نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار دندانپزشکی کودکان، مرکز تحقیقات سلامت کودکان و نوجوانان، مرکز تحقیقات سلامت دهان و دندان، دانشکده دندانپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی زاهدان، زاهدان، ایران
2 دانشیار دندانپزشکی کودکان، مرکز تحقیقات سلامت کودکان و نوجوانان، مرکز تحقیقات سلامت دهان و دندان، دانشکده دندانپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی زاهدان، زاهدان، ایران
3 دندانپزشک، دانشگاه علوم پزشکی زاهدان، زاهدان، ایران
چکیده
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
نویسندگان [English]
Introduction: Topical fluoride may deteriorate dental restorations. The present study aimed to evaluate the effects of topical fluoride on the marginal microleakage of composite resin and resin-modified glass ionomer (RMGI) restorations in primary molars.
Materials and Methods: In this experimental study, 60 primary molars were randomly divided into six groups of 10 based on the type of the restoration materials and before/after the application of fluoride gel, including FC (fluoride + composite), CF (composite + fluoride), C (composite), FG (fluoride + RMGI), GF (RMGI + fluoride), and G (RMGI). Class V cavities were prepared on the buccal surface, so that the gingival margins were located in cementum. After storing, thermocycling, and immersing the specimens in basic fuchsin, they were sectioned buccolingually and evaluated in terms of dye penetration. Data analysis was performed in SPSS version 18 using Kruskal-Wallis and Mann-Whitney U test at the significance level of 0.05.
Results: No significant difference was observed between the three composite groups in terms of microleakage (P>0.05). In the RMGI groups, GF showed a significantly higher microleakage compared to G (P=0.029). However, no significant difference was observed between the other groups in this regard (P>0.05). Moreover, comparison of composite and RMGI groups (matched in terms of fluoride application) indicated that microleakage was significantly higher in FG than FC (P=0.024), as well as in GF than CF (P=0.002). However, no significant difference was observed between groups C and G in this regard (P=0.268).
Conclusion: According to the results, the marginal seal of composite restorations in the primary molars were not affected by the acidic fluoride gel. On the other hand, applying the acidic fluoride gel was associated with a higher microleakage in the cavities restored with RMGI.
کلیدواژه‌ها [English]
مقدمه
پوسیدگی دندان یکی از مشکلات بزرگ جوامع بشری و شایع ترین بیماری مزمن عفونی در کودکان به حساب می آید.(1) پوسیدگیهای دندانی درمان نشده در کودکان می تواند منجر به درد، عفونت، تداخل با غذا خوردن، افزایش خطر پوسیدگی در دندان های شیری و دائمی و در نهایت تأثیرات نامطلوب تری در رویش دندان های دائمی شود.(2و1)
پوسیدگی های ناحیه طوق یک مشکل جدی در ترمیم دندانها است. زیرا انجام یک ترمیم خوب در ناحیه ژنژیوال دندان با مشکلات خاصی از قبیل کنترل رطوبت، دسترسی کافی، نزدیکی به پالپ و مارژین سرویکالی دندان که محتوای آلی بالایی دارد، همراه می باشد.(3) مواد همرنگ دندان به صورت گسترده ای در دندانپزشکی زیبایی کودکان و بخصوص در ترمیمهای کلاس V کاربرد دارد. تمام مواد ترمیمی با بیس رزینی دارای انقباض بوده و استرس هایی را در مرز دندان- ترمیم شکل می دهند که منجر به ایجاد فاصله و محلی برای نفوذ باکتری ها، مایعات، ملکول ها و یون ها می گردد.(4) کامپوزیتهای فلو به دلیل درصد بالای ماتریکس با انقباص پلیمریزاسیون بیشتری همراه هستند. از سوئی دیگر این کامپوزیتها در دندانپزشکی کودکان، به دلیل راحتی کار و تطابق اولیه مناسب مورد توجه قرار گرفته اند.(5)
بعد از معرفی سمان های گلاس اینومر در 1972، این ماده طرفداران زیادی به دلیل آزادسازی فلوراید پیداکرد.(6) سالها بعد، با توجه به خصوصیات فیزیکی ضعیف گلاس آینومر، جزء رزینی به این ماده اضافه شده است. بدین ترتیب سمان گلاس اینومر رزین مدیفاید وارد بازار شد.(7)
روش های مختلف برای جلوگیری از پوسیدگی و توقف پوسیدگی های اولیه وجود دارد که از جمله
می توان به کاربرد فلوراید اشاره کرد. مطالعات نشان داده است که کاربرد موضعی ژل
PF (Acidulated Phosphate Fluoride) در کلینیک ممکن است باعث تخریب سطح ماده ترمیمی شود.(8) Soeno و همکاران(8) در مطالعه خود تأثیر ژلAPF را بر روی انواع کامپوزیت مورد بررسی قرار داده و بیان کردند که سطح کامپوزیت رزین میکروهیبرید نسبت به کامپوزیت میکروفیل خشن تر گردیده و الگوی اچ شده قابل توجهی به وسیله این محلول ایجاد گردیده است.(9) در مطالعه Korkmaz و Baseren (10) کاربرد وارنیش فلوراید سبب کاهش استحکام باند گلاس اینومر رزین مدیفاید شد.
Dionysopoulos و همکاران در مطالعه ای که به منظور بررسی تأثیر فلوراید خانگی بر گلاس آینومر وکامپوزیت در ترمیم های کلاس V انجام دادند، دریافتند که APF به صورت قابل توجهی باعث خوردگی ذرات گلاس کوچک و اچ شدن ذرات گلاس بزرگتر گردیده است. در این مطالعه تأثیر فلوراید خنثی (NaF) ناچیز بود.(8)
Moosavi و همکاران(11) در مطالعه ای به منظور بررسی تأثیر فلورایدتراپی موضعی بر ریز نشت لبه ای ترمیم های کامپوزیت و گلاس آینومر در مولرهای دائمی نشان دادند که کاربرد ژل APF قبل و بعد از ترمیم در ریز نشت مارژین های مینایی ترمیم کامپوزیت بی تأثیر بوده، اما ریز نشت مارژین های مینایی ترمیم های گلاس آینومر با فلورایدتراپی افزایش یافت. در مطالعه Tabari و همکاران(11) که با هدف بررسی تأثیر ژلAPF بر ریزنشت ترمیم های کامپوزیت فلو و فیشورسیلانت انجام گرفت، این نتیجه حاصل شد که ژل APF تأثیر معناداری بر ریز نشت لبه ای ترمیم های کامپوزیت فلو و فیشورسیلانت ندارد.
در برخی شرایط کلینیکی، بیماران نیازمند به ترمیم همرنگ دندان در همان جلسه ترمیم دندان، خواستار فلورایدتراپی می شوند. حالت دیگر موردی است که دارای ترمیم های همرنگ دندان قبلی بوده و نیازمند فلورایدتراپی است. در زمینه تاثیر فلورایدتراپی بر ریزنشت لبه ای ترمیمهای همرنگ در دندانهای دائمی مطالعاتی صورت گرفته است. مطالعات انجام شده در این زمینه در دندانهای شیری اندک است. لذا هدف از این مطالعه بررسی تأثیر فلورایدتراپی بر ریزنشت لبه ای ترمیم های کامپوزیت رزین و گلاس اینومر رزین مدیفاید در دندانهای مولر شیری بود.
مواد و روش ها
در این مطالعه آزمایشگاهی، 60 دندان مولر دوم شیری مندیبل تازه کشیده شده عاری از پوسیدگی، تمیز و ضدعفونی گردید. سپس تا زمان انجام آزمایشات در رطوبت 100% و حرارت 37 درجه سانتیگراد نگهداری شدند. حجم نمونه بر اساس مطالعه Davari و همکاران(13) با در نظر گرفتن سطح اطمینان 95% و توان آزمون 80%، 60 نمونه تعیین گردید. دندانها به طور تصادفی به شش گروه 10 تایی تقسیم شدند:
در گروه FC (فلوراید + کامپوزیت، ژل فلوراید USA)1.23% APF Sultan Healthcare, ) بر روی سطح باکال دندان ها به مدت چهار دقیقه بکار رفت. بعد از گذشت 30 دقیقه، در سطح باکال تمام دندانها، حفرات کلاس V به ابعاد 2×2×4 میلیمتر به نحوی که مارژین ژنژیوالی در سمان قرار گیرد، به وسیله فرز فیشور مستقیم 008(TeezKavan Ltd, Tehran, Iran) با توربین و خنک کننده هوا-آب تراشیده شد. بعد از تراش هر حفره، فرز فیشور تعویض گردید. سپس ادهزیو توتال اچ
(Vertise, Kerr, USA) در حفره به مدت 20 ثانیه قرار گرفت و سپس 30 ثانیه شسته شد و سطح اچ شده با کاربرد هوای فشرده کاملاً خشک گردید. سپس ماده بانـدینـگ( Tetric N-Bond, Ivoclar Vivadent, Switzerland ) قرار گرفت و با دستگاه لایت کیور
(Coltene AG, Altstatten, Switzerland) به مدت 20 ثانیه کیور شد. حفرات با کامپوزیت فلو (Heliomolarflow ivoclar vivadent, Switzerland) با تکنیک لایه لایه ترمیم و به مدت 20 ثانیه با نور کیور شدند.
در گروهCF (کامپوزیت + فلوراید)، نمونه ها مشابه با گروه FC آماده شدند با این تفاوت که فلورایدتراپی بلافاصله پس از ترمیم با کامپوزیت انجام گردید.
در گروه C (کامپوزیت)، نمونه ها مشابه با گروه FC آماده شدند با این تفاوت که در این گروه فلورایدتراپی انجام نشد.
در گروهFG (فلوراید + گلاس اینومر رزین مدیفاید): ژل فلوراید USA)1.23% APFSultan Healthcare, )
بر روی سطح باکال دندان ها به مدت چهار دقیقه بکار رفت. بعد از 30 دقیقه، حفرات مشابه با گروه FC آماده و با گلاس اینومر (FujiIX GP, GC, Japan) طبق دستور کارخانه سازنده ترمیم شدند.
در گروهGF (گلاس اینومر رزین مدیفاید + فلوراید): نمونه ها مشابه با گروه FG آماده شدند با این تفاوت که فلورایدتراپی بلافاصله پس از ترمیم انجام گردید.
در گروهG (گلاس اینومر رزین مدیفاید): نمونه ها مشابه با گروه FG آماده شدند با این تفاوت که در این گروه فلورایدتراپی انجام نشد.
در تمامی گروهها، بعد از اتمام ترمیم سطح موردنظر با استفاده از دیسک پرداخت
(DIAMOND FLEX, FGM ,Brazil) پالیش شدند. تمام نمونه ها در حرارت 37 درجه سانتیگراد به مدت 24 ساعت قرار گرفتند. نمونه ها در دماهای 10±5 و10±55 درجه سانتیگراد برای 1000 چرخه با زمان نگهداری 30 ثانیه در هر چرخه، تحت ترموسایکلینگ
(Vafaei Industrial, TC-300, Tehran, Iran) قرار گرفتند. تمام نمونه ها تا یک میلیمتری لبه ترمیم با لاک ناخن پوشانده شده و سپس در محلول فوشین بازی 5/0% به مدت 24 ساعت غوطه ور شدند. سپس نمونه ها از محلول فوشین خارج و با آب شسته شدند. نمونه ها در بلوکهای رزین مانت شده و در جهت باکولینگوالی به نحوی که ناحیه لبه ترمیم تا دیواره پالپال (آگزیال) در محل فصل مشترک دندان-ترمیم قابل مشاهده باشد، با دیسک الماسه ((Dorsa, HLF86, Tehran, Iran برش داده شدند. تمامی مراحل تراش و ترمیم حفرات توسط یک عمل کننده ثابت انجام شد.
ریزنشت در مارژین ژنژیوالی توسط مشاهده گری که نسبت به گروه های مورد مطالعه blind بود، با استریومیکروسکوپ ((SZX Olympus, Japan با بزرگنمایی 40× ارزیابی و درجه بندی گردید: درجه صفر) عدم نفوذرنگ، درجه 1) نفوذ رنگ تا نصف عمق حفره، درجه 2) نفوذ رنگ بیش از نصف عمق حفره، درجه3) نفوذ رنگ تا دیواره آگزیال.(14) داده ها در نرم افزار آماری SPSS نسخه 18 با استفاده از آزمون های Kruskal Wallis و Mann-Whitney Uتجزیه و تحلیل گردید. سطح معناداری 05/0 در نظر گرفته شد.
یافته ها
در جدول 1 توزیع فراوانی درجات مختلف ریزنشت در هر گروه نشان داده شده است. همانگونه که در این جدول مشاهده می شود تفاوت ریزنشت بین شش گـروه مورد مطالعه از نظر آمـاری معنادار بود. (003/0=P) در گروه های ترمیم شده با کامپوزیت، در مقایسه دو به دوی گروهها تفاوت معنادار آماری وجود نداشت (05/0P> ). در حالیکه در گروه های ترمیم با RMGI، تنها تفاوت معناداری در مقایسه ریزنشت گروههای G و GF به دست آمد. (029/0 P= )
مقایسه دو به دو بین گروه های ترمیم با کامپوزیت و ترمیم با RMGI یکسان شده از نظر کاربرد فلوراید نشان داد که میزان ریزنشت در گروه FG در مقایسه با گروه FC (024/0=P) و در گروه GF در مقایسه با گروه CF (002/0=P) بطور معنادار بالاتر بود. تفاوت ریزنشت بین گروه های C و G از نظر آماری معنادار نبود.(268/0=P)
جدول 1: توزیع فراوانی درجه ریزنشت در گروه های مورد مطالعه
|
گروه ها |
درجه ریزنشت |
میانگین رتبه |
P value |
|||
|
صفر تعداد (%) |
1 تعداد (%) |
2 تعداد (%) |
3 تعداد (%) |
|
||
|
FC |
6 (0/60) |
0 (0/0) |
0 (0/0) |
4 (0/40) |
30/24 |
003/0 |
|
CF |
6 (0/60) |
0 (0/0) |
1 (0/10) |
3 (0/30) |
40/22 |
|
|
C |
6 (0/60) |
0 (0/0) |
1 (0/10) |
3 (0/30) |
40/22 |
|
|
FG |
0 (0/0) |
0 (0/0) |
2 (0/20) |
8 (0/80) |
70/39 |
|
|
GF |
0 (0/0) |
0 (0/0) |
0 (0/0) |
10 (0/100) |
50/43 |
|
|
G |
4 (0/40) |
0 (0/0) |
0 (0/0) |
6 (0/60) |
70/30 |
|
بحث
در مطالعه کنونی کـاربرد ژل فلوراید قبل و بعد از ترمیم حفرات کلاس V با کامپوزیت فلو در مولرهای شیری، سبب افزایش ریزنشت نگردید و بر سیل لبه ای تأثیر نامطلوبی نداشت. در حالی که درمان با ژل فلوراید بعد از ترمیم با گلاس اینومر رزین مدیفاید به طور قابل توجهی میزان ریزنشت لبه ای را افزایش داد.
کاربرد موضعی فلوراید به ویژه فرآورده های اسیدی به عنوان یک عامل دارای اثرات نامطلوب بر خواص مکانیکی و فیزیکی انواع کامپوزیت و گلاس اینومر شناخته شده است.(17-14) این تاثیرات به واکنش پذیری شدید فلوراید نسبت داده می شود.(18) تغییرات نامطلوب ماده ترمیمی مرتبط با کاربرد فلوراید، از نظر کلینیکی اهمیت دارد زیرا سبب افزایش چسبندگی پلاک، تغییر رنگ، شکست مرتبط با خستگی (fatigue failure)، حساسیت بعد از ترمیم، پوسیدگیهای ثانویه و التهاب پالپ می شود.(19) در این مطالعه اثر ژل موضعی فلوراید بر ریزنشت لبه ای ترمیم های کامپوزیت و گلاس اینومر رزین مدیفاید بررسی گردید.
در مطالعه حاضر، حفرات کلاس V برای بررسی انتخاب شدند زیرا ضایعات سرویکال به دلیل پیچیدگی مورفولوژی مارژین ها که بخشی در مینا و بخشی دیگر در عاج یا سمنتوم قرار می گیرد، یکی از چالشهای ترمیمی برای هر نوع ماده دندانپزشکی است.(20) ریزنشت از طریق روشهای مختلف مانند نفوذ هوا، مایعات، رنگ ها، رادیوایزوتوپ ها و باکتریها ارزیابی می شود. در مطالعه حاضر، ریزنشت با استفاده از نفوذ رنگ تعیین گردید که دارای مزایای اجرای آسان، سهولت در ارزیابی نتایج و عدم نیاز به ابزار پیشرفته می باشد. به عنوان مزیت دیگر، در این شیوه مسیر نفوذ رنگ طی برش های متوالی قابل شناسایی است.(23-21)
بر اساس نتایج حاصله، فلورایدتراپی قبل یا بعد از ترمیم با کامپوزیت تأثیری بر میزان ریزنشت نداشت. در مشابهت با این یافته، شب زنده دار و همکاران(24) دریافتند که تفاوت اثرات فلورایدتراپی قبل و بعد از ترمیم حفرات کلاس V با یک سیستم ادهزیو توتال اچ و یک کامپوزیت لایت کیور بر سیل لبه ای ترمیم غیر قابل توجه است. در تأیید عدم تأثیر فلورایدتراپی قبل یا بعد از ترمیم بر ریزنشت لبه ای ترمیم های کامپوزیت کلاسV ، یافته های مشابهی توسط Moosavi و همکاران(11) و Davari و همکاران(13) گزارش شده است. البته،Dionysopoulos و همکاران (8) نشان دادند که ژل فلوراید APF می تواند اثرات مخربی بر ساختار مواد کامپوزیت رزین داشته باشد. به نظر می رسد که در ترمیم های کامپوزیت، با وجود تغییرات مخرب ساختار کامپوزیت ناشی از فلورایدتراپی، استحکام باند در سطح تماس با سوبسترای دندانی حفظ می شود و از تشکیل شکاف های بیشتر و در نتیجه افزایش ریزنشت در سطح تماس دندان- ترمیم جلوگیری می شود.
مطالعه ما نشان داد که در نمونه های گلاس اینومر رزین مدیفاید، کاربرد ژل فلوراید پس از ترمیم سبب افزایش قابل توجه ریزنشت گردید. در مشابهت با این یافته Moosavi و همکاران (11) گزارش کردند که ژل فلوراید APF قبل و بعد از قرار دادن ترمیم با افزایش ریزنشت ترمیم های گلاس اینومر مرتبط است. در مطالعه Khosla و همکاران (18) مشاهده شد که قرار دادن ژل APF به مدت چهار دقیقه بر روی قطعات گلاس اینومر اثرات تخریبی داشت و مقاومت به فرسایش اروزیو را کاهش داد. بر این اساس این محققین توصیه کردند که ژل APF به ویژه در کودکان دارای ترمیم های گلاس اینومر استفاده نشود و یا تنها پس از پوشش دندان با وارنیش بکار رود. تأثیرات مخرب APF بر گلاس اینومر در سایر مطالعات نشان داده شده است. بطوری که Kramer و همکاران (25) افزایش قابل توجه حل شوندگی نمونه های گلاس اینومر غوطه ور در APF به مدت 72 ساعت را گزارش کردند. Dionysopoulos و همکاران(8) طی یک بررسی به روش SEM دریافتند که ژل اسیدی فلوراید اثرات نامطلوبی بر ساختار ترمیم های گلاس اینومر وگلاس اینومر رزین مدیفاید داشته و منجر به تخریب سطوح ماده ترمیمی می شود. این در حالیست که ژل فلوراید خنثی تأثیرات غیرقابل توجهی را نشان داد. افزایش ریزنشت پس از فلورایدتراپی را می توان به اثرات مخرب فلوراید بر ساختار گلاس اینومر نسبت داد. ژل APF حاوی اسید هیدروفلوریک و اسید فسفریک است که به عنوان یک تغییر نامطلوب موجب اچ شدن ذرات گلاس می شوند. به ویژه این قابلیت در اسید هیدروفلوریک شدیدتر است و می تواند در دمای پایین تر سبب اچینگ ذرات گلاس شود. اسیدیته ژل APF نیز منجر به اروژن ماتریکس ماده ترمیمی و آزاد شدن یونهای درون ماتریکس می شود.(26) el-Badra. و همکاران (27) نشان دادند که سدیم فلوراید خنثی بر گلاس اینومر تأثیر قابل توجهی ندارد. اماAPF و سدیم فلوراید حاوی اسید فسفریک و اسید سیتریک، موجب تجزیه قابل توجه ماتریکس گلاس اینومر
می شوند. طبق یافته های محققین مذکور، اسید فسفریک با یونهای فلزی گلاس اینومر کمپلکس های پایداری را تشکیل می دهد که منجر به اروژن سطحی شدید گلاس اینومر می شود. با تحلیل ماتریکس، سطح گلاس اینومر بدلیل جداشدگی ذرات گلاس از یکدیگر دچار تخریب می گردد.
در مطالعه حاضر مشاهده شد که برخلاف افزایش ریزنشت مرتبط با فلورایدتراپی پس از ترمیم با گلاس آینومر، کاربرد ژل فلوراید قبل از ترمیم با گلاس اینومر رزین مدیفاید، بر ریزنشت لبه ای تأثیر قابل توجهی نداشت. به نظر می رسد که فلورایدتراپی قبل از ترمیم اثرات متضادی دارد که با خاصیت اسیدی فرآورده حاوی فلوراید مرتبط است. در تأیید اهمیت اثر اسیدیته فلوراید بر ویژگی های مواد ترمیمی،Dionysopoulos و همکاران (8) دریافتند که ژل فلوراید اسیدی در مقایسه با ژل فلوراید خنثی می تواند بطور قابل توجهی ساختار سطحی ترمیم های گلاس اینومر رزین مدیفاید و کامپوزیت رزین را تغییر دهد. اثرات مخرب ژل APF بر ساختار گلاس اینومر رزین مدیفاید می تواند سیل لبه ای را مختل کرده و سبب افزایش ریزنشت گردد. بر این اساس در موارد فلورایدتراپی بعد از ترمیم، سیل لبه ای ترمیم هایگلاس اینومر رزین مدیفاید احتمالاً به دو مکانیسم متضاد اثرات مخرب اسید بر ساختار ماده ترمیمی و تأثیر مطلوب در بهبود استحکام باند و تعادل بین این دو مکانیسم بستگی دارد. وجود عوامل متعدد می تواند موجب افزایش حساسیت تکنیکی فلورایدتراپی پیش از ترمیم هایگلاس اینومر رزین مدیفاید و غیرقابل پیش بینی بودن کیفیت سیل لبه ای در این نوع ترمیم شود. مغایرت یافته های مطالعه حاضر با نتایج مطالعهMoosavi و همکاران(11) را می توان به حساسیت تکنیکی کاربرد فلوراید قبل از ترمیم نسبت داد.
مطالعه حاضر نشان داد که بین گروه های ترمیم با کامپوزیت و RMGI بدون فلورایدتراپی از نظر ریزنشت تفاوت معناداری وجود نداشت اما هر دو روش فلورایدتراپی (قبل یا بعد از ترمیم) سبب افزایش ریزنشت گردید که این افزایش در نمونه های ترمیم باگلاس اینومر رزین مدیفاید شدیدتر از نمونه های ترمیم با کامپوزیت بود. این یافته مشابه با نتایج مطالعات پیشین است که اغلب نشانگر تأثیر مخرب تر و شدیدتر فلورایدتراپی بر سلامت لبه ای ترمیم های گلاس اینومر نسبت به ترمیم های کامپوزیت است.(24و11) این تفاوت ممکن است بر اساس حساسیت بالاتر ترکیبات گلاس اینومر و مقاومت کمتر ساختار پلیمری آننسبت به ژل APF در مقایسه با کامپوزیت(24) قابل توضیح باشد.
گرچه این مطالعه به اهمیت تاثیر فلوراید موضعی بر ریزنشت لبه ای ترمیم های کامپوزیت رزین و گلاس اینومر رزین مدیفاید در مولرهای شیری پرداخت، در کل اینگونه باید گفت که آزمایشاتinvitro کاستیهای زیادی در تقلید وضعیت دهانی دارند و نمی توان نتایج حاصل از این مطالعه و سایر مطالعات را مستقیما به شرایطinvivo نسبت داد. عوامل داخل دهانی متعددی می تواند بر سلامت سیل لبه ای در حفره دهان تاثیر بگذارد. لذا منطقی است که یافته های این مطالعه را با انجام مطالعاتی که امکان بازسازی شرایط محیط دهان را بیشتر فراهم کرده و عوامل داخل دهانی بیشتری را مدنظر قرار می دهد کامل کنیم.
نتیجه گیری
بر اساس یافته های حاصل از این مطالعه، در حفرات کلاس V ترمیم شده با کامپوزیت در مولرهای شیری ، استفاده از ژل فلوراید اسیدی قبل و بعد از ترمیم، تاثیر مخربی بر ریزنشت ندارد. این در حالی است که درمان با ژل فلوراید اسیدی بعد از ترمیم با گلاس اینومر رزین مدیفاید بطور قابل توجهی باعث افزایش ریزنشت لبه ای می شود.
تشکر و قدردانی
این مقاله مستخرج از پایان نامه دوره دندانپزشکی عمومی به شماره (7489) تصویب شده در معاونت محترم تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی زاهدان می باشد که بدینوسیله از مساعدت مالی آن معاونت محترم قدردانی می گردد. همچنین از سرکار خانم دکتر شهرکی پور جهت انجام آنالیزهای آماری تشکر می گردد.
)