه‏بندی P53 در بین انواع لکوپلاکیا وجود داشت (001/0P<). همچنین اختلاف معنی‏داری از لحاظ درجه‏بندی P53 در بین سه گروه مخاط نرمال، لکوپلاکیا بدون دیسپلازی و لکوپلاکیاهای با دیسپلازی به عنوان یک مجموعه وجود داشت (001/0P<) (جدول 1).

تمامی نمونه‏ها PCNA را بروز دادند. بیشترین میانگین درصد بروز PCNA در بین گروه‏های تحت مطالعه در لکوپلاکیا با دیسپلازی شدید (5/12±1/87) و کمترین میزان آن در لکوپلاکیا بدون دیسپلازی (1/7±06/15) دیده شد و با توجه به آنالیز واریانس یک طرفه اختلاف آماری معنی‏داری از لحاظ بروز PCNA بین گروه‏های تحت مطالعه وجود داشت (001/0P< و 395/50F=).

بر طبق آزمون، اختلاف آماری معنی‏داری از لحاظ بروز PCNA در بین انواع لکوپلاکیا وجود داشت (001/0P< و 752/54F=). همچنین اختلاف آماری معنی‏داری از لحاظ بروز PCNA بین سه گروه مخاط نرمال، لکوپلاکیا بدون دیسپلازی و مجموعه لکوپلاکیاهای با دیسپلازی وجود داشت (001/0P< و 728/8F=). با توجه به آزمون کروسکال-والیس اختلاف آماری معنی‏داری از لحاظ درجه بندی PCNA در بین 5 گروه تحت مطالعه وجود داشت (001/0P<) و همچنین اختلاف آماری معنی‏داری از لحاظ درجه‏بندی سلول‏های اپی‏تلیالی ضایعات، در بروز PCNA در بین انواع لکوپلاکیاها وجود داشت (001/0P<) که در لکوپلاکیا بدون دیسپلازی در رابطه با درجه بندی (+) از همه بیشتر و در لکوپلاکیا با دیسپلازی شدید از همه کمتر بود. درجه بندی (++) در لکوپلاکیا با دیسپلازی متوسط از همه بیشتر و در لکوپلاکیا با دیسپلازی  شدید از همه  کمتر  بود.  درجه بندی  (+++)  در

لکوپلاکیا با دیسپلازی شدید از همه بیشتر بود (تصویر 2).

همچنین اختلاف آماری معنی‏داری از لحاظ درجه‏بندی PCNA بین سه گروه مخاط نرمال، لکوپلاکیای بدون دیسپلازی و مجموعه لکوپلاکیاهای با دیسپلازی وجود داشت (001/0P<) (جدول 2).

با استفاده از آنالیز واریانس یک‏طرفه اختلاف آماری معنی‏داری میان 5 گروه وجود داشت (001/0P<). همچنین اختلاف آماری معنی‏داری میان انواع لکوپلاکیا وجود داشت (001/0P<) و تفاوت معنی‏داری بین بافت نرمال، لکوپلاکیا بدون دیسپلازی و مجموعه لکوپلاکیا با دیسپلازی وجود داشت (001/0P<) (جدول 3).

با توجه به آنالیز واریانس یک‏طرفه اختلاف معنی‏داری بین گروه‏های تحت مطالعه از نظر بروز P53 وجود داشت (001/0P< و 9/63F=).

بر طبق همین آزمون اختلاف معنی‏داری از لحاظ درصد بروز P53 در بین انواع لکوپلاکیا وجود داشت (001/0P< و 6/68F=). همین طور تفاوت معنی‏داری از لحاظ بروز P53 بین بافت نرمال، لکوپلاکیای بدون دیسپلازی و مجموعه لکوپلاکیا با دیسپلازی وجود داشت (001/0P< و 097/9F=).

با توجه به ضریب همبستگی اسپیرمن، P53 و PCNA با یکدیگر ارتباط مستقیم داشته و همسوی با هم عمل می‏کنند) (764/0r=) (نمودار 1).

 

 

 

جدول 1 : فراوانی درجه بندی تظاهر نشانگر P53 در گروه‏های تحت مطالعه بر حسب تعداد سلول‏های شمارش شده مثبت

ضایعه

-

+

++

+++

تعداد

درصد

تعداد

درصد

تعداد

درصد

تعداد

درصد

بافت نرمال

6

0/60

4

0/40

0

0/0

0

0/0

لکوپلاکیا بدون دیسپلازی

4

5/23

13

5/76

0

0/0

0

0/0

لکوپلاکیا با دیسپلازی خفیف

3

0/20

10

7/66

2

3/13

0

0/0

لکوپلاکیا با دیسپلای متوسط

0

0/0

5

7/35

8

1/57

1

2/7

لکوپلاکیا با دیسپلازی شدید

0

0/0

0

0/0

2

6/28

5

4/71


 

 

 

 

 


 

تصویر 1 : تظاهر شدید P53 با سلولاریتی +++ در دیسپلازی شدید در تمام ضخامت اپی‏تلیوم (بزرگنمایی x100)

 

تصویر 2 : تظاهر شدید PCNA با سلولاریتی +++ در تمام ضخامت – دیسپلازی شدید (بزرگنمایی x100)


 

جدول 2 : محل بروز PCNA در گروه‏های تحت مطالعه

محل بروز

نرمال

لکوپلاکیا بدون دیسپلازی

لکوپلاکیا با

دیسپلازی خفیف

لکوپلاکیا با

دیسپلازی متوسط

لکوپلاکیا با

دیسپلازی شدید

تعداد

درصد

تعداد

درصد

تعداد

درصد

تعداد

درصد

تعداد

درصد

ناحیه بازال

6

0/60

12

5/70

7

7/43

0

0/0

0

0/0

ناحیه بازال و پارابازال

4

0/40

5

4/29

6

5/37

5

4/38

0

0/0

ناحیه 3/1 ضخامت اپی‏تلیوم

0

0/0

0

0/0

2

5/12

2

3/15

0

0/0

ناحیه 2/1 + 3/2 ضخامت اپی‏تلیوم

0

0/0

0

0/0

1

25/6

3

0/23

4

1/57

کل ضخامت اپی‏تلیوم

0

0/0

0

0/0

0

0/0

3

0/23

3

8/42

 

جدول 3 : میانگین و انحراف معیار درصد سلول‏های اپی‏تلیالی رنگ آمیزی شده با PCNA و P53

ضایعه

PCNA

P53

تعداد

(انحراف معیار) میانگین

تعداد

(انحراف معیار) میانگین

بافت نرمال

15

(2/4) 0/18

10

(1/6) 2/4

لکوپلاکیا بدون دیسپلازی

17

(1/7) 0/15

17

(7/5) 1/7

لکوپلاکیا با دیسپلازی خفیف

16

(8/17) 6/22

15

(3/10) 8/17

لکوپلاکیا با دیسپلای متوسط

13

(1/12) 6/34

14

(3/12) 1/12

لکوپلاکیا با دیسپلازی شدید

7

(5/12) 1/87

7

(6/12) 5/12

نتیجه آنالیز واریانس

001/0P< و 395/50F=

001/0P< و 9/63F=

 

 

نمودار 1 : ارتباط تظاهر P53 و PCNA در ضایعات مورد مطالعه

 


بحث

 لکوپلاکیا شایع‏ترین ضایعه پیش‏بدخیم در مخاط دهان است.(14و13) علت آن همچنان ناشناخته باقی مانده است.(4) البته موارد متعددی را در بروز آن دخیل دانسته‏اند که شامل سیگار یا تنباکوی جویدنی، برخی از میکروارگانیسم‏ها و ...

می‏باشد.(15و4و3و1)

از لحاظ میکروسکوپی لکوپلاکیا به وسیله یک لایه ضخیم کراتین روی اپی‏تلیوم سطحی همراه یا بدون افزایش ضخامت لایه خاردار مشخص می‏شود. تغییرات هیستوپاتولوژیک از یک هیپرکراتوز، دیسپلازی تا کارسینوم درجا و سرطان سلول

سنگفرشی متفاوت است.(4و3)

اکثر ضایعات لکوپلاکیا در بیوپسی هیچ‏گونه تغییر دیسپلازی را نشان نمی‏دهند و دیسپلازی اپی‏تلیال تنها در 25-5% موارد دیده شده است.(4)

P53 یک مهارکننده ذاتی رشد سلولی می‏باشد و شکل جهش یافته آن در ایجاد تومور نقش دارد.(7و6)

یک مارکر دیگر که برای پیش‏بینی در بعضی از مطالعات پیشنهاد گردیده است، Proliferative cell nuclear antigen
(PCNA) می‏باشد که جهت بررسی فعالیت تکثیری سلول‏ها استفاده می‏شود(16) مطالعه ما که تظاهر P53 را هم از لحاظ تعداد سلول‏های اپی‏تلیالی مثبت و هم از لحاظ شدت رنگ‏پذیری آنها بررسی نموده، نشان داده است که تعداد سلول‏های P53 مثبت و همچنین شدت رنگ‏پذیری آنها به ترتیب از بافت نرمال به سمت دیسپلازی شدید افزایش می‏یابد و این در حالی است که هر چه به سمت دیسپلازی شدید پیش می‏رویم محل بروز P53 از لایه‏های بازال در سلول‏های طبیعی به سمت لایه‏های سطحی‏تر و تمام ضخامت پیشرفت می‏کند.

این نتایج با تحقیق Soares و همکارانش مطابقت دارد. در این مطالعه نشان داده شد که تظاهر P53 به ترتیب از ضایعات خوش‏خیم به پیش‎‏‏بدخیم تا بدخیم افزایش می‏یابد.(9)

همین طور در مطالعه‏ای که توسط Santos-Garcia با استفاده از تکنیک ایمنوهیستوشیمی انجام شد، مشخص گردید که ارزیابی نشانگر Ki-67 در مراحل اولیه ضایعات لکوپلاکیا و مارکر P53 در مراحل پیشرفته این ضایعات ارزشمند است و مطالعه این مارکرها می‏تواند در تشخیص زودرس ضایعات پیش‏سرطانی و نتیجتاً درمان آنها مفید باشد. این مطالعه از لحاظ بررسی P53 و نتایج آن، با مطالعه ما مطابقت نسبی دارد.(17)

در مطالعه ما، بررسی بروز PCNA از لحاظ تعداد سلول‏های اپی‏تلیالی مثبت و شدت رنگ‏پذیری آنها در گروه‏های هدف انجام شد که به ترتیب از دیسپلازی خفیف تا شدید افزایش داشت و همین طور محل بروز آن در نمونه‏های بافت نرمال و دیسپلازی خفیف، بیشتر در لایه بازال و در دیسپلازی شدیدتر به سمت لایه‏های سطحی و در نهایت کل ضخامت اپی‏تلیوم بوده است. این نتایج در مورد نشانگرهای P53 و PCNA مشابه مطالعات ذیل بوده است.

در مطالعه Tsuzuki، تظاهر PCNA را در سرطان سلول سنگفرشی با استفاده از تکنیک ایمنوهیستوشیمی نشان داد و نتیجه گرفت که PCNA با پیشرفت بیماری افزایش می‏یابد.(18)

در مطالعه Iwasa، P53 و PCNA مثبت بطور ثابتی از 35 تا هیپرپلازی تا دیسپلازی خفیف، متوسط، شدید و در نهایت سرطان سلول سنگفرشی افزایش نشان داد که با مطالعه ما در مورد لکوپلاکیا همخوانی دارد.(19)

 همینطور در مطالعه Girod که بر روی 256 نمونه پیش‏بدخیم، بدخیم و متاستاتیک نشان داده شد که یک افزایش در تظاهر PCNA از بافت طبیعی به سمت سرطان سلول سنگفرشی با درجه تمایز متوسط وجود دارد.(20)

Lan و همکارانش نشان دادند که میزان بروز P53 و PCNA با درجه دیسپلازی ضایعات لکوپلاکیا و درجه‏بندی هیستولوژیک سرطان سلول سنگفرشی حفره دهان ارتباط مستقیم دارد و در اپی‏تلیوم دیسپلاستیک این دو مارکر در نواحی سوپرابازال و لایه‏های تحتانی‏تر طبقه خاردار بروز می‏یابند که از لحاظ خصوصیات دیسپلاستیک با مطالعه ما مطابقت دارد.(21)

در مقابل می‏توان از مطالعه Anghelina و همکاران نام برد که میزان بروز P53 در نمونه‏های کارسینوم درجا در درصد پایینی از نمونه‏ها بروز یافته است (28% دیسپلازی متوسط و فقط یک نمونه کارسینوم درجا) که ممکن است به دلیل اختلاف در نحوه رنگ‏آمیزی ایمنوهیستوشیمی باشد. البته در این مطالعه نشانگر PCNA در تعیین شدت دیسپلازی مفید دانسته شده است.(22)

مطالعه دیگری که با نتایج تحقیق ما ناهمگون می‏باشد، مطالعه‏ای است که توسط Liu و Klein با استفاده از تکنیک ایمنوهیستوشیمی انجام گردید، نشان داده شد که مارکرهای پرولیفراسیون سلولی مثل PCNA، قادر به درجه‏بندی دیسپلازی در لکوپلاکیا نمی‏باشند و با توجه به سادگی در استفاده و پذیرش همگانی، Ki-67 را به عنوان یک مارکر قابل اعتماد برای پیش بینی بدخیمی پیشنهاد کردند.(23)

 نتیجه گیری

افزایش بروز P53 و PCNA با درجه دیسپلازی لکوپلاکیای دهان ارتباط دارد و از این دو نشانگر می‏توان برای درجه‏بندی دقیق‏تر دیسپلازی، همچنین یافتن ضایعات لکوپلاکیای دیسپلاستیک استفاده نمود. همچنین، می‏توان از PCNA و P53 بعنوان مارکرهای پیش بینی کنندة تغییرات بدخیمی در ضایعات لکوپلاکیای دهانی استفاده نمود.

تشکر و قدردانی

بدینوسیله نویسندگان این مقاله از حمایت مادی و معنوی معاونت محترم پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در انجام این طرح تحقیقاتی قدردانی می‏گردد.


[1]. Proliferative cell nuclear antigen

References

  1. Neville BW, Damm DD, Allen CM, Bouquot JE. Oral & Maxillofacial Pathology. 3th ed. China: W.B.Saunders Co; 2009. P. 388-97.
  2. Gyeenberg MS, Glick M. Burket`s Oral Medicine Diagnosis and Treatment. 10th ed. Spain: B.C. Decker; 2002. P. 85-125.
  3. Regezi JA, Sciubba JJ, Jordan RCK. Oral Pathology Clinical Pathologic Correlation. 5th ed. Philadelphia: W.B.Saunders Co; 2008. P. 73-125.
  4. Burns T, Breathnach SM, Cox N, Griffith CE. Rook`s Textbook of Dermatology. 7th ed. USA: Black Well Co; 2004:  P. 66-91.
  5. Kumar V, Fausto N, Abbas A. Robbins and Cotran Pathologic Basis of Disease. 7th ed. China: W.B. Saunders Co; 2004. P. 292, 302-3, 328-31.
  6. Warnakulasuriya S, Reibel J, Bouquot J, Dabelsteen E. Oral epithelial dysplasia classification systems: Predictive value, utility, weaknesses, and scope for improvement. J Oral Pathol Med 2008; 37(3): 127-33.
  7. Sandra F, Nakamura N, Kanematsu T, Hirata M, Ohishi M. The role of MDM2 in the proliferative activity of ameloblastoma. Oral Oncol 2002; 38(2): 153-7.
  8. Finlay CA, Hinds PW, Levine AJ. The P53 proto-oncogene can act as a suppressor of transformation. Cell 1989; 57(7): 1083-93.
  9. Soares CP, Zuanon JA, Teresa DB, Fregonezi PA, Neto CB, Oliveira MR. Quantitative cell-cycle protein expression in oral cancer assessed by computer-assisted system. Histol Histopathol 2006; 21(7): 721-8.
  10. Gnepp DR. Diagnostic Surgical Pathology of the Head & Neck.1st ed. Philadelphia: W.B. Saunders Co; 2000. P. 3-4.
  11. Lee JJ, Kuo MY, Cheng SJ, Chiang CP, Jeng JH, Chang HH, et al. Higher expressions of P53 and proliferating cell nuclear antigen (PCNA) in atrophic oral lichen planus and patients with areca quid chewing. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod 2005; 99(4): 471-8.
  12. Dabbs DJ. Diagnostic Immunohistochemistry. 1st ed. London: Churchill Livingstone; 2002. P. 141-3.
  13. Levin AJ, Perry ME, Chang A, Silver A, Dittmer D, Wu M, et al. The 1993 Walter Hubert Lecture: The role of the P53 tumour-suppressor gene in tumori genesis. Br J Cancer 1994; 69(3):409-16.
  14. Fan GK, Chen J, Ping F, Geng Y. Immunohistochemical analysis of P57, P53 and HSP60 expressions in premalignant and malignant oral tissue. Oral Oncol 2006; 42(2): 147-53.
  15. Banoczy J, Gintner Z, Dombic. Tobacco use and oral leukoplakia. J Dent Educ 2001; 65(4): 322-7.
  16. Rosai J. Rosai Ackerman's Surgical Pathology 2 volume set. 9th ed. Edinburgh London: Mosby Co; 2004. P. 66.
  17. Santos-Garcia A, Abad-Hernandez MM, Fonseca-Sanchez E, Cruz-Hernandez JJ, Bullon-Sopelana A. Proteic expression of P53 and cellular proliferation in oral leukoplakias. Med Oral Pathol Oral Cir Bucal 2005; 10(1): 5-8, 1-5.
  18. Tsuzuki H, Fujieda S, Sunaga H, Narita N, Tokuriki M, Saito H. Expression of P27 and apoptosis in oral leukoplakia. Anticancer Res 2003; 23(2): 1265-70.
  19. Iwasa M, Imamura Y, Noriki S, Nishi Y, Kato H, Fukuda M. Immunohistochemical detection of early-stage carcinogensis of oral leukoplakia by increased DNA-instability and various malignancy markers. Eur J Histochem 2001; 45(4): 333-46.
  20. Girod SC, Pape HD, Krueger GR. P53 and PCNA expression in carcinogenesis of the oropharyngeal mucosa. Eur J Cancer B Oral Oncol 1994; 30(6): 419-23.
  21. Lan HA, Zain RB, Saitoh M, Muramatsu Y, Shrestha P, Mori M. Proliferating cell nuclear antigen (PCNA) and P53 in epithelial dysplasia and squamous cell carcinoma of oral mucosa-a marker for poor tumor differentiation, increasing nuclear atypia and invasiveness? Anticancer Res 1996; 16(5): 3059-65.
  22. Anghelina F, Ionita E, Popescu CF, Ionita I, Mogoanta C, Ciolofan S, et al. Clinical, morphological and immunohistochemical aspects in laryngeal premalignant lesions. Rom J Morphol Embryol 2006; 47(2): 169-74.
  23. Liu SC, Klein-Szanto AJ. Markers of proliferation in normal and leukoplakic oral epithelia. Oral Oncol 2000; 36(2): 145-51.

Files

History

  • Receive Date: 27 August 2013
  • Accept Date: 27 August 2013

Share

How to cite

Statistics