بررسی تکرار پذیری انتخاب رنگ با دو سیستم راهنمای رنگ Vita-کلاسیک و 3DMaster توسط دانشجویان دختر و پسر دانشکده دندانپزشکی مشهد

قهرمانلو, احمد; گوهریان, رضا; اسماعیلی, حبیب الله

doi:10.22038/jmds.2008.1314

بررسی تکرار پذیری انتخاب رنگ با دو سیستم راهنمای رنگ Vita-کلاسیک و 3DMaster توسط دانشجویان دختر و پسر دانشکده دندانپزشکی مشهد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ استادیار گروه پروتزهای دندانی دانشکده دندانپزشکی و مرکز تحقیقات دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد

² استاد گروه پروتزهای دندانی دانشکده دندانپزشکی و مرکز تحقیقات دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد

³ استادیار گروه پزشکی اجتماعی دانشکده پزشکی و مرکز تحقیقات نوزادان دانشگاه علوم پزشکی مشهد

10.22038/jmds.2008.1314

چکیده

مقدمه: تحقیقات در زمینه رنگ نشان می دهد که سیستم های راهنمای رنگ همواره با رنگ طبیعی دندان منطبق نیستند. بعلاوه ارزیابی بصری در زمینه رنگ دندان اغلب موارد غیر یکسان بوده و قابل اعتماد نمی باشد. در واقع در مورد سیستم های راهنمای رنگ و نحوه استفاده از آنها این مسئله همواره مطرح است. هدف ما در این مطالعه بررسی دو سیستم راهنمای رنگ Vita-کلاسیک و 3DMaster و مقایسه تکرار پذیری انتخاب رنگ توسط دانشجویان دختر و پسر دانشکده دندانپزشکی مشهد و در کنار آن ارائه یک آموزش مفید در زمینه مبانی رنگ و انتخاب رنگ به دانشجویان بود.
مواد و روش ها: در این مطالعه توصیفی – تحلیلی ده دانشجوی دختر و ده دانشجوی پسر سال آخر دانشکده دندانپزشکی که دارای تجربه کلینیکی اندکی در زمینه کار با سیستم های راهنمای رنگ بودند، انتخاب شدند. هر دانشجو توسط دو سیستم راهنمای رنگ Vita-کلاسیک و 3DMaster بر روی 20 بیمار، انتخاب رنگ انجام دادند. انتخاب رنگ دو هفته بعد با همان بیماران و در شرایط استاندارد قبلی بطور تصادفی تکرار شد. پس از انجام دو مرحله انتخاب رنگ، t-test برای مقایسه میانگین تکرارپذیری انجام پذیرفت.
یافته ها: تفاوت معنی داری در تکرارپذیری انتخاب رنگ با توجه به نوع نمونه رنگ مشاهده نشد (31/0P=) میانگین تکرارپذیری در انتخاب رنگ در گروه پسرها اندکی بیشتر از گروه دخترها بود. در نهایت اینکه استفاده از 3DMasterتکرارپذیری انتخاب رنگ را در هیچ کدام از دو گروه بطور چشمگیر تغییر نداد (23/0P=).
نتیجه گیری: بنظر می رسد میزان آموزش و آگاهی در زمینه انتخاب رنگ مهمترین دلیل در افزایش توانمندی عمل کننده در انتخاب رنگ محسوب می‏شود و استفاده از سیستم راهنمای رنگ Vita-کلاسیک، 3DMaster و جنس ظاهراً تاثیر چندانی در افزایش تکرارپذیری انتخاب رنگ ندارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluation of Shade Selection Repeatability with Vita-Classic & 3DMaster by Two Groups of Male and Female Students of Mashhad Dental School

نویسندگان [English]

Ahmad Ghahramanloo ¹
Reza Goharian ²
Habibollah Esmaeeli ³

¹ Assistant Professor, Dept of Prosthodontics, School of Dentistry and Dental Research Center of Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran

² Professor, Dept of Prosthodontics, School of Dentistry and Dental Research Center of Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran

³ Assistant Professor, Dept of Community Medicine, School of Medicine and Neonatal Research Center of Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran

چکیده [English]

Introduction: Color Research has shown that shade guides do not always match the color of natural teeth. Moreover, Visual evaluation of dental colors has been found to be inconsistent and unreliable. In Fact it has always been important when using different shade guides. Our purpose was to evaluate effects of two shade guides, Vita-Classic & 3DMaster and shade selection repeatability with two groups of dentistry students and supplying them with a useful training in principles of color and shade selection techniques.
Materials & Methods: In this analytical-descriptive study, ten male and ten female senior dentistry students with a little clinical experience in working with shade guides were chosen. Each Student used Vita-Classic & 3DMaster shade guides to determine the shade of the maxillary right canines of twenty patients. Shade selection was randomly repeated two weeks later by the same practitioners, same patients and the same protocol. t-test for comparing repeatability among means was used for statistical analysis (α=0.05).
Result: There was no significant difference with use of different shade guide systems (P=0.31). Use of 3DMaster had no significant effect in increasing the repeatability in male and female groups (P=0.23). Shade selection repeatability was lightly greater in male group compared with female group in use of both two shade guides.
Conclusion: Eventually training level and learning of color principles and shade selection methods seems to be the most important factor in practitioner’s ability. Vita-Classic and 3DMaster and sex had few effects on shade selection repeatability enhancement.

کلیدواژه‌ها [English]

color
color system
shade selection system

اصل مقاله

مقدمه

امروزه توجه به بعد زیباشناختی درمانهای دندانپزشکی از جمله مهمترین و مورد توجه ترین ابعاد درمانی طی ارائه درمانهای ترمیمی می باشد. علم رنگ از ابزارهای مهم دستیابی به این هدف و حصول بهترین و زیباترین نتیجه درمانی است، به همین دلیل رنگ از مقوله های مهم دندانپزشکی معاصر محسوب می شود.^(2و1)

سیستم های راهنمای رنگ، محیط رنگی دندانهای طبیعی را بطور کامل نشان نمی دهند، با این وجود هنوز مکانیزم اصلی ارزیابی و انتقال رنگ دندان در دندانپزشکی بالینی محسوب می شوند.⁽¹⁾ شرایط ایده آل برای انتخاب رنگ وقتی حاصل می شود که تکنسین، بیمار و دندانپزشک در مرحله تشخیص و طرح درمان همدیگر را ملاقات کنند که البته اغلب چنین ملاقاتی ممکن نمی شود.⁽²⁾ در مقایسه کلینیسن ها، دانشجویان و پرستاران دندانپزشکی در زمینه انتخاب رنگ، مطالعه نشان می دهد که کلینیسین ها نتیجه بهتری را از دانشجویان و پرستاران داشته اند یعنی دوره های آموزش مدون در بهبود و درک انتخاب رنگ نقش عمده ای داشته است.⁽³⁾

مطالعات، پیرامون عوامل موثر در انتخاب رنگ نشان می‏دهد که تجهیز مطب با یک تیوپ فلورسانت ویژه با شدت نور استاندارد که بیشترین نزدیکی را با نور روز آسمان شمالی دارد، قادر به ارائه یک منبع نوری ایده آل و استاندارد جهت انتخاب رنگ صحیح است، همچنین دمای منبع نوری نیز مهم است. دمای لامپ D65 ((6500 ^0k، دمای رنگ اختصاصی منطبق با نور روز است که رنگ طبیعی یا سفید گفته می‏شود.^(6و4) همچنین فتوگرافی و تهیه عکس ابتدائی برای انتخاب رنگ بصری و خصوصیات سطحی دندان بعنوان راه حل کمکی می باشد.⁽⁷⁾

کامپیوترهای پیشرفته می توانند با دقت بسیار بالا تعیین رنگ کنند، با این حال بنظرنمی رسد که استفاده از سیستمهای کامپیوتری (کالریمتر و اسپکتروفتومتر) به دلیل دقت بیش از حد بصورت کلینیکی عملی باشد، چون در بعضی شرایط باعث سردرگمی کلینیسین می شود.⁽¹⁾ مطالعات نشان می دهد که دریافت رنگ مسئله پیچیده ای است در بسیاری از موارد انتخاب رنگ کامپیوتری دقیق تر است، اما کاملاً قابل اطمینان نیست و نظرات بیماران را منعکس نمی کند.^(9و8) همچنین در بررسی صحت و قابلیت اطمینان یک دستگاه تعیین رنگ (Shade scan) با قابلیت سه نرم افزار راهنمای رنگ، نشان داده شد که بسته به نوع نمونه رنگ متفاوت است.⁽¹⁰⁾ ولی بعضی مطالعات نشان دادند که در مقایسه قابلیت تعیین رنگ با کالریمتر و روش انتخاب رنگ بصری، با توجه محدودیت‏های موجود، کالریمتر قابل اعتماد بنظر می رسد.^(12و11) در بررسی تعیین رنگ به روش اسپکتروفتومتری و انتخاب رنگ بصری، اسپکتروفتومتریک نتایج دقیق تری نشان داد،⁽¹³⁾ اما در
کراون های ساخته شده به روش انتخاب بصری و مقایسه آن با دندان طبیعی بیمار، تفاوت معنی دار در صحت و قابلیت اطمینان آنها مشاهده شد.⁽¹⁴⁾ همچنین در مقایسه با دو سیستم انتخاب رنگ بصری و اسپکترومتریک، مطالعه نشان داد که کراون های ساخته شده توسط سیستم اسپکتروفتومتریک نسبت به سیستم تعیین رنگ بصری، تطابق رنگ بهتری داشتند.⁽¹⁵⁾

با توجه به محدودیت های موجود، در بررسی توانائی دانشجویان دندانپزشکی در تعیین رنگ دندان توسط دو منبع نوری متفاوت، تفاوت معنی داری از نظر سال تحصیلی و جنسیت مشاهده نشد⁽¹⁶⁾ هر چند که مطالعه نشان می دهد که کلینیسین هایی که تجربه کمتری دارند با کمک سیستم های انتخاب رنگ مثل 3DMaster که به طور سیستماتیک تنظیم شده اند، توفیق بیشتری در انتخاب رنگ صحیح دارند⁽¹⁾ و همچنین 3DMaster کمترین خطای چشمی را در مقایسه با Vita-کلاسیک داشت.⁽¹⁷⁾ در مطالعه تاثیر کلینیکی دو سیستم راهنمای رنگ 3DMaster و Vita-کلاسیک نشان داده شد که کراون های تعیین رنگ شده با 3DMaster بدون نیاز به هیچ اصلاح رنگی قابل سمان کردن بودند، برخلاف آن 17% از رستوریشن های تعیین رنگ شده با Vita-کلاسیک نیازمند تغییراتی در رنگشان بودند.⁽¹⁸⁾ همچنین در بررسی تفاوت کلینیکی راهنمای رنگ 3DMaster با Vita-کلاسیک، به کمک دندانپزشکان عمومی با حداقل 14 سال تجربه کاری و پروتزیست ها تحت شرایط استاندارد نشان داده شد که در دندانپزشکان عمومی تکرارپذیری انتخاب رنگ با نمونه رنگ 3DMaster بطور قابل توجهی در مقایسه با نمونه رنگ
Vita-کلاسیک بیشتر بود در حالی که در پروتزیست ها چنین تفاوتی مشاهده نشد.⁽¹⁾ در سالهای اخیر جهت پیشرفت دقت در انتخاب رنگ و افزایش تطابق پذیری ترمیم نهائی طی فرایند انتخاب رنگ بصری، سیستم راهنمای رنگ 3DMsater به بازار عرضه شده است. تولیدکنندگان آلمانی این سیستم ادعا کرده اند که تطابق رنگ بوسیله آن آسان، قطعی و قابل تکرار است؛⁽¹⁷⁾ با این حال اطلاعات زیادی در مورد تاثیر سیستم راهنمای رنگ 3DMaster در دست نمی باشد، به همین دلیل هدف ما در این مطالعه، ضمن آشنایی دانشجویان با جنبه‏های کاربردی علم رنگ، مقایسه تکرارپذیری انتخاب رنگ توسط دانشجویان دختر و پسر سال ششم دانشکده دندانپزشکی با استفاده از دو نمونه رنگ Vita-کلاسیک و 3DMaster بود.

مواد و روش ها

در این مطالعه توصیفی- مقطعی، تعداد ده دانشجوی دختر و ده دانشجوی پسر که همگی سال ششم دندانپزشکی بودند با محدوده سنی (26-24 ساله) مشارکت داشتند. دو سیستم راهنمای رنگ Vita Pan classical و Vita Pan 3DMaster(Vita Zahnfabrik, Germany) برای آزمایش انتخاب شدند و هر دانشجو از هر دو نمونه رنگ برای انتخاب رنگ کانین راست ماگزیلای بیست بیمار که فاقد هر گونه ترمیم و پوسیدگی بود، استفاده کرد. برای جلوگیری از ابراز سلیقه شخصی در طول مطالعه ترتیب استفاده از دو نمونه رنگ بطور اتفاقی تعیین شد تا تمایل احتمالی در استفاده از راهنمای رنگ بصورت تصادفی انجام گیرد. دندانهای هر یک از بیماران قبل از انتخاب رنگ جهت حذف رنگ احتمالی، پالیش گردید. دو هفته بعد از اولین انتخاب رنگ بر روی بیست بیمار، تمام فرآیند انتخاب رنگ بوسیله همان دانشجویان دوباره تکرار گردید، (جمعاً هر دانشجو هشتاد بار انتخاب رنگ در دو مرحله انجام داد). کد و شماره مربوط به گروه های موجود در این مطالعه در جدول 1 آورده شده اند.

جدول 1 : کد و شماره های مربوط به هر گروه

شماره گروه	راهنمای رنگ	عمل کننده	کد هر گروه
I	Vita- کلاسیک	دانشجویان پسر	MV1
II	Vita- کلاسیک	دانشجویان دختر	FV1
III	3DMaster	دانشجویان پسر	MV2
IV	3DMaster	دانشجویان دختر	FV2

جهت حذف اشکال احتمالی ناشی از اختلال دید رنگ، تست کوررنگی از دانشجویان قبل از شروع مطالعه توسط تست ایشیهارا گرفته شد.

فرآیند تطابق رنگ تحت شرایط نور کنترل شده و با یک منبع نور مصنوعی یکسان و یکنواخت انجام گرفت
(Day light 6500^0k). برای کاهش تاثیر اختلال ناشی از کوچک بودن حفره دهان و تداخل نور محیط اطراف، منبع نور مصنوعی در فاصله صد تا صدوبیست سانتیمتری تعیبه شد. رنگ دیوارها و سقف اتاق مخصوص انتخاب رنگ خاکستری بود. راهنمای رنگ در کنار دهان و مجاور دندان کانین راست ماگزیلا بیمار قرار گرفت و از دانشجویان خواسته شد تا فقط بر روی همان دندان تمرکز کنند. با توجه به اینکه افراد شرکت کننده در این مطالعه دانشجویان سال آخر بودند سابقه ذهنی قبلی از کار با 3DMaster که در نتیجه منجر به اختلال ادراک و بهره بردن از این سیستم جهت تعیین رنگ طی این مطالعه بشود، وجود نداشت. نحوه استفاده از هر دو نمونه رنگ یک هفته قبل از شروع مطالعه به دانشجویان آموزش داده شد.

برای رسیدن به بهترین درک طی استفاده از سیستم نمونه رنگ، شماره آنها جهت جلوگیری از تداخل حافظه بصری در نتیجه کار پوشانیده شد. محدوده زمانی ده ثانیه ای جهت انتخاب رنگ بمنظور کاهش احتمال خستگی شبکیه و وقفه زمانی بین استفاده از دو نمونه رنگ ده دقیقه در نظر گرفته شد. میزان درصد تکرارپذیری انتخاب رنگ بر اساس فرمول زیر محاسبه شد:

100×	تعداد انتخاب رنگ تکرار شده	= درصد تکرار پذیری
	تعداد کلی انتخاب رنگ

داده های بدست آمده بر اساس نوع سیستم راهنمای رنگ و جنس، توسط آنالیز واریانس، t-test و نرم افزار آماری SPSS11.5 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و سطح معنی دار 05/0=α در نظر گرفته شد.

یافته ها

نتایج حاصل از گردآوری داده ها نشان داد، میانگین تکرارپذیری در دانشجویان 4/10 با انحراف معیار 61/2 بود. کمترین تکرارپذیری در گروه دختران (3/9) با راهنمای رنگ Vita-کلاسیک بود (جدول 2).

جدول 2 : میانگین، انحراف معیار، حداقل و حداکثر تکرار پذیری در گروههای تحت مطالعه

کد گروه	میانگین	انحراف معیار	حداقل	حداکثر
MV1	7/10	31/2	7	14
FV1	3/9	32/2	6	14
MV2	6/11	91/2	8	16
FV2	0/10	87/2	7	15
کل	4/10	61/2	6	16

همچنین نمودار 1، میانگین درصد تکرارپذیری را در گروههای مورد مطالعه نشان می دهد.

نمودار 1 : میانگین درصد تکرار پذیری انتخاب رنگ گروهها

مونث، Vita-کلاسیک: FV1 مذکر، Vita-کلاسیکMV1 :

مونث، 3DMaster: FV2 مذکر، 3DMasterMV2 :

در مقایسة دو سیستم راهنمای رنگ آزمون t زوجی نشان داد که این دو سیستم تفاوت آماری معنی داری از نظر تکرارپذیری نداشتند (31/0P=) (جدول 3).

جدول 3 : شاخص های آماری دو سیستم رنگ Vita -کلاسیک و 3DMaster

راهنمای رنگ	تعداد	میانگین	انحراف معیار
Vita-کلاسیک	20	00/100	36/2
3DMaster	20	80/10	93/2
اختلاف		80/0	4/3
نتیجه آزمون		31/0P= 04/1t=

دو سیستم راهنمای رنگ را به طور جداگانه در افراد مذکر و مونث نیز مورد بررسی قرار دادیم. نتایج نشان داد که در افراد مذکر میانگین تکرارپذیری با سیستم 3DMaster بیشتر از Vita-کلاسیک بود. ولی تفاوت معنی داری با یکدیگر نداشتند (48/0P=) (جدول 4).

جدول 4 : شاخص های آماری دو سیستم رنگ Vita -کلاسیک و 3DMasterدر افراد مذکر

راهنمای رنگ	تعداد	میانگین	انحراف معیار
Vita-کلاسیک	10	70/10	31/2
3DMaster	10	60/11	91/2
نتیجه آزمون		48/0P= 73/0t=

و همچنین میانگین تکرار پذیری انتخاب رنگ بین دو سیستم راهنمای رنگ در افراد مونث نیز تفاوت معنی داری نداشت (49/0P=).

جدول 5 : مقایسه تکرارپذیری Vita -کلاسیک و 3DMaster در

افراد مونث

راهنمای رنگ	تعداد	میانگین	انحراف معیار
Vita-کلاسیک	10	30/9	31/2
3DMaster	10	00/10	86/2
نتیجه آزمون		49/0P= 7/0t=

مقایسه کلی نتیجه گروه های موجود در مطالعه بوسیله
t-test بین میانگین ها انجام گرفت. (جدول 6).

جدول 6 : مقایسه کلی اختلاف میانگین بین گروه های تحت مطالعه

کد گروه	اختلاف میانگین تکرارپذیری	df	t	P-value
MV1 * MV2	90/0-	9	73/0-	48/0
FV1 * FV2	70/0-	9	70/0-	49/0
MV1 * FV1	40/1	18	35/1	19/0
MV2 * FV2	60/1	18	23/1	23/0

بر اساس جدول 6 و آزمون t-test اختلاف معنی داری بین دو جنس با استفاده از دو راهنمای رنگ Vita-کلاسیک (19/0P=) و 3DMaster (23/0P=) مشاهده نشد. هر چند یک اختلاف جزئی که از لحاظ آماری معنی دار نبود، در تکرارپذیری انتخاب رنگ با 3DMaster در مقایسه با
Vita-کلاسیک به تفکیک در هر یک از دو جنس وجود داشت، بطوریکه در افراد مذکر قدرمطلق اختلاف بین دو سیستم 9/0 و در افراد مونث 7/0 بود.

بحث

بنظر می رسد که تعیین و درک رنگ دندان تحت تاثیر عوامل متعددی مانند جنس و سن واقع می شود و در بین
کلینسین های مختلف یکسان نیست⁽¹⁾ بهمین دلیل تفاوت جنس را در این مطالعه برای بررسی بیشتر در زمینه انتخاب رنگ در نظر گرفتیم. تطبیق رنگ در شرایط نوری کنترل شده و با یک منبع نور ثابت مصنوعی که تامین کننده حداکثر نور روز آسمان شمالی (در نیمکره شمالی) باشد صورت پذیرفت.^(6و4) برای یکنواخت بودن منبع نوری از یک اتاق مخصوص تعیین رنگ استفاده شد. کانین بالا بدلیل حجم عاج مناسب و ثبات تطابق رنگ با سیستم های راهنمای رنگ و منابع نوری متفاوت، جهت تعیین رنگ انتخاب شد.⁽¹⁾

سن افراد موجود در این مطالعه تقریباً در یک محدوده باریک و در حدود 24 تا 26 سال انتخاب شد تا عامل تفاوت و تغییرات قدرت ادارک و دید رنگ تحت تاثیر گذشت زمان و افزایش سن قرار نگیرد.^(16و1) علیرغم ضعیف بودن تاثیر حافظه رنگی، دو هفته فاصله زمانی بین دو مرحله ارزیابی بیماران در نظر گرفته شد. با توجه به اینکه انتخاب رنگ یک توانائی قابل یادگیری است، نیاز به دانش و آموزش دارد. یادگیری این توانائی و مهمتر از آن آموزش این مهارت بسیار دشوار است. اگر کلینیسین اصول علمی ملاحظات رنگ را طی فرآیند انتخاب رنگ دنبال نکند، یک ترمیم، هارمونی لازم را در کنار دندان های طبیعی نخواهد داشت.⁽¹⁾

York در مطالعه خود بین سه گروه با تجربه بالینی متفاوت به این مطلب اشاره می کند که کلینیسین ها در مقایسه با دانشجویان، و دانشجویان در مقایسه با پرستاران درک و کارآمدی بهتری در زمینه بکارگیری روشهای معمول انتخاب رنگ دارا هستند و این بیانگر این نکته است که دوره های تنظیم شده آموزشی جهت بهبود درک و روش کار در این

زمینه مفید است.⁽³⁾

Paul با مقایسه کردن کراون های تهیه شده از طریق انتخاب رنگ به روش اسپکتروفتومتریک و روش بصری بوسیله سیستم‏های راهنمای رنگ Vita-کلاسیک، به این نتیجه رسید که نود درصد موارد کراون های ساخته شده به روش اسپکتروفتومتریک، برای سمان کردن نهائی ارجح بودند و استفاده از سیستم راهنمای رنگ تجارتی Vita-کلاسیک کل محدوده رنگ دندانهای طبیعی را به ما نمی دهد⁽¹⁵⁾و همچنین Wee هم طی مطالعه ای، به نتیجه مشابه Paul رسید.⁽¹⁴⁾ در مطالعه حاضر علی رغم اینکه راهنمای رنگ 3DMaster طیف گسترده ای از محدوده رنگی دندان را دارا می باشد، در مقایسه با سیستم راهنمای رنگ Vita-کلاسیک، اختلاف میانگین درصد تکرارپذیری انتخاب رنگ معنی‏دار نبود (31/0P=). این مطلب بدین معنی است که خصوصیات سیستم راهنمای رنگ با شرایط استاندارد و یکسان شده محیط کار، جهت انتخاب رنگ تنها عوامل موثر در رسیدن به بیشترین تکرارپذیری و کاهش خطاهای بصری حین انتخاب رنگ نمی‏باشند. بلکه عامل مهارت کلینیکی و تجربه بالینی که با آموزش و تقویت آن رابطه مستقیمی دارد، نقش مهمی در بهبود نتایج حاصل از انتخاب رنگ با سیستم‏های بصری دارد که نتایج بدست آمده در مطالعه York⁽³⁾ تائیدکننده این مطلب می‏باشد.

با توجه به مزایای سیستم راهنمای رنگ 3DMaster، سادگی و قدم به قدم بودن کار و تفکیک اجزاء رنگی در مراحل مختلف انتخاب رنگ در مقایسه با Vita-کلاسیک کار با آن بسیار آسان بنظر می رسد.^(18و1) بنابراین کلینیسین‏هائی مثل دانشجویان که تجربه کمتری دارند با استفاده از سیستمی که آنها را طی فرآیند انتخاب رنگ، نسبتاً به شکل سیستماتیک و تنظیم شده ای راهنمائی کند، توفیق بیشتری در انتخاب رنگ صحیح دندان و اجتناب از تصحیح رنگ در پایان کار دارند،^(18و17و1) با این وجود در این مطالعه استفاده از 3DMaster تاثیر قابل توجهی در افزایش تکرارپذیری انتخاب رنگ در مقایسه با Vita-کلاسیک نشان نداد که این نتیجه ممکن است ناشی از اطلاعات و دانش رنگ شناسی یکسان کسب شده در دانشجویان که عملاً فاقد تجربه کلینیکی در زمینه استفاده از هر دو سیستم راهنمای رنگ می باشند، باشد.

نتیجه این مطالعه با نتیجه بدست آمده در مطالعه Hamad⁽¹⁾ از دو جنبه مورد بحث قرار می گیرد. جنبة اول گروه دندانپزشکان عمومی با میانگین 14 سال تجربه کاری با Vita-کلاسیک و فاقد تجربه کاری با 3DMaster بودند که میانگین تکرارپذیری انتخاب رنگ با نمونه رنگ 3DMaster بطور قابل توجهی در مقایسه با نمونه رنگ Vita-کلاسیک بیشتر بود که از این جهت با مطالعه حاضر همخوانی ندارد. بنظر می رسد شاید دانشجویان با وجودی که از تجربه بالینی قابل توجهی برخوردار نبودند از نظر سطح آموزش در زمینه رنگ و انتخاب رنگ تقریباً به سطح بالائی از دانش و توانمندی در طی این مطالعه دست یافته اند که در واقع در
هر دو گروه دختر و پسر منجر به کمرنگ شدن تاثیر تفاوت در بکارگیری هر دو سیستم راهنمای رنگ گردیده است
(49/0P= و 48/0P=). جنبة دوم مطالعه Hamad، گروه پروتزیست ها بود که میانگین تکرارپذیری انتخاب رنگ با هر دو نمونه رنگ 3DMaster و کلاسیک، تفاوت معنی داری نداشت که نتیجه این قسمت با مطالعه حاضر به نوعی همخوانی دارد و در ارزیابی مطالعه وی این نتیجه را مرتبط با سطح آموزش و آگاهی بالاتر گروه متخصصین در مقایسه با کلینیسین های عمومی ذکر می کند.

بنابراین جدا از مزایای مرتبط با سیستم راهنمای رنگ 3DMaster که آشکارا استفاده از آن در مقایسه با
Vita-کلاسیک آسانتر و قابل فهم تر می باشد،^(18و17و1) با این حال نتایج آماری بدست آمده تائیدکننده وجود تفاوت قابل توجه در نتیجه بالینی استفاده از این سیستم در افزایش تکرارپذیری در مقایسه با سیستم راهنمای رنگ Vita-کلاسیک نمی باشد. بنابراین هرگونه پیشرفت کلینیکی در تکرارپذیری انتخاب رنگ، بدلیل کمک به رسیدن به سطح مطلوبتری از ارائه درمانهای زیبائی اهمیت دارد، باید بدنبال راههائی باشیم تا قدرت تطبیق رنگ را افزایش دهد حتی اگر پیشرفت تجربی بدست آمده از نظر آماری قابل توجه نباشد.

بر اساس مطالعه و اطلاعات موجود، جنس مونث در

مقایسه با جنس مذکر به علت نحوه توارث ژن های مرتبط با بروز سلول های حساس به رنگ در شبکیه از نظر قدرت دید رنگ را باید توانمندی بیشتری داشته باشند.⁽¹⁶⁾ مطالعه Curd نشان داد که دانشجویان دندانپزشکی از نظر توانایی انتخاب رنگ دندان تفاوت معنی داری از نظر جنسیت ندارند.⁽¹⁶⁾ علیرغم این مطلب در مطالعه حاضر دانشجویان پسر در مقایسه با دانشجویان دختر درصد تکرارپذیری بالاتری را ضمن استفاده از هر دو سیستم راهنمای رنگ نشان دادند، هر چند از نظر آماری این مسئله معنی دار نبود و نیاز به مطالعه بیشتری دارد (23/0P= و 19/0P=).

نتیجه گیری

با توجه به محدودیت های موجود در این مطالعه:

1) تفاوت قابل توجهی در استفاده از دو سیستم راهنمای رنگ Vita-کلاسیک در مقایسه با 3DMaster در هر یک از دو جنس مشاهده نشد.

2) دانشجویان پسر در مقایسه با دانشجویان دختر درصد تکرارپذیری بالاتری در استفاده از Vita-کلاسیک و 3DMaster نشان دادند هر چند از نظر آماری معنی دار نبود.

3) علیرغم مزایای عنوان شده برای راهنمای رنگ 3DMaster این سیستم پیش بینی افزایش تکرارپذیری انتخاب رنگ را در مقایسه با Vita-کلاسیک برآورده نکرد.

تقدیر و تشکر

بدینوسیله از معاونت محترم پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی مشهد جهت تصویب طرح تحقیقاتی و تامین بودجه آن، تقدیر و تشکر می نمائیم.

مراجع

Hamad IA. Intrarater Repeatability of shade selection with two shade guides. J Prosthet Dent 2003; 89(1): 50-8.
Derbabian K, Marzola R, Arcidiancono A. The science of Communication, the Art of Dentistry. J California Dent Assoc 1998; 27(2): 36-9.
York W. An Evaluation into dental shade matching. British Dent J 2005; 199(1): 24-30.
Lee YK, Yoon TH, Lim BS, Kim CW, Powers JM. Effect of color measuring mode and light source on the color of shade guides. J Oral Rehabil 2002; 29(11): 1099-108.
Belveder P. Matching one natural tooth for the creation of a ceramic restoration. Proc Natl Acad Sci USA. 2002; 99(7): 14607-10.
Park JH, Lee YK, Lim BS. Influence of illuminants on the color distribution of shade guides. J Prosthet Dent 2006; 96(6): 402-11.
Walk EB. Using instant photography to match color and subsurface characteristics of teeth. J Cosmetic Dent 2001; 44(4): 91-3;
Li O, Wang YN. Comparison of shade matching by visual observation and an intraoral dental colorimeter. J Oral Rehabil 2007; 34(11): 848-54.
Hungo B, Witzel T, Klaiber B. Comparison of in vivo visual and computer aided tooth shade determination. Clin Oral Investig 2005; 9(4): 244-50.
Seungyee KP, Robert G. In vitro model to evaluate reliability and accuracy of a dental shade-matching instrument. J Prosthet Dent 2007; 98(3): 353-8.
Tung FF, Goldstein GR, Jany S, Hittelman B. The repeatability of an intraoral dental colorimeter. J Prosthet Dent 2002; 88(2): 585-90.
Flucke J. Computerized tools aid In Lab communications. Dent Practice Report 2002; 15(2): 75-9.
Fani G, Vichi A, Davidson CL. Spectrophotometric and visual shade measurements of human teeth using three shade guides. Am J Dent 2007; 20(3): 142-6.
Wee AG, Kang EY, Jere D, Beck FM. Clinical color match of porcelain visual shade-matching systems. J Esthet Restor Dent 2005; 17(6): 351-7.
Paul SJ, Peter A, Rodoni L, Pietrobo N. Conventional visual Vs Spectrophotometric Shade Talking For PFM Crowns. Int Perio Res Dent 2004; 24(3): 222-31.
Curd FM, Jasinevicius TR, Graves A, Cox V, Sadan A. Comparison of the shade matching ability of dental students using two light sources. J Prosthet Dent 2006; 96(6): 391-6.
Bayindir F, Kuo S, Johnston WM, Wee AG. Coverage error of the conceptually different shade guide systems to vital unrestored dentition. J Prosthet Dent 2007; 98(3): 175-85.
Hassel AJ, Koke U, Schmitter M, Becka J, Rammeisberg P. Clinical effect of different shade guides system of the tooth of ceramic-veneer restoration. Int J Prosthet 2005; 18(4): 422-6.