The Evaluation of Knowledge among Dental Specialists about Common Medical Emergencies in Dental Offices in Mashhad-Iran in 2009-2010

Document Type : original article

Authors

1 Assistant Professor, Dept of Oral Medicine, Dental School, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran

2 Associate Professor of Oral Medicine, Dental Research Center, Dental School, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran

3 Dentist

Abstract

Introduction: Most of Medical emergencies which take place in dental offices could be life-threatening. Thus, patient's preoperative examination and use of pain and anxiety controlling techniques can reduce these events. In this regard, the knowledge about these medical emergencies is of great importance and all of the dental staff should have sufficient knowledge in diagnosing and the way to manage them. This study aims to evaluate knowledge of dental specialists in diagnosis and treatment of medical emergencies.
Materials & Methods: In this descriptive-analytical study, knowledge of dental specialists about common medical emergencies in dental offices, was assessed during 2009-2010. For this purpose, a questionnaire was designed and its reliability and validity was standardized. Forty-eight office-owner dental specialists answered the questionnaire and the recorded data were analyzed using descriptive analysis, Pearson correlation coefficient, student-t test, one-way ANOVA and Mann-Whitney through SPSS software.
Results: In this study, knowledge level of 54.2% of dental specialists was revealed to be good, 31.3% moderate and 14.6% was poor. The mean score did not show any significant difference in both sexes (P=0.124). Correlation between knowledge and age was negative which indicates that the rate of knowledge decreases in proportion to age, although this was not statistically significant (P=0.510).
Conclusion: The result of this study revealed that the knowledge of dental specialists about diagnosis and management of dental emergencies did not prove to be satisfactory. Therefore, we suggest that more attention should be paid to this issue during postgraduate and general courses. In addition, educational courses for the dentists about approaches to medical emergencies in dental offices results in better knowledge of dentists towards these incidents.

Keywords

Full Text

مقدمه

با وجود پیشرفت علم پزشکی در کنترل بسیاری از بیماری‏ها، تعداد مبتلایان به بیماری‏های داخلی متعدد که به دندانپزشک مراجعه می‏کنند رو به افزایش است. انجام اعمال دندانپزشکی در این بیماران باید با ملاحظات خاصی انجام پذیرد. حدود یک نفر از هر 3 بیمار مراجعه‏کننده به دندانپزشک دارای مشکلات پزشکی هستند که مهمترین آنها بیماری‏های قلبی تنفسی، مغزی و تشنج است.(2و1( از طرفی اقدامات درمانی دندانپزشکی، تجویز بی‏حس کننده‏های موضعی و استرس ناشی از کار دندانپزشکی می‏توانند باعث بروز تابلوهای بالینی و اورژانس‏های مختلف در بیمار و یا تشدید بیماری سیستمیک در وی می‏شود(6-3) لذا هر دندانپزشکی باید از سبب‏شناسی و پاتوفیزیولوژی بسیاری از بیماری‏ها، عوارض جانبی داروهای رایج و ساز و کارهای پیچیده سیستم‏های مختلف بدن آگاهی کافی داشته باشد. در این صورت می‏تواند علاوه بر دستیابی به تشخیص و ارائه طرح درمان مناسب، دارای توانایی کافی به خصوص جهت رویارویی با فوریت‏های پزشکی بوده که تشخیص و درمان به موقع و سریع پزشک را می‏طلبد.

 به طور کلی احتمال بروز فوریت‏های پزشکی در کلینیک دندانپزشکی حدود 08/0% است که شایع‏ترین آنها سنکوپ با احتمال بروز 07/0% می‏باشد و بقیه موارد شامل تشنج، سندرم هیپرونتیلاسیون، هیپوگلیسمی، هیپوتانسیون وضعیتی، واکنش‏های آلرژیک، آنژین صدری و حمله آسم می‏باشند که احتمال بروز همگی آنها در مجموع 01/0% است.(10-7)

دندان پزشکان می‏توانند با گرفتن شرح حال، معاینه دقیق و احیاناً تغییر در روش‏های درمانی تا حدود 90 درصد از بروز فوریت‏های پزشکی جلوگیری کنند(2) و باید به عنوان ارائه دهنده‏های مراقبت‏های سلامت، خود را  جهت تشخیص و کنترل صحیح اورژانس‏های پزشکی در مطب دندانپزشکی آماده کنند. نحوه برخورد دندانپزشک با این اورژانـس‏ها و چگونـگی درمان و مـراقبت بیماران

بستگی به میزان اطلاعات علمی و آمادگی آنها دارد.

در مـطالعه‏ای که تـوسط Broadbent صـورت گرفت،

آمادگی دندانپزشکان عمومی نیوزیلند در مورد اورژانس‏های پزشکی بررسی شد. حدود 20% دندانپزشکان اعلام نمودند که در مواجهه با اورژانس‏های پزشکی آمادگی ندارند.(11) در مطالعه بیرنگ و همکارانش نیز آگاهی دندانپزشکان عمومی شهر اصفهان در مورد فوریت‏های پزشکی در حد متوسط و تجهیزات در دسترس آنها کم بود.(12) در مطالعه ملاشاهی و همکارانش در زاهدان نیز میزان آگاهی 94% دندانپزشکان عمومی در حد خوب ارزیابی شد.(13) در مطالعه بهنیا، آگاهی و نگرش دندانپزشکان شرکت‏کننده در کنگره انجمن دندانپزشکی در سال 1997 در زمینه برخورد با فوریت‏های پزشکی بررسی شد. 7/56% دندانپزشکان از سطح آگاهی عالی یا خوب برخوردار بودند.(14)

همگی این مطالعات بر روی دندانپزشکان عمومی انجام شده است و تاکنون مطالعه‏ای در مورد آگاهی دندانپزشکان متخصص در زمینه اورژانس‏های پزشکی انجام نشده است.

لذا با توجه به ضرورت آشنایی کامل و دقیق دندانپزشکان از فوریت‏های پزشکی و اهمیت برخورداری از آگاهی و نگرش کافی در هنگام مواجهه با فوریت‏های پزشکی، این مطالعه با هدف ارزیابی آگاهی دندانپزشکان متخصص در مواجهه با این فوریت‏ها انجام گرفت.

مواد و روش‏ها

در پژوهش حاضر که از نوع مطالعات توصیفی مقطعی بود، جامعه مورد مطالعه، دندانپزشکان متخصص مطب‏دار شهر مشهد در سال 1388 که بر اساس اطلاعات سازمان نظام پزشکی، 53 نفر مورد مطالعه قرار گرفتند. معیار ورود در این مطالعه، متخصصینی بودند که دارای مطب دندانپزشکی بودند و عدم همکاری در تکمیل پرسشنامه، به عنوان معیار خروج در نظر گرفته شد. به این ترتیب 5 نـفر از دنـدانپزشکان مـتخصص مطـب‏دار به جهت عدم

تمایل برای تکمیل پرسشنامه از مطالعه کنار گذاشته شدند.

ابزار گردآوری داده‏ها در این پژوهش پرسشنامه‏ای بود که خصوصیات دموگرافیک (شامل سن، جنس، دانشکده محل فارغ‏التحصیلی، ...) و میزان آگاهی جامعه پژوهش در زمینه اورژانس‏های پزشکی در مطب دندانپزشکی را مورد بررسی قرار می‏داد. تکمیل پرسشنامه اختیاری بود و نیازی به ذکر نام یا شماره نظام پزشکی شرکت‏کنندگان در طرح نبود. در این پرسشنامه 20 سوال طرح شده بود و برای هر سوال صحیح یک نمره در نظر گرفته شد. در صورت عدم پاسخ یا پاسخ اشتباه نمره صفر منظور می‏گردید. بر این اساس نمره (20-1/17) عالی،
(17-1/14) خوب، (14-10) متوسط و کمتر از 10 ضعیف تعیین گردید.

قبل از گردآوری داده‏ها روایی پرسشنامه با استفاده از شاخص روایی محتوا تعیین گردید و به منظور دستیابی به هدف فوق، پرسشنامه در اختیار 9 نفر از متخصصین بیماری‏های دهان قرار گرفت تا در مورد متناسب بودن محتوای آن با اهداف پژوهش قضاوت کنند. جهت بررسی پایایی پرسشنامه از آزمون الفای کرونباخ استفاده گردید و برای این کار پرسشنامه با فاصله زمانی دو هفته در اختیار 15 نفر قرار گرفت و براین اساس سطح پایایی 45/84% بدست آمد که موید پایا بودن پرسشنامه بود. در تحلیل داده‏ها از آزمون‏های همبستگی پیرسون، t-student، آنالیز واریانس یک عاملی و من-ویتنی استفاده گردید و این ارزیابی با استفاده از نرم‏افزار SPSS انجام شد. سطح معنی‏داری برای کلیه آزمون‏ها برابر 05/0 در نظر گرفته شد.

یافته‏ها

در این مطالعه از 53 دندانپزشک متخصص دارای مطب در شهر مشهد، 48 نفر حاضر به همکاری شدند. شرکت‏کنندگان در این طرح پرسشنامه مربوط به آگاهی در مورد اورژانس‏های پزشکی در مطب دندانپزشکی را تکمیل نمودند. از کل افراد مورد مطالعه، 14 نفر مونث (2/29 درصد) و 34 نفر مذکر (8/70 درصد) بودند. میانگین سنی افراد شرکت‏کننده در این مطالعه 78/4±72/45 بود. میانگین سنی خانم‏ها برابر78/5±57/45 سال و میانگین سنی آقایان برابر 79/6±79/45 سال بود که تفاوت آماری معنی‏داری نداشت (932/0P=) (جدول1).

دندانپزشکان متخصص شرکت کننده در این طرح از شهر‏های مشهد، تهران، شیراز و اصفهان فارغ‏التحصیل شده بودند. بیشترین فراوانی مربوط به فارغ‏التحصیلان دانشکده دندانپزشکی مشهد بود (75%) و 2 نفر از دندانپزشکان محل فارغ‏التحصیلی خود را مشخص نکرده بودند.

2/54% از دندانپزشکان متخصص آگاهی خوب، 3/31% آگاهی در حد متوسط و 6/14% آگاهی در حد ضعیف در مورد فوریت‏های پزشکی داشتند. آگاهی هیچکدام از دندانپزشکان در مورد فوریت‏های پزشکی در حد عالی نبود. بر این اساس امتیاز آگاهی در مورد فوریت‏های پزشکی در دندانپزشکان متخصص در جدول 2 آورده شده است. همچنین جدول 3 فراوانی پاسخ‏های صحیح به سوالات پرسشنامه را نشان می‏دهد. بیشترین پاسخ صحیح مربوط به وضعیت‏های اورژانس دیابت و صرع بود و بیشترین پاسخ‏های اشتباه در مورد آسپیراسیون جسم خارجی، هیپرونتیلاسیون و آنافیلاکسی بود. امتیاز آگاهی در دو جنس تفاوت آماری معنی‏داری نداشت (124/0P=). مقدار همبستگی بین آگاهی و سن نیز ضعیف و از نوع منفی بود بعبارت دیگر با افزایش سن، آگاهی کاهش یافته بود اما این ارتباط از نظر آماری معنی‏دار نبود (510/0P=) (نمودار 1).

3/83% از دندانپزشکان متخصص شایع‏ترین وضعیت اورژانس پزشکی در مطب را سنکوپ ذکر نمودند و 9/72% شرکت‏کنندگان در این طرح، مهمترین داروی اورژانس موجود در کیت اورژانس را اشتباه ذکر کردند.

نمره آگاهی در دندانپزشکانی با سابقه کاری 40-31 سال، حدود 5/11 از 20 بوده و در دندانپزشکانی که سابقه کاری آنها 30-21 سال بوده است، سیر نزولی داشته و به حدود 9 رسیده در حالی که در دندانپزشکانی با سابقه کاری 20-0 سال، سیر صعودی داشت به طوری که در دندانپزشکانی با سابقه کاری 20-11 سال به حدود 5/9 و با سابقه کاری 10-0 سال به حدود 12 از 20 رسید که رشد چشمگیر میزان آگاهی را در افرادی که از دهه 80 شروع به کار نمودند، نشان می‏داد (جدول 4).

 

آگاهی
 

 


 

18

 

16

 

14

 

12

 

10

 

8

 

6

 

4

 

2

 

0

30                   40                     50                     60                    70

 

سن
 

 


نمودار 1 : همبستگی بین آگاهی دندانپزشکان متخصص از فوریت‏های پزشکی با سن

 

جدول 1 : میانگین سنی افراد شرکت کننده در مطالعه

برحسب جنس

انحراف معیار

میانگین

تعداد

 

78/5

57/45

14

خانم‏ها

79/6

79/45

34

آقایان

78/4

72/45

48

کل


جدول 2 : توزیع فراوانی مطلق و نسبی امتیازات آگاهی برحسب جنس

جنسیت

عالی

خوب

متوسط

ضعیف

کل

نتیجه آزمون من ویتنی

زن

تعداد

0/0

10

3

1

14

539/1- Z=

124/0P-value=

درصد

0/0

4/71

4/21

1/7

0/100

مرد

تعداد

0/0

16

12

6

34

درصد

0/0

1/47

3/35

6/17

0/100

کل

تعداد

0/0

26

15

7

48

درصد

0/0

2/54

3/31

6/14

0/100

 

 

 

جدول 3 : توزیع فراوانی پاسخ سوالات پرسشنامه مربوط به آگاهی از فوریت‏های پزشکی

کل

صحیح

اشتباه

موضوع سوالات پرسشنامه

درصد

تعداد

درصد

تعداد

درصد

تعداد

0/100

0/100

0/100

0/100

0/100

0/100

0/100

0/100

0/100

0/100

0/100

0/100

0/100

0/100

0/100

0/100

0/100

0/100

0/100

0/100

42

42

41

41

41

40

42

39

41

37

46

43

34

42

36

42

41

44

48

48

6/78

4/52

5/80

0/61

9/65

0/85

5/59

8/30

1/34

7/29

6/82

1/72

5/23

1/38

2/47

3/14

1/95

5/70

3/83

1/27

33

22

33

25

27

34

25

12

14

11

38

31

8

16

17

6

39

31

40

13

4/21

6/47

5/19

0/39

1/34

0/15

5/40

2/69

9/65

3/70

4/17

9/27

5/76

9/61

8/52

7/85

9/4

5/29

7/16

9/72

9

20

8

16

14

6

17

27

27

26

8

12

26

26

19

36

2

13

8

35

آنژین صدری

آنافیلاکسی

سنکوپ

حمله عروقی مغزی

سنکوپ

دیابت

آسم

هیپرونتیلاسیون

آنافیلاکسی

تیروئید

صرع

هیپرونتیلاسیون

آدرنال

قلبی

مسمومیت با داروی بیحسی

آسپیراسیون جسم خارجی

دیابت

آسم

شایعترین اورژانس

مهمترین داروی اورژانس

جدول 4 : میانگین و انحراف معیار آگاهی دندانپزشکان متخصص در مورد فوریت‏های پزشکی بر حسب سابقه کار

گروه‏های سنی

تعداد

میانگین

انحراف معیار

نتیجه آزمون واریانس یک عاملی

کمتر از 10 سال

12

25/11

49/2

87/1F=

148/0P=

بین 11تا 20 سال

24

75/9

59/3

بین 21تا 30 سال

9

89/7

34/4

بیشتر از 30 سال

3

67/11

05/3



 

 


بحث

در مطالعه توصیفی-مقطعی ما که بر روی 48 دندانپزشک متخصص شهر مشهد صورت گرفت. میزان آگاهی افراد شرکت کننده در مطالعه با پرسشنامه‏ای شامل 20 سوال در مورد فوریت‏های پزشکی مختلف ارزیابی گردید و 2/54% این دندانپزشکان متخصص آگاهی در حد خوب، 3/31% در حد متوسط و 6/14% آگاهی ضعیفی داشتند. بیشترین آگاهی مربوط به درمان وضعیت اورژانس دیابت و کمترین آگاهی در مورد آسپیراسیون جسم خارجی بود.

 میانگین آگاهی در مردان بیش از زنان بود، ولی از نظر آماری این تفاوت معنی‏دار نبود گرچه باید به این نکته توجه نمود که 4/71% از زنان آگاهی خوبی در مورد فوریت‏های پزشکی داشتند و تنها در حدود 7% آنها آگاهی نسبتاً ضعیفی در این مورد وجود داشت. بنابراین به نظر می‏رسد که این تفاوت آگاهی بین مردان و زنان به دلیل بالاتر بودن آگاهی متوسط در مردان و یا به جهت تعداد کمتر زنان شرکت کننده در این مطالعه بوده است.

در مطالعه بیرنگ و همکارانش در شهر اصفهان متوسط نمره آگاهی دندانپزشکان عمومی شرکت کننده در طرح 42/5 از نمره 10 بود و تفاوت معنی‏داری بین زن و مرد مشاهده نشد.(12) در مطالعه ملاشاهی و همکارانش نیز 61% دندانپزشکان عمومی زاهدان امتیاز عالی از نظر نگرش داشتند و 8/96% نمرات متوسط تا خوب در آگاهی کسب نمودند.(13) همچنین در مطالعه بهنیا و رشاد 7/56% دندانپزشکان از سطح آگاهی عالی یا خوب برخوردار بودند و در مطالعه هاشمی پور و همکارانش در کرمان نیز، نمره آگاهی دندانپزشکان به طور میانگین 39/1±89/5 از 10 تعیین گردید(15و14) بنابراین آگاهی دندانپزشکان مشهد از سایر شهر‏ها کمتر است. البته در این مورد عامل دیگری نیز موثر است و آن ضریب دشواری سوالات پرسشنامه است، که به دلیل یکسان نبودن سوالات در این مطالعات مقایسه نتایج به دست آمده قابل استناد نیست.

در مطالعه ما، میزان آگاهی بر اساس سابقه کار شرکت‏کنندگان طرح متفاوت بوده است و میزان آگاهی در افرادی با سابقه کاری 10-0 سال، بیشتر و در دندانپزشکانی با سابقه کاری 20-11 سال کمتر بوده است ارتباط معکوس بین سن و نمره مؤید این نکته است که اطلاعات دندان پزشکان در زمینه اورژانس‏ها به روز نشده و در این زمینه مطالعه پی‏گیر و جدی ندارند. با توجه به این که آموزش دوره‏های فوریت‏های پزشکی و استفاده از تجهیزات و داروهای اورژانس با علم روز پیشرفت کرده است، دندانپزشکانی که سن بالاتری دارند طبیعتاً از دوره‏های آموزش و منابع مطالعاتی کمتری در این زمینه استفاده نموده‏اند و بنابراین انتظار می‏رود آگاهی کمتری برای درمان اورژانس پزشکی داشته باشند. اما در این مطالعه برخلاف انتظار ما آگاهی دندانپزشکانی که سابقه کاری آنها 40-31 سال بود بیشتر از دندانپزشکانی با سابقه کاری کمتر، بدست آمد و این امر شاید به دلیل این واقعیت باشد که آموزش در دهه 50 بهتر انجام شده است و یا تجربه کاری و افزایش سن، موجب افزایش تبحر و اعتماد به نفس این دندانپزشکان شده است.

در مطالعه هاشمی پور و همکارانش در کرمان نیز میزان آگاهی دندانپزشکان عمومی با افزایش تجربه کارهای دندانپزشکی کاهش و با افزایش ساعت کارشان افزایش یافته است.(15) در مطالعه ملاشاهی و همکارانش در زاهدان، ارتباط میزان آگاهی با سن و زمان فارغ‏التحصیلی معنی‏دار نشده بود.(13)

قریب به 83% دندانپزشکان شرکت کننده در این طرح، شایع‏ترین اورژانس دندانپزشکی را سنکوپ ذکر نموده‏اند که این نتیجه مشابه مطالعات دیگری نظیر مسگرزاده(16) و Atherton(17)  و Muller(18) بوده است.

همـچنین در این مـطالعه مشخـص گردید که حـدود

8/93% دندانپزشکان پرستارانی را در مطب خود به کار گرفته بودند که فاقد آموزش‏های لازم در مورد فوریت‏های پزشکی بودند. با توجه به اینکه در هنگام رخ دادن یک واقعه اورژانس همکاری یک پرستار باتجربه بسیار کمک‏کننده خواهد بود باید به امر آموزش پرستاران در این زمینه نیز توجه نمود.

بنابراین با توجه به نتایج به دست آمده در این تحقیق، آگاهی دندانپزشکان متخصص مطب‏دار در مورد فوریت‏های پزشکی در حد مطلوبی نبوده و لازم به ذکر است که نتایج ذکر شده در مطالعات مشابه منتشر شده در داخل و خارج کشور، همگی در مورد دندانپزشکان عمومی بوده و انتظار می‏رود نتایج مطالعه حاضر که بر روی دندانپزشکان متخصص بوده است، گویای آگاهی بیشتری باشد. اما با توجه به میانگین آگاهی به دست آمده در این تحقیق، آنچه مشهود و مشخص است این است که چه در دوره دندانپزشکی عمومی و چه در دوره تخصصی رشته‏های مختلف تخصصی دندانپزشکی در زمینه فوریت‏های پزشکی آموزش ویژه‏ای صورت نگرفته و توجه بیشتر به آموزش این موضوع در دانشکده‏های دندانپزشکی ضروری است (با توجه به این که 75% دندانپزشکان متخصص شرکت‏کننده در این طرح، فارغ‏التحصیل مشهد بودند، شاید بتوان نتایج به دست آمده را به دانشکده دندانپزشکی مشهد تعمیم داد).

پیشنهادات

1. آموزش اورژانس‏های پزشکی به صورت عملی و تئوری در دوره‏های عمومی و تخصصی دندانپزشکی امری ضروری است و باید جزء واحدهای درسی دندانپزشکان قرار گیرد.

2. برگزاری کارگاه‏های آموزش اورژانس‏های پزشکی برای دندانپزشکان متخصص موجب خواهد شد که اهمیت این موضوع یادآوری شده و علم و مهارت آنها در این زمینه افزایش یافته و به روز شود.

3. در دسترس قرار دادن آگاهی‏های لازم در مورد فوریت‏های پزشکی (در زمینه بیماری‏های مختلف) به صورت پوستر، پمفلت، مجله و ... جهت ارائه به مطب‏های دندانپزشکی.

نتیجه گیری

با توجه به نتایج مطالعه حاضر، آگاهی دندانپزشکان متخصص در حد مطلوب نبوده است و نیاز به آموزش مداوم دندانپزشکان در مورد فوریت‏های پزشکی وجود دارد. در این راستا تهیه بروشور‏ها و پوستر‏های آموزشی می‏تواند بسیار سودمند واقع شود.

 

تشکر و قدردانی

بدین وسیله از جناب آقای دکتر جوادزاده و سرکار خانم دکتر مسنن مظفری و جناب آقای عبداله جوان به جهت راهنمایی‏های ارزنده شان در انجام این تحقیق تقدیر و تشکر می‏گردد.

References

  1. de Jong KJ, Oosting J, Peters GJ, Abraham-Inpijn L. Detecting medical problems in dentistry: A survey of4087 patients in The Netherlands. Eur J Med 1992; 1(1): 23-9.
  2. Bavitz JB. Emergency management of hypoglycemia and hyperglycemia. Dent Clin North Am 1995; 39(3): 587-94.
  3. Malamed SF. Medical Emergencies in the Dental Office. 6th ed. St. Louis: Mosby Co; 2007. P. 12-56.
  4. Malamed SF. Managing medical emergencies. J Am Dent Assoc 1993; 124(8): 40-53.
  5. Saef SH. Assessment of the medical emergency. Dent Clin North Am 1995; 39(3): 487-99.
  6. Fast TB, Martin MD, Ellis TM. Emergency preparedness: A survey of dental practitioners. J Am Dent Assoc 1986; 112(4): 499-501.
  7. D'eramo EM, Bookless SJ, Howard JB. Adverse events with outpatient anesthesia in Massachusetts. J Oral Maxillofac Surg 2003; 61(7): 793-800.
  8. Gill DS, Sharma V, Whitbread M. Emergency drugs in dental practice. Dent Update 1998; 25(10): 450-60.
  9. Piecuch JF, Lieblich SE. Neurologic emergencies. Dent Clin North Am 1995; 39(3): 567-75.
  10. Nunn P. Medical emergencies in the oral health care setting. J Dent Hyg 2000; 74(2): 136-51.
  11. Broadbent JM, Thomson WM. The readiness of New Zealand general dental practitioners for medical emergencies. N Z Dent J 2001; 97(429): 82-6.
  12. Birang R, Kaviani N, Behnia M, Mirghaderi M. Isfahan Dentists’ Readiness for Medical Emergencies: Their knowledge and Access to Necessary Equipments. Iranian J Med Educ 2005; 2: 51-57. (Persian)
  13. Mollashahi F L, Honarmand M. Assessment of knowledge and attitude of general dental practitioners about medical emergencies in Zahedan-Iran. J Mash Dent Sch 2009; 32(4): 319-24. (Persian)
  14. Behnia H, Reshad M. A survey of knowledge, attitude and practice of dentists in encountering medical emergencies. Journal of the Dental School Shahid Beheshti University Medical Sciences 1999; 17(3): 159-67. (Persian).
  15. Hashemipour M, Ataie Z, Orandi S. The Knowledge and practice of dentists about medical emergency in private dental offices. Journal of Dentistry Shiraz University of Medical Sciences 2009; 10(3): 222-33. (Persian)
  16. Mesgarzadeh AH, Dabbaghi TF. Prevalence of emergency event and drugs and emergency kits of dental office in Tabriz. Journal of the Dental School Shahid Beheshti University Medical Sciences 2006, 23(3): 484-93. (Persian)
  17. Atherton GJ, Pemberton MN, Thornhill MH. Medical emergencies: The experience of staff of a UK dental teaching hospital. Br Dent J 2000; 188(6): 320-4.
  18. Muller MP, Hansel M, Stehr SN, Weber S, Koch T. A state-wide survey of medical emergency management in dental practices: Incidence of emergencies and tranining experience. Emerg Med J 2008; 25(5): 296-300.
Journal of Mashhad Dental School
Volume 34, Issue 4 - Serial Number 4
January 2011
Pages 263-270

Files

History

  • Receive Date: 15 August 2013
  • Accept Date: 15 August 2013

Share

How to cite

Statistics