بررسی تأثیر استفاده از پلاک متحرک ارتودنسی بر میزان آلودگی مسواک با استرپتوکوکوس موتانس

امیرآبادی, فروغ; شهری, فریبا; رمضانی, ناهید; مشهدی, مریم

doi:10.22038/jmds.2015.4659

بررسی تأثیر استفاده از پلاک متحرک ارتودنسی بر میزان آلودگی مسواک با استرپتوکوکوس موتانس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ عضو مرکز تحقیقات سلامت کودکان و نوجوانان و استادیار گروه دندانپزشکی کودکان، دانشکده دندانپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی زاهدان، ایران

² استادیار گروه ارتودنسی، دانشکده دندانپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی زاهدان، ایران

³ عضو مرکز تحقیقات سلامت کودکان و نوجوانان و دانشیار گروه دندانپزشکی کودکان، دانشکده دندانپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی زاهدان، ایران

⁴ دندانپزشک

10.22038/jmds.2015.4659

چکیده

مقدمه: دستگاه‏های متحرک ارتودنسی ممکن است به عنوان منبع میکروارگانیسم‏های پوسیدگی‏زا عمل کنند و لذا موجب آلودگی مسواک و افزایش خطر پوسیدگی دندان شوند. این مطالعه با هدف تأثیر استفاده از پلاک متحرک ارتودنسی بر میزان آلودگی مسواک با استرپتوکوکس موتانس انجام گردید.
مواد و روش‏ها:در این مطالعه 30 کودک (12 پسر و 18 دختر) 11-7 ساله که نیازمند درمان با پلاک متحرک ارتودنسی بودند، وارد مطالعه شدند. بیماران روزی 2 نوبت و هر نوبت به مدت 2 دقیقه به مدت 14 روز قبل و بعد از دریافت دستگاه ارتودنسی با استفاده از مسواک‏های مجزا دندان‏ها و زبان خود را مسواک کردند. در انتهای هر دوره، مسواک‏ها جمع آوری و کشت داده شدند و تعداد کلونی‏های رشد یافته تعیین گردید. داده‏ها بوسیله نرم افزار SPSS با ویرایش 20 و آزمون‏های McNemar و Wilcoxon در سطح معنی‏دار 05/0>P تجزیه و تحلیل شدند.
یافته‏ ها: 26 کودک (7/86) مطالعه را به پایان رساندند. تفاوت تعداد مسواک‏های دچار آلودگی قبل و بعد از کاربرد پلاک از نظر آماری معنی‏داری نبود (99/0P>). از نظر شدت آلودگی مسواک با استرپتوکوک موتانس قبل و بعد از کاربرد پلاک متحرک ارتودنسی تفاوت معنی‏دار وجود نداشت (558/0P=).
نتیجه گیری: یافته‏های این مطالعه نشان داد که کاربرد پلاک متحرک ارتودنسی در مدت 14 روز باعث افزایش آلودگی مسواک با استرپتوکوک موتانس نمی‏شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Assesment of the effect of Orthodontic Removable Appliance Use on Streptococcus Mutans Contamination of Toothbrush

نویسندگان [English]

Foroogh Amirabadi ¹
Fariba Shahri ²
Nahid Ramazani ³
Maryam Mashhadi ⁴

¹ Children & Adolescent Health Research Center, Assistant Professor of Pediatric Dentistry, Zahedan University of Medical Sciences, Zahedan, Iran

² Assistant Professor of Orthodontic, Zahedan University of Medical Sciences, Zahedan, Iran

³ Children & Adolescent Health Research Center, Associate Professor of Pediatric Dentistry Zahedan University of Medical Sciences, Zahedan, Iran

⁴ Dentist

چکیده [English]

Introduction: Removable orthodontic appliances may act as reservoir of cariogenic microorganisms and lead to toothbrush recontamination and increase caries risk. This study purposed to asses the effect of orthodontic removable appliance wearing on streptococcus mutans contamination of toothbrush.
Materials & Methods: This study was conducted on 30 children (12 males, 18 females), aged 7-11 years, who were planned to be treated with orthodontic removable appliances. Subjects brushed their teeth and tongue for two minutes twice daily for 14-days before 14 days and after receiving orthodontic appliance with toothbrushes. At the end of each phase, the toothbrushes were collected and cultured for streptococcus mutans and colony forming units per milliliter were determined. Data were analyzed statistically by SPSS 20 using McNemar and Wilcoxon test, with PResults: Of 30 participants, 26 (86.7%) completed the study. There was no significant difference in frequency of contaminated toothbrushes between before (20 cases, 76.9%) and after (19 cases, 73.1%) the appliance wearing (P=1.00). No significant difference between the pre- and post-wearing of the orthodontic appliance was determined with respect to tooth-brush contamination level with streptococcus mutans (P=0.558).
Conclusion: The findings of this study revealed that wearing a removable orthodontic appliance was not associated with intensifying of toothbrush contamination with streptococcus mutans.

کلیدواژه‌ها [English]

Microbial contamination
toothbrush
orthodontic removable appliances

اصل مقاله

مقدمه

سلامت دهان به طور مستقیم و غیرمستقیم بر سلامت فرد تأثیرگذار است. حفره دهان به طور معمول به فاصله کمی بعد از تولد توسط میکروارگانیسم‏های مختلف آلوده می‏گردد. کاهش این بار میکروبی به وسیله رعایت بهداشت دهان مناسب باعث کاهش بیماری‏های دهان می‏شود.^(2و1)روش معمول برای حذف پلاک دندانی مسواک و خمیر دندان است.⁽³⁾ با این وجود مطالعات بیان می‏کنند که مسواک‏ها خود می‏توانند عامل انتقال عفونت و محل رشد میکروارگانیسمهای مولد پوسیدگی‏های دندانی، ژنژویت، استوماتیت و اندوکاردیت عفونی شوند.^(6-4) استفاده از مسواک که ممکن است برای چند هفته و یا حتی چند ماه به طول بیانجامد، می‏تواند منجر به کلونیزاسیون مسواک با فلور باکتریایی دهان و نیز باکتری‏های بیماری‏زا شود. تماس مکرر با مسواک آلوده سبب حفظ و تداوم عفونتهای دهانی و یا عفونت مجدد می‏شود.⁽⁷⁾

حفره دهان یک محیط پیچیده حاوی بیش از 700 گونه باکتری است که بیش از 50 درصد آنها به طور اختصاصی ساکن سطوح خاصی از دهان و دندان می‏باشند و عملکردهای متفاوت دارند. دستگاه‏های ارتودنسی در دهان علاوه بر اینـکه باعث تغییر در تعـادل اکوسیستم میکـروبی حفره دهان می‏شونـد، می‏توانند محیط متفاوتی را از نظر فیزیکی و شیمیایی فراهم کنند و نیز به عنوان یک محل اضافی برای گیر مواد غذایی و سطوحی برای چسبندگی فلور نرمال دهان عمل کنند. مجموعه این عوامل از طریق تغییر باکتری‏های غیربیماریزا به انواع پاتوژن، منجر به تغییر نامطلوب اکوسیستم دهان می‏شوند.⁽⁸⁾

مطالعات مختلف نشان داده‏اند که گذاشتن پلاک متحرک ارتودنسی همانند وسایل ثابت ارتودنسی باعث شروع مشکلات بهداشت دهان می‏شود. این وسایل با عملکرد تمیزشدن طبیعی دهان تداخل داشته و کلاسپ‏ها و دیگر اجزا موجب گیر غذایی و تجمع پلاک میکروبی و در نتیجه پوسیدگی دندان‏ها و مشکلات پریودونتال در فرد میگردند.^(10و9) استفاده از دستگاه‏های ارتودنسی بار آلودگی با استرپتوکوکوس موتانس و لاکتوباسیلها را در بزاق و بیوفیلم دندانی افزایش میدهند که خود باعث بالارفتن ریسک پوسیدگی میشود.⁽⁹⁾ درمان ارتودنسی علاوه بر تغییر بار میکروبی محیط دهان همچنین می‏تواند بر روی ظرفیت بافرینگ، اسیدیته و میزان جریان بزاق تأثیر داشته باشد. التهاب بافت همبند ممکن است به دنبال استفاده از بندهای ارتودنسی ایجاد شود که حاکی از تأثیر نامطلوب دستگاه‏های ارتودنسی ثابت بر وضعیت لثه می‏باشد که حتی ممکن است در افرادی که بهداشت دهانی را به طور مطلوب رعایت میکنند، بروز نماید.⁽¹¹⁾ نشان داده شده است که بیس آکریلی دستگاههای ارتودنسی متحرک مورد استفاده در کودکان میتواند طی مدت یک هفته پس از قرارگیری در دهان دچار آلودگی با کلونی‏ها و بیوفیلم استرپتوکوک موتانس شود.⁽⁹⁾

Batoni و همکاران⁽¹²⁾، تأثیر وسایل ارتودانسی متحرک را بر کلونیزاسیون استرپتوکوک موتانس در کودکان بررسی کردند. آنها میزان کلونیزاسیون این باکتری را در دو گروه کودکان استفاده کننده از وسایل ارتودانسی متحرک و کودکان بدون وسایل ارتودانسی، مقایسه کردند. استرپتوکوک‏ها از پلاک دندانی هر دو گروه کشت داده شد. تعداد افرادی که دارای استرپتوکوک موتانس در پلاک دندانی بودند در گروهی که وسایل ارتودانسی داشته و سابقه پوسیدگی نداشتند، به طور معنی‏داری بیشتر بود.

نوربخش و همکاران⁽⁶⁾، آلودگی میکروبی مسواک‏ها و عوامل مرتبط با آن را بررسی کردند. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که ارتباط معنی‏داری میان جنسیت، سطح تحصیلات، نوع مسواک، مدت و تعداد موارد استفاده از مسواک با میزان آلودگی مسواک وجود نداشت. اما نگهداری در سرویس‏های بهداشتی، خشک نکردن مسواک پس از استفاده، عدم دقت در شستشو، نداشتن محافظ برای مسواک و بهداشت بد دهان باعث افزایش آلودگی مسواک‏ها گردید.

Lara-Carrillo و همکاران⁽¹³⁾ مطالعه‏ای را با هدف بررسی تغییر شاخص‏های کلینیکی، بزاقی و باکتریایی محیط دهان پس از قرار دادن دستگاه‏های ارتودنسی ثابت بر روی دندان‏های دائم انجام دادند. بر اساس یافته‏های این مطالعه نتیجه گیری شد که درمان ارتودنسی فاکتورهای محیط دهان را تغییر می‏دهد و با افزایش جریان بزاق، ظرفیت بافرینگ و pH بزاقی خطر پوسیدگی دندان را کاهش می‏دهد اما از طرف دیگر افزایش Occult blood در افراد تحت درمان حاکی از تشدید التهاب لثه‏ای است که نشانگر افزایش سطوح دارای پلاک میکروبی به سبب افزایش دشواری در بهداشت دهان در این افراد می‏باشد.

با توجه به اینکه در جستجوی ما مطالعه‏ای که به مقایسه بین میزان آلودگی مسواک کودکان قبل و بعد از استفاده از پلاک متحرک ارتودنسی بپردازد، یافت نشد و با توجه به اهمیت استرپتوکوکوس موتانس در پوسیدگی دندان‏ها، هدف از این مطالعه بررسی تأثیر استفاده از پلاک ارتودنسی بر میزان آلودگی مسواک با استرپتوکوک موتانس بود.

مواد و روش‏ها

در این مطالعه مقطعی از نوع توصیفی- تحلیلی که به تایید کمیته اخلاق دانشگاه علوم پزشکی زاهدان رسیده بود، کودکان مراجعه کننده به بخش کودکان دانشکده دندانپزشکی زاهدان که نیازمند پلاک متحرک ارتودنسی بوده و معیارهای ورود به مطالعه از جمله سن 11-7 سال، بهداشت دهانی مناسب (عدم حضور پوسیدگی یا بیماری پریودنتال فعال)، عدم حضور تنفس دهانی، عدم وجود شکاف لب و کام و مشکلاتی که روی فلور میکروبی دهان تأثیر واضح بگذارد، عدم وجود مشکلاتی که روی توان مسواک زدن بیمار اثر بگذارد، را دارا بودند جامعه مورد بررسی را تشکیل دادند. با توجه به مطالعات پیشین^(15و14) و با در نظر گرفتن خطای نوع اول 5% و توان آزمون 80 درصد برای رسیدن به اختلاف معنی‏دار به اندازه 5 واحد در میانگین تعداد باکتری و با توجه به انحراف معیار 5/7، حجم نمونه 30 مورد تعیین گردید. تا تکمیل حجم نمونه و با در نظر گرفتن معیارهای ورود به مطالعه کودکان به روش نمونه گیری آسان انتخاب و وارد مطالعه شدند. به منظور یکسان‏سازی نمونه‏ها، بیماران با یک نوع پلاک ارتودنسی (پلاک متحرک شکاف‏دار فک بالا) انتخاب شدند. تمامی پلاک‏ها قبل از تحویل به بیمار با دکونکس ضدعفونی شده و از نظر وجود تیزی، زبری و کارایی پلاک توسط متخصص مورد ارزیابی قرار گرفتند.

پس از توضیح هدف و روش انجام کار و گرفتن رضایت‏نامه از والدین کودک، به هر کودک یک مسواک (Oral B, Ireland) استریل شده در اتوکلاو با درجه حرارت 140 سانتی گراد و مدت زمان 40 دقیقه، تحویل داده شد. برای اطمینان از عملکرد اتوکلاو، یک مسواک کشت داده شد. شیوه مسواک زدن و نیز نحوه نگهداری و جمع‏آوری مسواک به کودک و والد وی آموزش داده شد. از آنان خواسته شد که به مدت 14 روز (تا زمان تحویل پلاک ارتودنسی) روزی 2 نوبت و هر نوبت به مدت 2 دقیقه دندان‏ها را با خمیر دندانی که به صورت معمول استفاده می‏کنند مسواک کرده و در نهایت زبان را مسواک کنند. سپس مسواک را تحت جریان آب به مدت 1 دقیقه بشویند و به طور عمودی درون یک ظرف در محیط اتاق قرار دهند. سپس در پایان دوره 14 روز، مسواک را درون ظرف درب‏دار استریل که جهت جلوگیری از آلودگی احتمالی در اختیار آنان قرار داده شده بود گذاشته و با خود همراه آورند. لازم به توضیح است که مدت زمان 2 هفته بر اساس مطالعات قبلی^(15و14) انتخاب شد.

در زمـان مراجعه بیمار برای تحویل پلاک ارتـودنسی،مسواک‏های مورد استفاده جمع‏آوری گردید و مسواک‏های جدید استریل (Oral B, Ireland) به بیماران داده شد و از آنها خواسته شد مشابه با مرحله قبل عمل کرده، پلاک ارتودنسی را از دهان خارج کرده و مسواک بزنند و پس از 14 روز مسواک‏ها را بازگردانند. هر یک از مسواک‏های مرحله اول (قبل از گذاشتن پلاک ارتودنسی) و مرحله دوم (بعد از گذاشتن پلاک ارتودنسی) بلافاصله بعد از دریافت به آزمایشگاه میکروب شناسی فرستاده شدند. جهت Blinding کارشناس مربوطه نمونه‏ها کدگذاری شد. در آزمایشگاه مسواک‏های ارسالی از همه سطوح به محیط کشت آگار (Mitis salivarius, Quelab, UK) کشیده شدند. پس از یک دوره زمانی، تعداد کلنی‏های مربوط به هر مسواک بوسیله Colony counter شمارش شد. برای هر بیمار تعداد کلونی‏های مربوط به مسواک مرحله اول و مسواک مرحله دوم ثبت شد. داده‏ها با استفاده از نرم افزار SPSS با ویرایش 20 تجزیه و تحلیل شدند. برای آمار تحلیلی و آزمون فرضیات از آزمون‏های Wilcoxon و McNemar استفاده شد. در این مطالعه سطح معنی‏دار 05/0 در نظر گرفته شد.

یافته ‏ها

در این مطالعه تعداد 30 کودک نیازمند به درمان با پلاک متحرک ارتودنسی شامل 18 دختر و 12 پسر در سنین 7 تا 11 سال وارد مطالعه شدند. در پایان مطالعه 4 بیمار به دلیل عدم تحویل مسواک از مطالعه خارج شدند و بنابراین اطلاعات مربوط به 26 کودک مورد بررسی قرار گرفت. در جدول 1 تعداد کلونی‏های استرپتوکوک موتانس کشت شده در نمونه‏های مسواک قبل و بعد از قرار دادن پلاک ارتودنسی نشان داده شده است.

همانگونه که در جدول 2 نشان داده شده است و نیز بر اساس آزمون ناپارامتری McNemar مشخص شد که توزیع فراوانی تعداد مسواک‏های آلوده بین زمان قبل از دریافت و بعد از دریافت پلاک از نظر آماری معنی‏دار نبود (99/0P>). در جدول 3 تعداد کلونی به دست آمده از مسواک‏ها بین نمونه‏های قبل و بعد از درمان مقایسه شده است. در کل نمونه، آزمون Wilcoxon نشان داد که تفاوت میزان آلودگی مسواک بین زمان قبل از دریافت و بعد از دریافت پلاک از نظر آماری معنی‏دار نبود (558/0=P).

جدول 1 : تعداد کلونی‏های استرپتوکوک در محیط کشت تهیه شده از مسواک‏های مربوط به مرحله قبل و بعد از استفاده از پلاک متحرک ارتودنسی

شماره نمونه	تعداد کلونی (CFU/ml)
شماره نمونه	قبل از استفاده از پلاک متحرک ارتودنسی	بعد از استفاده از پلاک متحرک ارتودنسی
1	0	10000
2	10000	50
3	0	0
4	5000	0
5	0	0
6	5	0
7	100000	1000
8	100	80
9	100	5
10	100	10
11	100	100000
12	100000	150000
13	1000	0
14	100	200
15	10000	0
16	20000	5000
17	2000	5000
18	0	1000
19	10000	5000
20	1000	0
21	0	500
22	0	100
23	50	200
24	100000	10000
25	500	100
26	5000	10000

جدول 2 : مقایسه فراوانی مسواک‏های آلوده قبل و بعد از استفاده از پلاک

		بعد از استفاده پلاک
		آلوده تعداد (درصد)	غیرآلوده تعداد (درصد)
قبل از استفاده	آلوده	15(69/57)	5 (23/19)
	غیرآلوده	4 (38/15)	2 (69/7)

جدول 3 : میانه و دامنه میان چارکی کلونی‏ها قبل و بعد از استفاده از پلاک

	میانه	دامنه میان چارکی	میانگین رتبه
قبل از استفاده	300	25/9996	18/12
بعد از استفاده پلاک	150	5000	95/12
نتیجه آزمون ویلکاکسون	558/0P= و 568/0 Z= -

بحث

تأثیر دستگاه‏های ارتودنسی ثابت و متحرک بر بار میکروبی محیط دهان و افزایش برخی عوامل خطرزای پوسیدگی در مطالعات مختلف نشان داده شده است.⁽¹⁶⁾ در اغلب مطالعات پیشین به منظور ارزیابی تأثیر دستگاه‏های ارتودنسی بر عوامل خطرزای پوسیدگی، اغلب متغیرهای مرتبط با بزاق از جمله بار آلودگی میکروبی، ظرفیت بافرینگ، PH و میزان جریان بزاق بررسی شده‏اند.⁽¹⁷⁾ طبق جستجوی انجام شده، تاکنون شدت آلودگی مسواک با باکتری‏های کاریوژنیک در بیماران ارتودنسی بویژه افراد دارای دستگاه‏های ارتودنسی متحرک مورد ارزیابی قرار نگرفته است. لذا، در مطالعه حاضر، آلودگی مسواک در کودکان دارای یک نوع پلاک ارتودنسی ارزیابی شد.

در مطالعه حاضر بار آلودگی مسواک‏های استفاده شده مورد ارزیابی قرار گرفت. مسواک‏ها ممکن است شدیداً توسط میکروارگانیسم‏ها دچار آلودگی شوند. آلودگی می‏تواند از دهان، دست‏ها، محیط، آئروسل‏ها و ظروف نگهداری به مسواک انتقال بیابد. باکتری‏های متصل به مسواک ممکن است پس از انتقال به فرد، سبب بروز بیماری شوند.^(18و14) آلودگی مسواک از نظر کلینیکی اهمیت دارد زیرا ممکن است موجب انتقال میکروارگانیسم‏ها بین سطوح مختلف داخل دهانی و یا سبب عفونت مجدد شود.⁽¹⁹⁾ این وضعیت به ویژه در کودکان که مستعد پوسیدگی دندان هستند، بیماران با اختلال سیستم ایمنی و افراد دچار بیماری‏های سیستمیک اهمیت دارد.

در مطالعه حاضر ارزیابی اثر پلاک ارتودنسی بر آلودگی مسواک بر اساس جداسازی باکتری استرپتوکوک موتانس انجام گردید. میکروارگانیسم استرپتوکوک موتانس به دلیل قابلیت پاتوژنیک آن و ارتباط با پوسیدگی دندان انتخاب گردید. این باکتری عامل اصلی پوسیدگی دندان است و وجود فرم زنده آن در مسواک گزارش شده است.⁽¹⁶⁾

نتایج مطالعه حاضر نشان داد که مسواک‏های مورد استفاده قبل از کاربرد پلاک در 9/76 درصد و بعد از کاربرد پلاک در 1/73 درصد موارد دچار آلودگی با استرپتوکوک موتانس بودند و از نظر توزیع فراونی آلودگی، بین دو مرحله تفاوت قابل توجهی وجود نداشت. این نتایج مشابه است با یافته‏های Sato و همکاران⁽¹⁴⁾ که با ارزیابی مسواک‏های استفاده شده به مدت یک هفته توسط کودکان فاقد دستگاه‏های ارتودنسی، فراوانی آلودگی با انواع استرپتوکوک را در 80 درصد مسواک‏ها گزارش کردند. همچنین Celepkolu و همکاران⁽¹⁵⁾ با ارزیابی مسواک‏های مصرفی به مدت 2 هفته توسط کودکان دریافتند که 75 درصد مسواک‏ها به استرپتوکوک موتانس آلوده بودند. مشاهدات Efstratiou و همکاران⁽²⁰⁾ نشان داد که 24 ساعت بعد از استفاده از مسواک، بریستل‏های مسواک با میکروارگانیسم‏های کاریوژنیک و پاتوژن‏های عامل بیماری‏های پریودنتال آلوده می‏شود.

در مطالعه حاضر از نظر شدت آلودگی، تعداد کلونی‏های جدا شده از مسواک در مرحله قبل و بعد از کاربرد پلاک تفاوت معنی‏داری مشاهده نشد. در مغایرت با این یافته، مطالعه Batoni و همکاران⁽¹²⁾ با بررسی کودکان دارای دستگاه‏های ارتودنسی متحرک نشان داد که کلونی‏های استرپتوکوک موتانس در پلاک دندانی این کودکان در مقایسه با کودکان بدون دستگاه ارتودنسی به طور معنی‏داری بیشتر بود. طبق گزارش Topaloglu-Ak و همکاران⁽²¹⁾ در کودکان با دستگاههای ارتودنسی متحرک، بار آلودگی بزاق به استرپتوکوک موتانس طی شش ماه قرار دادن دستگاه بطور قابل توجهی افزایش داشت. مغایرت یافته‏های مطالعه حاضر و سایر مطالعات را می‏توان به تفاوت در موارد مورد ارزیابی نسبت داد بطوری که در مطالعه حاضر آلودگی مسواک بررسی شد اما در مطالعه Batoni و همکاران⁽¹²⁾ آلودگی پلاک دندانی و در مطالعه Topaloglu-Ak⁽²¹⁾ بار میکروبی بزاق مورد ارزیابی قرار گرفت. به عنوان یکی از عوامل احتمالی، عدم تفاوت آلودگی مسواک‏ها بین قبل و بعد از کاربرد مسواک را می‏توان به طول دوره کاربرد مسواک نسبت داد. در مطالعه حاضر مسواک‏ها پس از دو هفته کاربرد پلاک ارتودنسی از نظر بار آلودگی با استرپتوکوک ارزیابی شدند. Peros و همکاران⁽¹⁷⁾ با بررسی کودکان استفاده کننده از دستگاه‏های ارتودنسی دریافتند که تغییرات استرپتوکوک موتانس در محیط دهان عمدتاً طی هفته ششم تا هفته دوازدهم بعد از شروع درمان ارتودنسی رخ داد. با توجه به یافته‏های مطالعه حاضر که نشان داد تفاوت فراوانی آلودگی مسواک در قبل و بعد از کاربرد پلاک از نظر آماری قابل توجه نبود و نیز مشابهت نتایج مطالعه حاضر با فراوانی گزارش شده در افراد فاقد دستگاه‏های ارتودنسی در سایر مطالعات، به نظر می‏رسد که کاربرد پلاک متحرک طی دو هفته سبب افزایش بار میکروبی مسواک‏های مورد استفاده در این گروه از بیماران نمی‏شود. با این حال برای تأیید این یافته لازم است مطالعات با حجم نمونه بزرگتر و نیز دوره‏های طولانی‏تر استفاده از پلاک ارتودنسی انجام شود. بیماران مورد بررسی در مطالعه حاضر از نظر شدت بار آلودگی مسواک به باکتری استرپتوکوک موتانس بسیار متفاوت بودند؛ به طوری که تعداد کلونی‏ها در قبل و بعد از قرار دادن پلاک بین صفر تا صد هزار متفاوت بود. از آنجا که بار آلودگی میکروبی مسواک‏ها تحت تأثیر وضعیت دهان و دندان فرد قرار دارد، در مطالعه حاضر برای کاهش این عامل مخدوش‏کننده، میزان آلودگی مسواک افراد دارای پلاک با یافته‏های همان افراد در زمان قبل از کاربرد پلاک مورد مقایسه قرار گرفت که می‏تواند سبب کاهش اثر این عامل مخدوش‏کننده شود.

از محدودیت‏های مطالعه حاضر می‏توان به عدم نظارت پژوهشگر بر نحوه استفاده و نگهداری مسواک‏ها در کودکان اشاره نمود. هر چند قبل از شروع پژوهش، آموزش‏های لازم به کودکان داده شده بود ولیکن تاثیر این مساله در نتایج پژوهش غیرممکن نیست. بهتر است مطالعاتی با حجم نمونه بیشتر، زمان طولانی‏تر استفاده از مسواک و نیز کشت سایر میکروب‏های پوسیدگی‏زا صورت پذیرد.

نتیجه گیری

یافته‏ های این مطالعه نشان داد که بار آلودگی مسواک به استرپتوکوک موتانس طی دو هفته بعد از قرار دادن پلاک متحرک ارتودنسی در مقایسه با زمان پیش از کاربرد پلاک متحرک تفاوت قابل توجهی ندارد، لذا نیازی به تعویض مسواک در این فاصله زمانی نمی‏باشد.

تشکر و قدردانی

با تقدیر و تشکر فراوان از مساعدت‏های معاونت محترم پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی زاهدان که ما را در انجام این تحقیق یاری نمودند. شایان ذکر است این مقاله از پایان نامه با شماره 522 دوره دکترای عمومی که در کتابخانه دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی زاهدان ثبت شده است، استخراج گردیده است.

مراجع

Karibasappa GN, Nagesh L, Sujatha BK. Assessment of microbial contamination of toothbrush head: An in vitro study. Indian J Dent Res 2011; 22(1): 2-5.
Bhat SS, Hegde KS, George RM. Microbial contamination of tooth brushes and their decontamination. J Indian Soc Pedod Prev Dent 2003; 21(3): 108-12.
Sogi SH, Subbareddy VV, Kiran SN. Contamination of toothbrush at different time intervals and effectiveness of various disinfecting solutions in reducing the contamination of toothbrush. J Indian Soc Pedod Prev Dent 2002; 20(3): 81-5.
Quirynen M, de Soete M, Pauwels M, Goossens K, Teughels W, van Eldere J, et al. Bacterial survival rate on tooth- and interdental brushes in relation to the use of toothpaste. J Clin Periodontol 2001; 28(12): 1106-14.
Wetzel WE, Schaumburg C, Ansari F, Kroeger T, Sziegoleit A. Microbial contamination of toothbrushes with different principles of filament anchoring. J AM Dent Assoc 2005; 136(6): 758-65.
Nourbakhsh N, Talebi A, Heidari A. Microbial contamination of toothbrushes. Dental Journal Shahed Beheshti University Medical Sciences 2005; 23(2): 342-54.
Zautner AE, Hage A, Schneider K, Schlösser K, Zimmermann O, Hornecker E, et al. Effects of easy-to-perform procedures to reduce bacterial colonization with Streptococcus mutans and Staphylococcus aureus on toothbrushes. Eur J Microbiol Immunol 2013; 3(3): 204-10.
Pathak AK, Sharma DS. Biofilm associated microorganisms on removable oral orthodontic appliances in children in the mixed dentition. J Clin Pediatr Dent 2013; 37(3): 335-9.
Lessa FCR, Enoki C, Ito IY, Faria G, Matsumoto MAN, Nelson-Filho P. In-vivo evaluation of the bacterial contamination and disinfection of acrylic baseplates of removable orthodontic appliances. Am J Orthod Dentofacial Orthop 2007; 131(6): 705.11-7.
Glans R, Larsson E, Øgaard B. Longitudinal changes in gingival condition in crowded and noncrowded dentitions subjected to fixed orthodontic treatment. Am J Orthod Dentofacial Orthop 2003; 124(6): 679-82.
Batoni G, Pardini M, Giannotti A, Ota F, Giuca MR, Gabriele M, et al. Effect of removable orthodontic appliances on oral colonisation by mutans streptococci in children. Eur J Oral Sci 2001; 109(6): 388-92.
Lara-Carrillo E, Montiel-Bastida NM, Sánchez-Pérez L, Alanís-Tavira J. Effect of orthodontic treatment on saliva, plaque and the levels of Streptococcus mutans and Lactobacillus. Med Oral Patol Oral Cir Bucal 2010; 15(6): 924-9.
Sato S, Ito IY, Lara EH, Panzeri H, Albuquerque Junior RF, Pedrazzi V. Bacterial survival rate on toothbrushes and their decontamination with antimicrobial solutions. J Appl Oral Sci 2004; 12(2): 99-103.
Celepkolu T, Toptancı IR, Bucaktepe PG, Sen V, Dogan MS, Kars V, et al. A microbiological assessment of the oral hygiene of 24-72-month-old kindergarten children and disinfection of their toothbrushes. BMC Oral Health 2014; 14: 94.
Komiyama EY, Back-Brito GN, Balducci I, Koga-Ito CY. Evaluation of alternative methods for the disinfection of toothbrushes. Braz Oral Res 2010; 24(1): 28-33.
Peros K, Mestrovic S, Anic-Milosevic S, Slaj M. Salivary microbial and nonmicrobial parameters in children with fixed orthodontic appliances. Angle Orthod 2011; 81(5): 901-6.
Frazelle MR, Munro CL. Toothbrush contamination: A review of the literature. Nurs Res Pract 2012; 2012: 420630.
Quirynen M, De Soete M, Dierickx K, van Steenberghe D. The intra-oral translocation of periodontopathogens jeopardises the outcome of periodontal therapy. A review of literature. J Clin Periodontol 2001; 28(6): 499-507.
Efstratiou M, Papaioannou W, Nakou M, Ktenas E, Vrotsos IA, Panis V. Contamination of a toothbrush with antibacterial properties by oral microorganisms. J Dent 2007; 35(4): 331-7.
Topaloglu-Ak A, Ertugrul F, Eden E, Ates M, Bulut H. Effect of orthodontic appliances on oral microbiota-6 month follow-up. J Clin Pediatr Dent 2011; 35(4): 433-6.