بررسی میزان آلبومین سرم در پریودنتیت مزمن

خوشحال, معصومه; مرتضوی, حامد; ثقفی, شادی; جمشیدی, زهره; عبدالصمدی, حمیدرضا

doi:10.22038/jmds.2010.1186

بررسی میزان آلبومین سرم در پریودنتیت مزمن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ استادیار گروه پریودانتیکس دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی همدان

² استادیار گروه بیماری‏های دهان دانشکده دندانپزشکی و مرکز تحقیقات دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی همدان

³ دانشیار گروه آسیب شناسی دهان، فک و صورت دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد

⁴ دستیار تخصصی گروه بیماری‏های دهان دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی همدان

⁵ دانشیار گروه بیماری‏های دهان دانشکده دندانپزشکی و مرکز تحقیقات دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی همدان

10.22038/jmds.2010.1186

چکیده

مقدمه: بیماری‏های پریودنتال بعنوان یک عامل خطرساز برای بسیاری از بیماری‏های سیستمیک مطرح می‏باشد. با توجه به مطالعات اخیر در خصوص ارتباط این بیماری با میزان آلبومین سرم، هدف از این مطالعه، بررسی غلظت آلبومین سرم، به عنوان یک مارکر پیش‏بینی‏کننده شدت بیماری پریودنتال بود.
مواد و روش‏ها: در این مطالعه مقطعی که مسائل اخلاقی آن مورد تایید کمیته اخلاق دانشگاه علوم پزشکی همدان قرار گرفته است، 64 بیمار مبتلا به پریودنتیت مزمن و 64 فرد سالم در محدوده سنی 50-20 سال انتخاب شدند. پس از بررسی وضعیت پریودنتال و سیستمیک از کلیه افراد مورد مطالعه cc2 خون وریدی گرفته شد و با استفاده از روش COBASMIRA غلظت آلبومین سرم اندازه‏گیری گردید. تجزیه و تحلیل آماری توسط آزمون‏هایt، Chi-square و One-way ANOVA انجام گرفت.
یافته‏ها: متوسط غلظت آلبومین سرم در تمام افراد مبتلا پریودنتیت مزمن gr/dl 7/2± 05/5 و در افراد سالم gr/dl 39/0± 40/4 بود که این اختلاف از نظر آماری معنی‏دار بود (001/0P<). هم چنین غلظت آلبومین سرم بین درجات ملایم و متوسط بیماری نیز دارای اختلاف معنی‏داری بود (001/0P<).
نتیجه گیری: به طورکلی غلظت آلبومین سرم در انواع ملایم، متوسط و شدید پریودنتیت مزمن نسبت به گروه کنترل بیشتر بود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluation of Serum Albumin Level in Chronic Periodontitis

نویسندگان [English]

Masoumeh Khoshhal ¹
Hamed Mortazavi ²
Shadi Saghafi ³
Zohreh Jamshidi ⁴
HamidReza Abdolsamadi ⁵

¹ Assistant Professor, Dept of Periodontics, Dental School, Hamadan University of Medical Sciences, Hamadan, Iran

² Assistant Professor, Dept of Oral Medicine, Dental School, Dental Research Center, Hamadan University of Medical Sciences, Hamadan, Iran

³ Associate Professor, Dept of Oral & Maxillofacial Pathology, Dental School, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran

⁴ Postgraduate Student, Dept of Oral Medicine, Dental School, Hamadan University of Medical Sciences, Hamadan, Iran

⁵ Associate Professor, Dept of Oral Medicine, Dental School, Dental Research Center, Hamadan University of Medical Sciences, Hamadan, Iran

چکیده [English]

Introduction: Periodontal disease has been implicated as a risk factor for systemic diseases. There was a association between periodontal disease and serum albumin level in recent studies. The aim of this study was to evaluate the serum albumin concentration as a prognostic marker of the periodontal disease.
Materials & Methods: In this cross-sectional study, 64 patients with chronic periodontitis, aged 20-50 years and 64 healthy control subjects with same age were selected. Dental and systemic stata were assessed for all subjects. Blood samples (2cc) were collected and COBASMIRA method was used to determine serum albumin level. The data were analyzed by One-Way ANOVA, Chi- square and t-tests.
Results: The mean serum albumin concentration was 5.05±2.7 gr/dl in chronic periodontitis and 4.40±0.39gr/dl in control group and the difference was significant (P=0.000). Also there was a significant difference in albumin level between mild and moderate periodontitis (P=0.000).
Conclusion: Mean concentration of serum albumin level in periodontitis (mild, moderate, sever) was higher than control group.

کلیدواژه‌ها [English]

Albumin
Serum
chronic periodontitis

اصل مقاله

مقدمه

بیماری پریودنتال می‏تواند بعنوان یک عامل خطر ساز مستقل در بیماری‏های سیستمیک نقش داشته باشد.⁽¹⁾ و در مکانیزم‏های پاتولوژیک این بیماری‏ها مؤثر باشد. به علاوه عفونت پریودنتال ممکن است باعث تشدید تظاهرات بیماری‏های سیستمیک گردد.^(3و2) ارتباط بین بیماری پریودنتال و شرایطی مثل زایمان زودرس، تولد نوزادان با وزن کم⁽⁴⁾، دیابت، بیماری‏های قلبی-عروقی و مغزی عروقی و تنفسی⁽⁵⁾ تا حدود زیادی مشخص گردیده است. از این جهت کنترل بیماری‏های پریودنتال بسیار با اهمیت و حیاتی می‏باشد چراکه روش‏های غیرتهاجمی اندکی برای پیشگیری شروع و پیشرفت بیماری وجود دارد.⁽⁶⁾با توجه به ارتباط بیماری‏های پریودنتال با سلامت عمومی بدن و شرایط التهابی در سایر ارگان‏ها، امکان ارتباط بین این بیماری با فاکتورهای خونی نظیر پروتئین‏های سرم (آلبومین، گلوبولین، ...) وجود دارد. Yoshihara در سال 2003 ارتباط بین بیماری‏های دهان و غلظت سطح آلبومین سرم را بیان کرد.⁽²⁾آلبومین، مهم‏ترین پروتئین پلاسمای انسان است که از 585 اسیدآمینه با وزن مولکولی 69 دالتون تشکیل شده است.^(7و3) و منحصراً در کبد سنتز می‏شود.فاکتورهای تنظیم کننده سنتز آلبومین شامل: تغذیه، بالانس هورمونی و فشار اسمزی است. نیمه عمر آلبومین 20-15 روز است و حدود 4% آلبومین، روزانه از دست می‏رود. در بین انواع اعمال آلبومین یکی از مهم‏ترین آن‏ها انتقال مواد داخل و خارج سلولی آب گریز مثل محصولات متابولیسم و داروها(آسپرین، وارفاین، سولفانامیدها، پنی سیلین، دیگوکسین و داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی) می‏باشد.^(8و3) تغییر میزان آلبومین ممکن است با بسیاری از بیماری‏های سیستمیک از جمله ایدز مرتبط باشد.⁽⁹⁾ حتی بسیاری از محققان ارتباط بین کاهش میزان آلبومین سرم و میزان مرگ و میر بیماران را گزارش کرده‏اند.^(11و10) Mojon در سال 1999 بیان کرد که افراد با سن متوسط 85 سال که دارای پاکت‏های پریودنتال بیش از 6 میلی‏متر هستند بطور معنی‏داری دارای غلظت آلبومین سرمی کمتری بودند.⁽¹²⁾ با این حال Shibata نیز اظهار داشت که بین شدت بیماری پریودنتال و کاهش میزان آلبومین ارتباط مستقیمی وجود ندارد.⁽¹³⁾

لذا با توجه به نظریات متفاوت و اینکه اکثر مطالعات انجام شده در سنین بالا صورت گرفته است هدف از این مطالعه بررسی سطح آلبومین سرمی و بیماری پریودنتال در

افراد با میانگین سنی پایین‏تر می‏باشد.

مواد و روش‏ها

در این پژوهش مقطعی که مسایل اخلاقی آن مورد تایید کمیته اخلاق دانشگاه علوم پزشکی همدان قرار گرفته است، جمعیت مورد مطالعه به کمک فراخوان در دانشکده دندانپزشکی همدان مورد بررسی قرار گرفت و جامعه آماری بر اساس مطالعات مشابه، شامل 64 بیمار مبتلا به پریودنتیت مزمن بود که به 3 نوع ملایم، متوسط و شدید با محدوده سنی 50-20 سال تقسیم شدند. مصرف سیگار و ابتلا به هرگونه بیماری سیستمیک از جمله دیابت، هپاتیت، لوپوس اریتماتوز، آرتریت، زنان باردار و شیرده و بالاخره مصرف دارو در 3 ماه اخیر از معیارهای خروج از مطالعه بودند گروه شاهد نیز شامل 64 فرد سالمی که فاقد هرگونه بیماری سیستمیک از جمله بیماری پریودنتال بودند و هیچ داروئی در 3 ماه گذشته مصرف نمی‏کردند وارد مطالعه شدند. در پریودنتیت مزمن ملایم، متوسط و شدید از دست رفتن چسبندگی به ترتیب به میزان 2-1 میلی‏متر و 4-3 میلی‏متر و بیشتر از 5 میلی‏متر تعیین گردید و پروب عمق پاکت، سطح چسبندگی بالینی و کنترل پلاک با شاخص O'leary و ثبت نقاط خونریزی دهنده با شاخص Simplified صورت گرفت.⁽¹⁴⁾سپس از کلیه افراد پس از اخذ رضایت نامه کتبی و توضیح اهداف تحقیق cc2 خون وریدی توسط سوزن‏های گیج 10 یک بار مصرف جمع‏آوری و پس از وارد کردن در لوله‏های آزمایش به آزمایشگاه منتقل گردید. اندازه‏گیری میزان آلبومین سرم توسط "کیت آلبومین و پروتئین" شرکت زیست شیمی و توسط دستگاه اتوآنالیز COBASMIRA ساخت شرکت ROCH کشور فرانسه با حمایت شرکت نیماپویش در ایران (به شماره سریال 28-2893 و
28-2897) صورت گرفت. سپس کلیه داده‏ها تحت برنامه SPSS ویرایش پانزدهم وارد کامپیوتر شد و تجزیه و تحلیل نتایج توسط آزمون‏های آماری t-test،
One-way ANOVAو Chi-square انجام و سطح معنی‏داری در آزمون‏ها 05/0 در نظر گرفته شد.

یافته‏ها

در این مطالعه، غلظت آلبومین سرم و وضعیت پریودنتال در 64 بیمار مبتلا به پریودنتیت مزمن (22 مرد و 42 زن) و 64 فرد سالم (33 مرد و 31 زن) مورد بررسی قرار گرفت. از نظر میانگین سنی (61/0P=) و ترکیب جنسی (055/0P=) بین بیماران مبتلا و افراد سالم از نظر آماری تفاوت معنی داری وجود نداشت و تعداد بیماران مبتلا به پریودنتیت مزمن ملایم، متوسط و شدید به ترتیب 19، 34 و 11 نفر بود. شاخص پلاک در بیماران برابر 94/23±59/58 و در افراد سالم 8/22±89/32 بود. در مورد شاخص خونریزی در بیماران مبتلا با افراد سالم تفاوت معنی داری (001/0P<) وجود داشت (جدول 1). متوسط غلظت آلبومین سرم در بـیماران مـبـتـلا mg/dl27/0±05/5 و در افـراد سـالـم mg/dl39/0±40/4 بود که از نظر آماری (001/0P<) دارای اختلاف معنی دار بود (نمودار 1). شاخص پلاک در بیماران مبتلا با افزایش شدت بیماری زیاد می‏گردید به طوری که بیشترین مقدار متوسط آن در پریودنتیت شدید برابر 72/80% بود و تفاوت مشاهده شده (001/0P<) بر اساس آزمون تکمیلی Tukey بین هر 3 درجه شدت بیماری معنی‏دار بود
(جدول 2). این نتیجه در مورد شاخص خونریزی (001/0P<) نیز معنی‏دار بود (جدول 2).

غلظت آلبومین سرم بین درجات مختلف شدت بیماری متفاوت از هم بودند به طوری که این تفاوت بر اساس آزمون تکمیلی Tukey فقط در بین درجات ملایم و متوسط بیماری از نظر آماری معنی دار بود (جدول 2).

50/5

00/5

50/4

00/4

50/3

Periodontis Control

نمودار 1 : آلبومین سرم بیماران مبتلا به پریودنتیت مزمن در مقایسه با افراد سالم

جدول 1 : مقایسه ویژگی‏های دموگرافیک و بالینی بیماران مبتلا و افراد سالم

ویژگی‏های دموگرافیک و بالینی	بیماران مبتلا به پریودنتیت مزمن 64n=	افراد سالم 64n=	P-value
سن (سال) SD ± Mean	64/5± 53/33	50/5± 10/31	61 /0P= *
جنس (مرد/ زن)	22/42	33/31	055/0P=**
شاخص پلاک (%)	94/23± 59/58	8/22± 89/32	000/0P=*
شاخص خونریزی (%)	20/25± 29/49	20/97± 17/26	000/0P=*

* Independent two samples test ** Pearson chi-square test

جدول 2 : مقایسه شاخص پلاک، شاخص خون ریزی و غلظت آلبومین سرم در بیماران مبتلا بر حسب شدت بیماری

شدت پریودنتیت مزمن	شاخص پلاک (%) Mean ± SD	شاخص خونریزی (%) Mean ± SD	غلظت آلبومین سرم mg/dl Mean ± SD
ملایم	95/21± 73/39	55/26± 94/37	18/0± 23/5
متوسط	34/18± 97/61	68/21± 97/47	25/0± 91/4
شدید	52/19± 72/80	62/17± 0/73	26/0± 10/5
P.value	001/0P<	001/0P<	001/0P<

One-way ANOVA

بحث

در این مطالعه مقطعی که بر روی 64 بیمار مبتلا به پریودنتیت مزمن و 64 فرد سالم انجام گردید غلظت آلبومین سرم بدون در نظر گرفتن شدت بیماری در بیماران مبتلا بیشتر بود. همچنین در تفکیک شدید بیماری پریودنتال نیز تفاوت معنی‏داری بین نوع ملایم و متوسط بیماری وجود داشت ولی این تفاوت‏ها با مواردی از مطالعات انجام شده در تناقض می‏باشد چرا که در مطالعات قبلی تفاوت بین شدت بیماری پریودنتال در نظر گرفته نشده بود بطوری که در تحقیقات Ogawa در سال 2006 که به بررسی میزان آلبومین سرم در بیماران 75 ساله پرداخته بود اظهار داشت که بین غلظت آلبومین سرم و بیماری پریودنتال ارتباط معکوسی وجود دارد.⁽²⁾ در مطالعه حاضر، ارتباط مستقیم بین این دو عامل وجود داشت که با مطالعات Mojon در سال 1999 که به بررسی پاکت‏های پریودنتال و غلظت آلبومین پرداخته بود هم‏خوانی نداشت.⁽¹²⁾ نتایج این مطالعه با سایر موارد مشابه آن در تضاد می‏باشد که دلایل احتمالی آن به تفضیل ذکر می‏گردد. نکته مهم در اینجا است که طیف سنی مطالعات گذشته، افراد مسن را شامل می‏شده است و این در حالی است که با افزایش سن، عواملی از جمله بیماری‏های مزمن، اختلالات عملکردی ارگان‏ها به ویژه کبد (محل ساخته شدن آلبومین)، افزایش فشار خون، ضعف سیستم ایمنی و مصرف داروها از جمله ضد دردها با فرد مسن همراه می شوند که خود در کاهش سطح آلبومین پلاسما اثرگذار می‏باشند^(6و4و2) و به عنوان متغیر‏های مخدوش‏گر در این گروه سنی می‏باید مدنظر قرار گیرند. در حالی که در مطالعه حاضر افراد گروه مورد و شاهد علاوه بر اینکه دارای میانگین سنی پایینی نسبت به مطالعات قبلی بوده‏اند از نظر سلامت عمومی در شرایط مطلوبی قرار داشتند. از این جهت تا زمانی که این مطالعات در گروه‏های سنی متنوع و به تعداد زیاد انجام نشوند نمی‏توان رابطه روشن و با ثباتی را بین پریودنتیت و آلبومین مطرح کرد و به همین علت است که تاکنون هیچ رابطه علت و معلولی بین این دو متغیر به اثبات نرسیده است.^{( 2)}

با توجه به این فیزیوپاتولوژی که آلبومین یک منبع مهم وبزرگ از گروه‏های سولفیدریل است و این تیول‏ها در هنگام عفونت به حذف رادیکال‏های آزاد اکسیژن، نیتروژن و توکسین‏ها می پردازند⁽³⁾ و با افزایش نفوذپذیری عروق زمینه را برای کنترل التهاب ایجاد شده فراهم می‏نمایند، می توان این گونه توجیه نمود که در شرایطی که فاکتورهای مداخله‏کننده در جهت کاهش سطح آلبومین که پیشتر به تعدادی از آنها اشاره گردید وجود نداشته باشد و در ضمن عملکرد کبد در ساخت آلبومین نیز به دلایلی از جمله افزایش سن دستخوش تغییر نشده باشد، نتیجه این مطالعه با وجود تفاوت‏هایش با سایر تحقیقات قبلی، قابل تامل و پیگیری از طریق بررسی‏های بیشتر می باشد.

احتمالاً از دلایل تفاوت نتایج این مطالعه با مطالعات مشابه محدوده سنی بیماران انتخاب شده می‏باشد چون گروه هدف اکثر مطالعات مشابه که به صورت مقطعی و یا طولانی مدت انجام شده بود افراد مسن بودند ولی در این مطالعه یکی از اهداف جزئی آن انتخاب افراد با محدوده سنی پایین‏تر بود که مشخص شود آیا تغییر این مارکر سرمی قابل تعمیم به تمام گروه‏های سنی می‏باشد یا فقط در افراد مسن مدنظر می‏باشد. در مواردی از مطالعات انجام شده، ارتباط معکوس بین غلظت آلبومین سرم و بیماری پریودنتال بیان شده ولی مکانیزم این ارتباط مشخص نشده است. فرضیه‏هایی از جمله سوء تغذیه بیماران، کاهش جذب پروتئینی و وجود بیماری اتوایمیون مطرح شده است.⁽³⁾ که با در نظر گرفتن اینکه گروه سنی بیماران و کنترل این مطالعه افراد جوان و میانسال بودند و از شرایط تغذیه ای مناسبی برخوردار و فاقد هرگونه بیماری اتوایمیون سیستمیک بودند لذا امکان دستیابی به این نتایج متفاوت بعید به نظر نمی‏رسد. شاید از دلایل دیگر اختلاف نتایج با بعضی از مطالعات، تفاوت در نحوه انتخاب بیماران مبتلا به پریودنتیت باشد در این مطالعه انتخاب بیماران بر اساس از دست رفتن چسبندگی بالینی و طبقه بندی در سه گروه متفاوت بود که در فرم شدید بیماری، این تخریب بالینی بیشتر از 5 میلی‏متر بود ولی در مطالعات مشابه، افراد مورد مطالعه علاوه به بیماری پریودنتال، تحت درمان دیالیز به علت نارسائی کلیوی⁽⁴⁾ و یا دچار سوء تغذیه بودند⁽³⁾ بطوری که در یک مطالعه که توسط Yoshihara در سال 2007 انجام گرفت غلظت آلبومین سرم در افرادی که دچار پوسیدگی دندانی بودند بیش از حد طبیعی بود ولی در بیماران مبتلا بیماری پریودنتال غلظت آلبومین سرم تغییرات چندانی نداشت.⁽¹⁵⁾

از دلایل احتمالی قابل ذکر دیگری که در اختلاف نتایج می‏تواند نقش داشته باشد تفاوت در نمونه‏های حاضر با تعداد نمونه‏ها در بعضی از مطالعات مشابه است که شاید بتوان گفت با افزایش تعداد نمونه‏ها، نتایج قابل اعتمادتری در دسترس قرار گیرد. از دیگر تفاوت‏های مهم و اساسی دیگر، روش تعیین میزان آلبومین سرم در مطالعات مختلف بود به طوری که Meurman از روش اسپکتوفتومتری و Ogawa از روش Bromcresol, green استفاده کردند.⁽¹⁶⁾ ولی در این مطالعه از روش COBASMIRA استفاده شده بود. در پایان می‏توان گفت با توجه به بررسی طیف سنی در این مطالعه که در مطالعات مشابه کمتر صورت گرفته است شاید نیاز به تحقیقات گسترده‏تر و بررسی پارامترهای گوناگون و استفاده از تعداد نمونه‏های بیشتر لازم باشد.

نتیجه گیری

متوسط غلظت آلبومین سرم در تمام انواع پریودنتیت مزمن (ملایم، متوسط و شدید) نسبت به گروه کنترل بیشتر بود ضمن اینکه این تفاوت منحصراً بین درجه ملایم بیماری با درجه متوسط بیماری از نظر آماری دارای اختلاف معنی‏دار بود. باتوجه به محدود بودن مطالعات مشابه به ویژه در طیف سنی جوانان و به منظور دستیابی به اطلاعات جامع‏تر در خصوص رابطه آلبومین و پریودنتیت پیشنهاد می‏شود که این دسته تحقیقات در گروه‏های سنی متفاوت در حجم نمونه‏های بیشتر به انجام برسد.

تشکر و قدردانی

بدینوسیله از حمایت مادی و معنوی معاونت محترم

تحقیقات و فن‏آوری و مرکز تحقیقات دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی همدان و زحمات بی‏دریغ پرسنل محترم بخش پریودنتولوژی دانشکده دندانپزشکی همدان و همچنین جناب آقای دکتر مهرداد حاجی لویی به منظور انجام آزمایشات خون صمیمانه سپاسگزاری می‏گردد.

مراجع

Scannapieco FA, Dasanayake AP, Chhun N. Does periodontal therapy reduce the risk for systemic diseases? Dent Clin North Am 2010; 54(1): 163-81.
Ogawa H, Yoshihara A, Amarasena N, Hirotomi T, Miyazaki H. Association between serum albumin and periodontal disease in community-dwelling elderly. J Clin Periodontal 2006; 33(5): 312-6.
Don BR, Kaysen G. Serum albumin: Relationship to inflammation and nutrition. Semin Dial 2004; 17(6):
432-7.
Kshirsagar AV, Craig RG, Beck JD, Moss K, Offenbacher S, Kotanko P, et al. Severe periodontitis is associated with low serum albumin among patients on maintenance hemodialysis therapy. Clin J Am Soc Nephrol 2007; 2(2): 239-44.
Mitzner S, Klammt S, Stange J, Schmidt R. Albumin regeneration in liver support-comparison of different methods. Ther Aphaer Dial 2006; 10(2): 108-17.
Iwasaki M, Yoshihara A, Hirotomi T, Ogawa H, Hanada N, Miyazaki H. Longitudinal study on the relationship between serum albumin and periodontal disease. J Clin Periodontol 2008; 35(4): 291-6.
Vaziri PB, Vahedi M, Abdollahzadeh SH, Abdolsamadi HR, Hajilooi M, Kasraee SH. Evaluation of salivary albumin in diabetic patients. Iranian Publ Health 2009; 38(3): 54-9.
Novak MJ. Classification and epidemiology of periodontal disease. In: Newaman MG, Takei HH, Klokkevold PR. Carranza`s Clinical periodontology. 10^th ed. St. Louis: W.B. Saunders Co; 2006. P. 100-8.
Mellanen L, Sorsa T, Lahdevirta J, Helenius M, Kari K, Meurman JH. Salivary albumin, total protein, IgA, IgG and IgM concentrations and occurrence of some periodontopathogenesis in HIV-infected patients: A 2-year follow-up study. J Oral Pathol Med 2001; 30(9): 553-9.
Oztürk A, Ozkan Y, Akgöz S, Yalçin N, Aykut S, Ozdemir MR. The effect of blood albumin and total lymphocyte count on short-term results in elderly patients with hip fractures. Ulus Travma Acil Cerrahi Derg 2009; 15(6): 546-52.
Phillips A, Shaper AG, Whincup PH. Association between serum albumin and mortality from cardiovascular disease, cancer, and other causes. Lancet 1989; 2(8677): 1434-6.
Mojon P, Budtz Jorgensen E, Rapin CH. Relationship between oral health and nutrition in very old people. Age Ageing 1999; 28(5): 463-8.
Shibata H, Haga H, Ueno M, Nagai H, Yasumura S, Koyano W. Langitudinal changes of serum albumin in the elderly people living in the commuinity. Age Ageing 1991; 20(6): 417-20.
Nishida M, Grossi SG, Dunford RG, Ho AW, Trevisan M, Genco RJ. Dietary vitamin C and the risk for periodontal disease. J Periodontol 2000; 71(8): 1215-23.
Yoshihara A, Tjakano N, Hirotomi T, Ogawa H, Hanada N, Miyazaki H. Longitudinal relationship between root caries and serum albumin. J Dent Res 2007; 86(11): 1115-9.
Meurman JH, Rantonen P, Pajukoski H, Sulkava R. Salivary albumin and other constituents and their relation to oral and general health in the elderly. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod 2002; 94(4): 432-8.