In vitro Comparison of the Shear Bond Strength of “Etch & Rinse” vs “Self-Etch” Bonding Systems on Dentin after “Nonvital Tooth Bleaching”

Document Type : original article

Authors

1 Assistant Professor, Dept of Operative Dentistry, Dental School, Shiraz University of Medical Sciences, Shiraz, Iran

2 Professor, Dept of Operative Dentistry, Dental School, Shiraz University of Medical Sciences, Shiraz, Iran

3 Postgraduate Student, Dept of Operative Dentistry, Dental School, Shiraz University of Medical Sciences, Shiraz, Iran

Abstract

Introduction: Since bleaching causes changes on dental tissue and affects adhesive bond strengths, it is useful to recognize bonding systems which provide higher bond strengths on the dentin after bleaching.
Materials & Methods: Forty eight human sound premolars were selected and sectioned 5mm below the CEJ. In order to do the bleaching process, the access cavity preparation was done and after the excavation of pulp tissue, and placement of the hybrid glass ionomer base at the apex, the teeth were bleached using the 35% hydrogen peroxide for 4 times. The teeth were then embedded in a self-cured acrylic resin and polished to obtain a flat dentin surface. The teeth were assigned into 4 groups according to the adhesive system used (n=12): group 1: Single Bond (SB), group 2: Prime & Bond NT (P&B), group 3: Clearfil SE Bond (CSE) and group 4: Opti Bond (All in one) (OB). The adhesive systems were used according to the manufacturer’s instructions and a cylinder of composite resin Z100 was overlied. The teeth were thermocycled and the shear bond strength tests were performed in a universal testing machine with cross head speed of 1mm/min.
Results: CSE had the highest bond strength (15.18 MPa) and SB had the lowest one (8.10 MPa). One Way ANOVA and  independent sample t-test showed that the difference in bond strength values among the different types or generations of bondings was statistically significant except for the SB and P&B systems (P<0.05). 
Conclusion: Within the limitations of this study, it is concluded that two step “self-etch” adhesives (CSE) are preferred to use for the teeth undergoing “Non vital tooth bleaching” with 35% hydrogen peroxide than the one step “self-etch” adhesives (OB) or two step “etch & rinse” adhesives (SB , P&B).

Keywords


مقدمه

دندان­ها ممکن است به علل متفاوتی دچار تغییر رنگ شوند که از جمله آنها می­توان به تغییر رنگ­های ناشی از مصرف سیگار (خارجی) یا درمان­های اندو (داخلی) اشاره نمود. یکی از شایع­ترین دلایل نیاز به درمان­های دندان­پزشکی، دندان­های تغییر رنگ یافته هستند. حتی افراد دارای دندان­های با رنگ طبیعی، غالباً متقاضی سفید کردن دندان­هایشان هستند. با افزایش آگاهی مردم نسبت به درمان­های محافظه­کارانه، تعداد بیمارانی که تمایل به عدم تراش تاج دندان­های خود دارند رو به افزایش است.(1)

روش­های سفید کردن (بلیچینگ) محافظه­کارانه­تر از روش­های ترمیمی می­باشند و نسبتاً ساده و ارزان هم هستند. این روش­ها ممکن است داخلی (داخل پالپ چمبر) یا خارجی (روی سطح مینا) باشند و شامل تکنیک‏های متعددی هستند. (2)

مواد شیمیایی سفیدکننده به صورت عاملی اکسیدکننده یا احیاء‏کننده عمل می­کنند. اکثر مواد سفید کننده ترکیبات اکسیدکننده می­باشند که فرآورده­های زیادی از آنها در دسترس می­باشد. مواد اکسید کننده­ای که به طور شایع استفاده می­شوند محلول­های هیدروژن پراکساید با غلظت‏های مختلف، سدیم پربورات و کاربامایدپراکساید می‏باشند. (2)

روش­های مختلفی جهت بلیچینگ دندان­های تحت درمان اندو قرار گرفته وجود دارد. محبوب‏ترین و شایع‏ترین تکنیک، “Walking bleach” می­باشد که در آن از خمیری از سدیم پربورات در ترکیب با آب یا هیدروژن پراکساید که درون پالپ چمبر قرار داده شده و تا جلسه ملاقات بعدی سیل می­شود، استفاده می­گردد. این تکنیک به طور گسترده­ای در دندانپزشکی استفاده می­شود زیرا به وقت کلینیکی کمی نیاز دارد.(3)

عوامل متعددی را بایستی قبل از آغاز پروسه سفیدسازی دندان­ها مورد توجه قرار داد و سپس حین انجام فرایند، مهار نمود تا از حصول حداکثر مزایا اطمینان پیدا کرد. این عوامل عبارتند از: پاکیزه سازی سطح، غـلظت  پراکـسایـد،  حـرارت، PH،  زمـان  و  مـحیط

مسدودکننده. (4)

اغلب پس از درمان بلیچینگ، ترمیم­های زیبایی صورت می­پذیرد. تحقیقات متعددی کاهشی در میزان استحکام باند کامپوزیت رزین به مینا و عاج پس از پروسه بلیچینگ را نشان داده­اند. (5)

پراکساید و اکسیژن باقیمانده به عنوان فاکتورهایی که بر روی پلیمریزاسیون سیستم­های ادهزیو و کامپوزیت رزین تأثیرگذار هستند مطرح شده­اند. آزاد شدن اکسیژن از سطح مینا یا عاج بلیچ شده باعث پلیمریزاسیون ناکامل ادهزیو در سطح تماس رزین عاج / مینا می­شود.(6)

عوامل بلیچینگ باعث تغییراتی در ساختار شیمیایی عاج انسانی می­شوند. این عوامل نسبت اولیه بین اجزاء عالی و معدنی عاج را تغییر داده و حلالیت آن را افزایش می­دهند. این عوامل باعث تغییراتی در سطوح کلسیم، فسفر، سولفور و پتاسیم در عاج می­شوند. تغییر در نسبت کلسیم به فسفر نشان‏دهنده تغییر در اجزاء معدنی هیدروکسی آپاتیت­ها می­باشد. کاهش نسبت کلسیم به فسفر در عاج نسبت به مینا قابل توجه­تر است. (7)

عوامل باندینگ از زمان تشکیل تاکنون، پیشرفتی هفت مرحله­ای را طی  کرده­اند و امروزه عمدتاً از باندینگ­های نسل پنجم، ششم و هفتم استفاده می­شود. باندینگ­های نسل پنجم به صورت “Etch & rinse” و باندینگ­های نسل ششم و هفتم به صورت “Self-etch” می­باشند. در باندینگ­های “Etch & rinse” سطح دندان قبل از کاربرد ادهزیو به وسیله اسیدفسفریک اچ می­شود حال آنکه در باندینگ­های “Self-etch” با توجه به وجود منومرهای اسیدی در ترکیب آنها، مرحله اچینگ حذف شده است. در باندینگ­های نسل شش، ابتدا پرایمر اسیدی و سپس ادهزیو استفاده می­شود حال آنکه در باندینگ­های نسل هفت، تـمامی مـراحل با هم تـرکیب شـده و بـه صورت 

یک مرحله­ای استفاده می­شوند.

با توجه به اینکه پروسه بلیچینگ باعث بروز تغییراتی در نسج عاج دندانی می­شود بر آن شدیم تا استحکام باند باندینگ­های مختلف را بر روی این نسج تغییر یافته مورد ارزیابی قرار دهیم تا دریابیم کدام نوع یا نسل باندینگ­ها استحکام باند بهتری را فراهم می­کنند.

مواد و روش­ها

در این تحقیق تجربی-آزمایشگاهی، از 48 دندان پره مولر انسانی سالم که به دلیل درمان ارتودنتیک کشیده شده بودند استفاده شد. دندان­ها ابتدا توسط وسایل دستی کاملاً از بقایای بافت‏های نگهدارنده تمیز شدند و سپس توسط برس پروفیلاکسی ضایعات آلی از سطح دندان برداشته شد. قبل از مطالعه دندان­ها در محلول تیمول 1% نگهداری شدند.

الف) درمان بلیچینگ

ریشه دندان­ها از ناحیه 5 میلی‏متر آپیکال نسبت به CEJ با استفاده از یک دیسک الماسه دوسطحی (Diatech-Swiss) برش داده شدند. حفره دسترسی در دندان­ها با استفاده از فرز فیشور الماسه شماره 245
(D&Z-Germany) و خنک‏کننده آب ایجاد شده و نسج پالپ کانال با استفاده از گیتس­های شماره 3 و 4
(MANI Inc. Japan) خارج گردید. حفره با استفاده از نرمال سالین شسته و سپس خشک شد. 

از گلاس آینومر نوری (GC-Japan) به عنوان بیس به ضخامت 3 میلی‏متر در درون کانال ریشه تا حد 2 میلی‏متر زیر CEJ استفاده شد تا از لیکیج آپیکالی ماده بلیچینگ جلوگیری شود. تکنیک “Walking bleach” با استفاده از هیدروژن پراکساید 35 درصد (Ultradent-USA) انجام شد. سپس یک سیل سطحی با استفاده از Cavit در محل حفره دسترسی ایجاد گردید. ماده بلیچینگ در 4 نوبت، هر یک به فاصله یک هفته تعویض گردید، در تمام طول مدت انجام تحقیق دندان­ها در بزاق مصنوعی نگهداری شدند.

ب)آماده­سازی نمونه­ها برای انجام تست استحکام باند برشی

پس از اتمام پروسه بلیچینگ، محل حفره دسترسی با استفاده از نرمال سالین شسته و سپس خشک شد و محل دهانه حفره با استفاده از گلاس آینومر نوری سیل گردید.

قالبی به صورت مکعب مستطیل از جنس ماده قالب‏گیری سیلیکون افزایشی (Coltene-Swiss) به ابعاد cm 1×2×3 آماده شد. نمونه­ها به صورتی که سطح باکال دندان­ها به سمت کف قالب قرار می­گرفت در درون آن قرار داده شدند و تمامی قالب­ها استفاده از آکریل فوری  پر شد. سپس نمونه­ها قرار داده شده در آکریل فوری به منظور اکسپوز شدن سطح عاجی صافی به قطر 5 میلی‏متر از سطح باکال دندان­ها پالیش شدند. دندان­ها تا زمان شروع پروسه ترمیمی یعنی ده روز پس از درمان بلیچینگ در درون بزاق مصنوعی باقی ماندند.

ج) پروسه ترمیمی

دندان­ها به طور تصادفی بر طبق نوع سیستم باندینگ مورد استفاده به چهار گروه تقسیم شدند (12=n) :

گروه 1:  از باندینگ نسل پنجم     Prime & Bond NT (P&B) استفاده شد. 

گروه 2:  از باندینگ نسل پنجم     Single  Bond (SB) استفاده شد.

گروه 3:  از باندینگ نسل ششم     Clearfil SE Bond (CSE) استفاده شد.

گروه 4:  از باندینگ نسل هفتم     Opti  Bond (OB) (All in one) استفاده شد.

نحوه استفاده و ترکیب هر کدام از سیستم­های  ادهزیو

در جدول 1 آورده شده است.

قبل از کاربرد ماده باندینگ، به منظور محدود نمودن سطح باند از چسب­های کاغذی که سوراخی به قطر 4 میلی‏متر در درون آنها تعبیه شده بود بر روی سطح عاج استفاده گردید. سپس ماده باندینگ مطابق دستور کارخانه سازنده استفاده شد (جدول 1) و به دنبال آن یک مولد آکریلی دوتکه­ای که حفره­ای به قطر و عمق 3 میلی‏متر در درون آن تعبیه شده بود، بر روی سطح عاجی درمان شده قرار داده شد. مولد با کامپوزیت Z100 (3M-ESPE) به صورت لایه لایه، هر یک به ارتفاع 5/1 میلی‏متر پر شد و هر لایه به صورت جداگانه به مدت 40 ثانیه کیور شد. پس از برداشت مولد به منظور اطمینان از حداکثر پلیمریزاسیون، توده کامپوزیت مجدداً به مدت 40 ثانیه کیور شد.

سپس نمونه­ها ترموسیکل شدند. تعداد 500 سیکل بین دمای 5 و 55 درجه سانتیگراد، با زمان ماندگاری و انتقال 30 ثانیه انجام پذیرفت. سپس نمونه­ها به مدت یک هفته در آب و دمای اتاق نگهداری شدند.

د) تست استحکام باند برشی

استحکام باند برشی با استفاده از دستگاه (Zwick-Swiss) Instron اندازه­گیری شد. نمونه­ها به صورت عمودی درون محفظه دستگاه قرار داده شدند و نیرو تا زمان شکست با استفاده از یک قطعه برش‏دهنده لبه چاقویی به صورت مماس بر سطح تماس کامپوزیت با دندان با سرعت mm/min 1 اعمال گردید. میانگین و انحراف معیارها بر حسب واحد MPa بیان شدند.

و) بررسی نحوه شکست نمونه­ها

جهت بررسی نحوه شکست نمونه­ها (Adhesive، کامپوزیت / عاج Cohesive، Mixed) از یک میکروسکوپ نوری با بزرگنمایی 10 برابر استفاده شد.


جدول 1 : نحوه استفاده و ترکیب هر کدام از سیستم­های ادهزیو

نوع باندینگ

نحوه استفاده

ترکیب

Single bond

Total-etch 2step

 

(3M ESPE)

اسید فسفریک 35 درصد به مدت 15 ثانیه بر روی سطح عاج اعمال می­گردد. سپس به مدت 10 ثانیه با آب شستشو داده شده و توسط جریان ملایم هوا خشک می­شود. دو لایه ادهزیو بر روی عاج قرار داده شده و سپس توسط پوار هوا به مدت دو ثانیه خشک می­شود. به مدت 10 ثانیه کیور می­شود.

Etchant: H3PO4

Bonding:Bis-GMA/HEMA

Polyalkenoic copolymer

Polyitaconic acid

Water/Etonol

Prim & Bond NT

Total-etch 2step

 

(Dentsply)

اسید فسفریک 35 درصد به مدت 15 ثانیه بر روی سطح عاج اعمال می­گردد. سپس به مدت 15 ثانیه با آب شستشو شده و توسط جریان ملایم هوا خشک می­شود. یک لایه از ادهزیو اعمال شده، به مدت 2 تا 5 ثانیه توسط پوارهوا نازک شده و به مدت 10 ثانیه کیور می­شود.

Etchant: H3PO4

Bonding: PENTA, TEGDMA, BisGMA,

Cetylamine, hydrofluoride, acetone, nanofiller

Clearfil SE Bond

Self-etch primer

 

(Kuraray)

پرایمر به مدت 20 ثانیه بر روی عاج قرار داده می­شود و توسط جریان ملایم هوا خشک می­شود. سپس ادهزیو بر روی عاج قرار داده می­شود. سپس توسط پوار هوا نازک می­شود و به مدت 10 ثانیه کیور می­شود.

Primer: MDP, HEMA, hydrophilic dimethacrylate, photo-initiator, water

Bond: MDP, HEMA,Bis-GMA,

Hydrophobic dimetacrylate, photoinitiator, silamated colloidal silica

Opti Bond

(All in one)

Self-etch

Adhesive

 

(Kerr)

قبل از استفاده بطری تکان داده شده و یک قطره از باندینگ در درون گوده ریخته می­شود. اپلیکاتور پنبه­ای به باندینگ آغشته شده و به مدت 20 ثانیه بر روی عاج اعمال می­گردد. سپس با فشار کم هوا نازک شده و لایه دوم به صورت قبل و به مدت 20 ثانیه مجدداً بر روی سطح عاج اعمال شده، به آرامی توسط فشار هوا نازک شده و سپس به مدت 10 ثانیه کیور می­شود.

___

HEMA: Hydroxy Ethyl Methacrylate                  Bis-GMA: Bisphenol glycidyl methacrylate.

MDP:10-methacryloyloxy methacrylate           TEG-DMA: Triethyleneglycol dimethacrylate


 


برای مقایسه استحکام باند برشی بین انواع مختلف باندینگ­ها یا نسل­های مختلف آنها از آنالیز آماری
One way ANOVA و برای مقایسه استحکام باند برشی بین دو نوع باندینگ یا دو نسل آن از تست Independent sample t-test استفاده شد.

یافته ها

مـیانگین  اسـتحکام  بانـد  بـرشی  بر  حسب  MPa،

انحراف‏مـعیار، حداقل و حداکثر بـاند در هر چـهار گروه مـورد مطالعه در جدول 2 آورده شده است.

بر اساس آنالیزهای آماری صورت پذیرفته نتایج زیر به دست آمد:

1. بررسی تفاوت بین سه نسل مختلف باندینگ­ها یا چهار نوع باندینگ­های مختلف نشان داد که تفاوت آماری معنی­داری  در متغیر  استحکام باند  بین آنها وجود  داشت

(001/0P<).

2. بررسی تفاوت متغیر استحکام باند بین انواع مختلف باندینگ­ها به صورت دو به دو نشان داد که به استثناء باندینگ­های Single Bond و Prime & Bond NT که تفاوت آماری معنی­داری با هم نداشتند، در سایر موارد تفاوت از لحاظ آماری معنی­دار بود (جدول 3) (05/0P<).

3. بررسی تفاوت متغیر استحکام باند بین سه نسل مختلف باندینگ­های مورد مطالعه به صورت دو به دو نشان داد که تفاوت آماری معنی­داری در تمامی موارد بین

آنها وجود داشت (جدول 4).

بررسی سطوح شکست نمونه­ها:

اکثر نمونه­های باند شده توسط Clearfil SE Bond، شکست نوع IV را نشان دادند. در حالی که در نمونه­های باند شده توسط CSE فقط دو مورد شکست نوع I مشاهده می­شود، این مورد در نمونه­های باند شده توسط Single Bond و Prime & Bond NT به ترتیب 7 و 8 مورد بود.

در نمونه­های باند شده توسط Opti Bond، عمده شکست­ها از نوع IV بود. فقط در CSE یک مورد شکست از نوع II مشاهده گردید (جدول 5).


 

جدول 2 : میانگین، انحراف معیار و حد پایینی و بالایی استحکام باند برشی در چهار گروه مورد مطالعه

گروه

تعداد

میانگین استحکام باند برشی

انحراف معیار

حداقل باند

حداکثر باند

Single Bond

12

10/8

23/2

27/5

92/12

Prime & Bond NT

12

79/8

63/2

19/5

76/13

Clearfil SE Bond

12

18/15

71/1

03/12

69/17

Opti Bond (All in one)

12

75/12

34/2

53/9

28/16

 

جدول 3 : بررسی مقایسه­ای میانگین استحکام باند برشی بین انواع مختلف باندینگ­ها

گروه

تعداد

میانگین استحکام باند برشی

انحراف معیار

سطح معناداری (Sig)

Single Bond

Prime & Bond NT

12

10/8

23/2

498/0

12

79/8

63/2

Single Bond

Clearfil SE Bond

12

10/8

23/2

000/0

12

18/15

71/1

Single Bond

Opti Bond

12

10/8

23/2

000/0

12

75/12

34/2

Prime& Bond NT

Clearfil SE Bond

12

79/8

63/2

000/0

12

18/15

71/1

Prime& Bond NT

Opti Bond

12

79/8

63/2

001/0

12

75/12

34/2

Clearfil SE Bond Opti Bond

12

18/15

71/1

000/0

12

75/12

34/2

جدول 4 : بررسی مقایسه­ای میانگین استحکام باند برشی بین نسل­های مختلف باندینگ­ها

نسل باندینگ

تعداد

میانگین استحکام باند برشی

انحراف معیار

سطح معنی داری

(Sig)

باندینگ نسل پنج

24

44/8

41/2

000/0

باندینگ نسل شش

12

18/15

71/1

باندینگ نسل پنج

24

44/8

41/2

000/0

باندینگ نسل هفت

12

75/12

34/2

باندینگ نسل شش

12

18/15

71/1

000/0

باندینگ نسل هفت

12

75/12

34/2

 

جدول 5 : نتایج مطالعه میکروسکوپی انواع شکست

شکست

گروه

SB

CSE

P & B

OB

I) Adhesive

7

2

8

4

II) Cohesive

عاج

0

1

0

0

III) Cohesive

کامپوزیت

0

3

0

2

IV) Mix

5

6

4

6


 

 


بحث

درمان بلیچینگ در دندان­های غیرزنده پروسه کلینیکی است که به خوبی مورد قبول واقع شده است. یک مرحله مهم و لازم پس از بلیچینگ، اغلب یک درمان زیبایی می‏باشد. محققین زیادی نشان داده­اند که پروسه بلیچینگ با استحکام باند سیستم­های ادهزیو و کامپوزیت رزین به نسج دندانی تداخل ایجاد می­کند.(9و8)

کاهش میزان استحکام باند کامپوزیت به عاج زمانی که تحت تأثیر هیدروژن پراکساید 35-30 درصد یا کاربامایدپراکساید 21-10 درصد قرار گرفته، نشان داده شده است. چنانچه درمان­های ترمیمی با یک فاصله زمانی پس از درمان بلیچینگ انجام شوند، این امر می­تواند به بازگرداندن استحکام باند به حد نرمال کمک‏کننده
باشد.(12-10)

در تحقیق Barbosa و همکاران، کاهش استحکام باند Single Bond همچنان پس از گذشت 14 روز از درمان بلیچینگ با هیدروژن پراکساید 35 درصد بر روی عاج وجود داشت هر چند که پس از گذشت 0 و 7 روز این میزان کاهش استحکام باند قابل ملاحظه­تر بود. آنها وضعیت ساختاری ویژه عاج را علت این امر دانستند زیرا که  عاج برخلاف مینا می­تواند به عنوان یک نگهدارنده (Reserviour) برای مواد بلیچینگ عمل کند و به تبع آن حذف مواد بلیچینگ از درون عاج نسبت به مینا با تأخیر بیشتری صورت پذیرد.(13)

کاهش استحکام باند در نسج عاجی که تحت تأثیر ماده بلیچینگ هیدروژن پراکساید قرار گرفته می­تواند ناشی از محلول باقیمانده در ماتریکس کلاژنی و توبول‏های عاجی باشد که گاهی به اکسیژن و آب تجزیه می­شوند. آزاد شدن اکسیژن می­تواند هم با انفیلتراسیون رزین به درون عاج اچ شده تداخل نماید و هم از پلیمریزاسیون رزین­ها جلوگیری به عمل آورد.(14)

در این مطالعه میزان استحکام باند برشی باندینگ Clearfil SE Bond نسبت به انواع دیگر باندینگ­ها بیشتر بود. CSE یک باندینگ دومرحله­ای “Self-etch” می­باشد که در آن بر خلاف باندینگ­های “Self-etch” یک مرحله‏ای (Opti Bond-All in one) یا “Etch & rinse”
دو مرحله­ای (
Prime & Bond NT و Single Bond) منومرهای هیدروفیل و هیدروفوب به صورت مجزا قرار داده شده­اند. با توجه به اینکه تخریب هیدرولیتیک فقط در حضور آب اتفاق می­افتد، هیدروفیل بودن ادهزیو، جذب آب و تخریب هیدرولیتیک متعاقب آن کاملاً در ارتباط با هم قرار دارند. بدون در نظر گرفتن “Etch & rinse” یا
“Self-etch” بودن سیستم ادهزیو، با ترکیب منومرهای هیدروفیل و هیدروفوب در درون باندینگ مانند آنچه در سیستم­های ساده شده از قبیل “Etch & rinse”های دومرحله­ای یا “Self-etch”های یک مرحله­ای وجود دارد، سطح باندشده از وجود یک لایه رزینی هیدروفوب نامحلول محروم می­ماند.(15) این امر منجر به ایجاد یک لایه هیبرید می­شود که همانند غشا­های نیمه تراوا عمل کرده و اجازه حرکت آب در طول سطح باند شده را حتی پس از آنکه ادهزیو پلیمریزه می­شود را می­دهد.(16)

ماتریکس­های رزینی پلیمریزه شده هم مستعد تخریب هیدرولیتیک پس از جذب آب هستند.(17) این رویداد با حضور منومرهای رزینی هیدروفیلیک در ادهزیوهای عاجی تشدید می­شود. مطالعات اخیر نشان می­دهند که تخریب باند عاج/رزین بیشتر به خاطر لیچینگ (Leaching) رزین­ها روی می­دهد(18)، تا تخریب فیبریل‏های کلاژنی درون لایه هیبرید.(19) نفوذپذیری ادهزیوهای هیدروفیلیک نسبت به آب می­تواند سرعت لیچینگ رزین از سطح تماس ادهزیو/عاج را افزایش دهد.

King و همکاران گزارش کردند که استفاده از یک پوشش هیدروفوبیک بر روی سه سیستم یک مرحله­ای
(
I Bond، Adper prompt L-pop و Xeno III) باعث افزایش استحکام باند شد.(20) همچنین استفاده از یک پوشش هیدروفوب بر روی یک سیستم ادهزیو یک مرحله­ای، باعث ایجاد یک لایه ادهزیو ضخیم­تر و یکنواخت­تر شده و کیفیت لایه ادهزیو را بالا می­برد.(21)

در مطالعه ما میزان استحکام باند برشی باندینگ­های “Self-etch” نسبت به باندینگ­های “Etch & rinse” بالاتر بود. هدف نهایی از پروسه باندینگ، انفیلتراسیون کامل بوده و پوشش فیبریل­های کلاژنی توسط باندینگ رزین به منظور حفاظت از آنها در مقابل تخریب امری مهم و ضروری می­باشد.(23و22) این امر به خوبی مشخص شده که میزان پوشش فیبریل­های کلاژنی بسته به نوع سیستم مورد استفاده متفاوت می­باشد. در سیستم­های “Etch & rinse”، شیب رو به کاهش انتشار منومرهای رزینی به درون عاج اچ شده(24) منجر به ایجاد نواحی در قاعده لایه هیبرید شده که منومر به طور کامل در آن نواحی انتشار پیدا نکرده و پوشش فیبریل­های کلاژنی به طور کامل صورت نمی­گیرد. به عبارت دیگر عدم تناسب بین عمق اچینگ و انفیلتراسیون رزین باعث ایجاد فیبریل­های کلاژنی بدون پوشش در قاعده لایه هیبرید می­شود.(26-24)

در ادهزیوهای “Self-etch” منومرهای اسیدی، فاز معدنی عاج را حل می­کنند و به صورت همزمان با آن، پرایمینگ و انفیلتراسیون رزین به درون ماتریکس عاج صورت می­پذیرد. این امر باعث کاهش فیبریل­های کلاژنی بدون پوشش رزینی می­شود.(26)

Shinohara و همکاران، بیشترین میزان استحکام باند بر روی عاج پس از بلیچینگ با سدیم پربورات را برای Clearfil SE Bond به دست آوردند. در مطالعه آنها استحکام باند باندینگ “Self-etch”(CSE) نسبت به باندینگ­های “Etch & rinse” (SB و P&B) بالاتر بود که این نتایج در توافق با نتایج مطالعه ما قرار دارد.(27)

زمانی که اچینگ با اسید فسفریک 37 درصد بر روی سطح عاجی بلیچ شده با محتوای معدنی کم صورت می‏پذیرد، وضعیت سطحی بیش از حد اچ شده را ایجاد می‏کند.(28) از طرف دیگر وجود اکسیژن باقیمانده پس از پروسه بلیچینگ می­تواند از نفوذ کامل رزین به داخل ساختارهای عاجی جلوگیری کند.(14) عمق زیاد دمینرالیزاسیون ایجاد شده توسط اسیدفسفریک به همراه کاهش محتوای معدنی عاج پس از بلیچینگ و نفوذ کم رزین به درون ساختارهای عاجی به علت وجود اکسیژن باقیمانده ممکن است از جمله دلایل کمتر بودن استحکام باند در باندینگ­های “Etch & rinse” نسبت به
“Self-etch” در مطالعه ما باشد.

جالب اینکه بررسی­هایی که با استفاده از میکروسکوپ الکترونی انجام شده نشان داده­اند که اسید اچینگ به دنبال استفاده از هیدروژن پراکساید 35 درصد به طور کامل نمی­تواند لایه اسمیر را از روی سطح عاج حذف کند. این حقیقت می­تواند بر روی استحکام باند بین ادهزیوهای عاجی که با استفاده از تکنیک rinse”& “Etchمورد استفاده قرار می­گیرند اثر مخربی داشته باشد.(10)

با در نظر گرفتن الگوی شکست نمونه­ها در باندینگ‏های مختلف مورد مطالعه، بالاتر بودن الگوی شکست نوع IV در باندینگ­های CSE و OB تاییدکننده نتایج حاصله در ارتباط با بالاتر بودن استحکام باند این دو نوع باندینگ نسبت به SB و P&B می­باشد.

باید بر این نکته تأکید کرد که روش­های مختلف بلیچینگ و ادهیژن که در مطالعات مختلف مورد استفاده قرار می­گیرند مانند غلظت ماده بلیچینگ، تکنیک بلیچینگ، نحوه آماده سازی نمونه، طول مدت درمان بلیچینگ، نوع تست مورد استفاده و نحوه قرار دادن ترمیم، می­تواند بر روی نتایج حاصله تأثیرگذار باشد.(27)

نتیجه­گیری

با توجه به شرایط موجود در مطالعه حاضر، باندینگ‏های “Self-etch” دو مرحله­ای (CSE) نسبت به “Self-etch” یک مرحله­ای (OB) یا “Etch & rinse” دومرحله­ای (SB و P&B) جهت استفاده بر روی دندان‏های غیرزنده­ای که تحت درمان بلیچینگ با هیدروژن پراکساید 35 درصد قرار گرفته­اند، مناسب‏تر می­باشند.

تشکر و قدردانی

نویسندگان این طرح بر خود لازم می‏دانند تا از معاونت پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی شیراز به دلیل حمایت مالی تشکر نمایند.

  1. Theodor MR, Harald O, Edward GS. Sturdevant’s Art and Science of Operative Dentistry. 5th ed. Missouri: Mosby Co; 2006. P. 637-48.
  2. Torabinejad M, Walton RE. Endodontics, Principles and Practice. 4th ed. Missouri: W.B. Saunders Co; 2008. P. 391-403.
  3. Rostein I, Lehr Z, Gedalia I. Effects of bleaching agents on inorganic components of human dentin and cementum. J Endod 1992; 18(6): 290-3.
  4. Summit JB, Robbins JW, Hilton TJ, Schwartz RS. Fundamentals of Operative Dentistry: A Contemporary Approach. 3rd ed. Philadelphia: Mosby Co; 2006. P. 401-25.
  5. Shinohara MS, Peris AR, Pimenta LA, Ambrosano GM. Shear bond strength evaluation of composite resin on enamel and dentin after nonvital bleaching. J Esthet Res Dent 2005; 17(1): 22-9.
  6. Unlu N, Cobankara FK, Ozer F. Effect of elapsed time following bleaching on the shear bond strength of composite resin to enamel. J Biomed Mater Res B Appl Biomater 2008; 84(2): 363-8.
  7. Rostein I, Dankner E, Goldeman A, Stabholz A, Zalkind M, Heling I. Histochemical analysis of dental hard tissues following bleaching. J Endod 1996; 22(1): 23-6.
  8. Barkhordar RA, Kempler D, Plesh O. Effect of nonvital tooth bleaching on microleakage of resin composite restorations. Quintessence Int 1997; 28(5): 341-4.
  9. Garcia Godoy F, Dodge WW, Donohue M, O¢Quinn JA. Composite resin bond strength after enamel bleaching. Oper Dent 1993; 18(4): 144-7.
  10. Demarco FF, Turbino ML, Jorge AG. Influence of bleaching on dentin bond strength. Am J Dent 1998; 11(3): 78-82.
  11. Torneck CD, Titley KC, Smith DC, Adibfar A. Adhesion of light-cured composite resin to bleached and unbleached bovine dentin. Endod Dent Traumatol 1998; 6(3): 97-103.
  12. Usal T, Basciftci FA, Usumez S, Sari Z, Buyukerkmen A. Can previously bleached teeth be bonded safely? Am J Orthod Dentofacial Orthop 2003; 123(6): 628-32.
  13. Barbosa CM, Sasaki RT, Florio  FM, Basting RT. Influence of time on bond strength after bleaching with 35% hydrogen peroxide. J Contemp Dent Pract 2008; 9(3): 81-8.
  14. Lai SC, Mak YF, Cheung GS, Osorio R, Toledano M, Calvarho RM, et al. Reversal of campromised bonding to oxidized etched dentin. J Dent Res 2001; 80(10): 1919-24.
  15. Tay FR, Pashley DH. Dental adhesives of the fature. J Adhes Dent 2002; 4(2): 91-103.
  16. Tay FR, Pashley DH, Suh BI, Carvalho RM, Itthagarun A. Single step adhesives are permeable membranes. J Dent 2002; 30(7-8): 371-82.
  17. Brackett WW, Ito S, Haisch LD, Tay FR, Pashly DH. Microtensile dentin bond strength of self-etching resins: Effect of a hydrophobic layer. Oper Dent 2005; 30(6): 733-8.
  18. Visse R, Nagase H. Matrix metalloproteinases and tissue inhibitors of metalloproteinases: Structure, function and biochemistry. Circ Res 2003; 92(8):827-39.
  19. De Munck J, Van Meerbeek B, Van Landuyt K. Influence of a shock absorbing layer on the fatigue resistance of a dentin-biomaterial interface. Eur J Oral Sci 2005; 113: 1-6.
  20. King NM, Tay FR, Pashley DH, Hashimoto M, Ito S, Brackett WW, et al. Conversion of one-step to two-step self-etch adhesives for improved efficacy and extended application. Am J Dent 2005; 18(2): 126-34.
  21. Van Landuyt KL, De Munck J, Snauwaert J, Coutinno E, Poitevin A, Yoshida Y, et al. Monomer-solvent phase separation in one-step self-etch adhesives. J Dent Res 2005; 84(2): 183-8.
  22. Hashimoto M, Ohno H, Sano H, Kaga M, Oguchi H. In vitro degradation of resin-dentin bonds analyzed by microtensile bond test, scanning and transmission electron microscopy. Biomaterials 2003; 24(21): 3798-803.
  23. Vargas MA, Cobbs DS, Denehy GE. Interfacial micromorphology and shear bond strength of single-bottle primer/adhesives. Dent Mater 1997; 13(5): 316-24.
  24. Wang Y, Spencer P. Quantifying adhesive penetration in adhesive/dentin interface using confocal Raman microspectroscopy. J Biomed Mater Res 2002; 59(1): 45-55.
  25. Armstrong SR, Keller JC, Boyer DB. The influence of water storage and C-factor on the dentin-resin composite microtensile bond strength and debond pathway utilizing a filled and unfilled adhesive resin. Dent Mater 2001; 17(3): 268-76.
  26. Spencer P, Wang Y, Katz JL. Identification of collagen encapsulation at the dentin/adhesive interface. J Adhes Dent 2004; 6(2): 91-5.
  27. Shinohara MS, Peris AR, Rodrigues JA, Pimenta LA, Ambrosano GM. The effect of nonvital bleaching on the shear bond strength composite resin using three adhesive systems. J Adhes Dent 2004; 6(3): 205-9.
  28. Josey AL, Meyers IA, Romaniuk K, Symons AL. The effect of a vital bleaching technique on enamel surface morphology and the bonding of composite resin to enamel. J Oral Rehabil 1996; 23(4): 244-50.